Τι λείπει από τη σημερινή Ιατρική


Αυτό που λείπει από τη σημερινή ιατρική εκπαίδευση και μάλλον, πολύ δύσκολα θα επιτευχθεί, είναι η παντελής έλλειψη της έννοιας του μέντορα. Και ο μέντορας, όπως ορθά λέει το κάτωθι βίντεο, δεν είναι απλά ένας πολύ καλός εκπαιδευτής, που κατέχει το άθλημα, αλλά κάτι πολύ περισσότερο: είναι κάποιος που σε εμπνέει και τον εμπιστεύεσαι, κάποιος που κατέχει θέση προτύπου για την πορεία σου και τη δουλειά σου, για την ύπαρξή σου ολόκληρη.

Εδώ στο Ελλαδιστάν, το πολύ-πολύ, με το πέρασμα των ετών να αποκτήσουμε περισσότερους χοιροβοσκούς που άγουν και φέρουν τα πρόβατα-νέους ιατρούς. Τίποτα περισσότερο.





Η Ήρα και ο Δίας


Θα ασχοληθώ με κάτι δευτερεύον, σε αυτήν την ανάρτηση. 

Τα πρόσφατα ξεφτιλίκια ενός μεγαλοκαθηγητή Καρδιολογίας με παράλληλους γάμους, βίους και ρόλους, ίσως τα έχετε διαβάσει. Τυγχάνει να τα ξέρω πολύ καλά τα πράγματα, καθώς εργαζόμουν στον ίδιο χώρο με τους εμπλεκόμενους.

Ένα μόνο σχόλιο έχω να πω: το συγκεκριμένο παράδειγμα, είναι πανομοιότυπο -ψυχοπαθολογικά μιλώντας- με αυτό του Χίτλερ. Ο φίλος μας, χρησιμοποιώντας παρόμοιες μεθόδους, κατόρθωσε να πείσει άπαντες γύρω του για τις ικανότητές του, να χτίσει έναν κόσμο παρανοϊκό και να φτάσει μέχρι τη βαθμίδα του Φύρερ Αναπληρωτή Καρδιολογίας. 

Φαίνεται ότι εν δυνάμει Χίτλερς υπάρχουν ακόμα γύρω μας. Δεν είναι εκεί το ζητούμενο. Το πρόβλημα είναι, ότι εξακολουθούμε ως κοινωνία να μην τους αναγνωρίζουμε εγκαίρως.

Αν ζητάτε τη δική μου στάση, είναι ο άνθρωπος -μαζί με το επιτελείο του φυσικά- που με έκανε να μην μάθω ένα βασικό κομμάτι της σημερινής τρέχουσας Καρδιολογίας, καθώς όταν πέρασα από το αντίστοιχο τμήμα και είδα το αρρωστημένο κλίμα, είπα ότι αυτό δεν ταιριάζει σε μένα. Αναρίθμητοι όμως, άλλοι, συντάχτηκαν μαζί του και έβλεπαν στο πρόσωπό του ένα πρότυπο. Κάτι σαν τον Δία, πατέρα όλων. Εγώ έβλεπα μια υπερφίαλη και παρεκκλίνουσα συμπεριφορά και φώναζα "είσαι ο πατέρας μας, τέρας, τέρας, τέρας μας...!"

Η Ιστορία δικάζει όμως. Και ξεχωρίζει την ήρα από το σιτάρι. 



Υ.Γ.: Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να ξανα-αναφέρω για πολλοστή φορά τη συνέχεια της παροιμίας: "ουδείς μωρότερος των ιατρών αν δεν υπήρχαν οι δάσκαλοι, πόσο μάλλον οι δάσκαλοι των ιατρών..."


Τα σιγανά ποταμάκια, φυσικά...


Την άποψή μου, ότι οι παλαιότεροι μας ήταν και σοφότατοι, την γνωρίζετε πολύ καλά. Αυτή τη λαϊκή σοφία την εκτιμώ βαθύτατα και όσο μεγαλώνω την διαπιστώνω σε ολοένα και μεγαλύτερο βαθμό.

Αφορμή για αυτές τις σκέψεις, είναι η γνωστή παροιμία: "Τα σιγανά ποταμάκια να φοβάσαι". Δεν ξέρω πραγματικά από πού βγήκε, αλλά μόλις πρόσφατα συνειδητοποίησα έκπληκτος ότι εμπεριέχει μια σπουδαία αρχή της φυσικής, την αρχή διατήρηση της ροής και της ενέργειας. Η αρχή αυτή, πάνω στην οποία αν θέλετε να μάθετε, στηρίζετε το κυριότερο μέρος της σημερινής υπερηχοκαρδιογραφίας, λέει στην ουσία, ότι σε ένα σύστημα ροής, στα σημεία που είναι πιο στενά, άρα πιο ρηχά, το υγρό ρέει πιο γρήγορα, ενώ στα σημεία που είναι πιο διευρυμένα, άρα πιο βαθιά, το υγρό ρέει πιο αργά, έτσι ώστε τελικά και συνολικά να διακινείται στη μονάδα του χρόνου το ίδιο ποσό του υγρού που ρέει. 

Πού κολλάει τώρα η παροιμία;

Λέει, να φοβάσαι τα σιγανά ποταμάκια. Γιατί; Μα φυσικά, διότι, τα σιγανά, με βάση την παραπάνω αρχή της φυσικής που διατυπώσαμε, είναι και τα πιο βαθιά. Συνεπώς, οι άνθρωποι στους οποίους αναφέρεται η παροιμία, είναι οι πιο σκοτεινοί, με το μεγαλύτερο βάθος στην ψυχή τους, άρα το περιεχόμενό τους είναι άδηλο και άγνωστο, άρα ικανοί για τα πάντα, σε αντίθεση με τους άλλους ανθρώπους, που κάνουν πολύ φασαρία εξ αρχής και τους οποίους η ψυχή φαίνεται εύκολα και ξεκάθαρα.

Ευχαριστώ θερμά τον συντάκτη του συγκεκριμένο πονήματος που βρήκα στο διαδίκτυο, που με βοήθησε να βουτήξω λίγο πιο βαθιά στη λαϊκή σοφία.





Μισό κιλό και κάτι


Πολύ πρόσφατα έκανα για πρώτη φορά αίτηση για διορισμό σε μια θέση σε ένα δημόσιο νοσοκομείο. Αφού συγκέντρωσα με πολύ κόπο, όλα τα πιστοποιητικά και αποδεικτικά και βεβαιώσεις συμμετοχής σε συνέδρια και γενικά όλα εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν το βιογραφικό μου, είπα να τα ζυγίσω, να δω πόσο βάρος έχουν. Η ζυγαριά έλεγε 0,523kgr, κάτι περισσότερο από μισό κιλό δηλαδή.

Αν είχα όμως μια άλλη ζυγαριά, που να μετρά σε ειδικό βάρος, δηλαδή σε χρόνο, κόπο και συμμετοχή, θα απαριθμούσε πολλά χρόνια, και για την ακρίβεια τουλάχιστον 18. Αν αναλογιστεί κανείς, ότι είμαι 36 ετών, αυτό είναι κάτι περισσότερο από τη μισή μου ζωή δηλαδή. Άρα, όσα χρόνια έκανα για να μπω στη σχολή, άλλα τόσα έκανα για να ετοιμαστώ να διεκδικήσω μια θέση, για να έρθει το σύστημα να μου πει: φίλε στη σειρά σου, αργείς ακόμα. Ίσως χρειαστείς άλλα τόσα χρόνια για να ασχοληθούμε με την περίπτωσή σου και θα δούμε τότε αν είσαι κατάλληλος... Μόνο, που ξέχασε να θυμηθεί το σύστημα, ότι μέχρι τότε μπορεί να μην υπάρχω καν στις λίστες των εν αναμονή διορισμού ιατρών, καθώς μπορεί να έχω μεταναστεύσει στις λίστες των εν παραμονή αλλαχού αρχαγγέλων.

Αυτή η κατάσταση, επιβεβαιώνει την άποψή μου, ότι οι ιατροί είναι το καλύτερο σφαχτό της κοινωνίας, που ρίχνονται στον βωμό της ψεύτικης καταξίωσης, καίγονται στην πυρά της ατέρμονης αναζήτησης κοινωνικού εξουσιαστικού ρόλου, αποσαθρώνονται από τις ψευδεπίγραφες απολαβές και τελικά μετά από τόση μόρφωση... παραμορφώνονται σε ένα τέρας που ούτε οι ίδιοι δεν μπορούν να αντιληφθούν, αδυνατώντας να εκπληρώσουν τον ρόλο τους ως προστάτες της ανθρώπινης υγείας και αξιοπρέπειας, (όπως εκφράστηκε εύστοχα μα εξιδανικευμένα από τον ΠΟΥ το 1948: η υγεία είναι «η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας»), καθώς πρώτοι οι ίδιοι οι ιατροί είναι οι μεγαλύτεροι ασθενείς. Και αν ο ΠΟΥ προσπαθεί να συγκεράσει δυο καταστάσεις, την ιατρικοποίηση της κοινωνίας και την κοινωνικοποίηση της ιατρικής και με όχημα την πρώτη να στοχεύσει προς τη δεύτερη, σε αυτήν την προσπάθεια, ελλοχεύουν δυο κίνδυνοι που έχουν συνάφεια μεταξύ τους: αφενός, η βιοεξουσία και αφετέρου η κανονικοποίηση-τυποποίηση της ιατρικής ως μια παράφρονα έκφραση της evidence-based medicine (ιατρικής βασισμένης σε στοιχεία). Και οι σημερινοί ιατροί, έχουν εκτεθεί και στους δυο αυτούς κινδύνους, υφιστάμενοι πολλαπλά τραύματα.

