Ξεφτι(λι)σμένοι...



Για την παραπληροφόρηση και τα μουνόπανα της ειδησεογραφίας που σας έλεγα στην προηγούμενη ανάρτηση...

Θαυμάστε τους, για μια ακόμα φορά!

Και πάντα, όλα γίνονται κάτω από το τραπέζι... Αντί να τρέμει αυτή η ανισόρροπη όπως λέει και το όνομά της και η ταυτότητά της, τρέμουμε όλοι εμείς για το αύριο της καθημερινότητάς μας...

Ουστ, παλιόγυφτοι!! Σας σιχάθηκα... Γαμήσατε τη χώρα τόσα χρόνια και εμείς σας χειροκροτάμε ακόμα, ξεφτίλες δημοκράτες...





Η άλλη όψη του φεγγαριού



Σε αυτή τη χώρα, κάποιες φορές -για να μην πω όλες- νοιώθω ότι μας δουλεύουν ψιλό γαζί.

Αναφέρομαι σε δυο ειδήσεις που το τελευταίο διάστημα μου έκαναν εντύπωση:

α] ο καθηγητής Γιώργος Χρούσος, κατέλαβε τη 37η θέση παγκοσμίως, ανάμεσα σε πολλούς άλλους επιστήμονες, για την επιρροή του, το κύρος του, το πανεπιστημιακό του έργο και την επιστημονική του  δράση. Όλοι, θα χαρούν, μπράβο ελλαδάρα που βγάζεις τέτοιους επιστήμονες θα πουν, συγχαρητήρια στον ίδιο και στη μάνα του, και στη γειτόνισσά του ακόμα, που σαν ήταν μικρός τον έβγαζε βόλτα μαζί με το σκυλάκι της κλπ κλπ... Ο συγκεκριμένος, όπως λέει ο τίτλος του, είναι καθηγητής της Ιατρικής σχολής Αθηνών, Δ/ντής του Τομέα Υγείας Μητέρας και Παιδιού, Δ/ντής της Α' Παιδιατρικής Κλινικής. Εγώ, όπως λέω εγώ ο ίδιος, ήμουν φοιτητής της Ιατρικής σχολής Αθηνών, πέρασα από τον Τομέα Υγείας Μητέρας και Παιδιού, καθώς και από την Παιδιατρική Κλινική. Το εύλογο δεν θα ήταν κάπου, κάπως, κάποτε εγώ και ο συγκεκριμένος καθηγητής, να έχουμε συναντηθεί, όπως οι τίτλοι μας υπονοούν; Αν σας πω ότι δεν τον έχω δει ποτέ από κοντά τον καθηγητή αυτόν, παρά μόνο σε φωτογραφίες, τί θα μου πείτε; Να σας πω εγώ: Αν ο συγκεκριμένος είναι τόσο πολυγραφότατος, έχει τις άπειρες δημοσιεύσεις και τις ακόμα πιο άπειρες συγγραφικές ικανότητες, γιατί δεν κάθισε ποτέ -απ' όσο ξέρω- να γράψει ένα απλό βιβλίο παιδιατρικής από την αρχή, για τους φοιτητές του και να το πουλά σε προνομιακή τιμή; Γιατί, αρκείται στο να μεταφράσει ή να επιμεληθεί ένα ξένο σύγγραμμα, μήπως γιατί είναι πιο άκοπο από το να γράψει τις τόσες πολλές γνώσεις του σε έναν τόμο; Μήπως γιατί τον βολεύει να μην κοπιάσει τόσο, αλλά παράλληλα να προωθήσει ένα δίτομο ή τρίτομο ξένο σύγγραμμα που κοστίζει άνω των 100 ευρώ και το οποίο κάθε έτος το προμηθεύονται πάνω από 400-500 φοιτητές; Γιατί δεν κάνει ένα δώρο στο υπουργείο παιδείας και στους φοιτητές, που πιθανότατα τα νοιώθει -ως καθηγητής παιδιατρικής- σαν παιδιά του;

Σκοπός μου δεν είναι να κακολογήσω τον συγκεκριμένο καθηγητή, μιας και δεν τον ξέρω, αλλά αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα: ότι δεν τον ξέρω!! Και αν δεν τον ξέρω εγώ που ήμουν φοιτητής του, τι με νοιάζει εμένα αν τον ξέρουν παντού στον κόσμο; Δεν είναι τραγικό -ως τραγελαφικό μάλιστα- ένας φοιτητής του, να μην γνωρίζει έναν τέτοιον καθηγητή; Πραγματικά, θα ντρεπόμουν αν ήμουν εγώ ο ίδιος καθηγητής και με ενδιέφεραν όλα τα υπόλοιπα εκτός από το να έρχομαι σε επαφή με τους φοιτητές... Και αυτό είναι το στενάχωρο με τούτη τη χώρα, ότι ο καθείς δηλώνει ό,τι γουστάρει, κάνει ό,τι του κατέβει, γεύεται τιμές και αξιώματα, αλλά η ουσία τους είναι μηδενική κρινόμενοι με κριτήρια που ο ίδιος ο τίτλος τους, επιβάλλει. Τί να την κάνω λοιπόν εγώ μια τέτοια είδηση που λέει ότι ένας Έλληνας καθηγητής είναι μεγάλος και τρανός, όταν ο ίδιος δεν αναγνωρίζεται από τους Έλληνες φοιτητές...; Γιατί ένας τέτοιος καθηγητής να μην "πρωτεύει" και ανάμεσα στους φοιτητές του;

