Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Φυσική. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Φυσική. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Αρκεί μια εξίσωση; z = z^2 + c

 

Είπα να πάρω ένα ρεπό ο καημένος ο άνθρωπος και να μελετήσω και κατάντησα... καμμένος άνθρωπος!


Περιπλανόμενος στα πιο δύσκολα μονοπάτια του νου τον τελευταίο καιρό, ψάχνοντας τις πιο αυθεντικές αλήθειες, τρώω ήττες, απογοητεύσεις, καταρρεύσεις, ματαιώσεις... και όλα αυτά έρχονται κατά ασταμάτητες ώσεις...


Ψάχνοντας θέματα ομο(φιλο)φυλίας που έχουν προκύψει στην ελληνική κοινότητα, θέματα βιοηθικής που οργανώνω στην εργασία μου, θέματα γενικότερα ηθικής που με απασχολούν για το μέλλον της σημερινής κοινωνίας, θέματα σεβασμού του ανθρώπου από άνθρωπο, ακόμα και θέματα αυτοσεβασμού, κάπου πραγματικά χάθηκα στην αναζήτηση... και σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία επιβεβαιώνω τα χαρακτηριστικά του συντάκτη αυτού του blog που τώρα διαβάζετε... όταν έγραφα: "μα χάθηκε στο μέτρημα και μένει τώρα ν' αγναντεύει στων οριζόντων τις γραμμές, των ονείρων το σαλπ(άρ)ισμα...".


Άλλη μια διαισθητική (πάλι αυτο-εκπληρούμενη) προφητεία, αποδεδειγμένα πλέον μας διατυμπανίζει αυτό που χρόνια τώρα χρησιμοποιώ ως μοτίβο ότι: "η πολυπλοκότητα κρύβεται μέσα στην απλότητα και η απλότητα κρύβεται μέσα στην πολυπλοκότητα...". Αυτό είναι το συμπέρασμα από ένα συγκλονιστικό βίντεο που είδα σήμερα και σας προτρέπω να δείτε. Κρατηθείτε γερά όμως, δεν μιλάμε απλά για αναταράξεις, αλλά για οικειοθελή πτώση στο γεμάτο κενό του Χάους... Απολαύστε (μετά τον εμετό που θα σας έρθει):


- Πώς εγώ όμως να ερμηνεύσω ότι ακούγοντας αυτό το βίντεο και την απροσδιοριστία των μέλλοντων, βάσει της bz reaction, σηκώνω το βλέμμα μου στην κοπέλα που στέκει απέναντί μου να διαβάζει και βλέπω να αναγράφεται αυτό το bz πάνω στο παγούρι της...; Είναι τα φράκταλ στην πιο τρανταχτή τους απόδειξη; Βλέπω τον εαυτό μου μέσα από την οθόνη του υπολογιστή μου, μέσα από την οθόνη του κινητού μου και τελικά μέσα από την οθόνη του μυαλού μου, να διακατέχονται παντού από αυτό το παλμικό κύμα της bz reaction...? Και όλα αυτά σε ένα loop που δεν έχει ούτε αρχή ούτε τέλος, που απλώς υπάρχει ασυνείδητα; Και η συνείδηση ή και η συνειδητοποίηση πού χωρά; 



Αυτό το βίνετο συνέπεσε με την ολοκλήρωση σήμερα του βιβλίου του καθηγητή Βασίλη Καραποστόλη "Μούσες εναντίον Σειρήνων - Ο γόνιμος άνθρωπος σ' έναν άγονο κόσμο", εκδ. Πατάκη, 2018, εμπνευσμένο από τον Ομηρικό μύθο της μάχης των Μουσών εναντίον των Σειρήνων:

Θεωρώ το εν λόγω πόνημα ό,τι πιο αντιπροσωπευτικό έχω διαβάσει στη ζωή μου, για τη... ζωή μου, όπως και για τη ζωή όλων μας σήμερα. Για την απίστευτη κατάντια που μας διαπερνά, για τη συμμετοχή μας, για την αεργία, την έλλειψη δημιουργικότητας, για όλες εκείνες τις Σειρήνες που διαχρονικά αλλά στον χειρότερο βαθμό σήμερα, κυνηγούν για ανθρώπινα κρανία... Μα και για το αντιστάθμισμα αυτής της κατρακύλας. Για τη δύναμη του χωριού, του ελληνικού χωριού, της παραδοσιακής μουσικής, όλα μα όλα αυτά που νιώθω για τον κόσμο γύρω μου, τα βρήκα σε αυτό το βιβλίο. Παραθέτω ενδεικτικά κάποια αποσπάσματα ως προσπάθεια διαλόγου με το άνωθεν ντοκιμαντέρ (χωρίς άδεια αναδημοσίευσης):


"Νόμισαν μερικοί ότι με τις εξελίξεις στην επιστήμη και την τεχνική, η ζωή, αποκτώντας πρόσθετες όψεις, θα καθιστούσε τον σύγχρονο άνθρωπο ¨πρισματικό¨. Στην πραγματικότητατα πολλά πρίσματα του θόλωσαν την αντίληψη και τον έκαναν λιγότερο και από σχετικιστή. Τον έκαναν ασυνάρτητο, νωχελικό όταν πρέπει να τεκμηριώσει τη γνώμη του, βαριεστημένο όταν πρέπει να συναγάγει συμπεράσματα και σχεδόν απελευθερωμένο όταν ξεφουρνίζει κάτι με την έπαρση εκείνου που νομίζει πως έχει το δικαίωμα την αυθαιρεσία του να την προβάλλει ως άποψη. [...]. Αν βρισκόμουν σ' ένα πολυσύχναστο μέρος, γρήγορα το μάτι μου θα έφευγε για να πάει παραδίπλα, όπου κάτι άλλο θα του γυάλιζε κι από κει πάλι σ' ένα άλλο. Το αισθητό δεν θα πρόφθαινε καν να γίνει ¨παράσταση¨. Πολλά θα έμπαιναν και θα έβγαιναν απ' το κεφάλι μου και αυτή η διέλευση θα μου έδινε στο τέλος ένα ατράνταχτο πόρισμα: ότι κι εγώ ο ίδιος είμαι διερχόμενος, μια ύπαρξη μεταβατική. Πουθενά ένα σημείο να σταθώ, να μείνω να έχω την επίγνωση ότι ¨είμαι¨ και δεν ¨γίνομαι¨ διαρκώς (μέχρι να ξεγίνω πάλι). [...] Κι ύστερα ανάκτησε όσο μπορείς τον χρόνο σου. Σ' τον υπεξαιρούν, την ίδια στιγμή που λένε πως σ' τον παραχωρούν. Θέλουν τις ώρες της σχόλης να τις γεμίζεις με διάφορα στιγμιότυπα, με φευγαλέα θραύσματα εικόνων, με οτιδήποτε διαρρέει και δεν συγκρατείται απ' τη μνήμη. Υπερασπίσου λοιπόν το μνημονικό σου, επανερχόμενος τακτικά σε γεγονότα και πρόσωπα που καταλαβαίνεις πως θα 'ταν καλό να τα ανακαλείς για να σ' ενισχύσουν ή και να σε εμπνεύσουν. [...] Πρώτα ο οργανισμός και μετά ολόκληρη η ύπαρξη όφειλαν να προσαρμοστούν στις οδηγίες χρήσεως των τεχνουργημάτων τελευταίας κοπής. Στη συνέχεια θα ερχόταν μια μερική ταύτιση μ' αυτά και κατόπιν η πλήρης παραδοχή ότι η λειτουργία τους θα 'πρεπε να είναι υπόδειγμα για την ανθρώπινη νόηση. Κι αυτό συνέβη. Έκτοτε η ταχύτητα και η αποθήκευση πληροφοριών έγιναν αξίες. Οι κατασκευαστές βάλθηκαν να σκέπτονται ¨κατ' αντανάκλαση¨ των προϊόντων τους, αντιγράφοντας αυτό που οι ίδιοι προηγουμένως είχαν βγάλει από το εφευρετικό μυαλό τους. Αν όμως ο εγκέφαλος μιμείται τον ηλεκτρονικό σωσία του, στο επόμενο στάδιο ο σωσίας θα γίνει διάδοχος. Ή εποχή της διαδοχής ήλθε, πράγματι. [...] Επέρχεται, έτσι, βαθμιαία, η συλλήβδην καθίζηση ικανών και ανίκανων. Το ανθρώπινο δυναμικό -που όλο και αναφέρουν την αξία του οι επαΐοντες και οι πολιτικοί πλειοδοτούν επ' αυτού- κατέληξε να είναι ένα αδιάθετο στοκ από δεξιότητες που αραχνιάζει  μέσα στα σπίτια όπου η τηλεόραση φωνασκεί αδιάκοπα, προτρέποντας τους ενοίκους σε ψώνια για να μην πλαντάξουν. [...] Το είχα ανάγκη να προβώ σε μια απόπειρα συνθετική, ενώνοντας τις ψηφίδες και νιώθοντας ότι κατά κάποιον τρόπο θα ήμουν κυρίαρχος πάνω σε ό,τι μου τύχαινε. Ήθελα να ξέρω σε ποιον νόμο υποτάσσονται τα τριξίματα της σόμπας που καίει μες στο δωμάτιο, το τικ τακ του εκκρεμούς στον τοίχο, το κρώξιμο ενός πουλιού έξω από το παράθυρο. Ήταν σχέσεις αμοιβαίας συμπλήρωσης; Αλληλοενίσχυσης; Συγκερασμού; [...] Τότε γιατί αναπτύχθηκε τόσο ο εγκέφαλος; Για να έχει την ευφυΐα να παραδεχτεί την αφλογιστία του; Από την τυφλή δράση προτιμότερη η απραξία; [...] Ό,τι με καθόριζε θα προσπαθούσα να το ανασκευάσω: πριόνισμα του κάγκελου, λύγισμα της σιδηροδοκού. Πάνω στην ύλη θα διακρινόταν η υπογραφή ενός ανυπάκουου. Καθημερινό μου πρόγραμμα η δολιοφθορά των εφήμερων. Θα ήμουν συνεπής; Πάντως η γυναίκα εκείνη ήταν η Μούσα-αρωγός μου. Μου είχε πει με τον τρόπο της ότι το να διευθετώ τη ζωή στα ¨εντεύθεν¨, να τη βάζω αρχικά σ' ένα δίαυλο (που θα μπορούσα και να τον αλλάξω αργότερα), ήταν το πιο σημαντικό που είχα να κάνω, με δεδομένο ότι τη γνώση του έσχατου δεν θα την αποκτούσα ποτέ. Υπομονή, εργασία και θάρρος θα μου έδιναν στο τέλος τη δυνατότητα να μεταστοιχειωθώ: από ύπαρξη ριγμένη στον κόσμο από κάποια ζαριά, θα γινόμουν ενέργεια, μια ενέργεια πηδαλιούχου."