Για να ξαναγυρίσω στην υπόθεση του διορισμού. Το καλύτερο στοιχείο βέβαια από όλα είναι, ότι για αυτή τη μια θέση, έχουν κάνει αίτηση καμιά 80αριά συνάδελφοι και εγώ με σιγουριά θα έχω μια από τις τελευταίες θέσεις στη σειρά αξιολόγησης. Δεν με πειράζει αυτό φυσικά, καθώς οι περισσότεροι αποδέλοιποι έχουν παραπάνω εφόδια (οι περισσότεροί τους, επάξια). Αυτό, που με πειράζει όμως αφάνταστα, είναι ότι η κοινωνία μας, δίνει βάρος στο πραγματικό βάρος των προσόντων ως ποσοτική παράμετρο, αντί να δίνει κυριολεκτικό βάρος στο χρόνο και την προσπάθεια που έχει καταβάλει κανείς ως ποιοτική παράμετρο, για να αποκτήσει αυτά τα προσόντα. Και αυτό, είναι συνάρτηση της προσπάθειας της κοινωνίας μας να ζυγίζει τα πάντα με αριθμούς και κατά κεφαλήν κατανάλωση, αντί να βλέπει προσωπικότητες και κατά περίπτωση πνευματικές ανθρώπινες ανάγκες.



Υ.Γ.1: Ευχαριστώ τον "Γιάννης από πάνω" για αυτή την εικόνα που μου έστειλε, αποδεικνύοντας ότι είναι πραγματικά στο "από πάνω" επίπεδο της εικόνας και δεν έχει σκύψει ακόμα το κεφάλι.

Υ.Γ.2: Η όλη υπόθεση μου φέρνει στο νου την πολύ ψαγμένη ταινία "21 γραμμάρια" με τον Σον Πεν, που στηρίζεται στην άποψη ότι όταν πεθαίνουμε χάνουμε αυτόματα 21 γραμμάρια βάρους, διότι τόσο πιστεύεται ότι ζυγίζει η ψυχή μας, όταν βγαίνει από το σώμα... Είναι δυνατόν το βάρος της ψυχής του ανθρώπου να αποδοθεί με λίγα γραμμάρια μόνο;




Let grief be a falling leaf


Δεν γίνεται να μην κλάψεις σε αυτούς τους ήχους και τις μελωδίες.

Δεν γίνεται να μην θυμηθείς, διότι δεν γίνεται να ξεχάσεις.

Και δεν ξεχνάς, γιατί το έχεις ζήσει.

Έχεις βαδίσει αυτόν τον δρόμο.

Ήταν νύχτα, με μια πάχνη να σκεπάζει τα πάντα και τελικά να τα πλημμυρίζει.

Και το χωμάτινο μονοπάτι κατέληξε λασπωμένο, όπως και τα σώματά μας.

Ας είναι. Το νερό χρειάζεται για να ποτίζει το άνυδρο χώμα.

Όπως και το χώμα, για να γίνει στέρεο το νερό.

Το αποτέλεσμα αναπόφευκτο: να γίνουν και τα δυο λάσπη.



"Raglan Road"
by Lorrenna Mckennitt

Did you find peace there?


Τα μεγάλα σταυροδρόμια της ζωής μου ήταν -μέχρι στιγμής τουλάχιστον- τα εξής:

1. Κάπου στο Δημοτικό, είχε έρθει ένας σχολικός σύμβουλος από το Υπουργείο Παιδείας που φαινόταν -στα μάτια μας τότε- περισπούδαστος και άρτια καταρτισμένος. Όταν τυχαία με ρώτησε με τι ήθελα να ασχοληθώ και του είπα "με την αναζήτηση ζωής πέρα από το δικό μας πλανήτη, στο διάστημα" (κάποια χρόνια μετά έμαθα ότι με αυτό ασχολείται η επιστήμη της Αστροβιολογίας), εκείνος χαμογέλασε και μου είπε φιλικά, χτυπώντας τον ώμο μου: "καλύτερα νεαρέ μου να ασχοληθείς με τη ζωή στον δικό μας πλανήτη". Έτσι και έκανα. Κάπου εκεί, έσβησε το όνειρο της Αστροβιολογίας, πριν καλά-καλά γεννηθεί. Νέος στόχος λοιπόν, η ζωή στον πλανήτη Γη.

2. Εκείνη η επιλογή του Γυμνασίου, με έβγαλε σε ένα άλλο σταυροδρόμι λίγα χρόνια μετά, στην τελευταία τάξη του Λυκείου, καθώς προβληματιζόμουν αν θα ακολουθούσα Βιολογία ή άλλη επιστήμη σχετικά με τον άνθρωπο. Η απόφαση ήρθε ένα βράδυ πριν την δήλωση του μηχανογραφικού δελτίου των σχολών προτίμησης, όταν παρέα με έναν καλό φίλο, κάτω από τα αστέρια του νυχτερινού ουρανού, συνειδητοποίησα ότι αυτό που με ενδιαφέρει περισσότερο στη ζωή μου, είναι να μειώσω τον ανθρώπινο πόνο. Έτσι, ανάμεσα στη Βιολογία και την Ιατρική, διάλεξα τη δεύτερη. Και κάπου εκεί, έσβησε άλλο ένα όνειρο, να ασχοληθώ με το φαινόμενο της Ζωής στην ευρεία του διάσταση, αυτήν της Βιολογίας. Νέος στόχος λοιπόν, η ανθρώπινη ζωή.

3. Όταν έπρεπε μετά τη σχολή να επιλέξω ειδικότητα, ξεκίνησα από ενδοκρινολογία, πέρασα σε οφθαλμολογία, για να αγγίξω αγγειοχειρουργική, μετά καρδιοχειρουργική, ώσπου τελικά να καταλήξω στην καρδιολογία. Αυτή η περιήγηση δεν είναι δηλωτική της αστάθειας του χαρακτήρα μου, αλλά της αγάπης για σχεδόν όλες τις ιατρικές ειδικότητες. Έπρεπε, όμως να διαλέξω μια. Έτσι, διάλεξα την καρδιά, το επίκεντρο, του ανθρώπινου οργανισμού.

4. Η προηγούμενη επιλογή μου, μου απέδειξε στην πορεία, πόσο σημαντικά είναι και τα συναισθήματα που -παραδοσιακά τουλάχιστον- εδράζουν στην καρδιά, όπως αυτά τα συναισθήματα που δημιουργούνται από τα τραγούδια, και ειδικά τα παραδοσιακά! Αυτό, με οδήγησε στο δίλημμα να ασχοληθώ με τη μουσική ή την ανθρωπολογία της μουσικής. Και κάπου εκεί, πάλι εντελώς τυχαία, ήρθε η σχολή της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας και η Μυτιλήνη.

5. Στη Μυτιλήνη, γνώρισα την έννοια της διαφορετικότητας και μου δημιούργησε την επιθυμία αν θα γυρίσω όλον τον κόσμο για να γευτώ αυτήν την διαφορετικότητα ή όχι. Η ελληνική πραγματικότητα και ειδικότερα τα συναισθήματα της δικής μου καρδιάς με κράτησαν εγχώρια, χάνοντας την ευκαιρία να βιώσω κάτι εξαιρετικό από ανθρωπολογικής άποψης, όπως αυτό το ανεπανάληπτο ντοκιμαντέρ που δεν πρέπει κανείς πάνω στη γη να χάσει (έχει δυστυχώς μόνο αγγλικούς υποτίτλους). Κρατήστε ότι, για να γυριστεί το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ χρειάστηκε 3 χρόνια. Και η σκέψη του αν αξίζει μια ολόκληρη ζωή -η δική σου ζωή- για να παρατηρείς, να καταγράφεις και να αναλύεις τις ζωές των άλλων, ήταν αυτή που με έκανε να αποφασίσω πρώτα να ζήσω ο ίδιος και μετά να δω πώς ζουν και οι υπόλοιποι. Έτσι, λοιπόν, κάπου εκεί, χάθηκε άλλο ένα όνειρο, να γυρίσω όλον τον κόσμο και μάλιστα μαζί χάθηκε το ακόμα πιο σπουδαίο όνειρο, το να γυρίσω αυτόν τον κόσμο ανάποδα, δηλαδή να τον αλλάξω! Έτσι, σε αυτό το σταυροδρόμι, επέλεξα να προσπαθώ πλέον να αλλάξω μόνο το μικροπεριβάλλον γύρω μου και τους κοντινούς μου ανθρώπους.

6. Μέχρι που ήρθε η σειρά μας να γίνουμε γονείς. Τότε, όλα άλλαξαν. Όλα, για την ακρίβεια, ξεδιάλυναν. Εκεί, αίφνης, διαλύθηκαν όλα τα ατομικά όνειρα σαν να ήταν σύννεφο από σκόνη. Αυτόματα, ήρθαν άλλα όνειρα, που αφορούν τη νέα γενιά, τα νέα παιδιά που μας χαρίζουν το πρώτο τους γέλιο, το πρώτο τους συνειδητό χάδι, το πρώτο τους κλάμα και τον πρώτο τους θυμό ή φόβο. Αυτά τα πρωτογενή και πηγαία συναισθήματα, καλείσαι εσύ γονέα να τα αγκαλιάσεις και να τα φροντίσεις. Καλείσαι να χτίσεις νέα όνειρα. Όχι, όμως δικά σου, αλλά δικά τους. Και έτσι είναι το σωστό. Έχει έρθει η σειρά τους, και εσύ αρχίζεις και συνειδητοποιείς τους αρμούς σου που τρίζουν και μετράς τις άσπρες τρίχες της κεφαλής σου... Αυτά είναι τα παράσημά σου, από τα όνειρα που ξεθώριασαν. Κανείς όμως δεν παρατηρεί το παρελθόν. Όλοι κοιτούν το μέλλον και τη νέα γενιά. Και έτσι είναι το σωστό.


Για να συνοψίσουμε: 

από την ζωή στο σύμπαν
πέρασα στη ζωή στη Γη
για να εξετάσω ακολούθως την ανθρώπινη ζωή στη Γη
και ύστερα να μπω στην καρδιά της ανθρώπινης ζωής στη Γη
ώστε να γευτώ τα όνειρα της καρδιάς της ανθρώπινης ζωής στη Γη
και να συνειδητοποιήσω πώς τελικά αυτά μεταβιβάζονται σε μια νέα ζωή που γεννιέται στο σύμπαν
για να ξεκινήσει τελικά και εκείνη τον δικό της νέο κύκλο αναζήτησης...
διαγράφοντας με αυτόν τον τρόπο έναν κύκλο ζωής...

Έτσι, από την αναζήτηση ύπαρξη του απείρου, κατέληξα να μελετώ το άπειρο των υπάρξεων...