β] πρόσφατα είπαν ότι οι μετανάστες στη Μυτιλήνη έκαναν ουρά έξω από έναν οίκο ανοχής, μέχρι που τελικά η ίδια η εκδιδόμενη δεν άντεξε "τόση αγάπη" και σήκωσε τα χέρια ψηλά (κουράστηκε να σηκώνει δηλαδή τα πόδια και έπιασε τα χέρια τώρα). Πρόσφατα ήμουν στη Μυτιλήνη και το μόνο που διαπίστωσα είναι άτομα σωρηδόν και κατά μπουλούκια, να περπατούν από όλες τις γωνιές και ακτές του νησιού, μέχρι να πάνε στη Λιμενική υπηρεσία για να δηλωθούν. Είδα δηλαδή, κορμιά να περιμένουν κατά ουρές έξω από το Λιμενικό και μετά να σωριάζονται κουρασμένα και αδύναμα, κακομοιριασμένα και πεινασμένα, όπου βρουν στην προκυμαία της πόλης. Αν τώρα, θεωρούν οι δημοσιογράφοι ότι ο οίκος ανοχής, έξω από τον οποίο περίμεναν, ήταν το Λιμενικό, τότε πάω πάσο! Μάλλον θα έχουν δίκιο. Αν όμως, θέλουν, γιατί έτσι γουστάρουν, να μας περάσουν ότι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι είναι βιαστές και κατσαπλιάδες, πλιατσικολόγοι και εγκληματίες, τότε μόνο κατευθυνόμενο το βρίσκω όλο αυτό, που εξυπηρετεί μόνο την αναζωπύρωση των ρατσιστικών μας ενστίκτων. Άλλο που δεν θέλουμε βέβαια, εμείς, που ψάχνουμε για εξιλαστήρια θύματα. Δεν δεχόμαστε εύκολα κάποιον που έρχεται να μας "γαμ...σει κιόλας"! Αν ήταν όμως, κανένας Γερμαναράς κοστουμαρισμένος, κανένας Ολλανδός που ερχόταν να κάνει (ντάισελ)μπλουμ στις ελληνικές παραλίες του νησιού, θα τους το δίναμε οικειοθελώς το μπουρδελάκι μας... ωχ, συγνώμη! τον οίκο ανοχής μας, ήθελα να πω... Πόσο αποπροσανατολιστική λοιπόν, τη βρίσκω μια τέτοια είδηση, όταν αυτοί οι άνθρωποι που διασχίζουν χιλιάδες χιλιόμετρα με τα πόδια, κοιμούνται στους δρόμους και στο χώμα, ριψοκινδυνεύουν κάθε λεπτό βιώνοντας το άγνωστο στο πετσί τους, δεν έχουν στον ήλιο μοίρα; Πώς γίνεται, αυτοί οι άνθρωποι, που παραπαίουν κυριολεκτικά, να έχουν όρεξη -ψυχική τουλάχιστον- να ασχοληθούν με τα "πέουν" τους; Έχετε δει, αγαπητοί μου φίλοι, πολλούς να μην ξέρουν αν θα εξασφαλίσουν το επόμενο γεύμα της ημέρας, και να έχουν το νου τους στους οίκους ανοχής; Έχετε δει πολλούς να έχουν διασχίσει δυο και τρεις και τέσσερις χώρες με τα πόδια, και να περιμένουν υπομονετικά στα δυο τους ξεκούραστα πόδια, σε ουρά για το πώς θα χρησιμοποιήσουν το "τρίτο πόδι" τους; 

Ξέρετε, αγαπητοί μου φίλοι, ορισμένες φορές γίνομαι αισχρός και σκληρός. Έτσι, όμως είναι η άλλη όψη του φεγγαριού, αυτή που μαστιγώνεται από τις δίνες του συμπαντικού ανέμου, αυτή που χαράσσεται από σουβλιές της σκοτεινής αλήθειας. Πολλές φορές, για να βγει κάποιος στο φως, φτιασιδώνεται. Το ίδιο και η πληροφορία των δημοσιογράφων. Φορά τα καλά της η κυρά-πληροφορία, αυτά που καμουφλάρουν τις γωνίες της, που της προσδίδουν καμπύλες, καθώς στρογγυλεύουν κάθε άκομψη λεπτομέρειά της... και δίδεται, (ή πιο σωστά, εκδίδεται, καθώς αυτή, η κυρά-πληροφορία, είναι η μόνη πραγματική εκδιδόμενη στο περιβάλλον μας). 

Βαρέθηκα, τα φτιασιδώματα, τις πούδρες, τους στόκους... Βαρέθηκα τους τεμπέληδες, τους παραπληροφορητές, τους άχρηστους, τους καμουφλαρισμένους, τους κατευθυνόμενους. Βαρέθηκα τους οίκους ανοχής που γεμίσαμε τριγύρω μας. Βαρέθηκα τους νταβατζήδες, βαρέθηκα τις πόρνες, βαρέθηκα συνέχεια να ζούμε στο συννεφάκι της φωτεινής πλευράς του φεγγαριού. Υπάρχει και η άλλη, η εξίσου ζωντανή πλευρά της αλήθειας, αυτή της πίσω πλευράς του φεγγαριού, της σκοτεινής φύσης του φεγγαριού. Βαρέθηκα λοιπόν, να την καλύπτουμε συνεχώς και να αδιαφορούμε για αυτήν. Ίσως, αυτή η πλευρά, έχει να μας φωτίσει για πιο πολλά πράγματα για την καθημερινότητά μας και να μας προσδώσει μια πιο φωτεινή οπτική στο "πεφωτισμένο σκοτάδι" που ζούμε όλοι μας... απ' ό,τι η φαινομενικά, φωτεινή πλευρά της ζωής μας!






Ω, Επίτροπε!



Σαν προοίμιο της ιστορικής μέρας που ξημερώνει...

αφιερώνω

Ένα επιμύθιο της νύχτας που βυθίστηκε στην Ιστορική άγνοια...





Με τον νταβατζή ή χωρίς;



Το ερώτημα των ημερών -και των νυκτών για πολλούς, καθώς σίγουρα τους έχει γίνει μόνιμος εφιάλτης- είναι αν θα είμαστε εντός ή εκτός Ευρώπης (ή ό,τι τέλοσπάντων εννοούμε με τον όρο "Ευρώπη").

Για έναν περίεργο λόγο η κατάσταση μου μοιάζει ακριβώς με μια πόρνη που αναρωτιέται: με νταβατζή ή χωρίς;

Τι εννοώ: μια πόρνη που για διάφορους λόγους έχει μάθει από μικρή να κάνει μόνο αυτή τη δουλειά, της πορνείας, η οποία έχει διαποτίσει το κορμί της ολάκερο και την ψυχή της κατάβαθα, με την έννοια της εκπόρνευσης, κάποια στιγμή αναρωτιέται αν πρέπει να έχει ή όχι τον νταβατζή της, ο οποίος την προστατεύει από τη μια, αλλά και την εκμεταλλεύεται και την χρησιμοποιεί όπως γουστάρει από την άλλη. Ο ρόλος του νταβατζή λοιπόν, είναι διπλός: προστατεύει την πόρνη αλλά παράλληλα την δεσμεύει. Της παρέχει κάποιες ανέσεις αλλά της στερεί κάποιες άλλες εξίσου σημαντικές. Της δίδει κάποιες ελευθερίες, αλλά τις ελευθερίες που αυτός αποφασίζει και όχι κάποιες άλλες. Υπάρχει ελευθερία, αλλά περιορισμένη και κατευθυνόμενη, με σκοπό πάντα το όφελος του ίδιου του νταβαντζή. Είναι τελικά αυτό ελευθερία; Η προστασία του νταβατζή είναι πραγματικη ελευθερία ή είναι μάντρωμα μέσα σε ένα μαντρί με συγκεκριμένους κανόνες και "κώδικα ηθικής";