Ακολούθως, σήμερα διάβασα και αυτά τα υπέροχα ποιήματα-πονήματα από ένα νέο ποιητή και έναν παλιό φίλο, σπουδαίο αποτυπογράφο των αποτυπωμάτων της ενέργειας του έξω μας και του εντός μας, ενός διαρκούς Αναζητητή του Ενιαίου και Προσκυνητή της Αισθητικής, ενός Παρακείμενου Διαρκείας, του αγαπητού Στέλιου Παπαλαμπρόπουλου, που στέκει παράμερα στο τέλειο διαρκές παρόν του και με το φακό του, φωτίζει σκοτάδια που λίγοι τολμούν να εισέλθουν και να αναμετρηθούν. Από το δώρο της πρώτης του αυτο-εκδιδόμενης λοιπόν, ποιητικής συλλογής "Ερωκείματα - ερωτηματικά κείμενα σε μορφή κυμάτων", παραθέτω μόνο τούτα τα 3 (καθώς μόνο τούτα Αρκούν για να καταλάβετε το μεγαλείο) (με άδεια αναδημοσίευσης αυτή τη φορά!):






Αρκεί

Όταν με ρώτησαν αν είναι το βλέμμα ή το άγγιγμα πιο δυνατό

τους έδειξα πώς ένα μικρό φεγγάρι πλανημένο, 

καταφέρνει να φουσκώσει ολόκληρη θάλασσα

χωρίς να την αγγίξει.

Αρκεί ένα ολόγιομο βλέμμα του.

Οι άνθρωποι, συνήθιζαν να λένε το φαινόμενο αυτό παλίρροια.


Οδοδείκτης

Δεν τ' αντέχει πολύ τ' ανθρώπινα,

θέλει παράθυρο λέει,

δίπλα.

Θέλει αέρα γι' ανάσες.


Τι ακούς εσύ στην ανάσα μιας πεταλούδας; Φώς;


Ξέρεις τι κάνει μοναδικό

ένα μικρό απόγευμα της Άνοιξης;

Ότι τολμά και υπόσχεται

έναν ολόκληρο Αύγουστο.


Αυλές Αρχοντιάς

Εσείς με το Άλφα που κινούν

τα ονόματά σας,

μεγαλοπρεπείς,

περήφανες.

Με βλέμμα απ' τον Όμηρο

και πρόσωπο απ' τον Ήλιο,

άπειρο!

Να ταξιδεύω πάνω σας,

απλός κι άοκνος

μα παρά δύναμιν τολμητής.

Στις αρχέγονες καμπύλες σας,

που ορίζουν Αρχές και Αξίες

για υπόσχεση πληρότητας.

Ευγνώμων και να φλέγομαι!


Αρκεί λοιπόν, αγαπητοί ελάχιστοι εναπομείναντες επισκέπτες αυτού του ιστοτόπου, μια εξίσωση να καθορίσει και να εξισώσει την Τάξη με την Αταξία, την Οργάνωση με το Χάος, το Όνειρο με τον Εφιάλτη, την Ψυχαγωγία με τη Διασκέδαση, την Υπόληψη με τη Ντροπή, την Ειρήνη με τον Πόλεμο, τον Άντρα με τη Γυναίκα, τον μη-Άντρα με τη μη-Γυναίκα κοκ; Προς τα πού πάμε; Έχει νόημα;




Η δύναμη της μάζας


Ο Νεύτων έχει διατυπώσει μεγάλα... νοήματα!

Να είναι καλά ο άνθρωπος.



Έχει δύναμη η μάζα τελικά...


Άρρητα μη λέγε: Νο1 - ΑποΤύπωμα Από Τίποτα


Με αφορμή το 54ο Summer School στο ΕΚΦΕ "Δημόκριτος" που συμβαίνει αυτές τις μέρες, είπα να οργανώσω και εγώ ένα mini summer school σε αυτό εδώ το blog. Τίτλος του μικρού αριθμού μαθημάτων είναι το "Άρρητα μη λέγε" (δηλαδή, "να μην λες αυτά που δεν πρέπει"), που είναι μια ρύση του Χίλωνα του Λακεδαιμόνιου, ενός από τους 7 σοφούς της αρχαίας Ελλάδας.

Πρώτη ημέρα του προγράμματος έχει τίτλο "Αποτύπωμα από τίποτα". 

Ο τίτλος δεν είναι δικός μου, αλλά ενός ποιήματος του Δημήτρη Βασιλάκη, ενός διεθνούς φήμης σαξοφωνίστα και μουσικού της τζαζ, ο οποίος μίλησε σήμερα στο Summer School του Δημόκριτου με θέμα "τζαζ και τεχνολογία". Μετά, ακολούθησε session με θέμα την "Τεχνητή Νοημοσύνη και Ηθική" οπότε κάπου εκεί κάψαμε εγκέφαλο και αφήσαμε στην καρέκλα μόνο τα ίχνη του σώματός μας...

Αναλογιζόμενος όμως, τα κάθε λογής αποτυπώματα που έχει αφήσει η Ανθρωπότητα πάνω στη Γη, στο Χρόνο και στην Ηθική, έρχομαι αντιμέτωπος (ξανά και ξανά) με τη διαπίστωση ότι τελικά Τίποτα δεν υπάρχει αυθύπαρκτο και Όλα νοηματοδοτούνται μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια. Μιλάμε για Ηθική μιας Κοινωνίας ή μιας Εποχής, μιλάμε για Ηθική της Τεχνολογίας και των Ρομπότ, φοβόμαστε το facebook ή το GDPR, εμπιστευόμαστε τις Τράπεζες όπου έχουμε εναποθέσει κάθε λογής ελπίδα (υλική ή άυλη) και τελικά ξεχνάμε ότι η συζήτηση περί Ηθικής της Τεχνητής Νοημοσύνης και γενικά κάθε προϊόντος της Ανθρώπινης τέχνης και δημιουργίας, προσκρούει στο προγενέστερο και ακόμα πιο πρωτόλειο ερώτημα τί ορίζουμε ως Ηθική του Ανθρώπου, πριν καν το προβάλουμε (και το προβάρουμε) στην Ηθική μιας Μηχανής. Η ανθρώπινη Ηθική δεν έχει όρια, δεν έχει ορισμούς, δεν έχει προσδιορισμούς, έχει μόνο βίωμα και παραδειγματισμό. Δεν επιβάλλεται, δεν καταδιώκεται, αλλά εκπροσωπείται, υπερασπίζεται ή απαξιώνεται δια της συμπεριφοράς. Μόνο με τη συμπεριφορά δηλαδή αγιάζει κανείς ή αμαρτάνει; Και η σκέψη, πάει περίπατο; Μια κακή σκέψη δεν σε κάνει αμαρτωλό ή μια καλή σκέψη δεν αρκεί για να σου προσφέρει ευεξία; Στη σημερινή καθημερινή πραγματικότητα οφείλω να παραδεχτώ πως όχι. Η σκέψη είναι για εσωτερική κατανάλωση. Η πράξη και η συμπεριφορά καθοδηγεί τα πράγματα. Η σκέψη είναι για να γράφεται στα blog, ως βαλβίδα εκτόνωσης για να μην σαλτάρει ο νους. Όλοι προσμετρούν τις συμπεριφορές και τις αξιολογούν ως να επρόκειτο για τη Σκέψη. Μα, δεν συνδέονται έστω και λίγο η συμπεριφορά με τη σκέψη; Σήμερα, σε πολλούς από εμάς -τα έχουν καταφέρει έτσι οι μάγκες που ζητούν ψηφουλάκια προσεχώς- ώστε δυστυχώς να μην συνδέονται και τελικά να συμπερι-αγόμαστε και να συμπερι-φερόμαστε με τις μόδες και τα πρότυπα κάθε μέρας. Και η Σκέψη...; Η Σκέψη, πάει περίπατο.

Αν πάμε πιο πίσω όμως, και διατρέξουμε αναδρομικά την Ιστορία της Ανθρωπότητας για να φτάσουμε και στους αρχαίους και τον Χίλωνα που συμβουλεύει να μην μιλάς για αυτά που δεν πρέπει να μιλάς (προφανώς θέτοντας το πλαίσιο ενός νομοταγούς πολίτη;), θα διαπιστώσουμε ότι δεν υπήρχε ουσία αυθύπαρκτη στα γενόμενα και πεπραγμένα των κοινωνιών - κατ'επέκταση ούτε Ηθική ή Ανηθικότητα. Υπήρξαν μόνο επιχειρήματα, δοξασίες, φόβοι και προκαταλήψεις ένθεν και ένθεν, και φυσικά υπήρξε διαχρονικά πολύ αίμα. 