Και το ερώτημα βέβαια που προκύπτει αμείλι(κ)το στην συμπαντική σιωπή, είναι αυτό που αποτυπώνεται στο κάτωθι παραμυθένιο τραγούδι:



In your heart, in your soul, did you find peace there?
(στην καρδιά σου, στην ψυχή σου, βρήκες ειρήνη εκεί;)

Το γεγονός ότι το όνομα της γυναίκας μου είναι Ειρήνη, 
δεν τολμώ να ρωτήσω αν είναι τυχαίο...


"Full Circle"
by Lorrenna Mckennitt






Υ.Γ.1: Η ανάρτηση αυτή, αφιερώνεται στην κόρη μου (αν κάποτε τύχει και τη διαβάσει...) που πλέον δίνει το πραγματικό νόημα στη ζωή μου.


ο Χάνος, η Χάνα, το Χάνουν - ποιο το επίθετο και ποιο το ουσιαστικό;


Υπάρχει ένα είδος στη θάλασσα, ο χάνος. Λέγεται έτσι, επειδή τσιμπάει σχεδόν σε όλα τα δολώματα. Ακόμα και στο σκέτο αγκίστρι, χωρίς καν να έχει δόλωμα πάνω του. Όσοι, έχετε ψαρέψει «καθετή», καταλαβαίνετε τι εννοώ. Μυαλό κουκούτσι φυσικά. Κρίση μηδενική, για το τι είναι επικίνδυνο και τι όχι.




Υπάρχει και ένα ακόμα είδος στη θάλασσα των ανθρώπων, ο χάνων. Λέγεται έτσι, επειδή ενώ φαίνεται ότι δεν τσιμπάει σε κανένα δόλωμα, δεν μασάει σε τίποτα, ότι δεν «ψαρώνει» βρε παιδί μου, ότι παντού και πάντα ξέρει και τα καταφέρνει, στην πραγματικότητα πρόκειται απλώς για ανθρώπους που είναι «κάθετοι» στις απόψεις τους, κάθετοι στην πραγματικότητα, χωρίς αντίληψη της κατάστασής τους. Είναι αυτοί που νομίζουν ότι κερδίζουν, ενώ στην ουσία, χάνουν (σ)τα πάντα! Είναι πχ η προηγούμενη γενιά, που ενώ νομίζει τον εαυτό της πετυχημένο (οι περισσότεροι από δαύτους είναι διευθυντές, προϊστάμενοι, υψηλόβαθμα στελέχη, πρώην πρόεδροι, υπουργοί, υπεύθυνοι άλλων υπεύθυνων κλπ κλπ), είναι αυτοί που έχουν προκαλέσει αφενός τα παιδιά τους να μεταναστεύσουν και αφετέρου οι εναπομείναντες νέοι να δεινοπαθούν για να τα βγάλουν πέρα. Αυτοί οι κύριοι και κυρίες όμως, δεν αναγνωρίζουν το κακό που κάνουν τόσο σε εκείνα τα παιδιά που φύγαν, όσο και σε εκείνα που μείναν. Και κυρίως, δεν ανα-γνωρίζουν το κακό που έχουν κάνει στον εαυτό τους. Αυτή η χώρα, είναι η Ελλάδα των χάνων, καθώς όλοι σήμερα με τον έναν ή άλλον τρόπο, χάνουν. Χάνουν αξιοπρέπεια, υλικά, χρόνο, ενέργεια, υγεία, παιδεία και φυσικά, χάνουν τα παιδιά τους – σε τροχαία, σε ναρκωτικά, σε αντικαταθλιπτικά, σε μετανάστευση...


Αλλά, και περισσότερο να το διευρύνουμε το ζήτημα, (ας πούμε ως στα όρια των δυτικών κοινωνιών μας), θα δούμε ότι πάλι υπάρχουν άνθρωποι που αποδέχονται αδιαμαρτύρητα και εντελώς άκριτα τα επιβαλλόμενα από κάποιους άλλους, χωρίς ποτέ να έχουν μπει στη διαδικασία αναζήτησης των αιτιών. Παράδειγμα, η πρόσφατη αλλαγή χειμωνιάτικης ώρας: κάποιοι μαζεύτηκαν κάπου κάποτε, και είπαν για αυτούς και εκείνους τους λόγους να αλλάζει η ώρα, και έτσι εγένετο… αλλαγή ώρας!, δηλαδή σκότος, καθώς η ώρα πήγε πίσω. Πάντα όταν ο χρόνος γυρνάει πίσω, μάλλον έρχεται πιο εύκολα και γρήγορα το σκότος στις κοινωνίες διαχρονικά… Αυτό που με απασχολεί όμως, είναι αν είναι «Αλλαγή ώρας» ή «Ώρα αλλαγής» για τις κοινωνίες μας;






Και για να το διευρύνουμε ακόμα περισσότερο, (ως τις εσχατιές της βιολογικής μας ανθρώπινης ύπαρξης), διακρίνω το τελευταίο διάστημα έναν οργασμό ειδήσεων και πληροφόρησης, σχετικά με άτομα που ως κοινό στοιχείο έχουν ότι αναζητούν εντόνως την έμφυλη ταυτότητά τους, μέσα σε διαφορετικά πλαίσια κοινωνικών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών. Δεν έχω άποψη και έτσι δεν μπορώ να έχω ξεκάθαρη θέση ως προς τις στάσεις ζωής και έμφυλες συμπεριφορές αυτών των ανθρώπων. Αυτό που μπορώ να πω όμως, είναι ότι το αποτέλεσμα για «κάθε τί» που συμβαίνει και εκφράζεται ως ανθρώπινη συμπεριφορα, είναι το πολυπαραγοντικό αποτέλεσμα πολύπλοκων διαδικασιών, τις οποίες ακόμα δεν γνωρίζουμε πόσο πολύ συνεισφέρουν έκαστη, στο τελικό αποτέλεσμα.



Και για να το κλείσω το θέμα. Υπάρχει ένα ακόμα, τρίτο είδος, ανάμεσα στις λαοθάλασσες των ανθρώπων, είναι το είδος που μοιάζει στη Χάνα. Πρόκειται για τη Χάνα Άρεντ, της οποίας το βιβλίο «Η Ανθρώπινη Κατάσταση» έτυχε να διαβάσω κάποια χρόνια πριν, στα πλαίσια ενός μαθήματος στο τμήμα της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παν/μίου Αιγαίου. Τη Χάνα Άρεντ την είδα ξαφνικά χτες βράδυ πολύ αργά στο κανάλι της Βουλής, ως κινηματογραφική μεταφορά της βιογραφίας της και θαύμασα τη σκηνή της κορύφωσης της σκέψης της:



    

(δείτε το όλο, αλλιώς πηγαίνετε κατευθείαν στο ζουμί, στο 5:30') 


Σήμερα, ανέτρεξα σε μια εργασία που είχα κάνει για το βιβλίο της «Η Ανθρώπινη Κατάσταση» και μεταφέρω ένα πολύ μικρό απόσπασμα από αυτήν την εργασία, ως μια σύνοψη της έννοιας της Ανθρώπινης Κατάστασης: 

"Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου της, η Άρεντ, εκθέτει απευθείας τον βασικό πυρήνα των σκέψεών της και ορίζει τις τρεις θεμελιώδεις δραστηριότητες που συνθέτουν τον άνθρωπο: είναι α) ο μόχθος, ο οποίος αντιστοιχεί στη βιολογική διαδικασία του ανθρώπου, δηλαδή σε όλες εκείνες τις διεργασίες που χρειάζονται για την επιβίωση του ανθρώπινου σώματος, προϋπόθεση του οποίου είναι η ίδια η ζωή, β) η εργασία, που αντιστοιχεί σε όλον εκείνο τον τεχνητό κόσμο, που προέρχεται από την κατασκευαστική δημιουργική συμπεριφορά του ανθρώπου, σε αντιδιαστολή με τον φυσικό κόσμο, η προϋπόθεση της οποίας είναι η εγκοσμιότητα και γ) η πράξη, που αντιστοιχεί σε εκείνη τη συμπεριφορά η οποία δεν μεσολαβείται από τον φυσικό ή τεχνητό κόσμο, αλλά στηρίζεται στην πολλότητα (πληθυντικότητα) των ανθρώπων και την μεταξύ τους αλληλεπίδραση και υπ’ αυτήν την έννοια το πλήθος αποτελεί την προϋπόθεση της ίδιας της πολιτικής ζωής και τελικά της ανθρώπινης πράξης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η έννοια του πλήθους εμπεριέχει την έννοια ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίδιοι, αλλά όχι ταυτόσημοι, οπότε συνυπάρχουν χωρίς ποτέ να ταυτίζονται, καθώς και ότι η πράξη είναι εκείνη η δραστηριότητα που συνοδεύει τον άνθρωπο από τη γέννησή του, μιας και του δίνει τη δυνατότητα να ξεκινήσει κάτι από την αρχή, τονίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη σπουδαιότητα της γεννησιμότητας και όχι της θνησιμότητας. Αυτές οι τρεις δραστηριότητες, αποτελούν το υπόβαθρο της ανθρώπινης κατάστασης, οι οποίες όμως αναλώνονται σε ένα πλαίσιο, σε ένα περιβάλλον, τόσο φυσικό όσο και τεχνητό, το οποίο διαμορφώνεται από αλλά και διαμορφώνει τις δραστηριότητες αυτές. Οι άνθρωποι, δημιουργούν ένα περιβάλλον ύπαρξης το οποίο με τη σειρά του έρχεται και δημιουργεί το περιβάλλον που θα δώσει τα ερεθίσματα για να συνεχιστεί αυτή η ύπαρξη. Έτσι, οι άνθρωποι αποτελούν συνεχώς εξαρτώμενες υπάρξεις, και μάλιστα από όλα εκείνα τα στοιχεία που οι ίδιοι δημιουργούν, αλλά και που ήδη τους περιβάλλουν. Άρα, η ανθρώπινη κατάσταση είναι η συνδυαστική σχέση μεταξύ των τριών δραστηριοτήτων που αναλύθηκαν στην αρχή και του πλαισίου εμφάνισής τους, το οποίο όμως ταυτόχρονα αποτελεί το πεδίο εφαρμογής τους όσο και πεδίο ανατροφοδότησής τους. Αυτό, που επίσης διακρίνει η Άρεντ στο κεφάλαιο αυτό, είναι ότι η ανθρώπινη κατάσταση που περιγράφει δεν ταυτίζεται με την ανθρώπινη φύση και αυτό διότι η ανθρώπινη κατάσταση απαντά στο ερώτημα «Ποιος είναι ο άνθρωπος», ένα ερώτημα που μπορεί να απαντηθεί από τον ίδιο τον άνθρωπο αν το προβάλλει στον εαυτό του, ενώ η ανθρώπινη φύση απαντά στο ερώτημα «Τι είναι ο άνθρωπος», ένα ερώτημα που μπορεί να απαντηθεί μόνο στη βάση μιας φιλοσοφικής- θεολογικής σφαίρας από τον ίδιο το Δημιουργό-Θεό. Άρα, άλλο η ανθρώπινη φύση, με την οποία η Άρεντ δεν καταπιάνεται και άλλο η ανθρώπινη κατάσταση, η εκφορά της οποίας είναι δυνατόν να αναλυθεί με βάση ανθρώπινα μέτρα και σταθμά."