Πώς συνδέεται τώρα όλο αυτό το παράδειγμα με την Ελλαδίτσα μας, θα αναρωτηθείτε. Η Ελλάδα και οι Έλληνες, πληρώνει θεωρώ σήμερα, παιδικές ασθένειες. Από μικρή έχει εκπορνευτεί, και με τους πατρώνους του ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ τόσα χρόνια (όχι ότι οι υπόλοιποι δεν είχαν παρόμοια τακτική, απλώς αυτά τα δυο κόμματα είχαν τις ευκαιρίες λόγω κυβερνητικής εξουσίας να μετενσαρκώσουν τη συμπεριφορά τους σε νόμους και διατάγματα, σε κρατική συμπεριφορά και διοικητική διάταξη), έχει μάθει να λειτουργεί με συγκεκριμένους τρόπους και να αντιλαμβάνεται τα πράγματα γύρω της με συγκεκριμένη οπτική: είναι η οπτική της ελάσσονος προσπάθειας, της κλεψιάς, της παγαποντιάς, της φοροδιαφυγής, του παράνομου παρκαρίσματος, της παράνομης σοφίτας, του αυθαίρετου εξοχικού, μα πολύ περισσότερο του αυθαίρετου συλλογισμού και ισχυρισμού... Η Ελλάδα, έμαθε, όπως μια πόρνη, να μην μετρά τα λόγια της και να λέει ότι ευχαριστεί τον εκάστοτε πελάτη, να μην υποβάλλει το μυαλό της σε σκέψεις διότι κανείς δεν θα τις ακούσει (οι πελάτες της που την "ποθούν" έχουν μόνο μια σκέψη στο μυαλό τους, άρα όλες οι υπόλοιπες οι σκέψεις είναι περιττές), να φιμώνει τα συναισθήματά της οδηγούμενη σε αυτο-λοβεκτομή (διότι τα συναισθήματα δεν βοηθούν το σώμα να χαλαρώσει άρα να καλοπεράσει), να πνίγει τη μνήμη στο ποτό (διότι η μνήμη, ιστορική, πολιτική, ατομική κλπ μόνο πόνο μπορεί να προκαλεί, και επειδή ο πόνος είναι συναίσθημα εντάσσεται στην προηγούμενη κατηγορία που όπως είπαμε τα συναισθήματα αποαγορεύονται καθώς δεν προάγουν το επάγγελμα της πόρνης). Η πολυετής κυβέρνηση των ΠΑΣΟΚ-ΝΔ που πέταγε στα μούτρα των Ελλήνων άρτο και θεάματα, πέταγε ταυτόχρονα στα σκουπίδια την προσωπικότητα των πολιτών της. Διέλυσαν τη χώρα τόσα χρόνια και τώρα καλούμαστε όλοι μαζί να ξεχρεώσουμε αυτά που κάποια έφαγαν και έφαγαν και ξαναέφαγαν, μα που από πάνω μας ακόμα δεν έφυγαν...

Μια πόρνη λοιπόν, που έχει μάθει έτσι τόσα χρόνια και καλείται να απαντήσει στο ερώτημα "με τον νταβατζή ή χωρίς", πώς να μην πέσει σε βαριά κατάθλιψη (όπως αυτή στην οποία βρίσκεται όλη η χώρα τα τελευταία χρόνια), όταν είναι μπροστά σε ένα τεράστιο δίλημμα: από τη μια αν συνεχίσει με τον νταβατζή, ξέρει ότι αυτός θα γίνει ακόμα πιο άγριος και απαιτητικός μαζί της, θα της ζητά ακόμα πιο πολλά, να δουλεύει ακόμα πιο πολλές ώρες και να αμοίβεται ακόμα πιο λίγο... Και τα χρόνια της περνούν και η πόρνη γερνά και ως γνωστόν τα χρόνια πίσω δεν γυρνούν... Η επιλογή αυτή είναι καταστροφική, με τη δική της τη συναίνεση βέβαια, και σε μια καταστροφή που ήδη έχει γνωρίσει εξάλλου. Από την άλλη, αν τα βροντήξει όλα και προσπαθήσει να ξεφύγει από τον νταβατζή της, μένει ξεκρέμαστη στη γη, καθώς δεν έχει πού να πάει, δεν έχει πού να δουλέψει, δεν ξέρει να κάνει κάτι άλλο για να δουλέψει καθώς μόνο αυτό της μάθανε όλοι όσοι τη δασκαλέψανε τόσα χρόνια... Μα ακόμα και αν υπάρχει κάποια δουλειά που θα μπορούσε να κάνει, κανείς δεν τη θέλει, διότι ποιος θέλει να έχει στη δούλεψή του μια πόρνη; Άρα, φεύγοντας από τον νταβατζή της, παίρνει μαζί και όλο της το παρελθόν που θα την ακολουθεί σαν ρετσινιά... Η επιλογή αυτή είναι σχεδόν αυτοκαταστροφική θα έλεγε κανείς... μα φοβίζει ακόμα πιο πολύ από την προηγούμενη καθώς δεν ξέρει κανείς τί της ξημερώνει. Και ως γνωστόν, το άγνωστο σε σκοτώνει δυο φορές από το γνωστό...

Έτσι και η Ελλαδίτσα μας, αγαπητοί μου φίλοι. Τρέμει και διαδηλώνει να μην φύγουμε από την Ευρώπη γιατί την τρομάζει το άγνωστο που της ζητά να σταθεί στα δυο της ποδάρια ολόρθια. Μα πώς να το κάνει αυτό, όταν τα δυο της πόδια όλα αυτά τα χρόνια, έμαθε να τα χρησιμοποιεί καλύτερα όταν ήταν ξαπλωμένη παρά όρθια... Τι ξέρει να κάνει λοιπόν η Ελλάδα και η πολίτες της, όταν όλα αυτά τα χρόνια γαλουχήθηκαν στο ψέμα, την κλεψιά και τη φτωχοδιαβολιά; Πώς να ξεμάθει ένας ολόκληρος λαός, όταν του μάθανε το λάθος για σωστό, το ψέμα για αλήθεια και την ανηθικότητα για ηθική; Πώς γίνεται να αλλάεις ζωή γερασμένη μου Ελλάδα; Πώς γίνεται τα παιδιά σου να αλλάξουν σελίδα και να πάψουν να συχνάζουν στα μπουρδέλα όπου σύχναζες εσύ;