Για παράδειγμα, τα όρια της ποιότητας και της ποσότητας (φαινομενικά δυο πολύ διαφορετικοί όροι), είναι τεχνητά. Εμείς, διαχρονικά θέτουμε εκείνο το επίπεδο ποσότητας πληροφορίας που μπορούμε είτε να μετρήσουμε είτε να αντιληφθούμε είτε τελικά να χρησιμοποιήσουμε για όφελος, το οποίο κάνει κάποια διαφορά στην καθημερινότητά μας και έτσι το βαφτίζουμε τελικά ποιοτικό. Να μια πρώτη εκδήλωση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η Νοημοσύνη μας ως Τεχνίτης (χτίζει, κατασκευάζει, οριοθετεί, διαμορφώνει).

Άλλο παράδειγμα: δείτε πώς η ανθρωπότητα κατατρόπωσε έναν από τους μεγαλύτερους εχθρούς της διαχρονικά (βάλτε και ελληνικούς υπότιτλους), πριν εκφραστείτε την επόμενη φορά ως υπέρμαχοι ή αντίμαχοι του αντι-εμβολιαστικού κινήματος. Και αντίστοιχα, προσπαθήστε να οριοθετήσετε κάθε κίνημα που ακούτε σήμερα υπερ ή εναντίον κάποιας πράξης, συμπεριφοράς ή ηθικής (πχ Gay Pride). Φανταστείτε ας πούμε ένα μουστακαλή δίμετρο Κρητίκαρο 65 χρονών που μεγάλωσε στα Ανώγεια να βρισκόταν ξαφνικά στο Μανχάταν πριν 2 μέρες που εκατομμύρια συνάνθρωποι του διαδήλωναν υπερ της... ισότητας. Και άντε τώρα να βγάλεις άκρη ποιος είναι ο φυσιολογικός και ποιος όχι (κάποιος θα μπορούσε να πει ότι και οι δυο πλευρές είναι φυσιολογικές και γενικά ότι όλες οι απόψεις δεκτές κλπ κλπ), αποδεικνύοντας ότι η πρόσληψη της έννοιας "Ηθική" διαμορφώνεται στον κόσμο και τις κοινωνίες όπως το αυλάκι που δημιουργείται από το νερό της βροχής που πέφτει και σκάει στο χώμα, δηλαδή... εντελώς τυχαία! Άλλοτε θα πάει προς τη μια κατεύθυνση, άλλοτε προς την άλλη, ακολουθώντας μια Τυχαιότητα και όχι μια Κανονικότητα. Και αν κάποιοι, όπως ο τζαζίστας Δημήτρης Βασιλάκης που αναφέραμε πιο πριν, πρεσβεύουν ότι αυτή η πολυφωνία, αυτή η ελευθερία και η γόνιμη συνύπαρξη αυτοσχεδιασμού και εκφραστικότητας μέσα από κώδικες πολυσυλλεκτικότητας, αποτελούν τα βασικά στηρίγματα της έννοιας της Δημοκρατίας, δεν ξέρω αν έχουν αναλογιστεί σε επίπεδο κοινωνίας και όχι μιας απλής παρτιτούρας, το προς τα πού βγάζει αυτός ο δρόμος (μουσικός και μη). Να πω πάντως, ότι τη τζαζ δεν την καταλαβαίνω και ότι με κουράζει -για να μην μω ότι με εκνευρίζει κιόλας. Σίγουρα έχει να κάνει και με εμένα και τον τρόπο που λειτουργεί ο εαυτός μου (από το αισθητηριακό μου σύστημα - βλέπε κοχλιακό νεύρο, έως τον εγκέφαλό μου και τα βασικά μου ακούσματα - βλέπε ακουστικό φλοιό εγκεφάλου), όσο και την ίδια τη τζαζ ως τρόπος μετάδοσης ενός μηνύματος. Ίσως πάλι, το μήνυμα που μπορεί να πρεσβεύει η τζαζ είναι ότι δεν υπάρχει ή δεν χρειάζεται να υπάρχει μήνυμα στη μουσική - παρά μόνο έκφραση και αυτοσχεδιασμός μέσα απλά σε ένα πλαίσιο, μόνο αλληλεπίδραση της στιγμής. Ένα τέτοιο μήνυμα απέναντι σε ένα αποδέκτη όπως εγώ που ίσως αναζητώ τριγύρω μου άλλα μηνύματα και πληροφορίες, άλλες εμπειρίες και βιώματα, αντιλαμβάνεστε ότι πέφτει στο κενό, αδυνατώντας να γεφυρώσει τη ζήτηση και την προσφορά επικοινωνίας. Και έτσι, αποκόπτεται η επικοινωνία. Έτσι, η τζαζ παρ' ότι μια παγκόσμια μουσική γλώσσα έκφρασης κατά τον κύριο Βασιλάκη, εμένα μου μοιάζει απλά μια γλώσσα φλυαρίας και όχι μια γλώσσα διάλεξης με ειρμό, σαφή και ξεκάθαρα νοήματα. Μια γλώσσα με βερμπαλισμούς και όχι μια γλώσσα με εννοιολογικούς προσδιορισμούς και προσανατολισμούς. Αν αναζητάς το δεύτερο και σου έρχεται το πρώτο ή αν είσαι το πρώτο και πέφτεις πάνω σε ακροατές που ψάχνουν το δεύτερο, τότε είναι αναπόφευκτο να μην επιτευχθεί ούτε καν το ελάχιστο της επικοινωίας. Με τον ίδιο τρόπο θα λειτουργούσε κάπως και η έλλειψη επικοινωνίας του Κρητίκαρου με έναν κάτοικο του Μανχάταν που διαδηλώνει περήφανα στην 50η επετειακή εκδήλωση ισότητας του Gay Pride. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργεί και η έλλειψη επικοινωνίας και σε πολλά άλλα καθημερινά σενάρια που βιώνουμε τριγύρω μας, που όμως έχουν κάτι κοινό: απευθύνονται σε συγκεκριμένο κοινό, το οποίο έχει κάποια πρώτη ιδέα ή θέλει να δοκιμάσει αυτήν την ιδέα. Και τούτο, άλλοι το μαθαίνουν από μικροί να το κάνουν ενώ άλλοι, επίσης από μικροί, μαθαίνουν να το αποφεύγουν. Και αν πάμε πιο πίσω, οι γονείς των γονέων τους, από πού μάθανε τη δική τους συμπεριφορά; Για να πάμε γενιές πίσω και να αναρωτηθούμε οι άνθρωποι των σπηλαίων πώς κάνανε ό,τι κάνανε; Και να πάμε τελικά πολύ πιο πίσω, μέχρι τις εσχατιές του σύμπαντός μας και να αναρωτηθούμε ποιος έφτιαξε τελικά τους Φυσικούς Νόμους, τους οποίους προσπαθούν σήμερα κάποιοι Φυσικοί και Ατομικοί Επιστήμονες στον "Δημόκριτο" να τους αποκρυπτογραφήσουν και μαζί να ανακαλύψουν και εκείνα τα άτομα που συνθέτουν μια ευρύτερη επικοινωνιακή διαδικασία;

Παραδείγματα θα μπορούσα να φέρω πολλά, αλλά νομίζω ότι έγινα αντιληπτός: αν η Ηθική είναι τόσο δύσκολο να προσδιοριστεί σε ένα "φυσικό προϊόν" όπως ο Άνθρωπος, φανταστείτε για τί πράγμα μιλάμε σήμερα, όταν αναφερμόαστε στην Ηθική της Μηχανής (ενός τεχνητού κατασκευάσματος του Ανθρώπου). Το πιο δύσκολο βέβαια δεν είναι η απροσδιοριστία του όρου "Ηθική της Τεχνητής Νοημοσύνης", αλλά η παντοδυναμία του! Η Ηθική της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι σήμερα μόδα και καθορίζει τα πάντα. Ανατρέπει τα μέχρι τώρα γνωστά στην Ιστορία του Ανθρώπου και δημιουργεί τον πιο μεγάλο φόβο που έχει υπάρξει ποτέ (πιο μεγάλος ακόμα και από τις πανδημίες της ευλογιάς) και δεν είναι άλλος μέσα από την (οικειοθελώς μη συνειδητή) παραχώρηση του Αυτεξούσιου του Ανθρώπου, σε μια άλλη δύναμη, της Μηχανής. Το περίεργο όμως, είναι ότι αυτή η παραχώρηση έχει ήδη γίνει πάνω στον πλανήτη μια φορά, όταν κάποτε άρχισε μια πρώτη μηχανή πριν δισεκατομμύρια χρόνια να αναπαράγεται, να αυτοελέγχεται και να αυτοδιορθώνεται: ήταν το πρώτο τμήμα γενετικού υλικού, ένα πρώτο RNA, που ανασύρθηκε από τα εξ ων συνετέθη συστατικά του, για να πάρει "πνοή" και να μετασχηματιστεί σε αυτό που αργότερα θα ονομάζαμε -συμβατικά για μια ακόμη φορά- ως "Έμβιο Όν".

Η συζήτηση λοιπόν, δύσκολη και μας εξαντλεί. Έτσι, όμως είναι τα summer schools, όπως το καλοκαίρι εξάλλου: το θέλουμε και μας αρέσει, αλλά μας ιδρώνει και μας κουράζει! Ευτυχώς, όμως που έχουμε μηχανές με Τεχνητή Νοημοσύνη, όπως τα air condition που τα βάζουμε στην επιλογή AUTO και ξενοιά-ζουμε!!!