Για να τα μαζέψουμε όλα τα προηγούμενα μαζί (που δεν μαζεύονται, αλλά λέμε τώρα…). Η σκέψη είναι αυτό που πολεμάται σήμερα να συνθλιβεί, από διάφορα κέντρα εξουσίας. Και αν επιτευχθεί κάτι τέτοιο, η έννοια καθώς και η υπόσταση του ανθρώπου, όπως τη γνωρίζαμε Ιστορικά μέχρι τώρα, θα αλλάξει ριζικά. Όσοι ακόμα διατηρείτε μια τέτοια σκέψη, αγωνιστείτε διότι οι καιροί μας είναι πολύ σκληροί.

Για να πω την μαύρη μου αλήθεια όμως, φοβάμαι τους ανθρώπους και τις απερί-σκεπτες πράξεις τους… Φοβάμαι, όταν μπερδεύουν στη γλώσσα τους (δηλαδή στην επικοινωνία τους) τα επίθετα με τα ουσιαστικά, τα ουσιαστικά με τα μη-ουσιαστικά, τα ανθρώπινα με τα ζωώδη, την τροφή με το δόλωμα...




«Εγώ φοβάμαι τους ανθρώπους» 
Στίχοι, Μουσική: Κώστας Τουρνάς 
Ερμηνεία: Κώστας Τουρνάς, Κώστας Χατζής




Science without con-science


Όπως η κάθε πληροφορία ενσωματώνεται σε ένα πλαίσιο σκέψης 
πριν γίνει γνώση,
και όπως η κάθε γνώση ενσωματώνεται σε ένα πλαίσιο έρευνας 
πριν γίνει επιστήμη,

έτσι και μια είδηση του κόσμου ενσωματώνεται σε ένα κοινωνικό πλαίσιο 
πριν γίνει συν-είδηση,
και έτσι και η science (=επιστήμη) ενσωματώνεται στο ίδο κοινωνικό πλαίσιο
πριν γίνει con-science (=συνείδηση).

Αλλιώς, χωρίς ενσωμάτωση, τα πάντα μοιάζουν με συντρίμια,
σώματα που κάποτε είχαν περιεχόμενο, μα τώρα μοναχά κάτι χαλάσματα...



Ο Σκεπτόμενος... σύμβολο και σύμβουλος σε δύσκολες αναζητήσεις.



Δεν θέλω να μου δέσετε τα μάτια


Κοιτώντας τα πεπραγμένα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, από... την ίδια την ανθρωπότητα, μια μόνο συνδυαστική σκέψη καταποντίζει το μυαλό μου, με κάνει να σκύβω το κεφάλι και να προχωράω καταμεσίς της σημερινής τρέλας, η οποία δεν είναι τίποτα μπροστά στην τρέλα που έχει παρελάσει κατά καιρούς και εποχές, από την Ελληνική Ιστορία. Η σκέψη αυτή, είναι η κάτωθι:



Τα τρία αυτά διαμάντινα διαφορετικά έργα, συνθέτουν αυτήν την συνδυαστική σκέψη μου και φτιάχνουν μια πρόταση. Μια πρόταση ύπαρξης, μια πρόταση-στάση ζωής. Έναν φάρο, μια πυξίδα, ένα αποκούμπι για το κεφάλι, όταν η πραγματικότητα δεν αντέχεται και ετοιμάζεσαι να χτυπήσεις το κεφάλι σου στον τοίχο...

Μόνο έτσι, προχωρά ο κόσμος πάντα μπρος, ξέροντας ότι "χίλιες φορές να γεννηθεί, τόσες θα τον σταυρώσουν" (όπως ομοίως έχει αποτυπωθεί η παραπάνω πρόταση, σε αυτό το τραγούδι του Βάρναλη), για να έχει νόημα έτσι, η επακόλουθη Ανάσταση. Διότι, αν δεν προηγηθεί Καταχνιά και Σταύρωση, πώς θα έχει λόγο ύπαρξης, μια Ανάσταση του Ανθρώπου;

Πόση Τέχνη και πόση Θρησκεία κατοικούν στις παραπάνω δια-πιστώσεις και στα παραπάνω καλλιτεχνικά Έργα..; Ανατρέξατε στα Έργα διεξοδικά και θα αντιληφθείτε τον κοινό στόχο των δυο μορφών έκφρασης, της Τέχνης και της Θρησκείας: την Ανά(σ)ταση. Και μάλιστα, αυτήν που μπορείς να δεις με τα ίδια σου τα μάτια, όχι αυτήν που σου περιγράφουν οι δήθεν αναξιο-παθούντες.


"Δεν θέλω να μου δέσετε τα μάτια"
Στίχοι: Κώστας Βίρβος
Μουσική: Χρήστος Λεοντής
Ερμηνεία: Στέλιος Καζαντζίδης






Γκαγκανιά


Γεννήθηκα και μεγάλωσα στους Μολάους και η περιοχή Γκαγκανιά στην οποία διέμενε ο παππούς μου, αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού μου που με ακολουθεί σε κάθε βήμα, σκέψη, πράξη και έκφραση. Το χώμα της, τα δέντρα, οι λόφοι, τα τοπία, μα κυρίως, η Ιστορία της περιοχής και οι Ιστορίες των ανθρώπων της περιοχής, μιλούν έντονα μέσα μου. Μιλούν για πολλά, μα κυρίως, μιλούν για την αποσιώπηση της λογικής. Ως πότε θα συνεχίζεται η ίδια παθογένεια και το συγκρουσιακό περιβάλλον; Πότε θα πρυτανεύσει η σύμπνοια ανάμεσα στους ανθρώπους; Πότε η «κοινή λογική», θα γίνει και «κοινή» και «λογική»; 

Η Ιστορία γράφεται από τους δυνατούς λένε. Οι Ιστορίες όμως, γράφονται καθημερινά από τον κάθε μικρό και αδύναμο ανθρωπάκο, που μέσα στην μικρότητα της ζωής του, του δίνεται η ευκαιρία να μεγαλουργήσει. Αυτό, μπορεί να μην το αντιληφθεί κανείς –μερικές φορές ούτε καν ο ίδιος. 

Ετούτη η χώρα, βρίσκεται ακόμα σε τραγικό επίπεδο ανωριμότητας. Τόσο σε πρόληψη, σε αντίληψη, καταγραφή, συνειδητοποίηση, και πολύ δε περισσότερο, σε θεραπεία των παθογενειών που την διαλύουν κάθε μέρα. Θέλει χρόνο. Πιο σωστά, θέλει χρόνια. Πολλά ακόμα χρόνια, πολλή ακόμα τριβή, πολλές ακόμα συνθλίψεις υγιών κυττάρων της κοινωνίας για να αλλάξει έστω το παραμικρό σε τούτη την καθημερινότητα. Αλήθεια, πόσο χρόνο χρειάζεται για να αλλάξουν τα πράγματα στην Ιστορία αυτού του τόπου; 

[…] Το 1928, η κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου με Υπουργό Υγείας τον ιατρό-ουρολόγο Αλ. Παππά και Υφυπουργό Υγιεινής τον Απόστολο Δοξιάδη, αποφασίζει τη ριζική αναδιοργάνωση των υγειονομικών υπηρεσιών και απευθύνεται στην Κοινωνία των Εθνών, τμήμα Διεθνούς Υγείας. Επιτροπή από ξένους εμπειρογνώμονες […] διεξήγαγε μια εκτεταμένη έρευνα […] αποτελώντας μια ακτινογραφία της ελληνικής κοινωνίας του Μεσοπολέμου. Τα συμπεράσματα είχαν διεθνές αντίκτυπο καθώς έγιναν αντικείμενο διπλωματικής αλληλογραφίας στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. «Η Ελλάδα είναι επικίνδυνη χώρα από άποψη υγιεινής… για την Ευρώπη γενικότερα. Οι συστάσεις των ειδικών δεν θα πρέπει να αγνοηθούν από την Ελληνική Κυβέρνηση χωρίς να ρεζιλευτεί η Ελλάδα μπρος στα άλλα ευρωπαϊκά έθνη», έγραφε ο Βρετανός πρεσβευτής στην Αθήνα στον πρωθυπουργό του. 

Το ότι σήμερα, η χώρα μας ξεφτιλίζεται διεθνώς, πληρώνοντας συνεχώς πρόστιμα για παραβιάσεις και αυθαιρεσίες απλών κανόνων λογικής, δεν μας πειράζει… Έχει Γκαγκανιά-σει η γλώσσα μου να το λέει και έχω βαρεθεί να ακούω τον εαυτό μου να γκρινιάζει για το μπάχαλο που καθημερινά μας ανασκολοπίζει. Σαν από συνήθεια παλιά, μένει όμως ακόμα ένα πείσμα… Και είναι το μόνο που μας κάνει ακόμα να γελάμε. Και είναι το πιο βαθύ μας χαμόγελο. Είναι η κληρονομιά μας, που κρύβει μαζί τα δυο βασικά συστατικά του ελληνικού χαρακτήρα μας: τη θέληση μα και την αποσάρθρωσή μας, το ωραίο μα και το κούφιο. 