Το φιλοσοφικό αυτό ερώτημα, έχει ήδη αποτυπωθεί στην τέχνη και μάλιστα στην ελληνική κινηματογραφική τέχνη. Δεν είναι άλλο φυσικά από το αριστούργημα "Τα Κόκκνα Φανάρια", όπου ο φακός ακολουθεί στιγμή προς στιγμή, κάμαρα προς κάμαρα, βήμα προς βήμα, ανάσα την ανάσα, τις ζωές εκδιδόμενων γυναικών που παλεύον να ξεφύγουν απο το πεπρωμένο τους... Ο φακός καταγράφει, πώς γαλουχούνται από μικρή ηλικία, πώς μεγάλώνουν και αντρειώνουν μέσα σε ένα μπουρδέλο, πώς μαθαίνουν να επιβιώνουν και να αυτοαμύνονται, πώς μαθαίνουν ποιος είναι ο ρόλος του νταβατζή... Όλες, μα όλες όμως, παρότι δεν έχουν μάθει να κάνουν κάτι άλλο, επιθυμούν να ξεφύγουν από αυτή την κατάσταση... Πολές θα το τολμήσουν, μα μια μόνο θα καταφέρει να αγγίξει την τύχη και να δοκιμάσει με πραγματικές αξιώσεις. Είναι φυσικά, η πόρνη που υποδύεται η Τζένη Καρέζη... Και παράλληλα, κάπου στο περιθώριο του φακού, στο ημίφως των ζωών, είναι εκείνο το συγκλονιστικό ζεύγος με τα γεροντάκια που προστατεύουν την αγάπη τους σαν φωτίτσα τρεμόσβηστη στις υγρές τους παλάμες... για να μας θυμίζουν ότι πάντα θα υπάρχουν γύρω μας άνθρωποι που είναι χειρότερα από εμάς. Η διαφορά όμως, δεν έγκειται στα υλικά, αγαπητοί μου, μα στα άυλα, στα πνευματικά, στα νοητά...




Δεν ξέρω αν τα Κόκκινα-ΣΥΡΙΖαίικα μυαλά, λειτουργήσουν σαν Φανάρια, για να φωτίσουν το σκοτάδι μας. Ξέρω, ότι εμείς πρέπει να αλλάξουμε. Πριν απαντήσουμε λοιπόν στο ερώτημα αν θέλουμε να μείνουμε με τον νταβατζή ή όχι, προέχει να απαντήσουμε αν θέλουμε να αλλάξουμε ζωή ή όχι...


Έσονται οι δυο εις σάρκα μια...



Όταν ήμουν στην Αθήνα, κάποτε ως φοιτητής, βλέποντας δυο τύπους να παίζουν κυριολεκτικά μπουνιές για μια θέση πάρκινγκ κάτω από το σπίτι τους, είχα πει από μέσα μου ότι ο Έλληνας, αν μπορούσε θα πάρκαρε ακόμα και μέσα στο σπίτι του το αμάξι του, διότι ως γνωστόν το αμάξι για τον Έλληνα είναι σύμβολο status, υποδεικνύοντας τη σχέση που έχει ο Έλληνας με την ιδιοκτησία και την συμβολοποίησή της ως προς τις σχέσεις του με τους υπόλοιπους στη μικροκοινωνία όπου διαβιεί.

Χτες, σε μια επαρχιακή πόλη του βορρά, τα Γρεβενά, κάποια χρόνια μετά, σαν να είχα βγει προφητικός...:




Ο συγκεκριμένος κύριος, κάτοχος του τζιπ (κυκλο-φορούν ακόμα τζιπ στην Ελλάδα;) μήπως σκόπευε να το βάλει και στο σαλόνι του; Και το ερώτημα μου, είναι πώς γίνεται σε μια πόλη όπως τα Γρεβενά, να μην βρίσκει κανείς να παρκάρει -ακόμα και έξω από το σπίτι του- ή να φοβάται να παρκάρει έξω από το σπίτι του; 

Κάτι κάνουμε λάθος, αγαπητοί μου... Δεν νομίζω ότι μας φταίει κανένας Τσίπρας, κανένας Σαμαράς, καμία Μέρκελ και κανένας Σόιμπλε... Εμείς οι Έλληνες, κάποιες φορές, βλέπουμε διαφορετική εικόνα από τους υπόλοιπους και ζούμε στο δικό μας συννεφάκι.

Βέβαια, συννεφάκι με συννεφάκι, έχουν διαφορά... Εγώ πάντως θα ήθελα να βρίσκομαι αυτή τη στιγμή σε εκείνο το συννεφάκι απέναντι από τη βεράντα μου, που απλώνει τα χέρια του και αγκαλιάζει τη λίμνη... 

Σαν να έσονται οι δυο εις σάρκα μία...




Ο καθείς λοιπόν, διαλέγει συννεφάκι που θέλει να (τον σκεπά-)ζει...

Πάνω απ' όλα, αισιοδοξία!


Η πιο συμπυκνωμένη φράση σε νόημα που άκουσα χτες και περιγράφει με ακρίβεια την κατάστασή μας:

"Δεν ξέρουμε τί να κάνουμε, 
γιατί δεν ξέρουμε τί κάνουμε!"

(από το υπέροχο θεατρικό έργο "Οι Ηλίθιοι" του Νιλ Σάιμον)


Έχει χαθεί η μπάλα, ο διαιτητής είναι πουλημένος, ο προπονητής γέρος και ο πάγκος καταλαμβάνεται από βυσματίες τεμπέληδες. Όσο για τους θεατές, αυτοί μια ζωή, "άρτος και θεάματα"... Κατά τ΄άλλα το παιχνίδι συνεχίζεται.

Πότε θα τελειώσει άραγε αυτό το παιχνίδι; Είμαστε ήδη σε παράταση. Πότε θα σφυρίξει κλέφτικα να πάρουμε τα βουνά;



Ψυχή+ώση=Ψύχωση!


Τι ζητά κάθε ψυχή σ' αυτήν την πλάση;

Μια συντροφιά, σαν πλαγιάζει, να διώχνει κάθε εφιάλτη


Δυο ματάκια να την γλυκοκοιτάζουν,



Ένα γλυκό φιλί στο μάγουλο, 



Μια στέγη στον ουρανό,



Και ένα πέλαγο να αναπολεί
ή να αρμενίζει...



Ζητά πολλά μια ψυχή, τελικά;



Τα τέκνα της Μελίντας και του Μελίτωνα: τα Μελλούμενα!



Πολλές φορές υπάρχει ένα κενό στη σκέψη σου και μια ασυνέχεια στο φιλοσοφικό μοντέλο προσέγγισης του κόσμου γύρω σου.

Κάποιες φορές όμως, αυτό το κομμάτι που λείπει, αυτός ο κρίκος που αναζητάς διακαώς, αποκαλύπτεται εμπρός σου, με την απλότητα του αυγού του Κολόμβου!