Όπου αστειεύεται ο Λίχτενµπεργκ, κρύβεται ένα σοβαρό ζήτηµα...



Σήμερα συνειδητοποίησα γιατί πάντα μου άρεσαν οι λεπτές...

"Το λιγνό κορμί αρέσει, επειδή στη συνουσία εφάπτεται καλύτερα και κάνει πιο πολλά κουνήματα..."

(σελ. 31, "Νίκος Δήμου ο μοναχικός πολυπράγμων", εκδ. Μουσείου Μπενάκη, 2015)

Και αν σας ακούγεται χυδαία αυτή η δήλωση, εγώ τη βρίσκω άκρως περιγραφική της έντασης του φαινομένου, καθώς τονίζει την έννοια του συντονισμού, της κίνησης, της ένωσης των δυο κορμιών. Αυτό, που είναι εξάλλου και το ζητούμενο της υπόθεσης!

Και αν εξακολουθεί να σας ακούγεται χυδαία, αναλογιστείτε ποιος το έχει πει: ο κύριος Λιχτενμπεργκ, ένας από τους πιο προβληματισμένους στοχαστές του Διαφωτισμού, που συνέβαλαν στη σύλληψη της έννοιας του ηλεκτρισμού (ο ηλεκτρισμός αποτελεί ουσιαστικά κίνηση των ετερώνυμων φορτίων, δηλαδή των αντίθετων - όποια ομοιότητα με τα δυο φύλα και τον ηλεκτρισμό που αναπτύσσεται ανάμεσά τους, απλά τυχαία...). Εδώ, θα βρείτε και κάποιους ακόμα αφορισμούς του. 



Αν η ουσία λοιπόν, της ζωής κρύβεται στην κίνηση,
η συν-ουσία, εγκολπώνεται στη συν-κίνηση (συγκίνηση)...


Και αν η Κίνηση, ο Ηλεκτρισμός και ο Συντονισμός, 
χρησιμοποιήθηκαν ως Φυσικά μεγέθη,
είναι γιατί εμπεριέχονται και ενσαρκώνονται σε ένα άλλο Φυσικό μέγεθος, 
τον Έρωτα.


Η ζωή μας ένα fractal


Πιο μικρός, μετά από έντονη βάσανο σκέψης, είχα καταλήξει στο στοχαστικό συμπέρασμα:

"η απλότητα κρύβεται μέσα στην πολυπλοκότητα και η πολυπλοκότητα μέσα στην απλότητα..."

Σήμερα, πιο απλά, αν ήθελα να αναδιατυπώσω το συμπέρασμα βιωματικής ζωής μου, θα ήταν:

"η ζωή μας ένα fractal..."






Φύσις 2




Φύσις και Φυσικοί.
Φύσις και Φυσικοί Νόμοι.
Φύσις και Παρανόμοι.
Η προέλευσις;
Ο νομοθέτης;

Ένα μπορώ να πω:

κοινός προορισμός
και
αέναα προδιαγεγραμμένη μοίρα...

Μια ιδέα εδώ.



ή πιο απλά:

η Σάρα, η Μάρα και το κακό συναπάντημα... (των πολύπλοκων σκέψεων)


"Σάρα"
Στίχοι: Νίνα Ναχμία
Μουσική, Ερμηνεία: Νένα Βενετσάνου

Φύσις 1




"Μάγεμα η Φύσις και όνειρο,
στην ομορφιά και χάρη...
η μαύρη πέτρα ολόχρυση
και το ξερό χορτάρι..."

Χωρίς λοιπά λόγια!


4 σκηνές από το βίο των Ελλήνων: Σκηνή δεύτερη



Το ότι τα Μαθηματικά είναι το βασικό ερμηνευτικό εργαλείο του Σύμπαντος, το ξέρουμε ήδη από τα αρχαία χρόνια (αει ο θεός ο μέγας γεωμετρεί... κλπ, κλπ).

Το ότι οι Φυσικοί χρησιμοποιούν τα Μαθηματικά, περισσότερο και από τους Μαθηματικούς, για να περιγράψουν και να ερμηνεύσουν τον κόσμο γύρω τους, και αυτό μας το έχουν αποδείξει...

Το τί ακριβώς όμως, μας έχουνε πει με απλά λόγια, αλήθεια Ελληνάρες μου, το έχουμε καταλάβει...;





Υ.Γ.: Σημαντικό tip για να καταλάβετε τη μαθηματική αυτή σχέση, είναι να συνειδητοποιήσετε τη διαφορά "γνώσης"-"πληροφορίας"...


Μύθοι και μύθοι...


Σήμερα, έχεις τα πάντα στο πιάτο σου με ένα κλικ! Ό,τι θες, ταχύτατα, είναι μπροστά σου, χωρίς καν να κουνηθείς από τη θέση σου. Δεν χρειάζεται να πας εσύ εκεί, όλος ο κόσμος έρχεται εκεί που βρίσκεσαι μέσα από το διαδίκτυο. Νιώθω ότι περισσότερο ανθρωποκεντρικό δίκτυο δεν έχει υπάρξει ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία, ούτε καν τότε που πιστεύαμε ότι η γη είναι επίπεδη και το κέντρο του σύμπαντος...

Ταχύτατα αλλάζει ο κόσμος γύρω σου, ταχύτατα αναγκάζεσαι να αλλάξεις και εσύ. Αν μείνεις πίσω είσαι ο συντηρητικός, ο ξενέρωτος, ή ο παλαιομοδίτης ή ακόμα ο ρομαντικός... Ξύπνα! Πού ζεις; Σου φωνάζουν τα πάντα γύρω σου. 

Όμως, παρά το ότι έχεις τα πάντα στο πιάτο σου ανά πάσα ώρα και στιγμή, δεν συνεπάγεται ότι αυτό που σου πλασάρουν για να φας, είναι ποιοτικό και διατηρεί την επιτυχημένη συνταγή. Πόσοι αναρωτιούνται: αυτό που θα πάρω από το διαδίκτυο θα είναι καλό; Και πόσοι από μας πήραμε από το διαδίκτυο και... δεν ήταν καλό τελικά! Πόσοι από μας αυτό που έχουμε γρήγορα και άμεσα, είναι κάτι που κρατά λίγο και μετά το πετάμε; Εξυπηρετεί την ανάγκη της στιγμής, υποκύπτουμε για να καλύψουμε γρήγορα ένα πρόβλημα, καταναλώνουμε ταχύτατα και μετά φτου και από την αρχή. Και έτσι του καταναλωτικού κύκλου τα γυρίσματα καλά κρατούν...

Το πρόβλημα είναι ακριβώς ότι στο βωμό της ταχύτητας (ταχυφαγία, ταχυμεταφορές, ταχυπληροφορία 4G κλπ) χάνεται η ποιότητα του προϊόντος τις περισσότερες φορές. Αν κάτι το έχεις γρήγορα και άμεσα, όπου και όπως και αν είσαι, δεν σε νοιάζει αν είναι το τέλειο, αρκεί προσωρινά να σου καλύψει μια ανάγκη. Το περίεργο είναι ότι η ανάγκη μένει (έτσι έχει φτιαχτεί εξάλλου) και εσύ προχωράς το επόμενο λεπτό σε νέα αναζήτηση ταχύτατου τρόπου κάλυψης της ανάγκης αυτής. Με λίγα λόγια, η ποσότητα και η ταχύτητα προσφοράς της, έχουν αντικαταστήσει την ποιότητα. Έτσι, δεν υπάρχει κίνητρο να κουνηθεί κανείς από τη θέση του, αφού όλα σε σημαδεύουν και έρχονται και σε βρίσκουν κατακούτελα εκεί που είσαι για να σου δοθούν απλόχερα αρχικά, με προοπτική όμως να σου αποδοθούν ευθύνες συμμετοχής αργότερα σε αυτό το παιχνίδι του καταναλωτικού παραλόγου. Άνθρωπος χωρίς κίνητρο όμως, είναι άνθρωπος ακίνητος και άνθρωπος ακίνητος τελικά ατροφεί και γίνεται και άνθρωπος αναίσθητος. Αν δεν κινείσαι (ο άνθρωπος όπως και η ζωή, υπάρχουν αυστηρά μέσα από την κίνηση και την αναζήτηση), χάνεις τις αισθήσεις σου, κλείνεις τις προσλαμβάνουσές σου και αρχίζεις την ύπνωση και την αποσύνθεση.

Δεν είναι λοιπόν, η ταχύτητα αυτού που μεταφέρεται όσο η ποιότητά του, που έχει μεγαλύτερη αξία. Αυτό, εξάλλου το έχει αντιληφθεί τόσο η λαϊκή σοφία χιλιάδες χρόνια πίσω, με τρανταχτό παράδειγμα τον Αίσωπο και το μύθο του για το Λαγό και τη Χελώνα (τον κύριο Λαγό, κάπου στα μισά της διαδρομής, η πολύ σιγουριά και ασφάλεια τον οδήγησε στην ύπνωση... μα την κυρά Χελώνα, η πεισμονή και το κίνητρο την οδήγησε στη λύτρωση...)





όσο και η επιστημονική σοφία, με ανυπέρβλητο παράδειγμα τον μεγάλο Φυσικό Heisenberg με την αρχή της απροσδιοριστίας του, κατά την οποία όσο καλύτερα μετράς την ταχύτητα ενός σώματος τόσο απομακρύνεσαι από την ακρίβεια της θέσης του, της στροφορμής του, της σύνθεσής του και τελικά της ποιότητάς του... Κοινώς, όσα κερδίζεις με το να ξέρεις την ταχύτητα τα χάνεις από το να αντιλαμβάνεσαι την ουσία του...

