Chance


Μιας και μιλάμε για "ζώα" και "φυτά", για "φυσιολογικό" και "παρα-φύσει", για "άρρεν" ου "θήλυ", διαβάζω κατά τύχη (ή μάλλον κατά ατυχία, γιατί μου χάλασε τη διάθεση πρωινιάτικα) τη σημερινή συγκεκριμένη είδηση...

Και αναρωτιέμαι: 
ποιος είναι το πραγματικό "ζώο" ή "φυτό" 
στη συγκεκριμένη περίπτωση;
ποιο το πραγματικό φύλο του εν λόγω 
σκύλου;
καθώς επίσης αναρωτιέμαι το βαθύτερο "λόγο" 
που έκανε το ζευγάρι των Βρετανών που τελούν εν ύπνωσει 
της αναβίωσης ενός φίλου...;

Εγείρονται ερωτήματα για την κλωνοποίηση, 
για την εξιδανίκευση, 
την εξουσιαστική διάθεση,
την ασθενοποίηση των ψυχών, 
την αποβλάκωση των εγκεφάλων,
τη διαστρέβλωση των πάντων, 
την απογύμνωση του Όλου...
την ομογενοποίηση του Τίποτα.

Αν κάτι θα ήθελα να ευχηθώ για τη νέα χρονιά, είναι το εξής απλό:

"Ας δώσουμε μια ευκαιρία (chance) στους εαυτούς μας να αναλογιστούμε μακρυά από την οχλαγωγή της καθημερινότητας... Ίσως, τότε, δούμε πιο καθαρά τη βρώμικη ζωή μας"

Χρόνια σκεπτικά σε όλους μας!



My Favorite Things


Μιας και χτες όλο το βράδυ στην εφημερία περιτριγυριζόμουν από ζώα (και δεν εννοώ τους ασθενείς, αλλά τους υπόλοιπους), είπα σήμερα το πρωί που γύρισα, να ανακατευτώ με τα φυτά. Ένα από τα αγαπημένα μου πράγματα, είναι να περπατάω -και ενίοτε να χάνομαι- στα βουνά.

Έτσι, πήρα ένα μόνο μικρό ζωάκι μαζί μου, τον κύριο Μαρξ, και πήγαμε στο βουνό, παρά τον πονοκέφαλο και τη ζαλάδα στο κεφάλι μας...

Κάπου εκεί, ανάμεσα στα έλατα, αμέσως μετά από μια στροφή, είδαμε μια πανέμορφη αναπάντεχη εικόνα:



Χαμογελάσαμε και οι δυο, καθώς τα φυτά μπόρεσαν και συγκίνησαν εμάς τα ζώα με τα στολίδια τους... Αμέσως όμως σκέφτηκα, ότι κάποια άλλα ζώα, σκέφτηκαν και προέβησαν σε αυτή την όμορφη πράξη, που σκοπό είχε να μεταδώσει ένα ηχηρό μήνυμα: ότι τα ζώα είναι πάνω από τα φυτά και τα χρησιμοποιούν για τους σκοπούς τους! Αμέσως όμως πιο κάτω, σε μια άλλη στροφή, αντίκρισα μια ακόμα συγκινητική εικόνα:


Ένα κομμένο δέντρο να δακρύζει! Ήταν τα δάκρυα ενός φυτού απέναντι σε έναν άνθρωπο-αδίστακτο-κατασπαρακτικό ζώο... Ήταν όμως δάκρυα γλυκά - ακόμα και στη στενοχώρια τα φυτά, εκφράζονται γλυκά. Και τότε μου ήρθαν και μένα δάκρυα... για την κατάντια του ανθρώπου και την υπερφίαλη συμπεριφορά του. Και τα δάκρυά μου ήταν πικρά, σαν τις πράξεις τις ανεύθυνες που καθημερινά διαπράττουμε...

Ξέρετε, όλα τα όντα τριγύρω μας, 
ζώα και φυτά, φυτά και ζώα, 
έχουν μιλιά και μας μιλούν...
το καθένα λέει τη δική του πονεμένη ιστορία,


δίνει τη δική του οπτική...


αποτυπώνει τις δικές τους συνδηλώσεις...



Σε αυτό το διαστρικό ταξίδι λοιπόν, βλέπετε, όλοι έχουν θέση. 
Και τα "φυτά", και τα "ζώα"...


Και αυτοί που τους στόχους τους έχουν θέσει,
Και εκείνοι που τους στόχους τους, 
στον κόκκορα έχουν αναθέσει...


Και ο λόγος είναι ότι όλοι έχουν αγαπημένα πράγματα που φαντάζονται ότι έχουν και τους κάνουν να συνεχίζουν να στοχεύουν ότι τα έχουν... Τα έχουν όμως επειδή τα έχουν, ή τα έχουν επειδή δεν τα έχουν...;


"My Favorite Things"
Lorrie Morgan




Θα 'ναι φρικτό το στέρεμα της κρήνης...


