Τώρα που η πανδημία του COVID μας αφήνει λίγο να επανέλθουμε στα δικά μας, βρήκα ενδιαφέρουσα μια άλλη πανδημία της νέας εποχής: το κάπνισμα!
Ας κάνουμε όμως, μια μικρή ιστορική εκδρομή.
Το 1821, στο Ναύπλιο, γινόταν μια ακόμα επανάσταση, πέραν της γνωστής: άνοιγε το πρώτο καπνοπωλείο, εισάγοντας μια νέα πολιτισμική συνήθεια, η οποία σχεδόν 200 χρόνια μετά, ευθύνεται εν πολλοίς στο ότι δεν αφήνει πολλούς καρδιολόγους να πεινάνε και να ξενιτεύονται σε άλλη γη σε άλλα μέρη... καθώς τους προσφέρει πολλά σφαχτά στο βωμό της επιστημοσύνης τους. Και μόνο για αυτό, εμείς οι καρδιολόγοι, πρέπει να ευχαριστούμε εκείνους τους πρώτους καπνοπώλες που ξεκίνησαν αυτήν την δυναμική εκστρατεία...
(διαφήμιση κάποιες δεκαετίες "πίσω", με νοητό σύνθημα "εμπρός" -
άραγε, εμπρός προς το θάνατο?)
άραγε, εμπρός προς το θάνατο?)
Ο καπνός, ήταν βασικός μοχλός διαμόρφωσης της ελληνικής κοινωνίας στο πέρασμα των αιώνων, της αγροτικής ανάπτυξης, του ελληνικού εργατικού κινήματος. Φυσικά και της ελληνικής οικονομίας. Αυτοί οι αρχικοί καπνοπώλες, γίνανε καπνοβιομηχανίες. Και μαζί, άλλαξαν και οι συνήθειες όλες...
Για να φτάσουμε κάπου στις αρχές του 2020 -προ COVID πάντα-, όταν οι ίδιοι αυτοί κάποτε μικροί καπνοπώλες που αργότερα έγιναν μεγάλες βιομηχανίες (μου βγαίνει να πω... μεγάλες καργιόλες, για να κάνει ρίμα, αλλά δεν βγαίνει νόημα το στιχάκι έτσι...), πετούν αυτό το σύνθημα:
Και μαζί, πετούν και αυτά τα ωραία λόγια:
Και ξαφνιάζεται κανείς, για την... (για να μην πω, θαυμάζει την)... αίσθηση Κοινωνικού Marketing που αποπνέει μια τέτοια στάση εμπορικότητας. Θα λέγαμε ότι πρόκειται για μια νέα επανάσταση. Και είναι πράγματι. Μιλάμε για μια αλλαγή ταυτότητας της εταιρείας ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ. Όπως θα μιλούσαμε, για μια αλλαγή φύλου, ένα πράμα. Θα μου πείτε, μα τα πράγματα αλλάζουν. Οι εταιρείες μπαίνουν στη νέα εποχή και ζητούν και εκείνες πώς θα πάρουν το μεγαλύτερο κομμάτι της νέας πραγματικότητας. Κάτι αντίστοιχο γίνεται και με τους Καρδιολόγους και Καρδιοχειρουργούς σήμερα (για να δείτε πόση επίδραση εξακολουθεί να έχει ο καπνός με τους καρδιολόγους), που πλέον, στη νέα εποχή της επεμβατικής Καρδιολογίας, οι Καρδιολόγοι για να μη σφαχτούν από τα νυστέρια των Καρδιοχειρουργών επειδή οι πρώτοι παίρνουν τη δουλειά από τους δεύτερους, αποφάσισαν για το καλό των ασθενών, να δημιουργηθούν τα Heart Teams, δηλαδή, όλοι (Συμβατικοί Καρδιολόγοι, Επεμβατικοί Καρδιολόγοι, Καρδιοχειρουργοί), να συναποφασίζουν για την ορθότερη αντιμετώπιση του ασθενούς. Με την ίδια λογική, πλέον οι καπνοβιομηχανίες, σταματούν να παράγουν καπνό και τσιγάρα και αποφασίζουν να πάνε με το ρεύμα και να συνεργαστούν με τους φορείς που πασχίζουν για Δημόσια Υγεία και Προγράμματα Πρόληψης και Διακοπής Καπνίσματος. Έτσι, η νέα τάση της καπνιστικής μόδας, επιτάσσει τα ατμίσματα και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Η νέα τεχνολογία πιο φιλικών μεθόδων κάλυψης της αρχέγονης συνήθειας (και ανάγκης;) οι άνθρωποι να ρουφούν κάτι γαργαλιστικό στο λάρυγγά τους, προκαλεί μια νέα αρένα ανταγωνισμού των πάλαι ποτέ μικρών καπνοπολών και τους ρίχνει σε έναν στίβο ανταγωνισμού, αυτή τη φορά με φαινομενικά πιο κοινωνικό χαρακτήρα.