Βέβαια, θα μου πείτε ότι όλα είναι ένα matrix και ζούμε σε ένα απροσδιόριστο και αβέβαιο περιβάλλον. Όλοι επιλέγουμε τελικά ποιους μύθους θα ακολουθούμε και με ποια ψέμματα θα αυτοβαυκαλιζόμαστε. Και εκεί ακριβώς είναι το ερώτημα αυτής της ανάρτησης:

Ποιους μύθους προτιμάτε εσείς; Τους μύθς του Αισώπ' ή τους μύθους του e-shop?






Νόμος του La Place


Υπάρχει ένας νόμος στη Φύση, ο γνωστός νόμος του La Place που λέει ότι:

"η Τάση στην επιφάνεια μιας σφαίρας είναι το αποτέλεσμα της Πίεσης στο εσωτερικό της σφαίρας επί την Ακτίνα της σφαίρας, δια το Πάχος  του τοιχώματος x 2. Άρα, όσο αυξάνεται η πίεση τόσο αυξάνεται αντιρροπιστικά και το πάχος για να διατηρηθεί σταθερή αυτή τη Τάση". 

Με μαθηματικό τύπο, αυτός ο νόμος αποτυπώνεται ως εξής:

Τ=(P x r) / 2 W 

όπου Τ η τάση, P η πίεση, r η ακτίνα και W το πάχος.

Σχηματικά (αλλάζουν ελαφρώς οι συμβολισμοί) φαίνεται ο νόμος του La Place στις δυο παρακάτω εικόνες:




Αναλογίζομαι όμως, ότι ο νόμος αυτός, θα μπορούσε κάλλιστα να εφαρμοστεί και στα κοινωνικά φαινόμενα εκτός από τα φυσικά (καθότι τα κοινωνικά φαινόμενα θεωρούνται φυσικά γεγονότα - ή μήπως όχι; μήπως δηλαδή θεωρούνται αφύσικα..;) και να ερμηνευτεί ως εξής:

"Η Τάση στην επιφάνεια της Γης (σφαίρα είναι και αυτή), είναι το αποτέλεσμα της Πίεσης (που βιώνουν στο εσωτερικό τους οι άνθρωποι που ζουν στη σφαίρα αυτή), επί την παγκόσμια Ακτίνα (εξάπλωσης της φοβερής πίεσης της σφαίρας αυτής), δια το διπλάσιο του Πάχους του τοιχώματος. Άρα, όσο αυξάνεται εκείνη η εσωτερική πίεση που βιώνει ο καθένας σε αυτή τη σφαίρα που λέγεται Γη, η Τάση των καιρών μας θέλει να αυξάνεται περισσότερο και το πάχος των ανθρώπων που κατοικούν πάνω της, άρα να γίνονται περισσότερο παχύδερμοι και αδιάφοροι, και έτσι να διατηρείται αυτή η Τάση".

Αν αυτός ο νόμος πραγματικά λειτουργεί τόσο στη Φυσική όσο και στη Φυσιολογία, τότε έχουμε μια τρανή απόδειξη, γιατί η πρώτη αντίδραση, η σχεδόν αντανακλαστική θα λέγαμε, ενός ανθρώπου που πιέζεται από παντού, είναι να γίνει αδιάφορος, αναίσθητος και παχύδερμος, τυφλός και στενόμυαλος, κοινώς να μην καταλαβαίνει τίποτα και να μην συναισθάνεται τίποτα..








Κάποια πράγματα λοιπόν, είναι νομοτελειακά κύριε La Place...; 



Νέοι Ορίζοντες;


Ανοίγω, μετά από πολλά χρόνια (!) εφημερίδα και διαβάζω:

Σαν Σήμερα:

το 1054 ο Πατριάρχης Κων/πόλεως Μιχαήλ Κηρουλάριος επισημοποιεί το Σχίσμα των Εκκλησιών και αφορίζεται από τους απεσταλμένους του Πάπα.

το 1661 τυπώνεται το πρώτο χαρτονόμισμα στην Ευρώπη από την Τράπεζα της Στοκχόλμης.

το 1877 γεννιέται ο Άιβι Λι, αμερικανός δημοσιογράφος, ο 'πατέρας' των δημοσίων σχέσεων και εφευρέτης των δελτίων τύπου.


Πόσο επίκαιρες είναι οι μαυρισμένες λέξεις των παραπάνω προτάσεων; Διχασμός, χρήμα στην Ευρώπη των Τραπεζών, δημοσιοσχεσίτες και δελτία τύπου και πιθανός και πάσης φύσεως δελτία...

Τελικά, η Ιστορία επαναλαμβάνεται;


Συνεχίζοντας, το Σαν Σήμερα, όμως, διαβάζω και το εξής:

το 1969 εκτοξεύεται το διαστημόπλοιο Apollo 11, με τους Νιλ Άρμστρογνκ, Μπαζ Ώλντριν, Μάικ Κόλινς, με προορισμό τη Σελήνη.

και ακολούθως, διαβάζω με ιδιαίτερη χαρά και το εξής:

Το διαστημόπλοιο New Horizons, προσέγγισε τον πλανήτη Πλούτωνα! Το διαστημόπλοιο που ξεκίνησε την αποστολή του στις αρχές του 2006, ταξιδεύοντας με μια ταχύτητα μεγαλύτερη των 49.300 χλμ την ώρα, πέρασε σε απόσταση περίπου 12.400 χλμ από τον πλανήτη Πλούτωνα γύρω στις 02:48 σήμερα ώρα Ελλάδος. Το New Horizons είναι το πιο γρήγορο σκάφος που έχει στείλει ο άνθρωπος στο διάστημα. 

Τελικά, η Ιστορία πάει μπροστά; Προχωρά σε Νέους Ορίζοντες; Βελτιώνεται ο Άνθρωπος με όλα αυτά που ανακαλύπτει και εφευρίσκει;

Το ερώτημα δύσκολο και μάλλον αναπάντητο...

He, who sacrifices freedom...


Στο τραπέζι σήμερα, καλεσμένοι μου για να αναλύσουν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, είναι τρεις ξεχωριστές προσωπικότητες: ο Μαρξ, ο Φρανγκλίνος και ο Λουδοβίκος των Ανωγείων, που μου έστειλαν ως υλικό διαπραγμάτευσης δυο βιντεάκια και ένα τραγουδάκι, που αποκαλύπτουν πολλές μυστικές πτυχές της κρίσης στην οποία έχουμε περιέλθει η ανθρωπότητα...

Το πρώτο, βίντεο, αφορά την οικονομική ιστορία και κρίση της Αμερικής.

Το δεύτερο, αφορά την οικονομική ιστορία της Ευρώπης, την κρίση της Ελλάδας και τη σχέση αυτής της κρίσης με την κρίση της Αμερικής το 2008.

Αξίζει να αφιερώσετε 45 λεπτά από τη ζωή σας για να τα παρακολουθήσετε.

Στο τέλος, νομίζω θα αναφωνίσετε το σωστό συμπέρασμα:

Πόσο μεγάλος ήταν ο κύριος Μαρξ όταν μίλησε για την αυτοκαταστροφική ταυτότητα του καπιταλισμού, ο οποίος διάγει τον βίο του μέσα από επαναλαμβανόμενους κύκλους καταστροφής-αναγέννησης, ακόμα μεγαλύτερης καταστροφής-ακόμα μεγαλύτερης αναγέννησης κοκ...;

Άρα, το σωστό ερώτημα στο δημοψήφισμα, αν είχε το θάρρος αυτή η πολιτική σκηνή της χώρας μας, θα ήταν μέσα ή έξω από μια Ευρώπη των τραπεζών και των τραπεζιτών...;

Όσον αφορά τώρα τα ναι και τα όχι, τα διχαστικά ή μη ερωτήματα, χαρίζω σε όλους όσους ψήφισαν σήμερα -δεν ήμουν απ' αυτούς- το παρακάτω όμορφο τραγουδάκι του Λουδοβίκου των Ανωγείων:



"Το όχι αποκοιμήθηκε στην αγκαλιά του ναι"
Στίχοι, Μουσική, Ερμηνεία:
Λουδοβίκος των Ανωγείων



"Ανάμεσα στο όχι και το ναι, χάθηκε η ζωή μου, μεγάλε ουρανέ..."

Έτσι, για να κοιμηθούν όλοι απόψε αγκαλίτσα, μονιασμένοι και ήσυχοι, ασφαλείς πλέον ότι αύριο θα ξημερώσει ο ήλιος χωρίς όμως, να έχει αλλάξει τίποτα από μόνο του προς το καλύτερο σε αυτή τη χώρα... Διότι, αυτή η χώρα χρειάζεται δουλειά και κάθαρση, όπως η κάθαρση που ερχόταν κάποτε, με του Δία τον κεραυνό... Μέχρι που ήρθε βέβαια, ο Φρανγκλίνος, ο οποίος με το αλεξικέραυνο, δεν εφηύρε απλά την ανάγκη του ανθρώπου να τραβά το φως των κεραυνών και έτσι να προστατεύεται, αλλά ανακάλυψε μια βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου, να αναζητά μηχανισμούς προστατευτικής σιγουριάς έναντι των μηχανισμών της εκτυφλωτικής αβεβαιότητας που τον περιτριγυρίζουν... Αλλά, όποιος πληρώνει ως αντίτιμο αυτής της σιγουριάς την ελευθερία του, τότε χάνει τα πάντα και μαζί, χάνει και όλο του το συμπαντικό (και σημαντικό) είναι....