Οι εικόνες γύρω μου πολυσυλλεκτικές, όπως τα ψώνια στο σουρπερμάρκετ!

Πάω σε συνοικιακή ψησταριά να φάω, ιδιοκτήτης είναι Αλβανός που με τα γνωστά του σπαστά ελληνικά, έχει κοτσάρει ως ρεκλάμα: "η Αφθονία - Ελληνικά, ντόπια κρέατα".

-Αναλογίζομαι, κάτι παρόμοιο δεν κάνανε και οι Έλληνες μετανάστες σε Γερμανίες  και Αμερικές, όταν στήνανε τις πρώτες επιχειρήσεις εστίασης πριν καμιά 50αριά χρόνια; Δεν πουλάγανε το "ντόπιο" φαγητό και τώρα έχουν μεγάλες αλυσίδες εστιατορίων;
-Επίσης, τα σπαστά ελληνικά δεν θα μπορούσαν να είναι παρόμοια με τα σπαστά αμερικάνικα ή τα σπαστά γερμανικά που μιλούσαν τότε οι πρώτοι Έλληνες; Και τώρα, έχουν φτάσει στο σημείο όσοι από αυτούς επαναπατρίζονται, να μιλούν πλέον σπαστά τα ελληνικά και ως πρώτη γλώσσα τους και πιο εύκολη στην εκφορά της, να έχουν τη γλώσσα της χώρας που πέρασαν τόσα χρόνια...
-Παρόμοια, ποιος μας λέει ότι ακόμα και σήμερα όλοι εμείς που χειριζόμαστε τις ξένες γλώσσες, τις εκφέρουμε με το σωστό και "γηγενή" τρόπο; Αν υποθέσουμε ότι είμαστε πχ Άγγλοι και μπορούσαμε να ακούσουμε τον τρόπο που μιλάμε τις ξένες γλώσσες, τί άποψη θα είχαμε για την προφορά μας;


Πάω το αμάξι για πλύσιμο, ιδιοκτήτης ένας Αιγύπτιος και εργάτης ένας Αφροαμερικανός. Η επικοινωνία γίνεται κυρίως με τα μάτια, λίγες λέξεις - ο καθένας ξέρει τη δουλειά του.

-Αναλογίζομαι τους Έλληνες μετανάστες των εργοστασίων και των βιομηχανιών κάρβουνου ή πίσσας, που  γίνονταν μαύροι από τη μουντζούρα της εργασίας τους, πώς θα φαίνονταν στα μάτια των λευκόδερμων κεντροευρωπαίων ή αμερικανών;
-Αναλογίζομαι επίσης, πώς φαίνονται οι έλληνες εργάτες συνεργείων αυτοκινήτων ή μηχανών, ή άλλης βαριάς βιομηχανίας που καθημερινά μουντζουρώνονται στο χώρο εργασίας τους; Είναι πιο βρώμικοι από τους υπόλοιπους εργαζόμενους;


Διαβάζω για το σύμφωνο συμβίωσης. Βλέπω γύρω μου παντού ομοφυλόφιλους, σε σίριαλ τηλεοπτικά, σε συνεντεύξεις, στο χώρο εργασίας μου, στο μετρό, στο δρόμο.

-Αναλογίζομαι, θέλουν και αυτοί το χώρο τους, μέσα σε μια κοινωνία που έχει χάσει τον προσανατολισμό της. Άραγε, έχουν δικαίωμα για κάτι τέτοιο; Είναι κάτι φυσιολογικό; Και εδώ προκύπτει το ερώτημα τί είναι "φυσιολογικό"; Φυσιολογικό είναι να ενώνεται το αρσενικό με το θηλυκό; Και αν όμως η φύση για τον άλφα ή βήτα λόγο δεν επιτρέπει (γιατί λογικά, αυτό ίσως είναι το "φυσιο-λογικό", το τί δηλαδή επιτρέπει, το τι λέγει και το τι τελικά επι-λέγει η φύση) να γεννηθεί καρπός από αυτή τη συμβίωση και την ένωση, πώς θα χαρακτηρίζατε άραγε τη σύγχρονη Ιατρική και τις μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που κατά κόρον σήμερα εφαρμόζει (αρχής γενομένης -και γεννημένης- από τα "παιδιά του σωλήνα"), ώστε με το ζόρι (αντίθετα με την τάση της φύσης) να γεννηθεί καρπός από αυτή την ένωση;
-Αναλογίζομαι επίσης, τι είναι πιο "αφύσικο" και πιο "παρανοϊκό" για ένα μικρό παιδάκι που προχωράει στο δρόμο: να βλέπει ένα ομοφυλόφιλο ζευγάρι να φιλιέται -όπως αυτά που είδαμε στα θεωρεία της Βουλής προχτές- ή να βλέπει ένα ετεροφυλόφιλο ζευγάρι σε έκφυλες στάσεις και συμπεριφορές; Τι είναι πιο προκλητικό για την αισθητική μας: τα περιοδικά με τις τσόντες που είναι κρεμασμένα στα περίπτερα κάθε γωνιάς (που περιέχουν και δώρο CD για κατ' οίκον περαιτέρω μελέτη), τα ξέκωλα που βγαίνουν στα πρωινάδικα και στα ξενυχτάδικα ή τα (ξε)κουνήματα και (ξε)φωνήματα των ομοφυλόφιλων;
-Αναλογίζομαι επίσης, κάποτε πριν πολλά χρόνια, οι γυναίκες αναζητούσαν τη χαμένη ισότητά τους, γεννώντας ρεύματα αντίστασης στην τρέχουσα κοσμοθεωρία των τότε δυτικών κοινωνιών. Ποιος ορίζει (και ακόμα πιο σημαντικό, ποιος καταστρατηγεί;) την ισότητα των δυο φύλων; Πώς οριο-θετείται, πώς νομο-θετείται (και ακόμα χειρότερα) πώς α-θετείται, η σχέση συνύπαρξης δυο ανθρώπων τελικά;


Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά παραδείγματα ακόμα από την καθημερινότητά μας. Το πλαίσιο όμως νομίζω έχει τεθεί: γύρω μας υπάρχει πολυμορφία, πολυπρισματικότητα, πολυσυλλεκτικότητα, ετεροπροσδιοριστία και μπόλικη απροσδιοριστία. Δεν νομίζω ότι αυτό δεν υπήρχε πάντα, απλώς δεν είχε φανερωθεί με αυτόν τον τόσο χαώδη τρόπο που φανερώνεται και διασκορπίζεται σήμερα, καθώς παλαιότερα σε άλλες κοινωνίες, υπήρχαν πιο αυστηρές δομές που έλεγχαν καλύτερα τη μεταδιδόμενη πληροφορία, οπότε φίμωναν πιο εύκολα το "διαφορετικό" και εν δυνάμει αποσταθεροποιό στοιχείο, ενώ φύτευαν (δηλαδή ευόδωναν) καλύτερα μια καθεστηκυία τάξη πραγμάτων. Τη "ζημιά" λοιπόν, στη σύγχρονη εποχή, την έχει κάνει αυτή η χαώδης και με ιλιγγιώδεις (μα και ηλιθιώδεις) ρυθμούς διάχυση της παραγόμενης πληροφορίας. Μέσα σε τέτοιους ρυθμούς, χάνεται το πλαίσιο, χάνεται το συγκεκριμένο, το σαφώς οριζόμενο. Μέσα σε μια τέτοια αναμόχλευση και ανακίνηση πληροφορίας, όλα γίνονται λιγότερο συγκεκριμένα, άρα πιο συγκεχυμένα, πιο ασαφή. Συνέπεια: όλοι μπορούν να διεκδικήσουν (και να ορίσουν) το δίκαιο και το ορθό για αυτούς, όπως τους βολεύει. Πλέον, η πληροφορία κόβεται και ράβεται έτσι ώστε να πετύχει τον τελικό (σύγχρονο) σκοπό της: να γεμίσει τον πληροφοριοδότη με πληθώρα ευφορία... να νομίζει δηλαδή ο πληροφοριοδότης ότι κάτι κατάφερε και ότι κάτι κέρδισε... Με λίγα λόγια, ένα καπιταλιστικό πρότυπο, με εμπόρευμα την ίδια την πληροφορία, και εμπόρους (των εθνών) τα απανταχού κέντρα εξουσίας και πληροφοριοδότησης.

Από πού πηγάζει όμως αυτή η αναμόχλευση της πληροφορίας; Φυσικά, από την αέναη προσπάθεια μέσω του προσδιορισμού του "διαφορετικού", να γίνει αντιληπτό το "ίδιο". Έτσι, αν ποτέ κατορθώσει ο άνθρωπος και αντιληφθεί το "ίδιο", ίσως φτάσει πιο κοντά να ορίσει το "φυσιολογικό". Διότι, "φυσιολογικό", δεν μπορεί παρά (στην κοινή συνείδηση και συναίσθηση, στην κοινή λογική και κοινή απαίτηση) να ορίζεται το "ίδιον". Άρα, σήμερα που οι ασκοί του αιόλου (ίσως και του διαβόλου κατά μερικούς) έχουν ανοίξει, ο καθένας το "ίδιον" του, το προασπίζεται ως το "φυσιολογικό", οπότε φτάνουνε στη σκληρή (μα απόλυτα πραγματική) κατάσταση να υπάρχουν τόσοι ορισμοί (μα και τόσοι αφορισμοί) ως προς το τί είναι φυσιολογικό, όσοι και οι ιδι-ώτες, δηλαδή οι άνθρωποι ανά τον κόσμο...