Σήμερα, η Ελλάδα, παραμένει επικίνδυνη χώρα και από άποψη… ψυχικής υγιεινής των Ελλήνων, αλλά και όποιων άλλων προσπαθούν να καταλάβουν πώς δουλεύει αυτό το κράτος. Δεν μπορώ να προβλέψω πλέον, πόσος χρόνος θα χρειαστεί για τη θεραπεία, και αν τελικά υπάρχει επιβίωση ή επιδείνωση του συνόλου των συνανθρώπων μας...


Ακούγεται χλιμίντρισμα και του μυαλό του φεύγει...


Δυο φορές μου έχει τύχει να βρει διέξοδο από μέσα μου, ΑΥΤΟ που πραγματικά νιώθω για το μεγαλείο της μουσικής και ειδικά της παραδοσιακής...

Η πρώτη, η μαγευτικά καθηλωτική, ήταν όταν ήμουν στην τοποθεσία Χάρος, στο βουνό Γράμμος (αν δεν έχει πάει κανείς, δεν μπορεί να καταλάβει για τί σκηνικό μιλάμε). Εκεί, ένα παλικάρι δίπλα μου που ήρθε να α-ποτίσει φόρο τιμής στο μνημείο του Δημοκρατικού Στρατού και στους Σταυραετούς που κείτονται, βλασταίνουν και αγναντεύουν από εκεί ψηλά το Χάρο, έβγαλε μια φλογέρα και έπαιξε για να τον ακούσουν τα βουνά ολόγυρα. Τότες, μαγικά και μονομιάς, ενώθηκαν όλα: μελωδίες, θρόισμα φύλων, τιτίβισμα πουλιών, τρεχούμενα νερά από πάγους που λιώναν, στάλες από τρεχούμενο αίμα λαβωμένων, μελισσολόι σκόνης και μυρμηγκιάσματα του υπεδάφους, βουνά, ποτάμια, αέρας, χώμα, σκέψεις και πάλι χώμα... Όλα γίναν ΕΝΑ, με τη μελωδία της φλογέρας, να λειτουργεί σαν τους αρμούς του συνόλου όλων αυτών των διαφορετικών συστατικών του σύμπαντος. Και το σύμπαν, χόρευε ολόρθιο!


Η δεύτερη, η σαγηνευτικά ξεσηκωτική, είναι αυτή:



"Η ουρά του αλόγου"
Στίχοι, Μουσική: Θανάσης Παπακωνσταντίνου
Ερμηνεία: Γιάννης Χαρούλης





"Ο καβαλάρης τ' άλογο το 'χε μες στην καρδιά του. Που να 'βρει φίλο πιο καλό να λέει τα μυστικά του. Το τάιζε αγριοκρίθαρο, τετράφυλλο τριφύλλι, στολίδια είχε στη σέλα του με λαμπερό κοχύλι. Ήταν λευκό, ήταν κάτασπρο, ήταν γοργό και ξύπνιο, κάλπαζε στα γυμνά βουνά και ξέφευγε απ' τον ίσκιο. Μα ένα παλιομεσήμερο, σε μια συκιά από κάτω, αστρίτης στραβογάμησε και δίνει δαγκωσιά του. Δεν πέρασαν πέντε λεπτά μα πέρασαν αιώνες ο καβαλάρης το θρηνεί, χαϊδεύει τους λαγώνες. «Σύντροφε που ξανοίγεσαι, που χάνεσαι και φεύγεις; Ας δώσουμε όρκο. Με καιρούς θα σ' εύρω ή θα μ' εύρεις». Σκυφτός γυρνάει στο σπίτι του, σκυφτός την πόρτα ανοίγει, καρφώνει τα παράθυρα και στο πιοτό το ρίχνει. Το άλογο στο μεταξύ τα όρνια το τυλίξαν το σκελετό και την ουρά μονάχα που τ' αφήσαν. Περνούσε κι ένας μάστορας που 'μαθε στην Κρεμόνα να φτιάχνει βιόλες και βιολιά που να κρατάνε χρόνια. Είδε την τρίχα της ουράς άσπρη και μεταξένια, την πήρε κι έφτιαξε μ' αυτή δοξάρια ένα κι ένα. Δυο μήνες έκανε ο νιος ν' ανοίξει παραθύρι την Τρίτη την πρωτομηνιά βγαίνει στο πανηγύρι. Εκεί 'ταν λαουτιέρηδες που θέλαν' παρακάλια ήταν κι ένας βιολιτζής που έπαιρνε κεφάλια. «Γεια και χαρά στου βιολιτζή. Χρήμα πολύ θα δώσω. Θέλω ν' ακούσω απ' τα καλά, μήπως και ξαλαφρώσω». Δέκα φορές το πέρασε ρετσίνι το δοξάρι, ταιριάζει στο σαγόνι του, τ' όργανο με καμάρι, και σαν αρχίζει δοξαριές, μια πάνω και μια κάτω, τον κόσμο φέρνει ανάποδα, τη γη μέσα στο πιάτο. Πετάει με χούφτες τα λεφτά, ο άντρας και χορεύει ακούγεται χλιμίντρισμα και το μυαλό του φεύγει..."


Αδημονώ για την τρίτη φορά, ώστε να μου τριτώσει το κακό...




Ηθικός Ναρκισσισμός


Υπάρχει μια πάθηση αρκετά βασανιστική. Κολλάει στο δέρμα σου, το διαπερνά και ποτίζει με την τοξικότητά του τα σωθικά σου. Μόνο, που το κάνει με την αντίστροφη φορά: ξεκινά από την ψυχή προς τα έξω, για να καταλήξει να δηλητηριάζει το δέρμα ολάκερο, το οποίο αποπνέει από τους πόρους του, την μυρωδιά του θανάτου. Η κακοηθέστατη διάθεση εξάπλωσης της και σε άλλους ανθρώπους, ανυπόφορη. Η δύναμη της, ολέθρια. Η δίψα της, άσβηστη. Κανένα φάρμακο μέχρι τώρα δεν έχει βρεθεί για αυτήν.

Κάτι παρόμοιο συνέβη και στον αρχαίο ήρωα, Ηρακλή με τον δηλητηριασμένο μανδύα που φόρεσε. Δεν είναι τυχαία η σύγκριση και το παράδειγμα. Μόνο Ηρακλήδες, κολλάνε αυτή την πάθηση. Και κανείς τους δεν έχει γλιτώσει μέχρι σήμερα. Μόνο η φωτιά, κατόρθωσε και έσβησε την κάψα της ψυχής τους...




Η πάθηση λέγεται Ηθικός Ναρκισσισμός και ενώ φαντάζει πεποίθηση για τους πάσχοντες ότι κατέχουν το "ορθό" και το "ηθικό", (και έτσι είναι πράγματι), αυτό δεν μπορεί να αποδειχτεί ποτέ, διότι αυτή ακριβώς είναι η φύση της πάθησης: να μην αποδεικνύεται στο έπακρο, να μην αποκαλύπτεται, να μην μοιράζεται, να μην ενσαρκώνεται από τους άλλους. Τρώει έναν-έναν, τη φορά, εμποδίζοντας έτσι την κοινωνική έκφρασή της και αυτό το στοιχείο είναι που την κάνει να λειτουργεί ως πάθηση. Είναι ίσως η μόνη αρρώστια, που επειδή ακριβώς δεν μεταδίδεται και στους άλλους ταυτόχρονα, και δεν παίρνει χαρακτήρες πανδημίας, σκοτώνει τους ίδιους τους φορείς της, πριν κατορθώσουν να την μεταδώσουν. Και γεννιέται από αδιευκρίνιστους λόγους, πιθανότατα σχετιζόμενη με γενετική προδιάθεση. Διότι, είπαμε, αυτή η πάθηση γεννιέται από τα μέσα μας και μέχρι να βγει προς τα έξω, έχω λιώσει κόκαλα, μυαλό, ψυχή και σώμα.

Στο τέλος, μένει να αναδύεται στην ατμόσφαιρα, μια μόνο απόπνοια κάποιου ανθρώπου που έζησε κάποτε και προσπάθησε να πει κάτι... Άντε, ίσως ακόμα, να απομένει και μια σταγόνα ξεραμένου αίματος στην άκρη κάπου αγκαθιού που είχε κάποια στιγμή λαβώσει ένα στήθος.


"A Gift of a Thistle (from BraveHeart)"



Πριν τον λιώσει όμως, η ασθένεια, ο ασθενής προλαβαίνει να φωνάξει ως τελευταία του κραυγή αγωνίας (κάτι σαν τελευταία του επιθυμία, νομίζω), αυτό που έχει αποτυπωθεί στο ανυπέρβλητο τραγούδι των Χαΐνηδων και το οποίο συμπυκνώνει την συμπαντική έννοια του Ηθικού Ναρκισσισμού, με τόση γλαφυρότητα:


"για ιδέστε όλοι, δες τε και μένα, άλλο δεν βαστώ..."

Και κυρίως, η ανωτέρω παράκληση, απευθύνεται κυρίως στο έτερον ήμισυ που είναι κάπου εκεί έξω και αναμένει, με απώτερο σκοπό, να πολλαπλασιαστεί αυτός ο Ηθικός Ναρκισσισμός του πάσχοντος και στις επόμενες γενιές. Τόσο αυτοκαταστροφική είναι αυτή η πάθηση, που μέχρι και την εξέλιξη έχει διαποτίσει...


Υ.Γ.: Αυτή η ανάρτηση αφιερώνεται σε όλους εκείνους που έχω συναντήσει στο δρόμο μου (λίγοι, αλλά διαμαντένιοι), που οι κεραίες μου, μού επέτρεψαν να γευτώ το μεγαλείο του ήθους τους. Φυσικά, πρώτος και καλύτερος ο αντίστοιχος Καπετάν-Μιχάλης μου... (και όποιος κατάλαβε, κατάλαβε)

Πανεπιστήμιο Αιγαίου for ever !!


Πρόσφατα σε μια συνέντευξη για υποψηφιότητα σε ένα πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών, όταν ανέφερα ότι έχω τελειώσει το τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, αμέσως, η καθηγήτρια της επιτροπής επιλογής υποψηφίων με ρώτησε γοητευμένη με ενθουσιασμό: "του Παντείου;", "όχι, του Πανεπιστημίου Αιγαίου", της απάντησα, "Α, οκ",  μου ανταπάντησε με έκδηλη σνομπ φωνή, απο-γοητευμένη, σαν να μου έλεγε σιγά τα ωά Τουρκίας...