"He, who sacrifices freedom for security, deserves neither..."

Franklin Benjamin

Και η άνοιξη να μπει μες στο χορό!


Τις τελευταίες μέρες -και νύκτες- με έχει πραγματικά απορροφήσει ένας λίγο άγνωστος κλάδος, αυτός της Κοινωνιοβιολογίας, ο οποίος βασίζεται στην άποψη ότι η κοινωνική συμπεριφορά των ζώων είναι αποτέλεσμα βιολογικών χαρακτηριστικών και μάλιστα χαρακτηριστικών δαρβίνειας εξέλιξης... Αν και εδώ μπορεί κάποιος να βρει πρόσφορο έδαφος για άνθιση ρατσιστικών διαθέσεων, η ουσία αυτού του επιστημονικού κλάδου που ξεκίνησε από το βιβλίο του Edward O. Wilson είναι τόσο βαθιά όσο τα ερωτήματα περί της ανθρώπινης φύσης, περί ηθικής -ή όχι- δομής του ανθρώπινου συνειδέναι, περί ζωωδών ενστίκτων, περί αλτρουισμού και περί εγωισμού...

Και αν νομίζετε ότι αυτός ο κλάδος είναι παν-άσχετος με την κρίση που βιώνουμε και με τις οικονομικές εξελίξεις της χώρας έχω να δηλώσω ότι ποτέ δεν βρήκα μεγαλύτερη συσχέτιση μιας επιστημονικής θεωρίας με την καθημερινή μας πρακτική...

Αν όλοι αυτοί που ασχολούνται με την οικονομία, θεωρούμε ότι λίγο-πολύ παίζουν με τα νούμερα, τους μισθούς, με τους ανθρώπους  και το μέλλον τους (μας), άλλο τόσο έχω να δηλώσω ότι παίζει και η Φύση μαζί μας...  Και αν θυμάστε από τη Βιολογία, υπάρχει ο όρος "Οικονομία της Φύσης", ο οποίος αφορά μια εγγενή δυναμική της μαμάς-Φύσης να καταναλώνει την ελάχιστη ενέργεια ώστε να πετυχαίνει το μέγιστο αποτέλεσμα. Αν τώρα, συνδυάσουμε παιχνίδια και οικονομία θα προκύψει η αγαπημένη θεωρία του Υπουργού Οικονομικών της Χώρας, κυρίου Βαρουφάκη, η Θεωρία των Παιγνίων! Αυτή η θεωρία, όσο και αν σας φαίνεται παράξενο είναι αυτή που βρίσκεται στη βάση των εξηγήσεων που δίνει η Κοινωνιοβιολογία για τη συμπεριφορά ανθρώπινων -και όχι μόνο- ζώων!

Η Κοινωνιβιολογία, που έχει συσχέτιση με την άποψη περί εγωιστικών γονιδίων, στηρίζεται στη Θεωρία των Παιγνίων, για να εξηγήσει την αλτρουιστική μας συμπεριφορά, ως υπάκουη σε εξελικτικές επιταγές, που θέλουν να επιλέγονται κάποιες συμπεριφορές έναντι άλλων... Δείτε εδώ, τι εννοώ!

Αυτό, όμως που μου έκανε ακόμα πιο μεγάλη εντύπωση είναι ότι η Θεωρία των Παιγνίων, από μόνη της έδωσε την απάντηση στο ερώτημα "ποιος δρόμος πρέπει να ακολουθηθεί για να σωθεί η κοινωνία του ανθρώπου"; Στο βιντεάκι αυτό, ο μεγάλος Richard Dawkins εξηγεί ότι εκείνο το παιχνίδι που αποδίδει καλύτερα, είναι εκείνο που φέρει το όνομα "Tit for Tat" και το οποίο επιφέρει κάποια πραγματικά απίστευτα αποτελέσματα! Είναι εκείνη η συμπεριφορά που λέει ότι όταν ξεκινήσεις να δίνεις, και ο άλλος σου ανταποδώσει και εσύ συνεχίζεις να ανταποδίδεις, τότε το σύστημα θα πάει μπροστά και θα είναι όλοι οι παίκτες νικητές! Επίσης, αν κάποιος σου τη φέρει και δεν σου ανταποδώσει, για να επιβιώσεις πρέπει και εσύ να του ανταποδώσεις το κακό (σας θυμίζει το της παλαιάς διαθήκης "οφθαλμός αντί οφθαλμού";), ενώ αν ύστερα εκείνος καταλάβει το λάθος του και αρχίσει αυτός να σου δίνει και εσύ ανταποδίδεις με θετικό τρόπο (σας θυμίζει το της καινής διαθήκης αίτημα περί "συγχώρεσης";) το πράγμα θα στρώσει και οι δυο σας θα βαδίσετε νικητές! Όλο αυτό το σκηνικό δεν έχει ήδη δημιουργήσει το πλαίσιο για μια ηθική οπτική της ανθρώπινης συμπεριφοράς;! Να πώς χωρά η Ηθική στα ανθρώπινα κατορθώματα: άμεσα πηγάζει από τη βιολογική διάσταση της Θεωρίας των Παιγνίων!

Το ακόμα πιο εντυπωσιακό όμως, με αυτή την άποψη περί "Tit for Tat" είναι ότι έχει τη βάση της σε ένα φυσικό φαινόμενο που θυμάμαι ήδη από τις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου: είναι το φαινόμενο του συντονισμού, κατά το οποίο αν η συχνότητα που επιβάλλει ο διεγέρτης σε ένα παλλόμενο σώμα είναι ίδια με την ιδιοσυχνότητα με την οποία πάλλεται το ίδιο αυτό σύστημα, τότε το πλάτος της κίνησης θα μεγιστοποιηθεί! Με άλλα λόγια, αν ο διεγέρτης πράξει με τον ίδιο τρόπο με το διεγερόμενο σύστημα, τότε θα επέλθει συντονισμός και το αποτέλεσμα θα είναι το μέγιστο!! Μα αυτό δεν λέει το "Tit for Tat"; Αν πράξεις το ίδιο με αυτό που σου επιβάλανε, τότε το αποτέλεσμα θα είναι το καλύτερο και το μέγιστο. Πώς θα μπορούσε εξάλλου να είναι διαφορετικά αφού η Βιολογία βασίζεται στη Χημεία, η οποία με τη σειρά της δεν είναι τίποτε άλλο από την έκφραση της Φυσικής! Και για να κλείσει ο κύκλος (των χαμένων ποιητών και ποιημάτων=δημιουργημάτων), προσέξτε και άλλη μια παράμετρο του φαινομένου του συντονισμού: το αποτέλεσμα της ταλάντωσης είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που θα παίρναμε αν αθροίζαμε τις δυο ταλαντώσεις, δηλαδή την ταλάντωση που προκαλεί η ιδιοσυχνότητα του συστήματος και την ταλάντωση που προκαλεί η συχνότητα του διεγέρτη. Κοινώς, το αποτέλεσμα είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών του. Και αυτό είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό που εξηγεί η Κοινωνιοβιολογία!

Άρα,Φυσική-->Χημεία-->Βιολογία-->Κοινωνιοβιολογία-->Οικονομία->Παιχνίδι!!... Η συσχέτιση αυτή με έχει συνεπάρει πραγματικά... διότι το ένα εμπεριέχει το άλλο σε μια συνέχεια συγκλονιστική! Και πού καταλήγει αυτή η αλληλουχία; Μα φυσικά στο Παιχνίδι, που απουσιάζει σχεδόν παντελώς από τη δύστυχη καθημερινότητά μας...

Το μήνυμα ένα και βασικό: αν πρώτοι προτάξουμε το χέρι μας και βοηθήσουμε τον άλλον, και αν αυτός με τη σειρά του ακολουθήσει αυτή την τακτική, τότε ο κόσμος μας θα γίνει καλύτερος. Είναι η τακτική που η Φύση-Δημιουργός μας δείχνει. Είναι η ίδια τακτική που ο ποιητής-δημιουργός Γιάννης Ρίτσος μας έχει δηλώσει ξεκάθαρα:


Αν όλα τα παιδιά της γης
πιάναν γερά τα χέρια
κορίτσια αγόρια στη σειρά
και στήνανε χορό
ο κύκλος θα γινότανε
πολύ πολύ μεγάλος
κι ολόκληρη τη Γη μας
θ’ αγκάλιαζε θαρρώ.

Αν όλα τα παιδιά της γης
φωνάζαν τους μεγάλους
κι αφήναν τα γραφεία τους
και μπαίναν στο χορό
ο κύκλος θα γινότανε
ακόμα πιο μεγάλος
και δυο φορές τη Γη μας
θ’ αγκάλιαζε θαρρώ.

Θα 'ρχόνταν τότε τα πουλιά
θα 'ρχόνταν τα λουλούδια
θα 'ρχότανε κι η άνοιξη
να μπει μες στο χορό
κι ο κύκλος θα γινότανε
ακόμα πιο μεγάλος
και τρεις φορές τη Γη μας
θ’ αγκάλιαζε θαρρώ!

(Στίχοι: Γιάννης Ρίτσος, Μουσική: Μίμης Πλέσσας)




Κοιτάξτε γύρω σας, όλοι! Τα πάντα σας προσκαλούν για συνεργασία, τα λουλούδια, τα φυτά, τα ζώα, οι θάλασσες, τα βουνά...! Τα πάντα τείνουν το χέρι τους για να ανταποδώσουμε το καλό. Το καλό, όσο και αν φαίνεται παράξενο είναι το πιο εγωιστικό που μπορούμε να κάνουμε! Με άλλα λόγια: η αλτρουιστική συμπεριφορά είναι η πιο εγωιστική συμπεριφορά, αυτή που η εξέλιξη πριμοδοτεί και ευοδώνει! Ας την κάνουμε λοιπόν, όλοι πράξη! Και κυρίως, ας την κάνουμε όλοι παιχνίδι...!! Ας γίνει η ζωή μας ένα παιχνίδι και παιχνίδι μας ας γίνει η ζωή, για να πάμε όλοι μπροστά!