Το δίλημμα που τόσο έντονα λοιπόν, επανήλθε τούτες τις μέρες με αφορμή τον καινούργιο νόμο του κράτους σχετικά με τους ομοφυλόφιλους, δεν είναι άλλο από το προαιώνιο δίλημμα σχετικά με το φυσιολογικό και το παθολογικό... Το ερώτημα αυτό όμως, δεν είναι ένα φυσικό ερώτημα, αλλά ένα τεχνητό ερώτημα, δηλαδή ένα ερώτημα που ο ίδιος ο άνθρωπος και ο νους του έχει θέσει. Κατά τα άλλα, αυτό το ερώτημα δεν απασχολεί τη Φύση. Ή πιο σωστά, έχει δώσει απάντηση η Φύση όταν της τέθηκε αυτό το ερώτημα και η απάντηση ήταν πως φυσιολογικό είναι: ό,τι προκύψει, κοινώς, η Τύχη καθορίζει τα πάντα... Αυτή την απάντηση έχει δώσει και το Σύμπαν ολόκληρο, όταν επιτρέπει σε γαλαξίες να συγκρούονται, σε αστέρια να αναμοχλεύουν την αστερόσκονή τους, σε μαύρες τρύπες να καταβροχθίζουν τα πάντα, σε υπεργίγαντες να καταλήγουν σε νάνους... Τυχαιότητα διέπει τα πάντα, ακόμα και τους ονομαζόμενους Φυσικούς Νόμους, καθώς και οι ίδιοι είναι προϊόν και γέννημα τυχαιότητας. Σε ένα άλλο Σύμπαν θα μπορούσαν να υπάρχουν άλλοι Νόμοι. Παρομοίως με αυτή τη "λογική", σε ανθρώπινο επίπεδο, σε ένα άλλο κράτος υπάρχουν άλλοι νόμοι, σε μια άλλη εποχή υπήρχαν άλλοι νόμοι, σε ένα άλλο πλαίσιο υπήρχαν και υπάρχουν άλλες ανάγκες (κατά Μαλινόφσκι). Κοινός παρανομαστής όμως, όλων αυτών των προσπαθειών, είναι ένα: η αναζήτηση του ίδιου, δηλαδή του Εαυτού! Και ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να δει τον εαυτό του μέσα από την εικόνα που έχουν οι άλλοι για εκείνον, και αυτό είναι που τον συνδέει άρρηκτα με τους γύρω του, καθώς αυτό είναι ουσιαστικά που τον κάνει κοινωνικό ον... Προσέξτε όμως τώρα το φάουλ της ανθρώπινης λογικής, και το αυτοακυρωτικό της σκέψης: ο καθένας έχει μια συγκεκριμένη άποψη για το τι είναι φυσιολογικό για τον εαυτό του, το οποίο όμως προσπαθεί να το κατανοήσει μόνο μέσα από τον άλλον..., ο οποίος άλλος έχει μια άλλη, δική του, άποψη για το φυσιολογικό με βάση τον δικό του εαυτό και πάει λέγοντας (ή πιο σωστά, πάει κλαίγοντας...). Μπλεγμένος σε αυτό το αέναο τραγελαφικό παιχνίδι λοιπόν, ο άνθρωπος εφευρίσκει άλλοτε τη Θρησκεία να του δώσει μια κοινή γραμμή και να "καθαρίσει" την ψυχή του, άλλοτε την Επιστήμη να του "ξεκαθαρίσει" κάποιες έννοιες και άλλοτε τη Φιλοσοφία να του εγκαθιδρύσει μια συγκεκριμένη Ηθική της ύπαρξής του... Κάθε φορά, κάνει όμως το ίδιο: βλέπει τον εαυτό του μέσα από τον τρόπο που τον βλέπουν οι άλλοι, διότι ως γνωστόν -κατά Καζαντζάκη- ο μοναχός ο άνθρωπος είναι ή Θεός ή Θηρίο (και τα δυο από Θ- όπως το Θαύμα). Το να φοβόμαστε λοιπόν τους Άλλους, είναι ενδεικτικό ότι φοβόμαστε τον Εαυτό μας. Σπουδαίος, αυτός που -πάλι κατά Καζαντζάκη- δεν θα Φοβάται Τίποτα, (ούτε το ίδιο το Τίποτα).

Αν έχει ενδιαφέρον συνεπώς κάτι σε ετούτη τη σύγχρονη εποχή μας και αν κάτι αξίζει της παρατήρησής μας, είναι ότι για πρώτη φορά η ανθρώπινη κοινωνία, βγαίνει από τα στεγανά πλαίσια της σταθερότητας που τόσα χρόνια της προσέφερε σιγουριά και προοπτική και αντικρίζει τον κόσμο όπως πραγματικά είναι: ένα μπάχαλο, δηλαδή μια ατάκτως ερριμένη ύλη, που τελικά δεν είναι τίποτε άλλο από μια ατάκτως ερειπωμένη ύλη... χωρίς προοπτική, χωρίς τάξη, χωρίς χαλινάρια, χωρίς νόημα.

