Όσο μακρύς ο δρόμος σου και αν φαίνεται, να προσπαθείς... Νο1

 

Όσο μακρύς ο δρόμος σου και αν φαίνεται,

να προσπαθείς...

Η φωτό είναι από έναν παράδρομο που φευγαλέα έπιασε το βλέμμα μου σήμερα, καθώς οδηγούσα σε έναν μεγάλο κεντρικό οδικό άξονα, εκεί από όπου πηγαίνουν οι πολλοί. Σταματώ, κάνω όπισθεν... Αλάρμ. Κατεβαίνω. Από εδώ, σκέφτομαι πάνε λίγοι, ίσως πλέον και κανένας. Και τότε, βάζω και εγώ όπισθεν στη σκέψη μου. Ποιος ήμουν κάποτε, ποιος είμαι τώρα, από πού ήρθα, πού ήθελα να πάω και τελικά πού πάω... 

Κοιτάω καλά την εικόνα που ανοίγεται μπροστά μου.

Κάπου εκεί στο προοπτικά ασήμαντο ξέφωτο, 

φωλιάζει μια σημαντική απόφαση, 

να μην σταματήσω στα απρόοπτα σκοτάδια.

"Με το κορμί να καίγεται"

Στίχοι, Μουσική, Ερμηνεία:

Δημήτρης Ζερβουδάκης

Η φύση γύρω μας, γελά...

Η φύση γύρω μας, γελά με τα καμώματα του ανθρώπου

και το μυαλό μας, φτιάχνει σενάρια,

όχι επιστημονικής φαντασίας,

αλλά σενάρια της πραγματικότητάς μας...

Μέσα σε αυτά τα σενάρια ζούμε,

αναπνέουμε, οδηγούμε, τυραννιόμαστε,

είτε αυτό γίνεται αντιληπτό, είτε όχι...

Παραθέτω κάποιες εικόνες που μου τράβηξαν τη σκέψη,

και με έκαναν να γελάσω μα και ταυτόχρονα να κλάψω...

Πόση πληροφορία γύρω μας κρυμμένη,

που με ένα χάδι μας απλό,

σαν ξεσκόνισμα επιφανειακό,

να αποκαλυφθεί προσμένει,

από ένα βλέμμα μανιακό...;

όταν κάποιος ζορίζεται, 

γύρω του τα βλέπει όλα αγγούρια όρθια...

να πέφτουν βροχή από τον ουρανό

και να τον περιπαίζουν

όταν κάποιος δεν βλέπει την τραγικότητα της αυτοπροβολής του,

κομπάζει για το "θηριώδες" τζιπ του,

παραβλέποντας τα "ζώα"-οδηγούς... 

(σε τι ακριβώς να αναφέρεται λοιπόν, η πινακίδα;)

και τέλος, όταν κάποιος βλέπει το στρίμωγμα της φύσης

και την υπερτροφία της παρα-φύσης...

το χώμα που στέκει εκεί καρτερικά

και το τσιμέντο που υψώνεται ψηλά,

αναπνέει από τη χαραμάδα του οξυγόνου

που του αφήνουν οι εξουσιάζοντες να ζήσει...

Αυτή η χαραμάδα όμως, αρκεί για να μην χαθεί το κύριο:

η ψυχή !

"Κοίτα να μην χαθείς"
Στίχοι, Μουσική: Σούλης Λιάκος
Ερμηνεία: Δημήτρης Ζερβουδάκης

 

"κοίτα να μην χαθείς, ψυχή μου..."

Ότι κι αν ζω κι ότι κρατώ...

Η μάχη του Καλού και του Κακού είναι σύμφυτη με την ίδια την ύπαρξη του Ανθρώπου, μα και με την ίδια τη Ζωή γενικότερα. Τα δυο αυτά στοιχεία, το Καλό και το Κακό, έχουν περάσει και διαποτίσει διαχρονικά, κάθε Ηθικό, Θρησκευτικό, Φιλοσοφικό, Κοινωνικό σύστημα του Ανθρώπου, κάθε έκφραση και κίνηση της ανθρώπινης πνοής, απανταχού στις γωνιές του πλανήτη και απανταχού στις διαστάσεις του Χρόνου (παρελθόν, παρόν και -με βεβαιότητα- μέλλον).

Αυτή η διαμάχη, έχει λάβει πολλές εκφάνσεις και άλλοτε στην Ιστορία φαινόταν να νικά το Κακό, άλλοτε πάλι -λιγότερες φορές σίγουρα- φαινόταν να νικά το Καλό, γενικότερα πάντως ένα αμφίρροπο παιχνίδι υπάρχει ανάμεσα στις δυο αυτές δυνάμεις, που κινούν τα νήματα και τα γρανάζια της Ιστορικής ύπαρξης.

Η καθημερινή μου εμπειρία όμως, με ωθεί στη διαπίστωση ότι πιθανόν να έχουμε περάσει σε μια άλλη φάση αυτής της διαμάχης, μια εντελώς μεταλλαγμένη, και σίγουρα συμβατή με αυτό που ζούμε ως σύγχρονη πραγματικότητα, διάσταση.

Σήμερα, η μάχη δεν δίνεται ανάμεσα στο Καλό και στο Κακό, αλλά ανάμεσα στο Κακό και το Λιγότερο Κακό, με το δεύτερο να προσπαθεί να σταθεί επάξιος συνεχιστής του Καλού, θεωρώντας ότι όταν κάνεις λιγότερο Κακό από αυτό που σου προστάζουν τα πάντα γύρω σου, κάνεις το Καλό. Αυτό, ως προσέγγιση βέβαια, έχει καταγραφεί από πολύ παλιά, με το «μη χείρον, βέλτιστο», αλλά νομίζω πως σήμερα ειδικά, είναι ο πυρήνας της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Και ρωτώ: πώς μπορείς να θέτεις τον εαυτό σου προ του διλήμματος «Κακού – λιγότερο Κακού», όταν η κοσμοθεωρία σου αφορά το δίλημμα «Κακό – Καλό»; Πώς να δεχτείς τόσες εκπτώσεις στο αξιακό σου σύστημα που χτίστηκε στους πυλώνες διάκρισης Καλού – Κακού, εξαγοράζοντάς το με την ευτελή διάκριση ανάμεσα στο Κακό-λιγότερο Κακό; Πώς μια ποιοτική διάκριση, γίνεται ξαφνικά μια απλή ποσοτική σύγκριση και αυτό το βαφτίζουμε ως μια πράξη «Καλού»; Σίγουρα, έχουν υπάρξει φορές στην Ιστορία, που η δεύτερη επιλογή ήταν μονόδρομος: έπρεπε να σκοτώσεις για να μην σε σκοτώσουν, έπρεπε να επιτεθείς πρώτος αν ήθελες να επιβιώσεις πρώτος. Αυτές όμως οι ιστορικές μνήμες, οφείλουν εμάς τους τεχνοκράτες σήμερα, να μας μαθαίνουν και να μας προάγουν, και όχι να μας ωθούν στα ίδια λάθη, τις ίδιες συμπεριφορές, την εμμένουσα επιλογή του λιγότερου Κακού έναντι του Κακού και αυτό να το θεωρούμε πράξη αντίστασης… Η ουσία, η αλήθεια, το νόημα και η αξία, είναι έννοιες που διεκδικούν τη διαχρονική τους ύπαρξη στα ανθρώπινα καμώματα, έξω από πλαίσια και ορισμούς, έξω από καλούπια και προσδιορισμούς, πέρα από διαφορετικότητες και ανταγωνσιμούς. Είναι έννοιες που διακδικούν αυθύπαρκτη παρουσία, μη υποστηριζόμενη και μη υποβασταζόμενη από συστήματα και θεσμούς, συνεπώς μη συνδεόμενη με κατευθυνόμενες δυνάμεις και υπόγειους συλλογισμούς. Αυτές οι έννοιες, είναι προσδιοριστικά ποιότητας της διαπάλης Καλού-Κακού, που μόνο ανάμεσά τους μπορούν και επιβιώνουν, αλλιώς αν προσπαθήσει κανείς να τις χωρέσει σε μια ποσοτική κλίμακα προσδιορισμού του Κακού – λιγότερο Κακού, τότε αυτές εξασθενούν, αποστεώνονται και παραμένουν ένα ακόμα απολίθωμα του ανθρώπινου πνεύματος, κενοτάφιο μιας άλλοτε μεγαλειώδους σύλληψης…

Πόση διαστρέβλωση όμως, τελικά, έχει υπάρξει στην πορεία του ανθρώπινου νου ανάμεσα στους αιώνες και πόσο διαφορετικά είναι τα αξιακά συστήματα όλων των ανθρώπων που καλούνται να συνυπάρξουν εις Κοινωνίαν;

Συγκριτικά και μόνο παραθέτω κάποια σκόρπια δεδομένα και εικόνες από το Παρόν και το Παρελθόν, φαινομενικά ασύνδετες και ασύντακτες μεταξύ τους, που αν όμως τις τοποθετήσουμε στο φόντο του προβληματισμού που αναπτύχθηκε νωρίτερα σε αυτό το κείμενο, ίσως διαφανεί το μέγεθος της αστάθειας…


Παράδειγμα 1ο : η μάχη για το 8ωρο εργασίας και τι ακριβώς πρεσβεύει.