Πού θα πάει αυτή η δουλειά...;



"Ας σκεφτούμε ένα άλλο παράδειγμα προσφοράς δώρων: ο Mick Jagger λίγο πριν το κλείσιμο μιας συναυλίας στο Candlestick Park του San Francisco, κάθιδρος, κορδώνεται σαν το Βασιλιά της Ροκ, σκίζει το γυαλιστερό συνθετικό μπλουζάκι του, το στριφογυρίζει μερικές φορές πάνω από το κεφάλι του, ψεκάζοντας με ιδρώτα το κοινό, και στη συνέχεια το εκσφενδονίζει στο ακροατήριο μπροστά στη σκηνή, όπου μια θαυμάστρια σε παράκρουση το αρπάζει, το σφίγγει στο στήθος της και ορκίζεται να μην το πλύνει ποτέ. Μολονότι οι οπαδοί των Rolling Stones ίσως νιώσουν φθόνο, ενώ άλλοι ίσως αηδιάσουν από αυτή την κίνηση, οι οικονομικοί ανθρωπολόγοι παρατηρούν και λένε: 'Α! Το δώρο εμπεριέχει το πρόσωπο'. Πράγματι, τα δώρα ενσωματώνουν πάντοτε κάποια μαγική ουσία του δωρητή, η οποία δεν χάνεται ποτέ και προσδίδει αξία σε ένα αντικείμενο, όπως το μπλουζάκι, ακόμα και αφότου εξατμιστεί ο ιδρώτας του Jagger".

(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από το "Οικονομία και Πολιτισμός" των Wilk και Cligget, εκδ. ΚΡΙΤΙΚΗ, 2010, σελ. 256)






Επιτρέψτε μου όμως, να διαφωνήσω εν μέρει με τους συγγραφείς αυτού του, εξ-αιρετικού κατά τα άλλα, συγγράμματος και να τονίσω ότι αυτό που περικλείει και ενσωματώνει ένα δώρο, δεν είναι τόσο αυτό που νοηματοδοτεί το "πρόσωπο" που μας το δωρίζει, αλλά το "μαζί με το πρόσωπο" που μας το δωρίζει. Αυτός ο συνδυασμός, το "μαζί", είναι που αποτελεί την ουσία του πράγματος, "την ουσία που δεν χάνεται ποτέ" όπως λένε οι συγκεκριμένοι συγγραφείς... Και αυτή η ουσία, δεν χάνεται γιατί έρχεται να αντισταθεί στον προαιώνιο και παντοτινό εχθρό των ανθρώπων: τον κύριο Χρόνο! Το δώρο λοιπόν, σφραγίζει και μεταφέρει μια υπόσχεση, αυτήν της αιώνιας ανάμνησης, της αιώνιας ταύτισης με τον άχρονο χρόνο. Μόνο έτσι νικιέται ο Χρόνος, όταν κάτι τον ακολουθεί για πάντα, όταν κάτι γίνεται εσωτερικό χαρακτηριστικό του και κυλά μαζί του ανεπηρέαστο από εξωτερικά ερεθίσματα... Μόνο έτσι τελικά, κάτι γίνεται μαγικό... (παράδειγμα τρανό και αξεπέραστο ο μαγικός Νίκος Ξυλούρης, που σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή, κάνοντας τον ίδιο το χρόνο να τον ακολουθεί αιώνια πιστά, χορεύοντας σε ρυθμό της λύρας του πάνω στους κυματισμούς του σύμπαντος - υπάρχουν καλύτερα δώρα από τα τραγούδια του άραγε;)


Διότι, όπως το προσδιόρισε ο Νεύτων:

"ο απόλυτος, αληθινός και μαθηματικός χρόνος, αφ' εαυτού του, και από την ίδια του τη φύση, κυλά ομοιόμορφα χωρίς εξάρτηση από οτιδήποτε εξωτερικό."

(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από το "Ιστορία της Τεχνολογίας" του Donald Cardwell, εκδ. Μεταίχμιο, 2000, σελ. 97)


Στις μέρες μας, πολλές φορές τα δώρα καταντούν τυπικές διαδικασίες, που από υποχρέωση δεν μπορούμε να αποφύγουμε (να πάρουμε ή να δώσουμε). Μαζί τους, χάνεται όμως και αυτή η μαγική ουσία που κουβαλούν, οπότε αυτή η ουσία μοιάζει με είδος προς εξαφάνιση στις μέρες μας. Έτσι, η επέλαση του Χρόνου είναι σαρωτική, όλοι τον κυνηγάμε μα κανείς δεν τον φρενάρει, όλοι τον εχθρευόμαστε μα κανείς δεν του αφήνει ούτε καν μια γραντζουνιά... Ο Χρόνος, μονάχος αλωνίζει στις ψυχές των ανθρώπων, οι οποίες έρμαιες χωρίς μαγική ουσία, δεν μπορούν να τον ακολουθήσουν στο άχρονό του ταξίδι. Οι ψυχές τελικά, βασανίζονται να κυνηγούν την αιωνιότητα, όταν είναι καταδικασμένες απλά να ψηλαφούν τις χαρακιές που αφήνει στο πέρασμά του ο Χρόνος...


Διότι, όπως το έθεσε ο Weber μέσα από τις μελέτες του για τους άλλους πολιτισμούς:

"Το μοναδικό χαρακτηριστικό του νεότερου βιομηχανικού καπιταλισμού, είναι ο βαθμός στον οποίο η 'εκλογίκευση' είχε διεισδύσει σε κάθε ανθρώπινη σχέση και την είχε επηρεάσει. Το πεπρωμένο της εποχής μας χαρακτηρίζεται από την εκλογίκευση και τη διανοητικοποίηση και πάνω απ' όλα από την απομάγευση του κόσμου".

(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από το "Οικονομία και Πολιτισμός" των Wilk και Cligget, εκδ. ΚΡΙΤΙΚΗ, 2010, σελ. 215)


Αυτήν την προβληματική, την περιγράφει περίφημα, η ιέρεια της στιχουργικής του καθημερινού χωρόχρονου, η Λίνα Νικολακοπούλου στο παρακάτω εξαιρετικό τραγουδάκι... που ξεδιπλώνει με τελετουργική διαδικασία αρχαίων λαών, τις τρεις διαστάσεις του Χρόνου (παρελθόν-παρόν-μέλλον) σε μια κοινή ευθεία γραμμικής καταγωγής, όπως ακριβώς θα έκαναν τα κλαν και οι 'φυλές' της Αφρικής, σε μια προσπάθειά τους να εξευμενίσουν τους αποστάτες του πολιτισμού... που δεν είναι τίποτε άλλο από την αποστασία της ίδιας της καρδιάς έναντι του μυαλού, της άπιαστης ύπαρξης έναντι της απτής, του πνεύματος έναντι της ύλης, του παραλόγου έναντι του ελλόγου, τελικά του μαγικού έναντι του απομαγεμένου...


"Η μπλούζα"
Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου
Μουσική: Γιάννης Σπάθας
Ερμηνεία: Νίκος Κουρουπάκης
Πρώτη ερμηνεία: Ελένη Βιτάλη



"Πού θα πάει αυτή η δουλειά, είπε η καρδιά μου στο μυαλό..."


Τι είναι Δια-φο(υκω)-τισμός;



Τις τελευταίες μέρες διαβάζω για το Διαφωτισμό, μια περίοδο-φάση στην ανθρώπινη ιστορία που μου έχει κάνει ιδιαίτερη εντύπωση. Ίσως να μην είναι τυχαίο ότι επανέρχομαι σε αυτήν την περίοδο, λίγες μέρες πριν τις εθνικές μας εκλογές... που η έννοια του φωτός καλό θα ήταν να διέπει κάθε μας κίνηση!

Τι είναι όμως Διαφωτισμός; 

Ο Καντ το είπε απλά: "είναι η έξοδος από την ανωριμότητά μας, μια ανωριμότητα που ο ίδιος ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος". Συνεπώς, αφήνει χώρο ο Καντ σε μια προσπάθεια διεξόδου από την ανωριμότητα μέσα από μια αλλαγή που θα επέλθει στο εσωτερικό του ανθρώπου.

Ο Διαφωτισμός στηρίζεται στον ορθό Λόγο, θεωρώντας ότι με αυτόν θα ερμηνεύσει τα φαινόμενα, με αυτόν θα εξηγήσει τον κόσμο του (εσωτερικό και εξωτερικό), με αυτόν θα κατακτήσει τη μια και μοναδική Αλήθεια. Ο Λόγος δηλαδή είναι εκείνο το όχημα που θα μας φτάσει στην κορυφή όπου κατοικεί η Αλήθεια. Ο Λόγος ως ένα σύστημα-όχημα οδηγεί σε απαντήσεις.

Ο Διαφωτισμός αντιδιαστέλλεται από την Πίστη, η οποία και αυτή όμως είναι ένα όχημα που υποστηρίζει ότι οδηγεί στη μια και μοναδική Αλήθεια, την Αλήθεια του Θεού. Άρα, και η θρησκεία λέει ότι φτάνει στην κορυφή όπου κατοικεί η Αλήθεια, είτε αυτή είναι κορυφή του Ολύμπου είτε του όρους Σινά... Το μοντέλο όμως είναι το ίδιο: η Πίστη ως ένα σύστημα-όχημα οδηγεί σε απαντήσεις.