Στο μεγάλο ερώτημα, πώς μπορεί -και αν μπορεί- ο πολιτισμός του ανθρώπου να αντιμετωπίσει όλα εκείνα τα γονιδιακά μας -τα εκ καταβολής κόσμου δηλαδή- χαρακτηριστικά που δημιουργούν τη ζοφερή πραγματικότητα που μας περιβάλλει -και τελικά δημιουργούν ένα ζοφερό και κατάμαυρο περιβάλλον γεμάτο καπνούς, ασφυξία, βία και κακό-, έρχεται μια θεωρία, αυτή της επιγενετικής να βάλει ίσως ένα λιθαράκι προς το δρόμο της αποκάλυψης...

Μικρός όταν ήμουν και είχα διαβάσει την Ασκητική του Καζαντζάκη (απόσπασμα διάβασε εδώ), είχα συγκλονιστεί... Είναι ίσως το πιο συμπυκνωμένο σε νοήματα, κείμενο που έχει πέσει στα χέρια μου και έχει ανέβει στη συνείδησή μου. Ήταν αυτό το κείμενο που μου χάραξε την πορεία μου. Ήταν η θεωρία που με εκπροσωπούσε. Φυσικά, υπήρχαν και ζωντανά παραδείγματα ανθρώπων γύρω μου που με επηρέασαν προς αυτήν την κατεύθυνση και με ωθούσαν να μην πάψω να την ακολουθώ.

Ο καιρός πέρασε, οι εμπειρίες ήρθαν, η πραγματικότητα αποδείχτηκε διαφορετική από τη θεωρία. Η θεωρία αποδείχτηκε ότι απέχει από την πράξη και δη την γενετική πράξη, η οποία θέλει μόνο την αναπαραγωγή και μάλιστα την (αδι)-άκοπη αναπαραγωγή χωρίς μάλιστα χασούρα, χωρίς να ματώσει μύτη, χωρίς γραντζουνιά. Η πράξη της μη προσπάθειας ή της ελάχιστης προσπάθειας, ερχόταν σε αντίθεση με τη θεωρία της Ασκητικής και της ασταμάτητης προσπάθειας που είχε προταθεί.

Φυσικά, όταν υπάρχει μια τέτοια αντιπαράθεση -την οποία συνειδητοποιείς, και αυτό είναι το πιο τραγικό- υπάρχουν δυο δρόμοι: 1) παρατάς τη θεωρία και κάνεις πράξη την... πράξη όπως τη βλέπεις γύρω σου, ή 2) ψάχνεις απεγνωσμένα υποστηρίγματα της θεωρίας σου με άλλες θεωρίες, κοινώς βελτιώνεις το θεωρητικό σου μοντέλο με πασσαλώματα και καρφιά... Εγώ, ακολουθούσα τη δεύτερη επιλογή. Πολλές φορές όμως, η πορεία ήταν σκοτεινή, μοναχική, παγωμένη και χωρίς ανατροφοδότησης της ενέργειας. Και μια μπαταρία, αν δεν την επαναφορτίζεις, τότε την πετάς... Σε αυτό το σημείο της (α)πορείας μου λοιπόν, έρχεται η επιγενετική να κλονίσει τα (παρα)δεδομένα νοήματα του κόσμου μου...

Μπορεί άραγε πραγματικά, η συμπεριφορά και το περιβάλλον να αλλάξουν τον τρόπο έκφρασης των γονιδίων; Μπορεί ο πολιτισμός να υπερβεί τη φύση και να την καθορίσει; Ο πολιτισμός πάνω από τη Φύση...; Ο πολιτισμός που είναι προϊόν της Φύσης, μπορεί να την υπερβεί τελικά και να την διαμορφώσει...; Συνταρακτικά ερωτήματα που μέσα μου κλωτσούν ασταμάτητα το στήθος μου.

Αν η απάντηση είναι καταφατική, τότε ο Καζαντζάκης ασκήτεψε για να μας δώσει ένα τεράστιο νόημα στις ζωές μας.

Αν η απάντηση είναι καταφατική, τότε η Βιολογία, -ακόμα και αν κινδυνεύει να φτάσει ξανά στον εξορκισθέντα Λαμαρκισμό, με τη νέα της θεωρία, την Επιγενετική- προσφέρει πλουσιοπάροχα λαβή σε ένα νέο θεωρητικό μοντέλο απίστευτων δυνατοτήτων.

Αν η απάντηση είναι καταφατική, τότε ο καθένας μας ας γίνει το παράδειγμα που ψάχνει, ας καεί για να γεννούν τα σκότη φως, ας απλώσει το χέρι στους συνανθρώπους του, ας παλέψει για το καλό, ας θυσιαστεί για μια ιδέα, ας χαθεί για ένα όνειρο... Κάπου, κάπως, κάποτε, αυτή του η προσπάθεια μπορεί επι-τέλους και επι-γενετικώς, να επιφέρει κάποιο επι-τέλεσμα και αποτέλεσμα...

Μπορεί η Μελίντα και ο Μελίτωνας να είναι μπερδεμένοι, μπορεί το παρόν και το παρελθόν μας να έχουν καταστραφεί, να έχουν καεί στο πέρασμα των άγνωρων μικρών ανθρώπων, αλλά ας προσπαθήσουμε τα παιδιά τους, τα Μελλούμενα, να έχουν καλύτερη τύχη...


Σύμβολο Πίστεως για τα Μελλούμενα, ας είναι τούτα τα καταλη(κ)τικά λόγια από την Ασκητική:

ΠΙΣΤΕΥΩ Σ' ΕΝΑ ΘΕΟ, ΑΚΡΙΤΑ, ΔΙΓΕΝΗ, ΣΤΡΑΤΕΥΟΜΕΝΟ, ΠΑΣΧΟΝΤΑ, ΜΕΓΑΛΟΔΥΝΑΜΟ, ΟΧΙ ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΟ, ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ ΣΤ' ΑΚΡΟΤΑΤΑ ΣΥΝΟΡΑ, ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΦΩΤΕΙΝΕΣ ΔΥΝΑΜΕΣ, ΤΙΣ ΟΡΑΤΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΟΡΑΤΕΣ. ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤ' ΑΝΑΡΙΘΜΗΤΑ, ΕΦΗΜΕΡΑ ΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΠΟΥ ΠΗΡΕ Ο ΘΕΟΣ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΚΑΙ ΞΕΚΡΙΝΩ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΑΦΤΗ ΡΟΗ ΤΟΥ ΤΗΝ ΑΚΑΤΑΛΥΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤΟΝ ΑΓΡΥΠΝΟ ΒΑΡΥΝ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ, ΠΟΥ ΔΑΜΑΖΕΙ ΚΑΙ ΚΑΡΠΙΖΕΙ ΤΗΝ ΥΛΗ. ΤΗ ΖΩΟΔΟΧΑ ΠΗΓΗ ΦΥΤΩΝ, ΖΩΩΝ ΚΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ. ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΤΟ ΧΩΜΑΤΕΝΙΟ ΑΛΩΝΙ, ΟΠΟΥ ΜΕΡΑ ΚΑΙ ΝΥΧΤΑ ΠΑΛΕΥΕΙ Ο ΑΚΡΙΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ. "ΒΟΗΘΕΙΑ!" ΚΡΑΖΕΙΣ, ΚΥΡΙΕ. "ΒΟΗΘΕΙΑ!" ΚΡΑΖΕΙΣ, ΚΥΡΙΕ, ΚΙ ΑΚΟΥΩ. ΜΕΣΑ ΜΟΥ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΚΙ ΟΙ ΡΑΤΣΕΣ ΟΛΕΣ ΚΙ ΟΛΗ Η ΓΗΣ, ΑΚΟΥΜΕ ΜΕ ΤΡΟΜΟ, ΜΕ ΧΑΡΑ, ΤΗΝ ΚΡΑΥΓΗ ΣΟΥ. ΜΑΚΑΡΙΟΙ ΟΣΟΙ ΑΚΟΥΝ ΚΑΙ ΧΥΝΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΣΕ ΛΥΤΡΩΣΟΥΝ, ΚΥΡΙΕ, ΚΑΙ ΛΕΝ: "ΕΓΩ ΚΑΙ ΣΥ ΜΟΝΑΧΑ ΥΠΑΡΧΟΥΜΕ". ΜΑΚΑΡΙΟΙ ΟΣΟΙ ΣΕ ΛΥΤΡΩΣΑΝ, ΣΜΙΓΟΥΝ ΜΑΖΙ ΣΟΥ, ΚΥΡΙΕ, ΚΑΙ ΛΕΝ: "ΕΓΩ ΚΑΙ ΣΥ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΝΑ". ΚΑΙ ΤΡΙΣΜΑΚΑΡΙΟΙ ΟΣΟΙ ΚΡΑΤΟΥΝ, ΚΑΙ ΔΕ ΛΥΓΟΥΝ, ΑΠΑΝΩ ΣΤΟΥΣ ΩΜΟΥΣ ΤΟΥΣ, ΤΟ ΜΕΓΑ, ΕΞΑΙΣΙΟ, ΑΠΟΤΡΟΠΑΙΟ ΜΥΣΤΙΚΟ: ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΑ ΤΟΥΤΟ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ!


Και ηχητική υπόκρουση σε αυτή τη νέα προσπάθεια πίστης στην καρδιά του ανθρώπου, ας είναι τούτο το θρυλικό άσμα, που ακούστηκε για πρώτη φορά ζωντανά από το νεαρό τότε Δημήτρη Ζερβουδάκη και συμπύκνωσε τα νοήματα της Ασκητικής σε μια παράγραφο...:


"Όσο κρατήσει η ζωή"
Στίχοι: Νίκος Καρούζος
Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος
Ερμηνεία: Δημήτρης Ζερβουδάκης




Όσο κρατήσει η ζωή κρατεί κι ο θάνατος. 
Ώρα να σκεφτώ τα μελλούμενα σωριασμένα αιφνίδια στο χθες. 
Φοβερή ασυνέχεια: ο πλούτος μου είναι το στήθος μου. 
Γι αυτό ποτέ δεν παζάρεψα το ηλιοβασίλεμα 
και ταξιδεύω σίγουρος, όσο η μίνθη ταξιδεύει και το ασπροθύμαρο.



Πλέον, αδέρφια, ταξιδεύω σίγουρος... Ασκητής ή κοινωνικός, μόνος ή μαζί με πολλούς, παλεύω να αποδείξω ότι ο πολιτισμός γεννημένος από τα σπλάγχνα της Φύσης, μπορεί να προστατέψει αυτή τη μάνα, να την προφυλάξει και να ξεφύγει από τις σκοτεινές καταβολές που θέλει και το παιδί να γεννιέται και να αντριώνεται μέσα από τη βία, τον ανταγωνισμό  και τον εγωισμό... Το παιδί της Φύσης, ο Πολιτισμός, μπορεί να βοηθήσει τη μάνα και όχι να την καταδικάσει ή να την κατακρεουργήσει... Ας γίνουμε όλοι μια αγκαλιά για να αγκαλιάσουμε τη Φύση, ώστε τελικά, να κάνουμε τη Φύση που μας περιβάλλει, την πραγματική φύση μας...





Υ.Γ.: Ευχαριστώ το φίλο και αδερφό Νίκο, για την υπενθύμιση του αποσπάσματος της Ασκητικής και για την αποστολή της απίστευτης άνωθεν φωτογραφίας.



Μελίντα και Μελίτων: το ζεύγος του ελληνικού καλοκαιριού



Ο τουρισμός στην Ελλάδα, μέσα από δυο στιγμιότυπα:

Α) Στην περιοχή Μελίντα, πολύ κοντά στο Πλωμάρι Λέσβου, σε μια πολύ γραφική ταβέρνα, ακριβώς πάνω στο κύμα και χωμένη κυριολεκτικά μέσα στα βράχια, ο ιδιοκτήτης της ταβέρνας, που είναι ένας Αλβανός κύριος, προσπαθεί να εξηγήσει στην αγγλική γλώσσα σε έναν Τούρκο πελάτη του, τί ακριβώς είναι ο "γκιουσλεμές" που ο κατάλογος αναγράφει ως ντόπιο ελληνικό έδεσμα.... Δείτε παρακαλώ την εικόνα συνολικά: ένας Αλβανός προσπαθεί να εξηγήσει σε έναν Τούρκο στην αγγλική γλώσσα, τη γνησιότητα ενός ελληνικού παραδοσιακού φαγητού που απλά τυχαίνει να έχει τουρκική ονομασία!

Β) Σε μια παραλία, ακριβώς κάτω από το όρος Μελίτων, στο μεσαίο -και μακρύτερο- πόδι της Χαλκιδικής, μια σερβιτόρα πλησιάζει ένα ζευγάρι που μόλις κάθισε στις ξαπλώστρες της παραλίας και τους ρωτά στα αγγλικά: "would you like something to drink?". Η κοπέλα που ήταν ξαπλωμένη ρωτά: "μιλάς ελληνικά;". Η κοπέλα η όρθια -η σερβιτόρα- απαντά: "no, just english..., so what do you want to drink?". Αφού παίρνει την απάντηση στα αγγλικά -πώς αλλιώς- πάει λίγο παραπάνω στην υπεύθυνη του μπαρ και της ζητάει στα ρώσικα την παραγγελία: Δείτε ξανά την εικόνα συνολικά: Μια Ρωσίδα, προσπαθεί να προσφέρει υπηρεσίες, μιλώντας στα αγγλικά, σε Έλληνες παραθεριστές επί ελληνικού εδάφους...