Ήθελα, σήμερα που την ξαναείδα, στο εναρκτήριο μάθημα του μεταπτυχιακού αυτού προγράμματος, να της παραθέσω την κάτωθι ανακοίνωση, αλλά την κρατάω για τον εαυτό μου και τους πιστούς μου αναγνώστες, υπενθυμίζοντας σας, ότι "η αλήθεια κρύβεται πέρα από το προφανές", όπως είχε πει και ο αγαπητός Σέρλοκ...


"Οκτώ ελληνικά πανεπιστήμια συγκαταλέγονται στη λίστα της Παγκόσμιας Ακαδημαϊκής Κατάταξης για το 2019, που αξιολογούνται από ένα από τα σημαντικότερα συστήματα κατάταξης πανεπιστημίων, το Times Higher Education World University Rankings (THE). 

Από τα οκτώ ελληνικά, το Πανεπιστήμιο της Κρήτης διατηρεί την πρώτη θέση, ενώ φέτος στην παγκόσμια λίστα συμπεριλαμβάνεται και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, στη θέση 1001+. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης διατηρεί την θέση κατάταξης 351-400, που είχε και το 2018, και ακολουθεί το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας, το οποίο διατηρεί τη θέση 501-600 και ανέρχεται από την 5η θέση μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων στην δεύτερη. 

Στην τρίτη θέση μεταξύ των ελληνικών ιδρυμάτων ανεβαίνει το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, και παγκοσμίως κατέχει την θέση κατάταξης 601-800, ενώ ακολουθεί το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στη θέση 601-800, υποχωρώντας ωστόσο, από την δεύτερη θέση που βρισκόταν πέρσι, στην 4η για το 2019.  
Στην 5η θέση από την 3η πέρσι, έπεσε και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το οποίο στην παγκόσμια κατάταξη διατηρεί τη θέση 601-800. Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων βρίσκεται στην 6η θέση (από την τέταρτη), ενώ υποχώρησε και στην παγκόσμια κατάταξη από τη θέση 501-600 στην 601-800. Το Πανεπιστήμιο Πάτρας έπεσε από τη θέση 601-800 της διεθνούς κατάταξης στην 801-1000. 

Η πρύτανης του πανεπιστημίου Αιγαίου, Χρυσή Βιτσιλάκη, χαιρέτισε σε ανακοίνωσή της τη διάκριση του ιδρύματος, λέγοντας ότι η ανοδική πορεία του επιβραβεύει και ενθαρρύνει τις προσπάθειες της ακαδημαϊκής κοινότητας να εδραιώσει και να συνεχίσει να αναδεικνύει το ίδρυμα ως διεθνές κέντρο Αριστείας στην έρευνα και την εκπαίδευση και ότι η αναγνώριση αποτελεί σημαντικότατο κεφάλαιο για τις σπουδές και το μέλλον των φοιτητών."


Να μην κάνω λόγο για το Πάντειο, λοιπόν...

Να επιβεβαιώσω όμως, και εγώ, από την μικρή μου διέλευση από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ότι πραγματικά αξίζει πολλά συγχαρητήρια σε όλους που δουλεύουν εκεί και τους ευχαριστώ για τις όμορφες στιγμές και τις γόνιμες σκέψεις και προβληματισμούς που με βοήθησαν να κυοφορήσω...!



Medicus curat, Deus sana


Δεν θυμάμαι με τι αφορμή έπεσε στα χέρια μου αυτό το βιβλίο, όταν ήμουν φοιτητής ακόμα.

Όσο προχωρώ, τόσο αντιλαμβάνομαι τη σπουδαιότητα του "Πίσω μου στέκει..."

Στη λέξη "ο Θεός", μπορεί κανείς να βάλει "Η Συνείδηση", "Η Αυτοκριτική", "Ο Σεβασμός" ή ό,τι άλλο μπορεί να ελέγξει σε ένα επίπεδο ανώτερο από την μικρή επιπόλαιη κρίση μας, την κάθε απόφαση και ενέργειά μας.

Σπουδαίο βιβλίο. Ακόμα πιο σπουδαίο να το ζεις. Και οι απέξω, πιθανότατα δεν θα πάρουν μυρωδιά. Ας έχει. Αυτό που λαμβάνεις σε επίπεδο συνείδησης και αυτοκυριαρχίας δεν έχει αντίστοιχό του.

Αυτό είναι το σπουδαίο παίζοντας με τη ζωή και το θάνατο: ο σεβασμός, σε εαυτόν και αλλήλους, παρά το φαινομενικό αυτό "παιχνίδι".



Και αν τρέχουν σύννεφα στο νου


Δυναμώνουμε στο παρακάτω άσμα.



"Στα σύννεφα"
Στιχουργός: Μαρίτα Αλημίση 
Συνθέτης: Έτερονήμισυ 
Ερμηνεία: Σταύρος Σιόλας






Για να αποδυναμώσουμε της ψυχής το άσθμα.




Σε διάθεση καλοκαιρινή


Σε κάποιες οικογένειες, 
δεν υπάρχει το "δικό μου" και "δικό σου"...
αλλά το "δικό μας"!





Ουμανισμός vs Ναρκισσισμού



"...Από την Αναγέννηση και ύστερα οι δυο μεγάλες αντίπαλες δυνάμεις, του ομαδικού ναρκισσισμού και του ουμανισμού, αναπτύχθηκαν καθεμία με τον δικό της τρόπο. Δυστυχώς, η ανάπτυξη του ομαδικού ναρκισσισμού έχει ξεπεράσει κατά πολύ εκείνη του ουμανισμού. Ενώ την εποχή του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης φαινόταν πιθανόν ότι η Ευρώπη ήταν έτοιμη για την ανάδυση του πολιτικού και θρησκευτικού ουμανισμού, αυτή η υπόσχεση δεν κατάφερε να πραγματωθεί. Αναδύθηκαν νέες μορφές ομαδικού ναρκισσισμού, που κυριάρχησαν τους επόμενους αιώνες. Αυτός ο ομαδικός ναρκισσισμός πήρε ποικίλες μορφές: θρησκευτικός, εθνικός, φυλετικός, πολιτικός. Προτεστάντες κατά καθολικών, Γάλλοι κατά Γερμανών, λευκοί κατά μαύρων, Άριοι κατά μη Αρίων, κομμουνιστές κατά καπιταλιστών. Όσο διαφορετικό και αν είναι το περιεχόμενο σε κάθε περίπτωση, ψυχολογικά έχουμε να κάνουμε με το ίδιο ναρκισσιστικό φαινόμενο και τις συνέπειες του φανατισμού και της καταστροφικότητας που αυτό συνεπάγεται. 

Ενώ ο ομαδικός ναρκισσισμός αναπτυσσόταν, το ίδιο συνέβαινε και με το ισοδύναμό του – τον ουμανισμό. Τον δέκατο όγδοο και δέκατο ένατο αιώνα -από τον Σπινόζα, τον Λάιμπνιτς, τον Ρουσό, τον Χέρντερ, τον Καντ, τον Γκαίτε και τον Μαρξ- αναπτύχθηκε η σκέψη ότι η ανθρωπότητα είναι ένα, ότι κάθε άτομο φέρει μέσα του ολόκληρη την ανθρωπότητα, ότι δεν πρέπει να υπάρχουν προνομιούχες ομάδες που να υποστηρίζουν ότι τα προνόμιά τους βασίζονται στην εγγενή ανωτερότητά τους. Ο Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος αποτέλεσε βαρύ πλήγμα στον ουμανισμό και προκάλεσε ένα ολόκληρο εντεινόμενο όργιο ομαδικού ναρκισσισμού: στην εθνική υστερία σε όλες τις εμπόλεμες χώρες του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου, στον ρατσισμό του Χίτλερ, στην ειδωλοποίηση του κόμματος του Στάλιν, στον θρησκευτικό φανατισμό μουσουλμάνων και ινδουιστών, του δυτικού αντικομμουνιστικού φανατισμού. Αυτές οι ποικίλες εκδηλώσεις του ομαδικού ναρκισσισμού έχουν φέρει τον κόσμο στο χείλος της αβύσσου μιας ολοκληρωτικής καταστροφής.


Ως αντίδραση σε αυτή την αυξανόμενη απειλή απέναντι στην ανθρωπότητα, παρατηρείται σήμερα μια αναγέννηση του ουμανισμού σε όλες τις χώρες κι μεταξύ των εκπροσώπων διαφορετικών ιδεολογιών. Υπάρχουν ριζοσπάστες ουμανιστές μεταξύ των καθολικών και των προτεσταντών θεολόγων, μεταξύ σοσιαλιστών και μη σοσιαλιστών φιλοσόφων. Κατά πόσο ο κίνδυνος της ολοκληρωτικής καταστροφής, οι ιδέες των νέο-ουμανιστών και οι δεσμοί που δημιούργησαν μεταξύ όλων των ανθρώπων τα νέα μέσα επικοινωνίας, θα είναι αρκετά για να ανακόψουν τα αποτελέσματα του ομαδικού ναρκισσισμού, είναι ένα ερώτημα που μπορεί να καθορίσει τη μοίρα της ανθρωπότητας. 