Πίσως από αυτό το παράδειγμα κρύβεται ο σεβασμός στην ανθρώπινη εργασία, η μοιρασιά του χρόνου, ανάμεσα σε χρόνο εργασίας, χρόνο ανάπαυσης και χρόνο δημιουργίας, οι τόσο βασικές κινητήριες έννοιες της εργασίας, του χρόνου, του εργαζόμενου ανθρώπου… πόσα πολιτικά και κοινωνικά συστήματα δεν έχουν συγκρουστεί για να οριοθετήσουν τις απόψεις τους επί του θέ(α)ματος… Χτες, πήγα στα Jumbo και είδα αυτήν την εικόνα, όπως πρωτομπήκα στο κατάστημα:

Θυμήθηκα μια άλλη εικόνα,

και αναρωτήθηκα που πήγαν χαμένοι τόσοι αγώνες, πώς έγινε και στέγνωσε τόσο αίμα ιστορικό

και πώς μπορεί μια παιδική εικόνα να σου περάσει υπογίως μηνύματα που διαστρεβλώνουν τη σκέψη σου και τη συμπεριφορά σου, σμιλεύοντας την ύπαρξή σου με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελεί συμβατό ανταλλακτικό ενός άπληστου συστήματος… Θα μου πείτε, όλα αυτά από μια απλή εικόνα σε ένα μόνο παιδικό κατάστημα; Μακάρι να μπορούσα να σας απαντήσω «όχι».


Παράδειγμα 2ο : η ευρύτερη περιοχή του χωριού μου ελάχιστες φορές έχει ακουστεί ιστορικά, τη μια όταν στρατοπέδευσε σε αυτήν ο Ιμπραήμ, πρόσφατα όταν πλημμύρισε ένα ποτάμι από καταρρακτώδεις βροχές και παρέσυρε άνθρωπο και κάποτε όταν έγινε το παρακάτω ιστορικό συμβάν που ίσως είναι ελάχιστα γνωστό:

Δεν υπάρχουν λόγια να εξηγήσει κανείς φαινόμενα σαν αυτό που περιγράφει το σύντομο απόκομμα της σύντομης αυτής ανακοίνωσης, σχετικά με τις σύντομες ζωές ανθρώπων ένθεν και ένθεν που όμως είμαι σίγουρος, βρέθηκαν σε αυτή τη ζωή με την ελπίδα να μη φύγουν σύντομα… Άλλες όμως οι βουλές του Αλλάχ, του Θεού ή της Τύχης! Αναρωτιέμαι βέβαια, πώς θα ήταν τα γεγονότα, αν ήταν άλλες και οι βουλές των ίδιων των Ανθρώπων… όμως μάλλον σε αυτό το σημείο, περνάμε στο βαθύτερο και αναπάντητο ερώτημα του «ποιος καθορίζει τις ζωές μας», οπότε ας αφήσουμε τα γεγονότα και τους ίδιους τους ανθρώπους, να κείτονται κάτω από την Ιστορική τους σκόνη. Γιατί, αν δες τους αφήσουμε, και θεωρήσουμε ότι κάτι συνεχίζεται από τους Ανθρώπους και την Ιστορία (άλλο πάλι τεράστιο ερώτημα), θα πρέπει κάπου να τοποθετήσουμε όλα αυτά του παρελθόντος και η μόνη θέση που υπάρχει είναι… το παρόν και το μέλλον! Έτσι, αν για κάποιους έχει νόημα και αξία το παρελθόν, αυτή αποκτιέται μέσα από τον ποιοτικό προσδιορισμό που προσδίδουν στο παρόν και το μέλλον, μέσα από τη νοηματοδότηση της ζωής των επόμενων γενιών. Αν αποδεχτούμε ότι κάπου υπάρχει συνέχεια του ανθρώπινου είδους, τότε αυτή έχει θέση μόνο σε μια προοπτική κατεύθυνση που ξεκινά από τα βάθη των πρώτων ανθρωποειδών και πορεύεται στα νέα είδη ανθρώπου που αναπτύσσονται καθημερινά γύρω μας. Η σπουδαιότητα όμως αυτής της συνέχειας, δεν είναι στην ευθύγραμμη διάστασή της (η οποία εξάλλου μπορεί να μην είναι καν ευθύγραμμη, αλλά κυκλική, σπιροειδής - άλλο ένα τεράστιο φιλοσικό αναπάντητο ερώτημα τέλοσπάντων), αλλά στις δυνάμεις συναρμογής της. Η σπουδαιότητα μιας συνέχειας λοιπόν, δεν είναι στην κατεύθυνσή της, αλλά στις δυνάμεις που τη συγκροτούν. Για να διευκρινίσω τι εννοώ: μπορεί μερικές φορές να αρμενίζουμε στραβά ή να αρχίζει να στραβώνει ο ίδιος ο γιαλός, με τελικό αποτέλεσμα να φαίνεται ότι αλλάζει η κατεύθυνση του διπόλου «Άνθρωπος-Ζωή», αυτό όμως που δεν μπορεί να κλωνιστεί είναι ο τρόπος που συνεχίζουμε… Και ο τρόπος, είναι ποιοτικό χαρακτηριστικό (ρωτάμε συνήθως «με ποιο τρόπο», και όχι με «πόσο τρόπο»;) και η ποιότητα κρύβεται στις έννοιες που περιγράψαμε πριν: ουσία, αλήθεια, νόημα, αξία…


Παράδειγμα 3ο και τελευταίο: η γλώσσα ως γνήσιος αντικατοπτρισμός των κυματισμών του νου, πολλές φορές αποτυπώνει τη διαστρέβλωσή του. Χτες, έλαβα ένα ενημερωτικό σημείωμα, από τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών, από το οποίο συγκράτησα μια φράση, ενδεικτική των παιχνιδιών που μπορεί να κάνει η γλώσσα με το νου, αποκαλυπτική όμως της σημερινής διαστρέβλωσης (η φράση χρησιμοποιείται αποσπασματικά και μόνο για να δηλώσω τις σκέψεις μου, δεν υπάρχει καμία πρόθεση να συσχετιστεί με τον ΙΣΑ ή το συγκεκριμένο ενημερωτικό σημείωμα):

Μια ανάγνωση θα μπορούσε να πείσει ότι κάποιος αποδίδει διαχρονικά τιμή σε όλους αυτούς που «διατέλεσαν» μέλη Διοικητικών Συμβουλίων κλπ, κλπ, ενώ μια άλλη ανάγνωση, ότι κάποιος αποδίδει διαχρονικά τιμή σε όλους εκείνους που «λάδωσαν», έδωσαν χρήματα, χρημάτισαν δηλαδή, μέλη Διοικητικών Συμβουλίων κλπ, κλπ. Αν ανατρέξετε στην ανακοίνωση της εφημερίδας στο προηγούμενο παράδειγμα για τους Μολάους, και μετά αμέσως ξαναδιαβάσετε αυτήν την φράση του ΙΣΑ, θα σας αποκαλυφτούν μεγάλες ομοιότητες στο νόημα, ενώ αν τα διαβάσετε άσχετα τα δυο κείμενα μεταξύ τους δεν θα αντιληφθείτε πραγματικά τίποτα… Σήμερα, όμως, διαφωνείτε ότι επιβραβεύεται τελικά εκείνος που λαδώνει, που χρησιμοποιεί δόλιους και παράνομους τρόπους, που λειτουργεί υπογίως με Διοικητάδες, μέλη Συμβουλίων, Εξελεγκτικών επιτροπών κλπ, κλπ;


Το διαχρονικό λοιπόν, ερώτημα (διαχρονικό και ως προς τη διατύπωσή του, αλλά και ως προς την απουσία απάντησής του), είναι αν όλα γύρω μας συνδέονται. Όσοι δίνουν θετική απάντηση σε αυτό το ερώτημα. θα προσπαθούν να τακτοποιούν τα πάντα γύρω τους σε μια ποιοτική διάσταση Καλού-Κακού. Όσοι πάλι, αρνούνται κάθε έννοια σύνδεσης, συνέχειας και συνάφειας του Ανθρώπου με το περιβάλλον του ή την Ιστορία του, θα παραμένουν «χλιαροί στου όμορφου κόσμου το βαρύ αγκομαχητό» (όπως λέει και ο μέγας Ζερβουδάκης) προσπαθώντας να διαβαθμίσουν το Κακό σε λιγότερο ή περισσότερο Κακό, λαμβάνοντας μέτρα προστασίας από το «βαρύ» Καλό και το δύσπεπτο «αγκομαχητό» του.