Τώρα που τελειώνει -συμβατικά πάντα, όπως η ανθρώπινη λογική έχει νοηματοδοτικά επιβάλει- ένα ακόμα ανθρώπινο έτος, ας κρατήσουμε τα λόγια του Ουμπέρτο Έκο σε μια από τις τελευταίες σελίδες του βιβλίου του "Το όνομα του Ρόδου" (που μου υπενθύμισε πρόσφατα ένας καλός δάσκαλος):

<<Η τάξη που φαντάζεται ο νους μας είναι σαν ένα δίχτυ , ή μια σκάλα, που κατασκευάζεται για να αποκτηθεί κάτι. Αργότερα όμως πρέπει να πετάξουμε τη σκάλα, διότι ανακαλύπτουμε ότι, αν και στάθηκε χρήσιμη , δεν είχε κανένα νόημα>>.

Ας πάψουμε λοιπόν να φοβόμαστε Εαυτούς και Αλλήλους, και ας αφεθούμε στους στίχους, τις μελωδίες και την ταξιδιάρα φωνή του προφητικού τραγουδιού που ακολουθεί...

"Το πηγάδι"
Στίχοι: Τάκης Σιμώτας
Μουσική, Ερμηνεία: Νίκος Παπάζογλου


Χθες βράδυ ονειρεύτηκα 
ένα βαθύ πηγάδι 
μα ο κουβάς που ρίξαμε 
χάθηκε στο σκοτάδι. 

Ψηλά επάνω στέκονταν
γεμάτη η σελήνη
μα ο παφλασμός δεν τάραξε
την νεκρική γαλήνη.

Το πρόσωπό σου κράτησα
κι είδα τα δυο σου μάτια
γεμάτα δροσερό νερό
κρυστάλλινα κανάτια.

Σφίξε με αγάπη μου θά 'ναι φρικτό
το στέρεμα της κρήνης
ακόμα παίζουμε κρυφτό
στον κήπο στην καρδιά της μνήμης.

Κρύψε με μες στα χέρια σου
πες μου να μην φοβάμαι
θα σ' αγαπώ παντοτινά
πάντα δικός σου θά 'μαι.



Για τι πράμα ακριβώς προσπαθείς...;



Καθώς δύει το 2015... κάποια πολύτιμα ερωτήματα ανατέλλουν και μας tell-ουν, (δηλαδή, μας λένε) για ένα υπαρκτό κομμάτι της ψεύτικης πραγματικότητας...


"Προσπαθείς για να ξεχνάς"
Στίχοι: Δημ. Τσουνάκας, Δημ. Κανελλόπουλος
Μουσική, Ερμηνεία: Δημ. Κανελλόπουλος



Προσπαθείς για να ξεχνάς
ή
ξεχνάς να προσπαθείς...;

Ιδού το ερώτημα του νέου έτους!


Τι δεν μας λέει η Ιστορία;


Τι είναι η Ιστορία;

Ποια είναι η Ιστορία;

Πού βρίσκεται η Ιστορία; 
Στο παρελθόν;

Τι σχέση έχει η Ιστορία με το παρόν και το μέλλον;

Πώς συναντάς την Ιστορία και πώς τη διαβ(ιβ)ά-ζεις;


Η Ιστορία δεν είναι τίποτε άλλο από μια καταγραφή αναγκών, με φορείς κάθε φορά διαφορετικούς ανθρώπους, ενταγμένους σε διαφορετικά πλαίσια κοινωνικοπολιτικά και πολιτισμικά. Οι ανάγκες κατά καιρούς, ίσως εκφράζονται διαφορετικά, όμως πάνω κάτω εκφράζουν τα ίδια...

Μέρη που πατούμε, είναι μέρη ευλογημένα...
που αν ξέραμε τι είχε συμβεί πάνω τους,
θα πέφταμε και θα τα φιλούσαμε με αναφιλητά,
αναφωνώντας ότι δεν είμαστε μόνοι...



Αγώνες, ιδέες και αγωνίες,
οριοθετήσεις και αναζητήσεις,
έρχονται και επανέρχονται στο προσκήνιο
της κοινωνικής διαβούλευσης,
γράφονται με λύσσα στους τοίχους,
αναζητώντας τη δική τους τύχη... 



Προσπάθειες πειθούς αδιάκοπες,
προσπάθειες συντονισμού ακατάπαυστες...
για να δυναμώσει η φωνή του λαού,
και να γίνει οργή θεού...


Ο καϋμός της μάνας,
της ακούραστης μάνας,
της παντοτινής μάνας,
της άτρωτης μάνας,
της άυλης μάνας...