Φυσικά, η κάθε καινοτόμα τοποθέτηση, έχει πολλαπλές αναγνώσεις. Έτσι και εδώ, άλλος θα υποστήριζε ότι "άλλαξε ο Μανωλιός και έβαλε τα ρούχα του αλλιώς" απλώς και μόνο για να συνεχίσουν οι εταιρείες να είναι "μέσα" στα πράγματα, άλλος θα θεωρούσε ότι "επιτέλους υπάρχουν καλοί άνθρωποι που γίνονται ευεργέτες". Και σε αυτό το σημείο, θα θυμηθώ τον ληστή που τελικά μετάνιωσε δίπλα στο Χριστό, την τελευταία στιγμή. Γιατί να μην αλλάξουν και άλλοι ληστές; Δεν πρέπει να συγχαρούμε μια τέτοια προσπάθεια και να την προβάλουμε;
Όπως καταλάβατε, το δίλημμά μου για σήμερα, είναι στη διαφορά της Προβολής και Ανάδειξη μιας καλής πράξης, από τη Διαφήμιση και Ωραιοποίηση μιας όχι και τόσο καλής πράξης.
Ως απάντηση, μου άρεσε αυτό που είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Πρ. Παυλόπουλος σε τοποθέτησή του στην εν λόγω Ημερίδα του ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ:
"Θα μου επιτρέψετε να κάνω μια έκκληση. Ας δούμε αυτόν τον αγώνα εναντίον του καπνίσματος, αυτή την αντίσταση απέναντι στο κάπνισμα, σαν μια άσκηση ελευθερίας. Ο πραγματικά ελεύθερος άνθρωπος σε μια δημοκρατική κοινωνία, είναι εκείνος που έχει τη δύναμη μέσω της ελευθερίας να αυτοπεριορίζεται, ώστε αυτή η ελευθερία να μην βλάπτει τον ίδιο και πολύ περισσότερο να μην αναιρεί την ελευθερία των άλλων."
Ως διέξοδο από το ανωτέρω δίλημμα (κάπνισμα ή άτμισμα), λοιπόν, πιστεύω ειλικρινά στην τρίτη λύση: κόψε το αν είσαι ελεύθερος. Μην περιμένεις κανέναν ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟ (μα και κανέναν Στράτο) να σου αλλάξει τον κόσμο σου. Σήμερα, που όλοι δηλώνουν επαναστάτες, πρωτοπόροι, καινοτόμοι, σωτήρες, άφησέ τους για λίγο στην άκρη και άκου τον εαυτό σου. Δες τι σε ελευθερώνει (τι σε ανθίζει, που λέει και ο καλός φίλος Στέλιος) και αναγεννήσου από τις στάχτες σου. Αυτό, είναι η ελευθερία σου, να αυτοπεριορίζεσαι (μια άσκηση υπομονής και επιμονής). Μ' άρεσε αυτή η δήλωση (ελπίζω όχι συμφερόντων...).