Όλα τελικά, ήταν, είναι και θα παραμείνουν θέμα επιλογής. Δεν ξέρω αν επιλέγουμε εμείς τα γεγονότα ή αυτά επιλέγουν εμάς, ξέρω όμως ότι κάπου υπάρχει κρυμμένη μια αχτίδα επιλογής σε όλα αυτά που μας συμβαίνουν και μας καθορί-ζουν…

"Ό,τι κι αν ζω κι ότι κρατώ"
Στίχοι, Μουσική, Ερμηνεία:
Δημήτρης Ζερβουδάκης

Κάτι να μείνει πίσω μου αμόλυντο...

Για τις μέρες που ζούμε,

και δεν ξέρουμε ποιες είναι πραγματικές και ποιες όχι,

για τις εικόνες που αντικρίζουμε,

και δεν ξέρουμε ποιες είναι αληθινές και ποιες όχι,

για τους ανθρώπους που υπάρχουν γύρω μας

και δεν ξέρουμε ποιοι ζουν και ποιοι είναι πεθαμένοι,

για τα παραμύθια που μας ταΐζουν,

και άλλοτε έχουν ευτυχές τέλος και άλλοτε όχι,

ένα μήνυμα έρχεται να ευχηθεί για τα πάντα:

"κάτι να μείνει πίσω μου, αμόλυντο..."

(φωτό από τις περιηγήσεις μου τις τελευταίες του 2016 ημέρες...)

"Μήνυμα"

Στίχοι, Μουσική, Ερμηνεία:

Δημήτρης Ζερβουδάκης

Απλώνω την περπατησιά, στο χάος του απείρου 

Όπως... ελευθερώνεται το φεγγαρόφωτο, 

στης θάλασσας το ύψος... 

Και επιτέλους 

Απομακρύνομαι από τον θόρυβο που προκαλεί, 

στο άδεια σήμερα, 

ο αχός των ανθρώπων... 

Και προσπαθώ, αλήθεια με το μέσα μου παλεύω... 

Να αλλάξω προσπαθώ 

Έστω λίγο καλλίτερος να γίνω, σαν το καθάριο αγνό φως... 

Σαν το παιχνίδισμα των αστεριών στο λυκαυγές 

Κάτι να μείνει πίσω μου, αμόλυντο μες στην απλότητά του. 

Να είναι με το σύμπαν κουρδισμένο...

Να είναι Καλό, 

σαν όρκος σε Παιδί,

Αληθινό να στέκεται σαν Τέλος...

Αν ήσουν κάποιος άλλος...

Λαμβάνω ένα μέιλ από επικείμενη επιστημονική εκδήλωση της Αστρονομικής Εταιρείας Κέρκυρας που έλεγε:

"Πώς θα σας φαινόταν να ζούμε σε ένα κόσμο όπου οι λέξεις "σίγουρα", "βέβαια", "ακριβώς" δεν θα είχαν κανένα νόημα; Δεν θα είχαν κανένα νόημα γιατί ποτέ δεν θα μπορούσαν να έχουν υπόσταση ούτε λειτουργική σημασία! Αν και χρησιμοποιούμε αρκετά στην καθημερινότητα τις φράσεις «είναι πολύ πιθανό» ή «λιγότερο πιθανό» κάτι να συμβεί θα μπορούσαμε να δεχθούμε: 

• Ότι η θέση που καθόμαστε δεν είναι ακριβώς εκεί; 
• Ότι η ώρα που μετράμε δεν είναι ακριβώς αυτή; • Ότι μπορούμε να βρισκόμαστε ανά πάσα στιγμή παντού στο σύμπαν; 
• Ότι μπορεί να είμαστε νεκροί και ζωντανοί ταυτόχρονα; 
• Ότι την ώρα που πάμε να πούμε ένα μυστικό στην μητέρα μας, η μητέρα να αλλάζει σε πατέρα που δεν θέλαμε να ξέρει το μυστικό; 

Καλώς ήρθατε στον θαυμαστό κόσμο των κβάντων, γεμάτο από παράδοξα που αντιβαίνουν την κοινή λογική και μας ταξιδεύουν σε κόσμους που όλα είναι πιθανά!!! "



Λαμβάνω ένα ακόμα μέιλ από καλό φίλο με το εξής link που μιλάει για την "άλλη" φύση του Stephen Hawking.



Τέλος, λαμβάνω ένα τρίτο μέιλ από ενημερωτικό φορέα που με ενημερώνει με newsletter για τις τρέχουσες αντιλήψεις στα ιατρικά θέματα και μου προτείνει να διαβάσω το εξής άρθρο που διαπραγματεύεται τη σχέση Φιλοσοφίας και σύγχρονης Επιστήμης.


Μετά από αυτά τα απανωτά μέιλ, νιώθω όπως η μικρή Σοφία στο εξαιρετικό βιβλίο "Ο Κόσμος της Σοφίας", του Jostein Gaarder 

η οποία προσπαθεί μέσα από πολλαπλά μηνύματα που λαμβάνει από έναν άγνωστο, να παρακολουθήσει σε ένα ιδιόμορφο παιχνίδι μυστηρίου την ιστορία της Φιλοσοφίας και έτσι μαζί, αναπόφευκτα, και την ιστορία της Ανθρωπότητας.

Τα τρία μέιλ που έλαβα σχεδόν ταυτόχρονα, έχουν το ίδιο βαθύτερο μήνυμα, που όλο ξεχνάμε ή όλο το θάβουμε πιο βαθιά όσοι το θυμόμαστε και δεν είναι άλλο από την μεταβλητότητα που μας διακατέχει. Πολλοί εξ' ημών δυστυχώς έχουμε παρερμηνεύσει αυτή τη μεταβλητότητα της ζωής μας σε μια αναβλητικότητα της ζωής μας,  με αποτέλεσμα να μην κάνουμε πράγματα, να χάνουμε το χρόνο μας και να μένουμε αμετακίνητοι και ακλόνητοι σε θέσεις, απόψεις, ιδιότητες και ταμπέλες που η ίδια η κοινωνία επιτάσσει. Όμως, αν σκεφτούμε αυτά που μας προτρέπει το πρώτο μέιλ, αν αποδεχτούμε ότι ένας φυσικός επιστήμονας όπως ο Hawking μπορεί να αρθρώσει λόγο και άποψη για τα πολιτικά και κοινωνικά του κόσμου όπως υπονοεί το δεύτερο μέιλ και αν τέλος πάψουμε να παραγκωνίζουμε τη Φιλοσοφία από την Ιατρική, όπως μας προειδοποιεί το τρίτο μέιλ, τότε νομίζω θα μπορούσαμε να "δούμε" τον κόσμο γύρω μας με άλλα μάτια, πιο σοφά και πιο όμορφα... Ίσως, μόνο με αυτά τα μάτια να έχουμε τη δυνατότητα να ανταμώσουμε την ομορφιά που ο κόσμος γύρω μας διατείνεται ότι κρύβει και με την οποία κοσμεί και διανθίζει την κάθε του έκφανση.

"Άραγε να 'μαι κάποιος άλλος"

Στίχοι, Μουσική: Δημήτρης Ζερβουδάκης

Ερμηνεία: Δ. Ζερβουδάκης - Α. Δημητρακόπουλος

Απλώνουμε τα χέρια στον ήλιο...

Ρίγη συγκίνησης ανακαλύπτοντας και ψηλαφώντας τόσο φως...

"αγαπούμε τη γη, τους ανθρώπους και τα ζώα,

τα ερπετά, τον ουρανό και τα έντομα,

είμαστε και εμείς ΟΛΑ ΜΑΖΙ..."

"Εαρινή Συμφωνία"
(1938)

Ποίηση: Γιάννης Ρίτσος

Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Ερμηνεία: Μαρκόπουλος, Γαργανουράκης, 

Λαβίνα, Ζερβουδάκης, Φωτίου

Έτσι, για διαφορά σήμερα που έχει ηλιόλουστο καιρό:

"ανοίχτε τα παράθυρα να μπει το Σύμπαν ανθισμένο...

[γιατί] άξιζε να υπάρξουμε για να συναντηθούμε!"

Σκέψεις ασπρόμαυρες

Σκέψεις ασπρόμαυρες...