Η όλο και αυξανόμενη ένταση του ομαδικού ναρκισσισμού –που απλώς μεταστρέφεται από θρησκευτικός σε εθνικός, φυλετικός και κομματικός- είναι πράγματι ένα απροσδόκητο φαινόμενο. Πρώτα απ’ όλα, λόγω της ανάπτυξης των ουμανιστικών δυνάμεων από την εποχή της Αναγέννησης και ύστερα στην οποία αναφερθήκαμε νωρίτερα. Επιπλέον, λόγω της εξέλιξης της επιστημονικής σκέψης που υποσκάπτει τον ναρκισσισμό. Η επιστημονική μέθοδος απαιτεί αντικειμενικότητα και ρεαλισμό, απαιτεί να βλέπει κανείς τον κόσμο ως έχει και όχι διαστρεβλωμένο από τις επιθυμίες και τους φόβους του. Απαιτεί να είμαστε ταπεινοί απέναντι στα δεδομένα της πραγματικότητας και να αποκηρύξουμε κάθε ελπίδα παντοδυναμίας και παντογνωσίας. Η ανάγκη κριτικής σκέψης, πειραματισμού, απόδειξης, επιστημονικής αμφιβολίας – όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά της επιστημονικής προσπάθειας και είναι ακριβώς οι μέθοδοι στοχασμού που τείνουν να αντισταθμίζουν τον ναρκισσιστικό προσανατολισμό. Αναμφίβολα, η μέθοδος της επιστημονικής σκέψης έχει επηρεάσει την ανάπτυξη του σύγχρονου νέο-ουμανισμού και δεν είναι τυχαίο ότι οι πιο εξαίρετοι φυσικοί επιστήμονες της εποχής μας είναι ουμανιστές. Ωστόσο, αν και η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων στη Δύση έχουν «διδαχτεί» την επιστημονική μέθοδο στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο, η μέθοδος της επιστημονικής, κριτικής σκέψης δεν τους άγγιξε ποτέ πραγματικά. Επίσης, οι περισσότεροι επαγγελματίες στον τομέα των φυσικών επιστημών έχουν παραμείνει τεχνικοί και δεν έχουν αποκτήσει επιστημονική νοοτροπία. Για την πλειοψηφία, η επιστημονική μέθοδος που διδάχτηκαν είχε ακόμη πιο περιορισμένη σημασία. Αν και μπορούμε να πούμε ότι η ανώτατη μόρφωση έχει την τάση να απαλύνει σε κάποιο βαθμό και να τροποποιεί τον ατομικό και τον ομαδικό ναρκισσισμό, δεν έχει αποτρέψει τους περισσότερους μορφωμένους ανθρώπους από το να προσχωρήσουν σε εθνικά, φυλετικά και πολιτικά κινήματα που αποτελούν έκφραση του σύγχρονου ομαδικού ναρκισσισμού.


Φαίνεται, αντιθέτως, ότι η επιστήμη έχει δημιουργήσει ένα νέο αντικείμενο ναρκισσισμού – την τεχνική. Η ναρκισσιστική έπαρση του ανθρώπου ως δημιουργού ενός μέχρι πρότινος αδιανόητου κόσμου πραγμάτων -ως εφευρέτη του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης, της ατομικής ενέργειας, των διαστημικών ταξιδιών- και επίσης, ως δυνητικού καταστροφέα όλου του πλανήτη, του πρόσφερε ένα νέο αντικείμενο ναρκισσιστικής αυτομεγάλυνσης. Μελετώντας το συνολικό αυτό πρόβλημα της ανάπτυξης του ναρκισσισμού στη σύγχρονη ιστορία, θυμάται κανείς τη δήλωση του Φρόυντ ότι ο Κοπέρνικος, ο Δαρβίνος και ο ίδιος, πλήγωσαν βαθιά τον ναρκισσισμό του ανθρώπου, υπονομεύοντας την πίστη του στον μοναδικό ρόλο του στο σύμπαν και στη συνείδησή του ως μιας στοιχειώδους πραγματικότητας ανεπίδεκτης περαιτέρω ανάλυσης. Αλλά ενώ ο ναρκισσισμός του ανθρώπου πληγώθηκε κατά αυτόν τον τρόπο, δεν έχει μειωθεί όσο φαίνεται. Αντέδρασε μεταθέτοντας τον ναρκισσισμό του σε άλλα αντικείμενα: έθνος, φυλή, πολιτική πίστη, τεχνική..."



(απόσπασμα από σελ. 100-103, του βιβλίου "Η Καρδιά του Ανθρώπου, η δύναμη της για το καλό και το κακό", του Erich Fromm, μτφρ. Χρήστου Μπουραξή, εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ, 2017, ένα βιβλίο όμως που για πρώτη φορά εκδόθηκε το 1964...)



Αν κάτι πρέπει να ειπωθεί ως διαπίστωση του ψυχογραφήματος της Ιστορίας, της Κοινωνίας και του Ανθρώπου, σίγουρα θα ήταν το παραπάνω απόσπασμα που στα αυτιά μου ακόμα εκκωφαντικά αντηχεί την μεγάλη Αλήθεια: αυτήν, της διαχρονικής σύγκρουσης των δυο μεγάλων κατευθυντήριων δυνάμεων, του Ουμανισμού και του Ναρκισσισμού.

Το παραπάνω απόσπασμα τα είπε όλα. Όλες μου τις σκέψεις, όλες μου τις αναζητήσεις, όλες μου τις ανησυχίες.



"Due Tramonti"
(Δυο Ηλιοβασιλέματα)
Ludovico Einaudi

 




Ούτε Θεό φοβάσαι...


Ήταν Δευτέρα 13 Αυγούστου του 1849, κάτι τέτοιες μέρες, όταν ο Δαρβίνος βίωνε μια ακόμα εξαντλητική κρίση πανικού στο σώμα του, ενώ βρισκόταν στο σπίτι του, κάπου στην Βικτωριανή Αγγλία της εποχής του. Ιδρώτας, αίσθημα επικείμενου θανάτου, τρόμος, αβεβαιότητα, φόβος...

Δεν θα μάθει κανείς, αν όλες αυτές οι κρίσεις πανικού ξεκίνησαν από τη διαπίστωση του, ότι στο φαινόμενο της ζωής δεν υπάρχει χώρος για τον Φιλάνθρωπο και Φιλεύσπλαγχνο Θεό, όπως έγινε αντιληπτό και αποτυπώθηκε μέσα από τη θεωρία του περί Εξέλιξης και Φυσικής Επιλογής. Αυτό που θα γίνει αντιληπτό όμως, από την εποχή του και ύστερα, είναι η διαπίστωση ότι δεν εξουσιάζει τη Ζωή κάποιος Θεός, αλλά ο πιο δυνατός. Αυτή η καθαίρεση του Θεού ήταν που ώθησε τον Άνθρωπο, να αναλάβει δράση και να γίνει ο νέος Θεός επί Γης, ο νέος Δημιουργός, ο νέος Εξουσιαστής. Για κακή τύχη του Ανθρώπου, άρχισε να εξουσιάζει τις υπόλοιπες μορφές ζωής - φυσικά δεν ξέφυγαν και οι συνάνθρωποί του, οι οποίοι θεωρήθηκαν και εκείνοι "ζώα" ικανά προς εκμετάλλευση.

Δεν άργησε να εξαπλωθεί το αίτημα αλλαγής της εξουσίας και σε άλλες μορφές της κοινωνικής ζωής, έτσι ο Διαφωτισμός ως ιδέα, ως συμπεριφορά και ως νέος τρόπος ζωής, ρίζωσε για τα καλά στις επερχόμενες κοινωνίες, με βασικό κορμό ανάπτυξης, τις νέες επιστήμες που αναδύονταν: Βιολογία, Γεωλογία, Αστρονομία, Ιατρική.

Σήμερα, όμως είμαστε δυο βήματα παραπέρα. Το πρώτο βήμα ήταν οι άνθρωποι, (πιστοί στην τροχιά που χάραξε ο παππούς Δαρβίνος, που θέλει τον ανταγωνισμό μέχρι θανάτου να κινεί τα νήματα της ύπαρξης), να ανταγωνίζονται όχι μόνο ποιος θα επιβιώσει ανάμεσα στα υπόλοιπα είδη -αυτό έχει ήδη επιτελεστεί- αλλά ανάμεσα κυρίως στο ίδιο είδος, το ανθρώπινο. Και το δεύτερο, (το ακόμα πιο εντυπωσιακό) βήμα, είναι ότι οι άνθρωποι, άρχισαν να πλήττουν με αυτό το παιχνίδι εξουσίας απέναντι στους συνανθρώπους τους και πλέον εκφράζουν μια συμπεριφορά επιπολαιότητας, υπερβολικής ικανότητας και άνεσης στην "αντίληψη και διαχείριση" του κόσμου ετούτου... Οι σημερινοί άνθρωποι, μέσω της επιστήμης, του Διαφωτισμού, της Φυσικής Επιλογής, είναι οι καλύτεροι πάνω στη Γη, που κατέχουν τα πάντα και το ξέρουν. Αλλά το έχουν βαρεθεί. Έχουν χάσει το νόημά τους. Τα κατέκτησαν όλα, δεν υπάρχει κανένα κίνητρο για κάτι παραπέρα. Μπορεί να ενθουσιάζονται πρόσκαιρα με κάτι καινούργιο που βρίσκει η τεχνολογία και η επιστήμη, είτε αυτό λέγεται το νέο iphone, είτε το 3D-printing είτε ο,τιδήμοτε άλλο, αλλά μετά την ευρεία χρήση του αυτό το "κάτι νέο" ξεφουσκώνει και παλιώνει. Είναι ακριβώς, όπως ενθουσιάζονται τα μωρά με ένα νέο παιχνίδι, το κάνουν κόσκινο, το αποδιοργανώνουν και μετά το παραπετούν και το βαριούνται, χωρίς πλέον να έχει κανένα νόημα η ύπαρξή του.

Αυτό έχει καταφέρει ο σημερινός άνθρωπος: να αποδομήσει το φαινόμενο της Ζωής, της Ύπαρξης και του Δημιουργού. Αρχής γενομένης από τον παππού Δαρβίνο, ο οποίος κατάλαβε πρώτος το εύρημά του και αντίκρυσε πρώτος το πραγματικό κενό. Αυτό που φυσικά δεν μπορούσε να καταλάβει όμως τότε, ήταν η κατεύθυνση προς την οποία θα οδηγούσε όλο αυτό το επίτευγμά του: στην ανοησία, δηλαδή σε μια ζωή χωρίς νόημα, α-νόητη. Διότι, η αποδόμηση της Βιολογίας, οδήγησε σε αποδόμηση της Ανατομίας, και αυτή σε αποδόμηση της Φυσιολογίας, και τελικά σε αποδιοργάνωση της Σκέψης και του Πνεύματος, σε επιπολαιότητα στις αποφάσεις, σε άρση των φραγμών, των ορίων. Δεν υπάρχει κάτι που ο σημερινός άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει. Όλα είναι εφικτά καθώς δεν έχει ανταγωνισμό στον πλανήτη. Έτσι, όμως, δεν υπάρχει και ζωή στον πλανήτη, αφού ο ανταγωνισμός είναι το βασικό κίνητρο της Εξέλιξης της Ζωής όπως βρήκε ο μέγας Δαρβίνος... Η φοβερή διαπίστωσή του Δαρβίνου λοιπόν, ήταν συνάμα η αλήθεια της ύπαρξης του ανθρώπου μα και το τέλος της. Η ανάσταση της αντίληψης, μα και ο τάφος της νοηματοδότησής της. Η άνοδος της γνώσης μα και η καταβαράθρωση της ψυχής. Μια νέα αρχή, που οδηγεί όμως σε ένα βέβαιο τέλος.