Στη Μελίντα και στο Μελίτονα, ο ελληνικός τουρισμός, βιώνει λαμπρές στιγμές... Αυτόν τον τουρισμό δίκην ελληνικής σαλάτας-αχταρμά (η λέξη τουρκική, αλλά δεν το πολυλέμε, αντίθετα τη λέμε ελληνοποιημένη), τον χαρίζω σε αυτούς που κόπτονται για τον ελληνικό τουρισμό, μα ακόμα περισσότερο σε αυτούς που μιλούν για το μεταναστευτικό και για την εξωτερική πολιτική. 

Ο ελληνικός τουρισμός είναι φοβερός, αλλά όχι για τους Έλληνες... Με υγειά σας και τσιν τσιν! Άσπρο πάτο και μαύρο γάτο! Μαγκιά, κλανιά και κωλοφιλιστρίνι! Ελληνική σαλάτα αχταρμάς και ελληνικός γνήσιος καφές που άμα τον γευτείς, τούρκικη τουαλέτα αμέσως θες...


Σε ποια γη...


Ημέρα περιβάλλοντος χτες, 
και κοιτώντας γύρω στο περιβάλλον μου, 
βλέπω κάποια ζώα...




πολύ ζώα όμως...



και απορώ για ποια ζώα είναι φτιαγμένη αυτή η γη,
και ποια ζώα θεωρούν τη γη ως το σπίτι που τους φιλοξενεί...




Το Αυτό του Εγώ που γίνεται Υπερ-Εγώ...



Το τελευταίο διάστημα, οι σκέψεις μπερδεύονται περισσότερο στο κουβάρι του μυαλού,
αδυνατώντας να αντιληφθούν τα μυστικά και τις πραγματικότητες του ανθρώπινου πολιτισμού...

Η νύχτα γίνεται μέρα και όσο και αν στριφογυρίζεις στο μαξιλάρι, δεν περνά,
και η μέρα γίνεται νύχτα, που σε βάθος ένας ωκαενός δεν την ξεπερνά...

Η αβεβαιότητα ξιλώνει κάθε στέρεο λαμπίρισμα,
και αφήνει βέβαια στίγματα από ένα ψεύτικο ψιθύρισμα...

Μην είναι θρόισμα απαλό; Μήπως είναι οπτασία;
Μην είναι ρόδισμα αυγής; Προς τι η ανησυχία...;


Σύντροφος αυτή τη περίοδο ο κύριος Φρόυντ. Ας τον ακούσουμε αποσπασματικά, κάνοντας την αυτοψυχανάλυσή μας:

"Ο καθένας από μας καταλήγει να εγκαταλείπει τις προσδοκίες, που θέτει στους συνανθρώπους του στα νεανικά του χρόνια, σαν αυταπάτες, και μαθαίνει εμπειρικά πόσο δύσκολη και οδυνηρη μπορεί να του γίνεται η ζωή από την κακοβουλία τους. Θα ήταν άδικο να επιρρίψουμε στον πολιτισμό ότι επιδιώκει να αποκλείσει από την ανθρώπινη δραστηριότητα την έριδα και το συναγωνισμό".

Δεν μπορεί να υπάρξει δηλαδή πολιτισμός και κοινωνία χωρίς έριδα κύριε Φρόυντ;

"Η επιτυχία δεν είναι ποτέ σίγουρη, εξαρτάται από τη σύμπτωση πολλών παραγόντων, ίσως από κανέναν περισσότερο όσο από την ικανότητα της ψυχικής ιδιοσυγκρασίας να προσαρμόζει τη λειτουργία της στο περιβάλλον και να το εκμετελλεύεται για την αποκόμιση ηδονής. Όποιος έχει μια ιδιαίτερα μη ευνοϊκή ιδιοσυγκρασία ορμών και δεν έχει εκτελέσει κανονικά την απαραίτητη για την κατοπινή απόδοση, αναδιαμόρφωση και ανακατάταξη των συστατικών της ενέργειάς του, θα του είναι δύσκολο να αποκομίσει ευτυχία από το περιβάλλον, ιδιαίτερα όταν θα αντιμετωπίζει δυσκολότερα προβλήματα".

Άρα, όλα είναι θέμα τύχης και ψυχικής ιδιοσυγκρασίας; Και η ιδιοσυγκρασία που θα σου τύχει κύριε Φρόυντ, τι ψυχή έχει και γιατί πρέπει να τυραννιέται;

"Εκτός από την ορμή που αποσοπεί στη διατήρηση του ανθρώπου και στη σύνδεσή του σε διαρκώς μεγαλύτερες ενότητες, πρέπει να υπάρχει και μια αντίθετη που τείνει να διαλύτει αυτές τις ενότητες και να τις επαναφέρει στην πρωταρχική τους ανοργανική κατάσταση. Δηλαδή, εκτός από τον έρωτα υπάρχει και ο θάνατος. Από τη μεταξύ τους δράση και αντίδραση θα μπορούσαν να εξηγηθούν τα φαινόμενα της ζωης".

Κοινώς, ο έρωτας και ο θάνατος και οι δυο με κυνηγούνε, το Χάρο τον ενίκησα, τον έρωντα φοβούμαι... σωστά κύριε Φρόυντ;

"Η τάση για καταστροφή είναι μια πρωτογενής, αυτόνομη ορμή του ανθρώπου, και επαναλαμβάνω ότι αποτελεί το ισχυρότερο εμπόδιο του πολιτισμού". [...] "Τι μας οφελεί ο περιορισμός της θνησιμότητας των παιδιών, όταν ακριβώς αυτός μας επιβάλλει ακραίο περιορισμό των γεννήσεων, ώστε συνολικά να μην ανατρέφουμε σήμερα περισσότερα παιδιά από ότι στις εποχές πριν την ανάπτυξη της υγιεινής";

Άρα, πότε ήταν καλύτερα κύριε Φρόυντ, παλαιότερα που τα πέντε παιδιά μιας αγροτικής οικογένειας έπρεπε να μοιραστούν ένα μόνο καρβέλι ψωμί με αποτέλεσμα να επιβιώνουν τελικά τα δυο, ή σήμερα που τα δυο παιδιά μιας μέσης οικογένειας τρώνε μεταλλαγμένο ψωμί και μαθαίνουν για τα χωράφια και τη γής και για όλα αυτά που γεννάει, μόνο μέσα από την google ;