Και αν κάποιες φορές βλέπουμε τα πράγματα να είναι μαύρα γύρω μας,
και αν κάποιες φορές ψάχνουμε όνειρα κρυμμένα στα χαμένα,
καν αν αναρωτιόμαστε τελικά τα αγαθά σε τούτη τη χώρα πώς κτώνται;
κόποις ή copies ?
και αν συνεχώς μιλάμε για γκρίζες ζώνες, για έλλειψη ορίων,
για αδυναμία να βάλεις διαχωριστικές γραμμές,
και αν τα χρόνια μας περνούνε πλέον κουρασμένα,
και ψάχνουμε στα ψιλά (γράμματα) μιας άδειας τσέπης 
να βρούμε πού ξοδέψαμε τη ζωή μας,
και αν θεωρούμε ότι πέσαμε σε βαθύ πηγάδι
από όπου δεν μπορούμε να βγούμε
και από όπου φωνάζουμε αλλά κανείς δεν ακούει,
παρά μόνο επιστρέφει η ηχώ μας και αυτή τσαλακωμένη
από τις συνεχείς προσκρούσεις με το ακλώνητο τσιμέντο
που μας περιβάλλει...

Όσο και αν η ζωή γίνεται κάποιες στιγμές αβίωτη,
και όσο κι αν δεν χωρά στην μικρή καθημερινότητά της,
παραμένει το Άσπρο της φανταχτερό,
απέναντι στο Μαύρο το Θανατερό

Και αν θεωρούμε ότι στη ζωή δεν υπάρχει άσπρο ή μαύρο,
ας θυμόμαστε ότι
η ζωή και ο θάνατος είναι το άσπρο και το μαύρο.

Δεν υπάρχει πιο σαφής λοιπόν, διαφορά,
πιο ξεκάθαρη αντιδιαστολή, σε αυτά που ο νους χωρά,
από αυτή της Ζωής και του Θανάτου.


Ας μην μας διαφεύγει συνεπώς, ετούτη η χοντρή διάκριση
από ετούτη τη στενή μας καθημερινότητα....


by astromonos

"Σε Βαθύ Πηγάδι"

Στίχοι: Βαγγέλης Καπράλος - Μιχάλης Χανιώτης

Μουσική: Μιχάλης Χανιώτης

Ερμηνεία: Μάρθα Φριντζήλα

"Όσο κρατήσει η ζωή"
Στίχοι: Νίκος Καρούζος
Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος
Ερμηνεία: Δημήτρης Ζερβουδάκης

και επειδή

Όσο κρατήσει η Ζωή κρατεί και ο Θάνατος...

ακριβώς για να αντιδιαστείλει την ύπαρξη από τη μη-ύπαρξη

το Είναι από το μη-Είναι...

η μόνη ασυνέχεια,

η μόνη διαχωριστική γραμμή,

το μόνο όριο,

το αξεπέραστο σύνορο...

είναι το στήθος μας...

και η πνοή που κατοικεί εντός του.

Αυτό είναι ο πλούτος μας

Κουβέντες με τους ουρανούς και τους γκρεμούς...

Ο ουρανός και ο γκρεμός

Μερικές φορές στέκεσαι εκεί 

στην άκρη της ζωής

και νιώθεις ότι τόσο ο ουρανός 

όσο και ο γκρεμός 

όμοια ξεκινούν,

μα και όμοια-καταλήγουν:

Ο ουρανός και τ' αψηλά
και ο γκρεμός και τα χαμηλά,
λήγουν

στο απύθμενο

 στο απέρατο...

Και κάπου εκεί,

ανάμεσό τους,

πρέπει να χωρέσεις 

το δικό σου το πεπερασμένο,

που όσο το αναλύεις

τόσο σε κάνει πιο πεπειραμένο,

μα τόσο χτίζεις αναμφίβολα

το δικό σου πεπρωμένο...

by astromonos
17/3/2016

Το ποίημα αυτό, σκαρώθηκε στο πόδι, εμπνευσμένο από την έννοια "ωριμότητα". Αν μπορούσαμε λοιπόν, να ορίσουμε την ωριμότητα, θα λέγαμε ότι είναι η επιπρόσθετη αντοχή που αποκτά κανείς στη συνειδητοποίηση του προσπεράσματος δρόμων που χάνονται από ομπρός του...

Έτσι, ωριμότητα είναι 
το θετικό πρόσημο στην αντοχή που αποκτάς, 
για το αρνητικό πρόσημο στη ζωή που χάνεις... 

Από εκεί ίσως έχει βγει και το "κάθε χθες ή κάθε πέρσι και καλύτερα" που λέει ο λαός μας...

"Σαν εχθές"

Στίχοι, Μουσική: Αργύρης Λούλατζης

Ερμηνεία: Ζερβουδάκης Δ. & Λούλατζης Α.

Τα τέκνα της Μελίντας και του Μελίτωνα: τα Μελλούμενα!

Πολλές φορές υπάρχει ένα κενό στη σκέψη σου και μια ασυνέχεια στο φιλοσοφικό μοντέλο προσέγγισης του κόσμου γύρω σου.

Κάποιες φορές όμως, αυτό το κομμάτι που λείπει, αυτός ο κρίκος που αναζητάς διακαώς, αποκαλύπτεται εμπρός σου, με την απλότητα του αυγού του Κολόμβου!

Στο μεγάλο ερώτημα, πώς μπορεί -και αν μπορεί- ο πολιτισμός του ανθρώπου να αντιμετωπίσει όλα εκείνα τα γονιδιακά μας -τα εκ καταβολής κόσμου δηλαδή- χαρακτηριστικά που δημιουργούν τη ζοφερή πραγματικότητα που μας περιβάλλει -και τελικά δημιουργούν ένα ζοφερό και κατάμαυρο περιβάλλον γεμάτο καπνούς, ασφυξία, βία και κακό-, έρχεται μια θεωρία, αυτή της επιγενετικής να βάλει ίσως ένα λιθαράκι προς το δρόμο της αποκάλυψης...

Μικρός όταν ήμουν και είχα διαβάσει την Ασκητική του Καζαντζάκη (απόσπασμα διάβασε εδώ), είχα συγκλονιστεί... Είναι ίσως το πιο συμπυκνωμένο σε νοήματα, κείμενο που έχει πέσει στα χέρια μου και έχει ανέβει στη συνείδησή μου. Ήταν αυτό το κείμενο που μου χάραξε την πορεία μου. Ήταν η θεωρία που με εκπροσωπούσε. Φυσικά, υπήρχαν και ζωντανά παραδείγματα ανθρώπων γύρω μου που με επηρέασαν προς αυτήν την κατεύθυνση και με ωθούσαν να μην πάψω να την ακολουθώ.

Ο καιρός πέρασε, οι εμπειρίες ήρθαν, η πραγματικότητα αποδείχτηκε διαφορετική από τη θεωρία. Η θεωρία αποδείχτηκε ότι απέχει από την πράξη και δη την γενετική πράξη, η οποία θέλει μόνο την αναπαραγωγή και μάλιστα την (αδι)-άκοπη αναπαραγωγή χωρίς μάλιστα χασούρα, χωρίς να ματώσει μύτη, χωρίς γραντζουνιά. Η πράξη της μη προσπάθειας ή της ελάχιστης προσπάθειας, ερχόταν σε αντίθεση με τη θεωρία της Ασκητικής και της ασταμάτητης προσπάθειας που είχε προταθεί.

Φυσικά, όταν υπάρχει μια τέτοια αντιπαράθεση -την οποία συνειδητοποιείς, και αυτό είναι το πιο τραγικό- υπάρχουν δυο δρόμοι: 1) παρατάς τη θεωρία και κάνεις πράξη την... πράξη όπως τη βλέπεις γύρω σου, ή 2) ψάχνεις απεγνωσμένα υποστηρίγματα της θεωρίας σου με άλλες θεωρίες, κοινώς βελτιώνεις το θεωρητικό σου μοντέλο με πασσαλώματα και καρφιά... Εγώ, ακολουθούσα τη δεύτερη επιλογή. Πολλές φορές όμως, η πορεία ήταν σκοτεινή, μοναχική, παγωμένη και χωρίς ανατροφοδότησης της ενέργειας. Και μια μπαταρία, αν δεν την επαναφορτίζεις, τότε την πετάς... Σε αυτό το σημείο της (α)πορείας μου λοιπόν, έρχεται η επιγενετική να κλονίσει τα (παρα)δεδομένα νοήματα του κόσμου μου...

Μπορεί άραγε πραγματικά, η συμπεριφορά και το περιβάλλον να αλλάξουν τον τρόπο έκφρασης των γονιδίων; Μπορεί ο πολιτισμός να υπερβεί τη φύση και να την καθορίσει; Ο πολιτισμός πάνω από τη Φύση...; Ο πολιτισμός που είναι προϊόν της Φύσης, μπορεί να την υπερβεί τελικά και να την διαμορφώσει...; Συνταρακτικά ερωτήματα που μέσα μου κλωτσούν ασταμάτητα το στήθος μου.

Αν η απάντηση είναι καταφατική, τότε ο Καζαντζάκης ασκήτεψε για να μας δώσει ένα τεράστιο νόημα στις ζωές μας.