που σαν γιατρός βρίσκει να θεραπεύει
-μαζί και να θωπεύει-
τις πληγές του κόσμου


παρά τις αντιξοότητες,
παρά τις ασημαντότητες,
παρά τις αντιπαλότητες,
παρά τις βαναυσότητες,

παρά το φορτίο στην πλάτη,
παρά τα αγκάθια της σιωπής,


παρά τις βαροχειμωνιές,


και τις γλιστερές ανηφοριές,


που διατηρούν όμως παγωτένια γεύση,


κάποιοι συνεχίζουν και αναζητούν
μονοπάτια δροσερά,
από ξύλο, πέτρα και λάσπη


ιχνηλατώντας ιδέες που περιδιαβήκαν γίγαντες,


φτάνοντας συχνά στο χείλος του πνευματικού γκρεμού


αγνοώντας την επόμενη κίνηση του τροχού,
με συντρόφους τους, τις πιο δύσκολες ερωτήσεις...

Η απάντηση όμως έχει δοθεί.

τόσο στα καλά και τα μεγάλα,
στα πνευματώδη και τα ιδεώδη,
τα ανώνυμα ουσιαστικά,


όσο και στα μικρά και υποτυπώδη,
στα οινοπνευματώδη και οργιώδη,

Η Ιστορία λοιπόν, δεν είναι τίποτε άλλο από παράθεση τρόπων κάλυψης αναγκών, αφού πρώτα μάς αποκαλύψει πώς γίνεται και κάποιοι δημιουργούν-κατασκευάζουν αυτές τις ανάγκες (άλλοτε ψεύτικες και άλλοτε πραγματικές, διαλεκτικές). Η Ιστορία, δείχνει τι κάνανε οι προηγούμενοι από εμάς, με σκοπό να ορίσει τι πρέπει να κάνουν και οι πιο προηγμένοι από εμάς...


Η Ιστορία λοιπόν, 
μας λέει ότι δεν είμαστε οι πρώτοι που βιώνουμε κάτι...
Με τον έναν ή άλλον τρόπο, το έργο έχει ξαναπαιχτεί.
Αυτό που δεν μας λέει όμως η Ιστορία, 
είναι μήπως είμαστε οι τελευταίοι που το βιώνουμε...;



Υ.Γ.: Οι φωτογραφίες -πλην της τελευταίας- είναι από μια πρόσφατη επίσκεψη στα βουνά της Ευρυτανίας...



Των πάντων η Δύση



Είναι αυτό το κάτι που σε πνίγει και θες να πάρεις τις θάλασσες και τα βουνά, είναι ο λίγος αέρας που σε κάνει να αναζητάς ένα ύψωμα για να πάρεις βαθιά ανάσα, είναι ο στενός χώρος (η στεναχώρια δηλαδή) που σε σπρώχνει να βρεις άπλες και ανοίγματα... Ανοίγματα και ρωγμές στον χρόνο και στο χώρο, στην Ιστορία και στο Μέλλον, στην Πραγματικότητα και στην Ουτοπία...

Ανοίγματα... εκεί που το βλέμμα δεν σκοντάφτει και δεν τρακάρει... εκεί που το βλέμμα τρέχει, τρέχει, τρέχει...

Όταν στενοχωρούμαι, αναζητώ την απεραντοσύνη να με γιατρέψει. Μόνο αυτή μπορεί...

Μια χτεσινή βόλτα στο Σούνιο και συγκεκριμένα στο ναό του Ποσειδώνα, στο Θεό της Θάλασσας -μιας και όλα νομίζω τα έχουμε κάνει θάλασσα στην εποχή μας- ήταν αρκετό για να μου δείξει την απεραντοσύνη, το αδιαίρετο, το διηνεκές, το αδιάσπαστο και αδιάσειστο της Υπάρξεως...



Ένα καραβάκι να πλέει...


κόντρα σε κυματισμούς και στεναγμούς...


και μια πύλη να σε οδηγεί στα πέρατα της σκέψης και το νου...



μα την ίδια στιγμή να νιώθεις ότι κάποιο περίεργο βλέμμα
πέφτει πάνω σου και σε ακολουθεί... 
Σε κοιτά, όπως το κοιτάς και εσύ...
Να είναι της Ήρας;
Ή μήπως, της Μοίρας...;


Κάποιες φορές, όταν βλέπεις τη ζωή σου
χωρίς χρώμα,


βλέπεις μια άλλη διάσταση,
όχι απαραίτητα λιγότερο ζωντανή...


Και τότε νιώθεις να πετάς,
να υπερίπτασαι στιγμών και καταστάσεων...


Τότε νιώθεις να κερδίζεις μέσα από την πολυδιάσπαση,
και να γεμίζεις μέσα από την ανακατανομή του Τίποτα
(όπως λέει και ο Νανόπουλος!)

Τότε, κοιτάς προς τη μοναδική Ανατολή 
και αψηφείς των πάντων τη Δύση...


"Να 'μαν πουλί να πέταγα"
Παραδοσιακό
Χρόνης Αηδονίδης





Αντίο



Κάποιοι άνθρωποι είναι τόσο ζεστοί και ευγενικοί, τόσο αθόρυβοι και συνάμα τόσο δημιουργικοί...