Ξαναγυρίζω στο Λόγο και υποστηρίζω -όπως σε πολλές παλαιότερες αναρτήσεις έχω κάνει- ότι και ο Λόγος βασίζεται σε αξιώματα, σε παραδοχές δηλαδή, πάνω στα οποία πατά και χτίζει το εποικοδόμημά του για να ερμηνεύσει παρελθόν, παρόν και μέλλον. Τα αξιώματα είναι αυταπόδεικτα, λένε τα Μαθηματικά. Ή τα αποδέχεσαι και προχωράς, ή δεν τα αποδέχεσαι και πας και γίνεσαι φιλόλογος (τώρα θα μου πείτε βέβαια, ποιος είναι πιο πολύ φίλος με το Λόγο, ο φιλόλογος ή ο μαθηματικός, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία...). Βλέπουμε δηλαδή, ότι και ο ίδιος ο Λόγος ενέχει μια εξουσία ως προς την αποδοχή του. Μια εξουσία, που αναλόγως χρήσης, οδηγεί σε λιγότερο ή περισσότερο παράλογες καταστάσεις...

"Οι αθέμιτες χρήσεις του Λόγου είναι εκείνες που γεννούν τον δογματισμό και την ετερονομία, μαζί με την αυταπάτη. Από την άλλη μεριά, όταν η νόμιμη χρήση του Λόγου έχει πλήρως καθορισθεί στο επίπεδο των αρχών που τη διέπουν, τότε μπορεί να εξασφαλισθεί η αυτονομία. Η κριτική αποτελεί, κατά κάποιον τρόπο, το εγχειρίδιο του Λόγου που ανδρώθηκε μέσα στο Διαφωτισμό. Και αντιστρόφως, ο Διαφωτισμός είναι η εποχή της κριτικής".

(αναδημοσίευση χωρίς άδεια από το "Τι είναι Διαφωτισμός" του Μισέλ Φουκώ, εκδ. ΕΡΑΣΜΟΣ, 1988, σελ. 24)


Απ' τη μια λοιπόν ο Λόγος και απ΄την άλλη η Πίστη; Ή μήπως μιλάμε για παρόμοια διαδικασία αφού στη μια περίπτωση μιλάμε για πίστη στο Λόγο του Θεού και από την άλλη θεοποιούμε την πίστη στον Ορθό Λόγο;

Ξέρετε, ο άνθρωπος είτε δρα μέσα από επιστημονικές διαδικασίες είτε μέσα από διαδικασίες πίστης, στην πραγματικότητα αναζητά ένα σύστημα που θα του εξηγεί εύκολα και συνολικά τα φαινόμενα γύρω του. Είναι η ίδια αντίληψη και διαδικασία εξάλλου με αυτή της Ενοποιημένης Θεωρίας που αναζητούν μανιωδώς οι Φυσικοί επιστήμονες εδώ και χρόνια. Δεν δέχομαι λοιπόν, αυτό το κοινότοπο ότι η επιστήμη αναζητά το "πώς" και η πίστη το "γιατί", καθώς οι δυο καταστάσεις συνέχονται, για να μην πω... συγχέονται! Αυτό υποστήριξαν εξάλλου οι δομολειτουργιστές ανθρωπολόγοι (τη συνοχή δομή και λειτουργίας), αλλά αυτό διαπιστώνω και εγώ μέσα από την άσκηση της Ιατρικής: το να μάθεις πώς λειτουργεί μια κατάσταση και ένα φαινόμενο στο σώμα μας, περνά αναγκαστικά μέσα από ερωτήματα του τύπου "γιατί λειτουργεί έτσι"; 

Ο λόγος ύπαρξης μιας διαδικασίας στη βιολογία (που πιο σωστά δεν είναι ο λόγος ύπαρξής της, αλλά ο δικός μας λόγος -discourse- που εμείς της δίνουμε για να υπάρξει στο μυαλό μας και στις θεωρίες μας, ώστε να μπορέσουμε να το αναπαραγάγουμε αφαιρετικά στο μέλλον με τελικό σκοπό να προβλέψουμε αυτό το μέλλον...άρα θα μπορούσε ουσιαστικά να αποτελεί το λόγο της δικής μας ύπαρξης...), αποτυπώνει την ύπαρξη μιας ανάγκης. Όλα γίνονται για μια ανάγκη λοιπόν! Είτε της δίνουμε επιστημονικό νόημα, είτε θεοκρατικό, είτε την εξηγούμε μέσα από την τύχη και την φυσική εξέλιξη ή μέσα από την κατασκευή και τον πολιτισμό, η ανάγκη ήταν, είναι και θα παραμένει ανάγκη.

Αν ξέρεις τελικά, "γιατί" λειτουργεί με έναν τρόπο μια κατάσταση, μπορείς να αναζητήσεις και το "πώς", αλλά και αντιστρόφως, η ανακάλυψη του "πώς", αναπόφευκτα σε φέρνει αντιμέτωπο με το "γιατί". Και τα δυο όμως αποτελούν τους δυο άξονες x, y ενός καρτεσιανού συστήματος που προσδιορίζουν κάθε στιγμή τις συντεταγμένες μιας ανάγκης (από την οποία γεννήθηκε έπειτα και η ανάγκη ενός Συντάγματος στις ανθρώπινες κοινωνίες...)

Για να μην μακρηγορούμε άλλον όμως, καλός ο Διαφωτισμός, καλός και ο Μοντερνισμός, καλή και η Νεωτερικότητα, αφού αποκαλύπτουν αυτήν τη σπουδαία ανάγκη του ανθρώπου να ωριμάσει. Το μεγάλο ερώτημα είναι βέβαια, τι γίνεται μετά, αφού προταθούν αυτές οι διάφορες απόψεις για τον τρόπο που θα επέλθει αυτή η ωρίμανση (περιττό να θίξω εδώ, τις διάφορες διαφημίσεις αυτές τις μέρες ενόψει εκλογών, των "ώριμων" πολιτικών μας ταγών που κάνοντας επίκληση στο συναίσθημα, αγκαλιάζουν πατερναλιστικά τα -ανώριμα;- παιδιά, με σκοπό να τα διδάξουν πώς θα γίνουν ώριμα...). Αυτό το μετά- είναι στην ουσία το μεγάλο πρόβλημα. Δηλαδή, το μετά- καταπιάνεται με το ερώτημα: με ποιον τρόπο θα χρησιμοποιήσουμε τις απαντήσεις του Διαφωτισμού ώστε να καλύψουμε τις ανάγκες τις οποίες ανακαλύψαμε με τη βοήθεια του Διαφωτισμού...; Και αν το ερώτημα φαντάζει ολίγον τι κυκλωτικό, μη φοβάστε... καλώς ήλθατε στον Μετα-Μοντερνισμό!

Ο Μεταμοντερνισμός, είναι η απάντηση του καθενός στις ανάγκες του καθενός... Και εδώ το πράγμα περνά στη σφαίρα του Χάους πια. Διότι:

"Είναι ευρύτατα γνωστό ότι ο έλεγχος πάνω στα πράγματα διαμεσολαβείται από τις σχέσεις μας με τους άλλους. Και οι σχέσεις μας με τους άλλους με τη σειρά τους συνεπάγονται τις σχέσεις μας με τον εαυτό μας και αντιστρόφως. Όμως, έχουμε τρεις άξονες των οποίων ο ειδικός χαρακτήρας και ο ενδοσυσχετισμός πρέπει να αναλυθούν: τον άξονα της γώνσης, τον άξονα της εξουσίας, τον άξονα της ηθικής. Με άλλα λόγια, η ιστορική οντολογία του εαυτού μας οφείλει να απαντήσει σε μια ανοικτή σειρά ερωτημάτων. Πρέπει να πραγματοποιήσει έναν απροσδιόριστο αριθμό ερευνών οι οποίες είναι δυνατόν να πληθαίνουν και να εξειδικεύονται όταν το επιθυμούμε, αλλά οι οποίες θα απευθύνουν όλες τα ερωτήματα συστηματοποιημένα ως ακολούθως: πώς απαρτιζόμαστε ως υποκείμενα της ίδιας μας της γνώσης; πώς απαρτιζόμαστε ως άτομα τα οποία ασκούν ή υπόκεινται σε σχέσεις εξουσίας; πώς απαρτιζόμαστε ως ηθικά υποκείμενα των ίδιων μας των πράξεων";

(αναδημοσίευση χωρίς άδεια από το "Τι είναι Διαφωτισμός" του Μισέλ Φουκώ, εκδ. ΕΡΑΣΜΟΣ, 1988, σελ. 40-41)


Όλα γίνονται αγαπητοί μου για κάποιες ανάγκες. Το ερώτημα είναι αν αυτοί που θα μας κυβερνήσουν μετά τις 25 Ιανουαρίου, θα καταλάβουν τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας μας, που δυστυχώς είναι πολλές και διαφορετικές και κατά πόσον θα μπορέσουν να τις συνταιριάξουν σε μια αξιοπρεπή διαβίωση, στηριζόμενη πάνω σε αξιώματα πανανθρώπινης Αλήθειας.




"Θυμός"
Στίχοι, Μουσική: Ζερβουδάκης Δημήτρης
Αφήγηση: Χάρης Κατσιμίχας
Τραγούδι: Ζερβουδάκης Δ., Κατσιμίχας Χ.
Δίσκος: Ζωής Παιχνίδια


"Αλήθεια λέω...
Σπασμένοι δρόμοι μοναχά, υπήρχαν πάντα εδώ..."