Αν η απάντηση είναι καταφατική, τότε η Βιολογία, -ακόμα και αν κινδυνεύει να φτάσει ξανά στον εξορκισθέντα Λαμαρκισμό, με τη νέα της θεωρία, την Επιγενετική- προσφέρει πλουσιοπάροχα λαβή σε ένα νέο θεωρητικό μοντέλο απίστευτων δυνατοτήτων.

Αν η απάντηση είναι καταφατική, τότε ο καθένας μας ας γίνει το παράδειγμα που ψάχνει, ας καεί για να γεννούν τα σκότη φως, ας απλώσει το χέρι στους συνανθρώπους του, ας παλέψει για το καλό, ας θυσιαστεί για μια ιδέα, ας χαθεί για ένα όνειρο... Κάπου, κάπως, κάποτε, αυτή του η προσπάθεια μπορεί επι-τέλους και επι-γενετικώς, να επιφέρει κάποιο επι-τέλεσμα και αποτέλεσμα...

Μπορεί η Μελίντα και ο Μελίτωνας να είναι μπερδεμένοι, μπορεί το παρόν και το παρελθόν μας να έχουν καταστραφεί, να έχουν καεί στο πέρασμα των άγνωρων μικρών ανθρώπων, αλλά ας προσπαθήσουμε τα παιδιά τους, τα Μελλούμενα, να έχουν καλύτερη τύχη...


Σύμβολο Πίστεως για τα Μελλούμενα, ας είναι τούτα τα καταλη(κ)τικά λόγια από την Ασκητική:

ΠΙΣΤΕΥΩ Σ' ΕΝΑ ΘΕΟ, ΑΚΡΙΤΑ, ΔΙΓΕΝΗ, ΣΤΡΑΤΕΥΟΜΕΝΟ, ΠΑΣΧΟΝΤΑ, ΜΕΓΑΛΟΔΥΝΑΜΟ, ΟΧΙ ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΟ, ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ ΣΤ' ΑΚΡΟΤΑΤΑ ΣΥΝΟΡΑ, ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΦΩΤΕΙΝΕΣ ΔΥΝΑΜΕΣ, ΤΙΣ ΟΡΑΤΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΟΡΑΤΕΣ. ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤ' ΑΝΑΡΙΘΜΗΤΑ, ΕΦΗΜΕΡΑ ΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΠΟΥ ΠΗΡΕ Ο ΘΕΟΣ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΚΑΙ ΞΕΚΡΙΝΩ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΑΦΤΗ ΡΟΗ ΤΟΥ ΤΗΝ ΑΚΑΤΑΛΥΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤΟΝ ΑΓΡΥΠΝΟ ΒΑΡΥΝ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ, ΠΟΥ ΔΑΜΑΖΕΙ ΚΑΙ ΚΑΡΠΙΖΕΙ ΤΗΝ ΥΛΗ. ΤΗ ΖΩΟΔΟΧΑ ΠΗΓΗ ΦΥΤΩΝ, ΖΩΩΝ ΚΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ. ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΤΟ ΧΩΜΑΤΕΝΙΟ ΑΛΩΝΙ, ΟΠΟΥ ΜΕΡΑ ΚΑΙ ΝΥΧΤΑ ΠΑΛΕΥΕΙ Ο ΑΚΡΙΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ. "ΒΟΗΘΕΙΑ!" ΚΡΑΖΕΙΣ, ΚΥΡΙΕ. "ΒΟΗΘΕΙΑ!" ΚΡΑΖΕΙΣ, ΚΥΡΙΕ, ΚΙ ΑΚΟΥΩ. ΜΕΣΑ ΜΟΥ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΚΙ ΟΙ ΡΑΤΣΕΣ ΟΛΕΣ ΚΙ ΟΛΗ Η ΓΗΣ, ΑΚΟΥΜΕ ΜΕ ΤΡΟΜΟ, ΜΕ ΧΑΡΑ, ΤΗΝ ΚΡΑΥΓΗ ΣΟΥ. ΜΑΚΑΡΙΟΙ ΟΣΟΙ ΑΚΟΥΝ ΚΑΙ ΧΥΝΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΣΕ ΛΥΤΡΩΣΟΥΝ, ΚΥΡΙΕ, ΚΑΙ ΛΕΝ: "ΕΓΩ ΚΑΙ ΣΥ ΜΟΝΑΧΑ ΥΠΑΡΧΟΥΜΕ". ΜΑΚΑΡΙΟΙ ΟΣΟΙ ΣΕ ΛΥΤΡΩΣΑΝ, ΣΜΙΓΟΥΝ ΜΑΖΙ ΣΟΥ, ΚΥΡΙΕ, ΚΑΙ ΛΕΝ: "ΕΓΩ ΚΑΙ ΣΥ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΝΑ". ΚΑΙ ΤΡΙΣΜΑΚΑΡΙΟΙ ΟΣΟΙ ΚΡΑΤΟΥΝ, ΚΑΙ ΔΕ ΛΥΓΟΥΝ, ΑΠΑΝΩ ΣΤΟΥΣ ΩΜΟΥΣ ΤΟΥΣ, ΤΟ ΜΕΓΑ, ΕΞΑΙΣΙΟ, ΑΠΟΤΡΟΠΑΙΟ ΜΥΣΤΙΚΟ: ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΑ ΤΟΥΤΟ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ!


Και ηχητική υπόκρουση σε αυτή τη νέα προσπάθεια πίστης στην καρδιά του ανθρώπου, ας είναι τούτο το θρυλικό άσμα, που ακούστηκε για πρώτη φορά ζωντανά από το νεαρό τότε Δημήτρη Ζερβουδάκη και συμπύκνωσε τα νοήματα της Ασκητικής σε μια παράγραφο...:

"Όσο κρατήσει η ζωή"

Στίχοι: Νίκος Καρούζος

Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Ερμηνεία: Δημήτρης Ζερβουδάκης

Όσο κρατήσει η ζωή κρατεί κι ο θάνατος. 

Ώρα να σκεφτώ τα μελλούμενα σωριασμένα αιφνίδια στο χθες. 

Φοβερή ασυνέχεια: ο πλούτος μου είναι το στήθος μου. 

Γι αυτό ποτέ δεν παζάρεψα το ηλιοβασίλεμα 

και ταξιδεύω σίγουρος, όσο η μίνθη ταξιδεύει και το ασπροθύμαρο.

Πλέον, αδέρφια, ταξιδεύω σίγουρος... Ασκητής ή κοινωνικός, μόνος ή μαζί με πολλούς, παλεύω να αποδείξω ότι ο πολιτισμός γεννημένος από τα σπλάγχνα της Φύσης, μπορεί να προστατέψει αυτή τη μάνα, να την προφυλάξει και να ξεφύγει από τις σκοτεινές καταβολές που θέλει και το παιδί να γεννιέται και να αντριώνεται μέσα από τη βία, τον ανταγωνισμό  και τον εγωισμό... Το παιδί της Φύσης, ο Πολιτισμός, μπορεί να βοηθήσει τη μάνα και όχι να την καταδικάσει ή να την κατακρεουργήσει... Ας γίνουμε όλοι μια αγκαλιά για να αγκαλιάσουμε τη Φύση, ώστε τελικά, να κάνουμε τη Φύση που μας περιβάλλει, την πραγματική φύση μας...

Υ.Γ.: Ευχαριστώ το φίλο και αδερφό Νίκο, για την υπενθύμιση του αποσπάσματος της Ασκητικής και για την αποστολή της απίστευτης άνωθεν φωτογραφίας.

Τι είναι Δια-φο(υκω)-τισμός;

Τις τελευταίες μέρες διαβάζω για το Διαφωτισμό, μια περίοδο-φάση στην ανθρώπινη ιστορία που μου έχει κάνει ιδιαίτερη εντύπωση. Ίσως να μην είναι τυχαίο ότι επανέρχομαι σε αυτήν την περίοδο, λίγες μέρες πριν τις εθνικές μας εκλογές... που η έννοια του φωτός καλό θα ήταν να διέπει κάθε μας κίνηση!

Τι είναι όμως Διαφωτισμός; 

Ο Καντ το είπε απλά: "είναι η έξοδος από την ανωριμότητά μας, μια ανωριμότητα που ο ίδιος ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος". Συνεπώς, αφήνει χώρο ο Καντ σε μια προσπάθεια διεξόδου από την ανωριμότητα μέσα από μια αλλαγή που θα επέλθει στο εσωτερικό του ανθρώπου.

Ο Διαφωτισμός στηρίζεται στον ορθό Λόγο, θεωρώντας ότι με αυτόν θα ερμηνεύσει τα φαινόμενα, με αυτόν θα εξηγήσει τον κόσμο του (εσωτερικό και εξωτερικό), με αυτόν θα κατακτήσει τη μια και μοναδική Αλήθεια. Ο Λόγος δηλαδή είναι εκείνο το όχημα που θα μας φτάσει στην κορυφή όπου κατοικεί η Αλήθεια. Ο Λόγος ως ένα σύστημα-όχημα οδηγεί σε απαντήσεις.