Είναι άδικο, να φεύγουν με αυτόν τον τρόπο...










Καλό ταξίδι Γιώργο.

Ο προβληματισμός, η λύση κάθε προβλήματος...



"Η ανάγκη να εκφράση κανείς τον εαυτό του γράφοντας", μας λέει ο Andre Maurois, "εκπηγάζει από μια δυσκολία προσαρμογής στη ζωή, ή από μια εσωτερική σύγκρουση που ο άνθρωπος δεν μπορεί να ξεδιαλύνη με κάποιες ενέργειες". Κανένας συγγραφέας δεν γράφει επειδή έχει βρει την απάντηση στο πρόβλημα. Γράφει μάλλον επειδή έχει το πρόβλημα και θέλει μια λύση. Η λύση δεν συνίσταται σε λύση, αλλά συνίσταται σε μια πλατύτερη και βαθύτερη συνείδηση του προβλήματος προς την οποία ο συγγραφέας οδηγείται επειδή ακριβώς παλεύει με το πρόβλημα. Δημιουργούμε, όταν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα. Ο συγγραφέας και ο καλλιτέχνης δεν προσφέρουν απαντήσεις, αλλά δημιουργούν βιώνοντας κάτι που προσπαθεί να λειτουργήση μέσα τους, να ζητήση, να βρή και να μην παραδοθεί. Η προσφορά ενός πίνακα ή ενός βιβλίου στον κόσμο, είναι μέρος από τη διαδικασία της έρευνας...

(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από τον πρόλογο σελ. 14 του βιβλίου "Έρωτος Φύσις" του π. Φιλόθεου Φάρου, 22η έκδοση, εκδ. ΑΡΜΟΣ)



Κοινώς, η λύση ενός προβλήματος είναι ο ίδιος ο προβληματισμός...







72 χρόνια παρά 1 μήνας...



Βλέποντας τις τελευταίες ημέρες όλα αυτά που συμβαίνουν, ακούγοντας τον καθένα να αναλύει με τον δικό του τρόπο την περιρρέουσα κατάσταση του κόσμου, νοιώθω πραγματικά τόσο άδειος σαν άνθρωπος...  Και ο βασικός λόγος δεν είναι ότι όλα αυτά που βλέπουμε είναι πρωτόφαντα και πρωτάκουστα, αλλά κυρίως γιατί όλα αυτά που συμβαίνουν... έχουν συμβεί ξανά και ξανά στο μακραίωνο παρελθόν του ανθρώπινου είδους και αυτό το κακό δεν λέει να κοπάσει... Με θλίβουν δηλαδή, όχι αυτά που συμβαίνουν (πλέον τίποτα δεν με σοκάρει), αλλά όλα αυτά που ξανα-συμβαίνουν και επαναλαμβάνονται ακατάπαυστα, αποδεικνύοντας ότι πραγματικά "...θέλει δουλειά πολλή και θέλει νεκροί χιλιάδες να 'ναι στους τροχούς, [μα κυρίως] θέλει και οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους, για να γυρίσει ο ήλιος...].

Για να σας αποδείξω τι εννοώ, μια φευγαλέα ματιά στην τραγική Ιστορία του ανθρώπου, αρκεί:

Δείτε το παρακάτω βίντεο από το Παρίσι στις 13/11/2015. Δώστε ιδιαίτερη έμφαση στις σκηνές που διαδραματίζονται μεταξύ του 0' 41'' και 0' 51''...




Δείτε τώρα, την παρακάτω ανάγλυφη αναπαράσταση του δράματος των Καλαβρύτων μετά το ολοκαύτωμα του χωριού στις 13/12/1943 (72 χρόνια παρά 1 μήνα ακριβώς πριν). 




Αλήθεια, εσείς βλέπετε καμία αλλαγή των δυο στιγμιότυπων της Ιστορίας...;

Η ψυχοσύνθεσή μου τις τελευταίες μέρες, νομίζω δεν μπορεί να χαρακτηριστεί καθόλου από τη λέξη "σύνθεση" αλλά μάλλον από τη λέξη "αποσύνθεση"... Και η αποσύνθεση στη Φύση και στη Βιολογία, είναι συνδεδεμένη με την αποξήρανση, τη φθορά, το ξεζούμισμα, την απομύζηση, την αφυδάτωση, εννοώντας ότι το πιο βασικό συστατικό (συνθετικό) της ζωής, το νερό, σιγά σιγά χάνεται... Χωρίς νερό όμως, δεν υπάρχει σύνθεση, δεν υπάρχει καν θέση, υπάρχει μόνο απο-σύνθεση και από-θεση (με την έννοια ότι κάτι στερεοποιείται, παγιώνεται και τελικά... παγώνεται και κατά συνέπεια παγώνει...).