Συνοψίζοντας την αλυσίδα της εξέλιξης:

Εν αρχή ήταν ο Θεός.
Μετά ήρθε ο Άνθρωπος και τον καθαίρεσε, παίρνοντας αυτός τη θέση του.
Για να έρθει κατόπιν ένας άλλος Άνθρωπος και να καθαιρέσει με τη σειρά του τον πρώτο Άνθρωπο.
Και μετά ένας τρίτος, που έδιωξε τον δεύτερο, κοκ.
Για να φτάσουμε στον σημερινό, τελευταίο Άνθρωπο, ο οποίος βαριέται με όλο αυτό το παιχνίδι του ανέβα-κατέβα, όλα του φαίνονται το ίδιο και πλέον κατεβαίνει μόνος του από το θρόνο του και πέφτει, πέφτει, πέφτει...

Το σίγουρο είναι ένα: ότι ο παππούς Δαρβίνος ησύχασε από τις βασανιστικές κρίσεις πανικού που τον ταρακουνούσαν σύγκορμα.

Καληνύχτα παππού Δαρβίνε! Καλή ανάπαυση. Δεν ξέρουμε την εξέλιξη της πτώσης. Αυτό θα το γράψουν οι Εξελικτικοί Ανθρωπολόγοι του μέλλοντος!








"Νανούρισμα" 
Παραδοσιακό Σμύρνης  
Ερμηνεία: Κατερίνα Παπαδοπούλου



Όσα άστρα είναι στον ουρανό, μαργαριταρένια μου,
και λάμπουν ένα ένα, και λάμπουν ένα ένα,
τόσες φορές τα μάτια μου, μαργαριταρένια μου, 
δακρύσανε για σένα, δακρύσανε για σένα.

Άιντε, καλέ μάνα, αγάπα με κι εμένα, 
κούνει, καλέ μάνα, το παιδί για μένα...

Αναστενάζω, δε μ’ ακούς, μαργαριταρένια μου, 
κλαίω, δε με λυπάσαι, κλαίω δε με λυπάσαι.

Άιντε, καλέ μάνα, αγάπα με κι εμένα,
κούνει, καλέ μάνα, το παιδί για μένα...

Δεν είσαι μάνας γέννημα, μαργαριταρένια μου, 
ούτε Θεό φοβάσαι, ούτε Θεό φοβάσαι.

Άιντε, καλέ μάνα, αγάπα με κι εμένα,
κούνει, καλέ μάνα, το παιδί για μένα...

Άιντε, καλέ μάνα, αγάπα με κι εμένα, 
κούνει, καλέ μάνα, το παιδί για μένα...

Γιατρέ μου, τι φταίει...;


Γιατρέ μου τι φταίει; Είναι πολύ συχνό τα φαινόμενο, ασθενείς με τελικού σταδίου καρκίνο ή άλλη βαριά νόσο, να προσέρχονται στα επείγοντα εφημερεύοντος νοσοκομείου με οξύ πρόβλημα (πχ δύσπνοια σε ασθενή με καρκίνο πνεύμονα) και αφού σταθεροποιηθεί, να σε ρωτά ο ίδιος ή η γυναίκα του: γιατρέ μου τι φταίει και φτάσαμε ως εδώ…; 

Και καλείσαι τώρα εσύ να απαντήσεις άμα σου βαστάει… 

Αρχικά, ας κατανοήσουμε την βιβλιογραφικά τεκμηριωμένη άποψη ότι ένας καρκίνος για να εμφανιστεί πρέπει να υπάρξουν πολλά στάδια δυσλειτουργίας – είναι η θεωρία των πολλαπλών χτυπημάτων. Κοινώς, για να φτάσει ένα κύτταρο να γίνει καρκινικό, πρέπει πολλοί έλεγχοι του κυττάρου να έχουν αποτύχει και μάλιστα πολλές φορές. Άρα, ο καρκίνος δεν γεννιέται ξαφνικά εν μια νυκτί, αλλά είναι το αθροιστικό αποτέλεσμα πολλαπλών προβλημάτων που αδυνατεί ένα κύτταρο ή ένας οργανισμός να βρει τη λύση τους. 

Ας παρακολουθήσουμε κάποια τέτοια στάδια: 

1. Φυσικά είναι τα γονίδιά μας. 
2. Φυσικά είναι όλα αυτά που τρώμε όλα τα χρόνια της ζωής μας, ήδη μάλιστα από το γάλα της μάνας μας (άρα, αφορά και όλα αυτά που έτρωγε η μάνα μας κατά την εγκυμοσύνη και τη γαλουχία μας). 
3. Φυσικά είναι το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον που ζούμε, η ακτινοβολία που υπάρχει γύρω μας, η ρύπανση, ο αέρας που αναπνέουμε σε κάθε εισπνοή, τα μικρόβια και οι ιοί με τα οποία καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή, οι άνθρωποι με τους οποίους συναναστρεφόμαστε και ο βαθμός που εκείνοι μας στρεσάρουν και μας φθείρουν – σωματικά και ψυχικά. 
4. Φυσικά είναι η απουσία πρόληψης και αγωγής υγείας. 
5. Φυσικά είναι η μαγκιά ή η άγνοια του ιδίου του ασθενούς να καπνίζει και η πρόσκαιρη απόλαυσή του να σαβουριάζει ό,τι ανθυγιεινό βρίσκει ώστε να χτίσει κοιλούμπα, μην γνωρίζοντας όμως ότι πέφτει βαθιά μέσα σε λούμπα... 
6. Φυσικά είναι η αδιαφορία των ιατρών και η ανικανότητα του συστήματος υγείας όταν αρχίσουν τα πρώτα συμπτώματα εκδήλωσης της νόσου, να αντιληφθούν εγκαίρως το πρόβλημα και να μας παραπέμψουν σωστά. 
7. Φυσικά είναι η πρόσβαση στα υπάρχοντα φάρμακα και τις πιθανές θεραπευτικές λύσεις (αλλιώς θα αντιμετωπιστεί ένας καρκινοπαθής στη Λωζάνη και αλλιώς στην Κοζάνη που είναι δίπλα στα φουγάρα της ΔΕΗ, ας μην γελιόμαστε τώρα, και ας μας προτρέπει διαφορετικά η γνωστή ρύση, τι Λωζάνη τι Κοζάνη!) 
8. και φυσικά είναι και η δική μας η αντιληπτική ικανότητα και προσωπικότητα που πρέπει να διαχειριστεί όλα αυτά τα προηγούμενα και να πάρει αποφάσεις. Κάποιοι είναι πολύ φιλοσοφημένοι και στέκονται όρθια απέναντι στο θηρίο. Άλλοι, δεν έχουν καταλάβει τίποτα και φτάνουν στα επείγοντα για να σε ρωτήσουν 4 τα ξημερώματα: «γιατρέ μου τι φταίει;»

Η ανάρτηση όμως, δεν έχει σκοπό να μιλήσει για τους καρκινοπαθείς και για τα προβλήματα υγείας. Η ανάρτηση αυτή, αφορά έναν άλλον καρκίνο που μαστίζει την κοινωνία μας, μια οξεία εκδήλωση του οποίου φάνηκε το προηγούμενο διάστημα με τις φονικές πυρκαγιές. Επειδή είναι ακριβώς ο ίδιος μηχανισμός, των πολλαπλών και συνεχών χτυπημάτων, που διαχρονικά μαστίζει ετούτη τη χώρα, για αυτό επέλεξα αυτό το ιατρικό ανάλογο, για να γίνει πολύ πιο κατανοητό το μείζον πρόβλημα. Υπάρχει μάλιστα κα ολόκληρη σχολή Γάλλων κοινωνικών ανθρωπολόγων που ακριβώς θεωρούν την κοινωνία ως σώμα και τις επιμέρους κοινωνικές ομάδες ως τα επιμέρους όργανα του σώματος που αλληλοεπηρεάζονται και αλληλοδιαπλέκονται. 

Τι να πεις λοιπόν, για αυτήν την ελληνική κοινωνία που είναι ένας καρκίνος τελικού σταδίου και μοιάζει αθεράπευτος; 

Να μιλήσεις για τα αυθαίρετα σπίτια; Να μιλήσεις για τα αυθαίρετα χτισίματα ή γκρεμίσματα; Να μιλήσεις για τα αυθαίρετα λόγια οποιουδήποτε τηλεοπτικού μάγκα; Να μιλήσεις για τους αυθαίρετους μισθούς; Να μιλήσεις για τις αυθαίρετες συμπεριφορές; Να μιλήσεις για τους αυθαίρετους ελέγχους; 

Πώς να απαντήσεις το πώς φτάσαμε ως εδώ, όταν η ερώτηση είναι τόσο βλακώδης για αυτούς που γνωρίζουν, που σε ξεπερνά και σε αφοπλίζει… Τι να πεις στη γυναίκα ενός καρκινοπαθή που έρχεται ξημερώματα στα επείγοντα όταν ο άντρας της πεθαίνει ή έχει ήδη πεθάνει; Τι να της εξηγήσεις; Ποιος φταίει…; Η απάντηση είναι χαοτική… από πού να το πιάσεις και πού να καταλήξεις; Ο άντρας της όμως πεθαίνει. Ναι. Και θα πεθάνει και άλλος μετά, όπως πέθανε και μιας άλλης ο άντρας, πριν. Και ουκ έσται τέλος, διότι απλά, δεν έχει μέχρι σήμερα αντιμετωπιστεί αυτό το νόσημα στα πολλαπλά επίπεδα που πρέπει. 

Είμαστε μια κοινωνία σε βαριά σήψη με καρκίνο τελικού σταδίου. Φτάνουμε στο χείλος του γκρεμού για να αναρωτηθούμε τότε αλαφιασμένοι και έκπληκτοι: γιατρέ μου, τι φταίει…;