Ο Διαφωτισμός αντιδιαστέλλεται από την Πίστη, η οποία και αυτή όμως είναι ένα όχημα που υποστηρίζει ότι οδηγεί στη μια και μοναδική Αλήθεια, την Αλήθεια του Θεού. Άρα, και η θρησκεία λέει ότι φτάνει στην κορυφή όπου κατοικεί η Αλήθεια, είτε αυτή είναι κορυφή του Ολύμπου είτε του όρους Σινά... Το μοντέλο όμως είναι το ίδιο: η Πίστη ως ένα σύστημα-όχημα οδηγεί σε απαντήσεις.

Ξαναγυρίζω στο Λόγο και υποστηρίζω -όπως σε πολλές παλαιότερες αναρτήσεις έχω κάνει- ότι και ο Λόγος βασίζεται σε αξιώματα, σε παραδοχές δηλαδή, πάνω στα οποία πατά και χτίζει το εποικοδόμημά του για να ερμηνεύσει παρελθόν, παρόν και μέλλον. Τα αξιώματα είναι αυταπόδεικτα, λένε τα Μαθηματικά. Ή τα αποδέχεσαι και προχωράς, ή δεν τα αποδέχεσαι και πας και γίνεσαι φιλόλογος (τώρα θα μου πείτε βέβαια, ποιος είναι πιο πολύ φίλος με το Λόγο, ο φιλόλογος ή ο μαθηματικός, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία...). Βλέπουμε δηλαδή, ότι και ο ίδιος ο Λόγος ενέχει μια εξουσία ως προς την αποδοχή του. Μια εξουσία, που αναλόγως χρήσης, οδηγεί σε λιγότερο ή περισσότερο παράλογες καταστάσεις...

"Οι αθέμιτες χρήσεις του Λόγου είναι εκείνες που γεννούν τον δογματισμό και την ετερονομία, μαζί με την αυταπάτη. Από την άλλη μεριά, όταν η νόμιμη χρήση του Λόγου έχει πλήρως καθορισθεί στο επίπεδο των αρχών που τη διέπουν, τότε μπορεί να εξασφαλισθεί η αυτονομία. Η κριτική αποτελεί, κατά κάποιον τρόπο, το εγχειρίδιο του Λόγου που ανδρώθηκε μέσα στο Διαφωτισμό. Και αντιστρόφως, ο Διαφωτισμός είναι η εποχή της κριτικής".

(αναδημοσίευση χωρίς άδεια από το "Τι είναι Διαφωτισμός" του Μισέλ Φουκώ, εκδ. ΕΡΑΣΜΟΣ, 1988, σελ. 24)


Απ' τη μια λοιπόν ο Λόγος και απ΄την άλλη η Πίστη; Ή μήπως μιλάμε για παρόμοια διαδικασία αφού στη μια περίπτωση μιλάμε για πίστη στο Λόγο του Θεού και από την άλλη θεοποιούμε την πίστη στον Ορθό Λόγο;

Ξέρετε, ο άνθρωπος είτε δρα μέσα από επιστημονικές διαδικασίες είτε μέσα από διαδικασίες πίστης, στην πραγματικότητα αναζητά ένα σύστημα που θα του εξηγεί εύκολα και συνολικά τα φαινόμενα γύρω του. Είναι η ίδια αντίληψη και διαδικασία εξάλλου με αυτή της Ενοποιημένης Θεωρίας που αναζητούν μανιωδώς οι Φυσικοί επιστήμονες εδώ και χρόνια. Δεν δέχομαι λοιπόν, αυτό το κοινότοπο ότι η επιστήμη αναζητά το "πώς" και η πίστη το "γιατί", καθώς οι δυο καταστάσεις συνέχονται, για να μην πω... συγχέονται! Αυτό υποστήριξαν εξάλλου οι δομολειτουργιστές ανθρωπολόγοι (τη συνοχή δομή και λειτουργίας), αλλά αυτό διαπιστώνω και εγώ μέσα από την άσκηση της Ιατρικής: το να μάθεις πώς λειτουργεί μια κατάσταση και ένα φαινόμενο στο σώμα μας, περνά αναγκαστικά μέσα από ερωτήματα του τύπου "γιατί λειτουργεί έτσι"; 

Ο λόγος ύπαρξης μιας διαδικασίας στη βιολογία (που πιο σωστά δεν είναι ο λόγος ύπαρξής της, αλλά ο δικός μας λόγος -discourse- που εμείς της δίνουμε για να υπάρξει στο μυαλό μας και στις θεωρίες μας, ώστε να μπορέσουμε να το αναπαραγάγουμε αφαιρετικά στο μέλλον με τελικό σκοπό να προβλέψουμε αυτό το μέλλον...άρα θα μπορούσε ουσιαστικά να αποτελεί το λόγο της δικής μας ύπαρξης...), αποτυπώνει την ύπαρξη μιας ανάγκης. Όλα γίνονται για μια ανάγκη λοιπόν! Είτε της δίνουμε επιστημονικό νόημα, είτε θεοκρατικό, είτε την εξηγούμε μέσα από την τύχη και την φυσική εξέλιξη ή μέσα από την κατασκευή και τον πολιτισμό, η ανάγκη ήταν, είναι και θα παραμένει ανάγκη.

Αν ξέρεις τελικά, "γιατί" λειτουργεί με έναν τρόπο μια κατάσταση, μπορείς να αναζητήσεις και το "πώς", αλλά και αντιστρόφως, η ανακάλυψη του "πώς", αναπόφευκτα σε φέρνει αντιμέτωπο με το "γιατί". Και τα δυο όμως αποτελούν τους δυο άξονες x, y ενός καρτεσιανού συστήματος που προσδιορίζουν κάθε στιγμή τις συντεταγμένες μιας ανάγκης (από την οποία γεννήθηκε έπειτα και η ανάγκη ενός Συντάγματος στις ανθρώπινες κοινωνίες...)

Για να μην μακρηγορούμε άλλον όμως, καλός ο Διαφωτισμός, καλός και ο Μοντερνισμός, καλή και η Νεωτερικότητα, αφού αποκαλύπτουν αυτήν τη σπουδαία ανάγκη του ανθρώπου να ωριμάσει. Το μεγάλο ερώτημα είναι βέβαια, τι γίνεται μετά, αφού προταθούν αυτές οι διάφορες απόψεις για τον τρόπο που θα επέλθει αυτή η ωρίμανση (περιττό να θίξω εδώ, τις διάφορες διαφημίσεις αυτές τις μέρες ενόψει εκλογών, των "ώριμων" πολιτικών μας ταγών που κάνοντας επίκληση στο συναίσθημα, αγκαλιάζουν πατερναλιστικά τα -ανώριμα;- παιδιά, με σκοπό να τα διδάξουν πώς θα γίνουν ώριμα...). Αυτό το μετά- είναι στην ουσία το μεγάλο πρόβλημα. Δηλαδή, το μετά- καταπιάνεται με το ερώτημα: με ποιον τρόπο θα χρησιμοποιήσουμε τις απαντήσεις του Διαφωτισμού ώστε να καλύψουμε τις ανάγκες τις οποίες ανακαλύψαμε με τη βοήθεια του Διαφωτισμού...; Και αν το ερώτημα φαντάζει ολίγον τι κυκλωτικό, μη φοβάστε... καλώς ήλθατε στον Μετα-Μοντερνισμό!

Ο Μεταμοντερνισμός, είναι η απάντηση του καθενός στις ανάγκες του καθενός... Και εδώ το πράγμα περνά στη σφαίρα του Χάους πια. Διότι:

"Είναι ευρύτατα γνωστό ότι ο έλεγχος πάνω στα πράγματα διαμεσολαβείται από τις σχέσεις μας με τους άλλους. Και οι σχέσεις μας με τους άλλους με τη σειρά τους συνεπάγονται τις σχέσεις μας με τον εαυτό μας και αντιστρόφως. Όμως, έχουμε τρεις άξονες των οποίων ο ειδικός χαρακτήρας και ο ενδοσυσχετισμός πρέπει να αναλυθούν: τον άξονα της γώνσης, τον άξονα της εξουσίας, τον άξονα της ηθικής. Με άλλα λόγια, η ιστορική οντολογία του εαυτού μας οφείλει να απαντήσει σε μια ανοικτή σειρά ερωτημάτων. Πρέπει να πραγματοποιήσει έναν απροσδιόριστο αριθμό ερευνών οι οποίες είναι δυνατόν να πληθαίνουν και να εξειδικεύονται όταν το επιθυμούμε, αλλά οι οποίες θα απευθύνουν όλες τα ερωτήματα συστηματοποιημένα ως ακολούθως: πώς απαρτιζόμαστε ως υποκείμενα της ίδιας μας της γνώσης; πώς απαρτιζόμαστε ως άτομα τα οποία ασκούν ή υπόκεινται σε σχέσεις εξουσίας; πώς απαρτιζόμαστε ως ηθικά υποκείμενα των ίδιων μας των πράξεων";

(αναδημοσίευση χωρίς άδεια από το "Τι είναι Διαφωτισμός" του Μισέλ Φουκώ, εκδ. ΕΡΑΣΜΟΣ, 1988, σελ. 40-41)


Όλα γίνονται αγαπητοί μου για κάποιες ανάγκες. Το ερώτημα είναι αν αυτοί που θα μας κυβερνήσουν μετά τις 25 Ιανουαρίου, θα καταλάβουν τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας μας, που δυστυχώς είναι πολλές και διαφορετικές και κατά πόσον θα μπορέσουν να τις συνταιριάξουν σε μια αξιοπρεπή διαβίωση, στηριζόμενη πάνω σε αξιώματα πανανθρώπινης Αλήθειας.