"Η επιθετικότητα στρέφεται προς τα μέσα, εσωτερικεύεται, και στην πραγματικότητα ξαναστέλνεται εκεί από όπου προήλθε, δηλαδή απευθύνεται ενάντια στο Εγώ του ατόμου. Εκεί παραλαμβάνεται από ένα μέρος του Εγώ, που αντιπαρατίθεται στο υπόλοιπο σαν Υπερ-Εγώ, και ασκεί τώρα σα 'συνείδηση' απέναντι στο Εγώ την ίδια επιθετική ορμή, που το Εγώ θα την ικανοποιούσε ευχαρίστως πάνω σε άλλα, ξένα άτομα. Την ένταση ανάμεσα στο αυστηρό Υπερ-Εγώ και στο υποταγμένο σε αυτό Εγώ την ονομάζουμε ένοχη συνείδηση. Εκφράζεται σαν ανάγκη για τιμωρία. Ο πολιτισμός δαμάζει δηλαδή την επικίνδυνη επιθετική τάση του ατόμου με το να το εξασθενίζει, να το αφοπλίζει και με μια αρχή που τοποθετεί στο εσωτερικό του, σα φρουρά σε κατεχόμενη πόλη, να το επιτηρεί". [...] "Μεγάλη μεταβολή επέρχεται από τη στιγμή που η εξουσία εσωτερικεύεται με τη δημιουργία ενός Υπερ-Εγώ. Τότε τα φαινόμενα της συνείδησης ανεβαίνουν σε μια νέα βαθμίδα και στην πραγματικότητα μόνο από αυτή τη στιγμή θα έπρεπε να μιλάμε για συνείδηση και αίσθημα ενοχής".

Σα βγω απ' αυτή τη φυλακή, λοιπόν, που μόνος μου έχω χτίσει κύριε Φρόυντ, κανείς δεν θα με περιμένει;

"Στην αρχή είναι βέβαια η συνείδηση (πιο σωστά ο φόβος που γίνεται μετά συνείδηση) αιτία της παραίτησης από τις ορμές, αλλά αργότερα η σχέση αντιστρέφεται. Κάθε παραίτηση από τις ορμές, γίνεται τώρα δυναμική πηγή της συνείδησης, κάθε νέα παραίτηση αυξάνει την αυστηρότητά της και την αδιαλλαξία της, και αν θα μπορούσαμε να τη φέρουμε καλύτερα σε συμφωνία με τη γνωστή μας ιστορία της δημιουργίας της συνείδησης, θα τείναμε να πιστέψουμε την παράδοξη φράση: η συνείδηση είναι συνέπεια της παραίτησης από τις ορμές, ή τη φράση: η επιβαλλόμενη σ' εμάς απέξω παραίτηση από τις ορμές δημιουργεί τη συνείδηση που απαιτεί μετά παραπέρα παραίτηση από τις ορμές'.

Τελικά, τι μας καθοδηγεί κύριε Φρόυντ, ο ορμητικός φόβος ή ο φόβος των ορμών, πριν από κάθε μας βήμα;

"Η εντολή 'αγάπα τον πλησίον σου περισσότερο από τον εαυτό σου' είναι η ισχυρότερη απόκρουση της ανθρώπινης επιθετικότητας και ένα εξαίσιο παράδειγμα για την αψυχολόγητη ενέργεια του πολιτιστικού Υπερ-Εγώ. Η εντολή είναι απραγματοποίηση. Ένας τόσο μεγαλόπρεπος πληθωρισμός της αγάπης μπορεί μόνο να μειώσει την αξία της, όχι να εξαλείψει την ανάγκη. Ο πολιτισμός τα παραμελεί όλα αυτά. Προειδοποιεί μόνο ότι όσο πιο δύσκολη είναι η τήρηση της εντολής, τόσο μεγαλύτερη αξία έχει. Μόνο που όποιος στον σημερινό πολιτισμό τηρεί μια τέτοια εντολή, βλάπτεται σε αντίθεση προς αυτόν που την καταπατά. Πόσο ισχυρό πρέπει να είναι το πολιτιστικό εμπόδιο της επιθετικότητας, αφού η απόκρουσή της μπορεί να κάνει τον άνθρωπο τόσο δυστυχισμένο όσο και η ίδια η επιθετικότητα".

Να γυρίζω δηλαδή, το μάγουλο σε κάθε χαστούκι, κύριε Φρόυντ, ή να απλώνω και εγώ να χαστουκίζω;

"Το μοιραίο ερώτημα της ανθρωπότητας μου φαίνεται πως είναι: αν και σε ποιο βαθμό θα καταφέρει η πολιτιστική της εξέλιξη να προφυλάξει τη συμβίωση των ανθρώπων από τη βλάβη που προέρχεται από την ανθρώπινη ορμή της επιθετικότητας και από την ορμή της αυτοκαταστροφής".

Άραγε, θα γλιτώσει κανείς από αυτό το μακελειό, κύριε Φρόυντ;

"Η αυστηρότερη και πιο άγρυπνη συνείδηση είναι ακριβώς το χαρακτηριστικό γνώρισμα του ηθικού ανθρώπου".

Η αυστηρότερη, η πιο άγρυπνη και η πιο βασανιστική συνείδηση, θα έλεγα. Αυτή η συνείδηση, του Εαυτού. Το Εσύ του Εγώ, δηλαδή, που γίνεται τελικά Υπερ-Εγώ. Αυτό το Υπερ-Εγώ που σε ελέγχει, που σε τυραννά, που σε καταδικάζει, που δεν σε αφήνει να σφαλίσεις τα μάτια σου ήσυχα τα βράδια. Αυτή η επίπλαστη Ηθική που σε κομματιάζει. Αυτή η φωνούλα που σου βουίζει τα αυτιά, που σου θολώνει το μυαλό, που σου μαυρίζει την εικόνα. Αυτή η συνείδηση που σε σκοτώνει. Αυτό το κομμάτι του Εαυτού που αποσπάται από το σύνολό του, που Υπερ-υψώνεται πάνω από το υπόλοιπο Εγώ και εξουσιαστικά μαστιγώνει το υπόλοιπο πλεονάζον Εγώ. Ξανά η ίδια ιστορία (ή μάλλον, ξανά η Ιστορία): το λίγο εξουσιάζει το πολύ... 

Αυτά "τα καλά και πολιτισμένα πράγματα" εννοείς άραγε, κύριε Φρόυντ;





Υ.Γ.: Τα αποσπάσματα είναι από το βιβλίο "Ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας", εκδόσεις ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ, 1974, Αθήνα, χωρίς άδεια αναδημοσίευσης.