"Θυμός"

Στίχοι, Μουσική: Ζερβουδάκης Δημήτρης

Αφήγηση: Χάρης Κατσιμίχας

Τραγούδι: Ζερβουδάκης Δ., Κατσιμίχας Χ.

Δίσκος: Ζωής Παιχνίδια

"Αλήθεια λέω...
Σπασμένοι δρόμοι μοναχά, υπήρχαν πάντα εδώ..."

Λίγοι μπρος στη φωνή του...

Είναι ένα σύστημα στη φύση και στη βιολογία που συμπαθώ πολύ! Είναι το λεγόμενο "συμπαθητικό" σύστημα, ως τμήμα του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος (το άλλο τμήμα του είναι το "παρασυμπαθητικό" σύστημα), που υπάρχει σε όλα τα ζωντανά που διατηρούν ένα κεντρικό νευρικό σύστημα.

Αυτό το σύστημα, έχει μια βασική λειτουργία και εξυπηρετεί μια αξεπέραστη ανάγκη: την επιβίωση. Το κάνει όμως, μέσα από δυο προτεινόμενους μηχανισμούς: είτε μέσω της φυγής είτε μέσω της σύγκρουσης, και για αυτό ονομάζεται "flight or fight response". Δηλαδή, όταν ενεργοποιείται αυτό το σύστημα, ανεβαίνει τόσο πολύ η αδρεναλίνη, που είτε θα γίνεις μπουχός και θα το σκάσεις (όπου φύγει-φύγει) είτε θα μείνεις και θα παλέψεις, θα τα δώσεις όλα, θα διεκδικήσεις τη ζωή σου.

Είναι εντυπωσιακό να αναλογιστεί κανείς ότι αυτό το σύστημα, θεωρείται από τους βιολόγους "πρωτόγονο" εννοώντας ότι ανήκει στα πρώιμα στάδια ανάπτυξης του νευρικού συστήματος στους ζωντανούς οργανισμούς (εξου και "φυτικό" σύστημα). Είναι όμως ακόμα πιο εντυπωσιακό, να αφουγκραστούμε την Κοινωνική Ανθρωπολογία που αρνείται το διαχωρισμό των κοινωνιών σε "πρωτόγονες" και "προηγμένες", εννοώντας ότι αυτός ο διαχωρισμός επιβλήθηκε από τους δυτικούς ανθρωπολόγους εις βάρος των μη δυτικών κοινωνιών. Αν λοιπόν, η Ανθρωπολογία έχει δίκιο, τότε δεν νοείται η έννοια του πρωτόγονου.

Είναι πράγματι έτσι και με τη Βιολογία; Σήμερα, η προοδευμένη και εξελιγμένη κοινωνία μας, σε ένα επικίνδυνο εξωτερικό ερέθισμα που απειλεί την επιβίωσή μας, νομίζω επιμένει να δίνει τις ίδιες δυνατότητες με αυτές που η "πρωτόγονη" φύση μας, προτείνει: δηλαδή, το δρόμο της φυγής ή της μάχης... Όταν συζητώ με νέους ανθρώπους της σημερινής Ελλάδας για το πώς θα αλλάξει η κατάστασή μας, όλοι μου υποδεικνύουν έναν δρόμο, αυτόν της φυγής σε άλλη γη σ' άλλα μέρη! Και όταν τους μιλώ για έναν ακόμα δρόμο, αυτόν της παραμονής στο δικό μας πατρογονικό έδαφος και της μάχης εναντίον του εχθρού (όποιος και αν είναι αυτός), όλοι με θεωρούν... ανεδαφικό! Όταν τους μιλώ για αλλαγή εντός συνόρων, υποδεικνύοντας κατά βάση μια γενικότερη αλλαγή εντός μας, αυτοί κωφεύουν και νομίζουν ότι τους λέω κάτι μη πραγματικό...

Τι να εξηγήσω όμως σε όλους αυτούς τους καλούς -αλλά, λίγους- φίλους; Ότι υπάρχει και άλλος δρόμος, όπως από τόσο παλιά η φύση μάς προτείνει; Ότι η ίδια η ζωή και η βιολογία είναι μια διαρκής μάχη; Ότι δεν γίνεται χωρίς γραντζουνιά η ζωή μας; Ή μήπως να τους εξηγήσω ότι αυτό που λέμε εξέλιξη, εμείς οι δυτικοί, ισοδυναμεί τελικά με το να επιλέγουμε το δρόμο της φυγής και της προστασίας σε άλλα, έτοιμα, συστήματα για τα οποία δεν κοπιάσαμε καθόλου να δημιουργηθούν;

Τελικά, σημασία έχει να βρίσκεις κάτι έτοιμο ή να δημιουργείς κάτι νέο;

Ξέρετε όμως τί με απασχολεί περισσότερο; Ότι, αυτές οι σκέψεις, φαντάζουν τόσο ρηχές στα μάτια κάποιων, όταν στα δικά μου μάτια, έχουν τόσο βάθος... Δεν μπορεί λοιπόν, κάποιος από όλους μας βλέπει τα πράγματα ανάποδα απ' ό,τι πραγματικά είναι...

Και με απασχολεί κάτι ακόμα: ότι κανείς -ή λίγοι- νοιώθουν ποιος είναι ο καημός του άλλου, του γείτονα, του συναδέλφου και του συνανθρώπου... Και ότι όταν υπάρχει κίνδυνος και εξωτερικός εχθρός, κανείς -ή λίγοι- δεν λέει να βάλουμε πλάτες και να παλέψουμε.

Τελικά, η εξέλιξης της σημερινής δυτικής κοινωνίας, είναι να γεννιόμαστε μαχητές και να καταλήγουμε φυγάδες;

Η απάντηση μου προκαλεί ένα χαμόγελο βαθύ, γλυκό μα πικραμένο... επειδή κανείς δεν ένοιωσε ποιος είναι ο καημός του...και επειδή όλοι αυτοί που στέκονται και μιλούν τη γλώσσα του "ρεαλισμού" και της "πραγματικότητας" είναι λίγοι να αντιληφθούν τα μεγάλα φυσικά φαινόμενα όπως αυτό της μάχης ή της φυγής...

"Άτι θαλασσί"

Στίχοι, Μουσική: Ζερβουδάκης Δημήτρης

Ερμηνεία: Χρήστος Θηβαίος

Της ψυχής μας τα αγεφύρωτα κενά...

Άκουσα σήμερα κάτι που σχεδόν με διαόλισε... 

Λέει άνθρωπος επιστήμων: "καλά,  είναι δυνατόν ένα τσογλάνι, να τον κάνουν ήρωα; Ένα τσογλάνι και μισό...!". Και πετάγεται και άλλος άνθρωπος, της αυτής επιστήμης και επικροτεί τω αυτώ τρόπω: "Μπράβο, και εγώ αυτό λέω, πρόκειται για τσογλαναρά...".

Τυχαίνει οι επιστήμονες αυτοί, να είναι συνάδελφοί μου -με την τυπική τουλάχιστον σημασία του όρου- και τυχαίνει να αναφέρονται για τον Νίκο Ρωμανό που μονοπωλεί τα ειδησεογραφικά δελτία τις τελευταίες ημέρες.

Νομίζω η απάντηση που έδωσε ο Τσίπρας με βρίσκει σύμφωνο: είναι δυνατόν, είπε, η κυβέρνηση να κάνει το λιοντάρι σε ένα παιδί και μπροστά στην τρόικα να σκύβει το κεφάλι...;

Ας αναλύσουμε την κατάσταση λίγο πιο ανθρωπο-λογικά, υπονοώντας ότι για να μιλήσουμε για τα ανθρώπινα αρκεί μερικές φορές να μιλήσουμε απλά, λογικά...

Έχουμε έναν νεαρό, που κάποια χρόνια πριν βιώνει το θάνατο ενός -λιγότερο ή περισσότερο- φίλο του, του Αλέξη Γρηγορόπουλου, οπότε αρχίζει να επικρατεί στο -λιγότερο ή περισσότερο- νεαρό μυαλό του σύγχυση και αταξία, η οποία μάλιστα προέρχεται από την πιο επίσημη πλευρά της εξουσίας, αυτήν που έχει ορκιστεί και υπάρχει ακριβώς για να διατηρεί την τάξη... Πρώτο σημείο: είναι δυνατόν στα μάτια ενός νεαρού, να μην δημιουργείται απορία; 

Συνεχίζουμε. Ο νεαρός αυτός, κάποια στιγμή κρατά ένα καλάζνικοφ και πάει να ληστέψει τράπεζες κλπ κλπ όταν την ίδια στιγμή, οι τράπεζες είναι αυτές που ληστεύουν τον κόσμο, που βγάζουν σε πληστηριασμό τα σπίτια για δάνεια που δεν μπορούν να αποπληρωθούν, όταν όμως πρώτα οι ίδιες οι τράπεζες έχουν φτιάξει έτσι τους κανόνες της αγοράς ώστε ο -λιγότερο ή περισσότερο- χαζός άνθρωπος να αναγκαστεί να πάρει δάνειο, πεπεισμένος ότι το χρειάζεται και τελικά, πεινασμένος όταν πλέον δεν το χρειάζεται... Δεύτερο σημείο: είναι δυνατόν στα μάτια ενός νεαρού να μην δημιουργείται απορία με όλη αυτή την υλική απορία που έχει δημιουργηθεί γύρω μας, όταν τόσοι άποροι βουτούν στα σκουπίδια ή βουτούν από παράθυρά;

Συνεχίζουμε. Ο νεαρός αυτός, κάποια επόμενη στιγμή, κρατά ένα γαμημένο κείμενο που λέγεται Σύνταγμα, που λέει ότι ο οποιοσδήποτε, μπορεί να σπουδάσει ως αναφαίρετο δικαίωμα, επειδή ακριβώς η παιδεία, έστω έτσι όπως -λιγότερο ή περισσότερο- προωθείται από την ελληνική εκπαίδευση, στοχεύει στο να διαπλάθει ανθρώπους και τους διαπλάθει ώστε να τους καθαίρει από... λάθη! Τρίτο σημείο: ο νεαρός που μελετάμε, επιθυμεί ως φυλακισμένος, έχοντας πετύχει σε μια -λιγότερο ή περισσότερο- αξιόλογη σχολή της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, να λαμβάνει εκπαιδευτικές άδειες για να σπουδάζει, όταν πρόσφατα ένας πρωθυπουργός της Ελλάδας -ο Κων/νος Καραμανλής- δεν είχε κανένα πτυχίο (παιδεία άραγε είχε;) και την ίδια στιγμή αποφάσιζε για το παρόν και μέλλον της χώρας μας και μαζί για το μέλλον των επιστημόνων και των παραγωγικών δυνάμεων αυτής της χώρας... Είναι λοιπόν, δυνατόν, στα μάτια ενός νεαρού να μην δημιουργείται απορία, όταν απ' τη μια το Σύνταγμα του κατοχυρώνει ένα αναφαίρετο δικαίωμα και την ίδια στιγμή απ' την άλλη, αυτοί που λένε ότι προστατεύουν το Σύνταγμα, να μην επιτρέπουν την εφαρμογή του;

Αν αντέχουμε, συνεχίζουμε λίγο ακόμα. Αν αυτός ο νεαρός δεν είχε κάνει κοπάνα στην ώρα της Ιστορίας του Δημοτικού και του Γυμνασίου, ίσως είχε ακούσει για τη φυλάκιση του Κολοκοτρώνη και των άλλων ομοίων του, αφού πρώτα δικάστηκαν από... ομοίους τους. Τέταρτο σημείο: πώς γίνεται να μην δημιουργείται απορία στα μάτια του νεαρού όταν από τη μια του προβάλλουν σαν εθνικά πρότυπα κάποιους ανθρώπους που σήκωσαν το όπλο εναντίον του εχθρού και πάλεψαν μέχρι θανάτου αντέχοντας βασανισμούς και εξευτελισμούς και φυλακίσεις ακόμα, και την ίδια στιγμή αυτοί που του τα επιβάλλουν αυτά τα πρότυπα, να τον καταδικάζουν παρομοίως και τον φυλακίζουν...

Και τελειώνοντας, φτάνουμε στο στόχο. Αν αυτός ο νεαρός είδε την εξουσία να οπλίζει το χέρι του ΜΑΤατζή, που είναι ο προστάτης της κοινωνίας, και να το στρέφει εναντίον του έφηβου φίλου του, αν είδε το σιδερένιο χέρι του ΜΑΤατζή να γρονθοκοπεί έναν συλληφθέντα, αν είδε το κοκκάλινο πόδι του ΜΑΤατζή να κλωτσά το γυμνό πόδι μιας γυναίκας, αν είδε το οχλοποιημένο και σκεπαστό πρόσωπο του ΜΑΤατζή να εμποδίζει έναν ξεσκέπαστο έλληνα πολίτη να πάει σπίτι του, αν του μίλησαν για νόμους και οι προστάτες του Νόμου οι ίδιοι πρώτοι παρανομούν, αν τον κατηγόρησαν για οπλοφορία και η κατηγορία εκφράζεται από επιδειξιομανείς οπλοφόρους, αν τον καταδίκασαν για ληστεία όλοι αυτοί που πρώτοι ληστεύουν -από ένα απλό μπουκάλι με νερό τον περιπτερά ως την πουτάνα την εφορία που ληστεύει όλους μας- και κατακρεουργούν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια  ... ε, τότε αγαπητοί μου, πώς να μην δημιουργήσουν τα πρησμένα -από το ξύλο όταν συνελήφθη και ίσως από την πείνα τώρα- μάτια αυτού του νεαρού, απορία για το πού πάει αυτή η κοινωνία μας; Ακόμα περισότερο, πώς να μην δημιουργήσουν περισσότερο απορία και φτώχεια στον απλό κοσμάκη;

Και αν νομίζετε ότι μεροληπτώ υπερ του Ρωμανού, κάνετε λάθος. Ο Ρωμανός και ο κάθε Ρωμανός, οφείλει να δικαστεί και να καταδικαστεί όπως μια έννομη Πολιτεία ορίζει. Το ερώτημα όμως είναι άλλο: πώς θα δικαστούν όλοι εκείνοι που ορίζουν μια παράνομη Πολιτεία και την φέρνουν στα μέτρα τους, ώστε να την προβάλλουν ως νόμιμη...; Αυτό, είναι με απλά λόγια που λένε ότι η εξουσία ορίζει το "νόμιμο" και το "παράνομο"... Αυτό είναι που η Ανθρωπολογία προσπαθεί να αναδείξει... Ότι το αυταπόδεικτο, μερικές φορές είναι αυθαίρετο... και αυτοί που αυθαιρετούν "στηρίζονται" σε δικαίωμα... αναφαίρετο!

Το μεγαλύτερο συμπέρασμά μου, ξέρετε πιο είναι, με αφορμή τα περί εκπαιδευτικής άδειας και περί σπουδών των Ελλήνων σήμερα; Ότι απέχουμε πραγματικά από την έννοια της παιδείας... και για αυτό απέχουμε πραγματικά από τα παιδιά μας και τις αγωνίες τους ως κοινωνία... Τι μένει; Απ΄τη μια οι μεγάλοι αυτής της κοινωνίας να χαρακτηρίζουν τα παιδιά τους "τσογλάνια" αντί να προσπαθούν να τα νουθετήσουν και απ΄την άλλη, τα παιδιά να χαρακτηρίζουν τους μεγάλους "προδότες" που δεν προσπαθούν να αντισταθούν σε κάθε τρόικα που μας τρώει τα σωθικά... 

Το περίεργο είναι που αντί ο πατέρας να πει ένα συγνώμη στο παιδί του για τη ζωή που έζησε, το παιδί καταδικάζεται που δεν λέει συγνώμη στον πατέρα για μια ζωή που δεν πρόλαβε να ζήσει...

Για της ψυχής μας τα αγεφύρωτα κενά, θα ενδιαφερθεί επιτέλους κανείς σε τούτη τη γαμημένη την κοινωνία που ξέρει μόνο να δικάζει χωρίς να κάνει ποτέ την αυτοκριτική της...;

"Συγνώμη πατέρα"

Στίχοι, Μουσική, Ερμηνεία:

Δημήτρης Ζερβουδάκης

"Ρεμάλι πατέρα"
Στίχοι, Μουσική, Ερμηνεία:
Ορφέας Περίδης