Δεν βρήκα κάτι πιο αντιπροσωπευτικό λοιπόν, για να περιγράψω την ψυχο-απο-σύνθεσή μου το τελευταίο διάστημα, εκτός από το παρακάτω φοβερό ποίημα του Μιχάλη Κατσαρού:




Θα σας περιμένω

Θὰ σᾶς περιμένω μέχρι τὰ φοβερὰ μεσάνυχτα ἀδιάφορος- 
Δὲν ἔχω πιὰ τί ἄλλο νὰ πιστοποιήσω. 
Οἱ φύλακες κακεντρεχεῖς παραμονεύουν τὸ τέλος μου 
ἀνάμεσα σὲ θρυμματισμένα πουκάμισα καὶ λεγεῶνες. 
Θὰ περιμένω τὴ νύχτα σας ἀδιάφορος 
χαμογελώντας μὲ ψυχρότητα γιὰ τὶς ἔνδοξες μέρες. 

Πίσω ἀπὸ τὸ χάρτινο κῆπο σας 
πίσω ἀπὸ τὸ χάρτινο πρόσωπό σας 
ἐγὼ θὰ ξαφνιάζω τὰ πλήθη 
ὁ ἄνεμος δικός μου 
μάταιοι θόρυβοι καὶ τυμπανοκρουσίες ἐπίσημες 
μάταιοι λόγοι. 

Μὴν ἀμελήσετε. 
Πάρτε μαζί σας νερό. 
Τὸ μέλλον μας θὰ ἔχει πολὺ ξηρασία.





Αγαπητοί μου, θα σας περιμένω να σας δω στα επόμενα 72 χρόνια παρά 1 μήνα ακριβώς, ποια θα είναι η εικόνα μας...



So sad...



Δυο αποσπάσματα από μια συνέντευξη του πατέρα Φιλόθεου, που μου κοινοποιήθηκε από τον αδερφό Νίκο... (τον οποίο ευχαριστώ θερμά):

"Ο άνθρωπος που ζει μόνος-που η ανάγκη του ν’ αγαπήσει και ν’ αγαπηθεί δεν καλύπτεται-βιώνει μια ανυπόφορη οδύνη από την οποία αναπόφευκτα θα ζητήσει μια απόδραση. Ναρκωτικά, πολιτική, θρησκεία, ταχύτητα, επιστήμη, δεν έχει σημασία το μέσο αποδράσεως. Ο νέος άνθρωπος μεγαλώνει ευνουχισμένος σπίτι του, με την ψευδαίσθηση ότι είναι το κέντρο του κόσμου, κι έτσι όταν κάποια στιγμή στην εφηβεία βγαίνει στον κόσμο, τα χάνει. Πως μπορεί αυτός ο άνθρωπος να μη ζητήσει απόδραση από την ανυπόφορη οδύνη του, όταν διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να ζήσει με τον τρόπο που του έχουν μάθει; Θα πρέπει να τον αλλάξει, αλλά δεν ξέρει πως. Τι να κάνει; Υποφέρει. Αν δεν αλλάξει ο πολιτισμός μας, καήκαμε." 

"Ένας μεγάλος άγιος λέει: «Αυτός που έχει φτάσει σε υψηλό επίπεδο πνευματικής ανάπτυξης, βλέπει όλους τους ανθρώπους σαν αγίους». Επειδή δεν έχει την ανάγκη της αυτοδικαιώσεως, όταν βλέπει τον άλλον να κάνει κακό, αναρωτιέται γιατί το κάνει, και τελικά φτάνει στο σημείο να τον συμπονά για το κακό που έκανε. Το άλλοθι το ζητάει ο άνθρωπος όταν θέλει να εμφανίζεται τέλειος."



Την ώρα που διάβαζα την συνέντευξή του, το ραδιόφωνο έπαιζε -εντελώς τυχαία;- το παρακάτω αγαπημένο τραγουδάκι, το οποίο ήταν η καλύτερη επένδυση στην ψυχορραγούσα διάθεσή μου...


"So Sad"
Marianne Faithfull






When form fails to follow function


Στην καρδιακή ανεπάρκεια ένα ερώτημα των τελευταίων ετών -ίσως το πιο σπουδαίο και πιο βαθύ- είναι αυτό που προσπαθεί να εξηγήσει τη διαφορά μεταξύ της καρδιακής ανεπάρκειας με επηρεασμένο κλάσμα εξώθησης και με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης και πώς η φυσιολογική καρδιά άλλοτε εκτρέπεται προς τη μια και άλλοτε προς την άλλη -εξίσου σοβαρή και στις δυο περιπτώσεις- κατάσταση.

Διάβασα ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε πριν περίπου 10 μέρες, σχετικό με το ερώτημα αυτό, το οποίο ξεκινούσε με την εξής αναφορά:

"It is the pervading law of all things organic and inorganic, of all things physical and metaphysical, of all things hyman and all things superhuman, of all true manifestations of the head, of the heart, of the soul... that form ever follows function. This is the law."

(L.H. Sullivan, 1896)


Και πάνω σε αυτή τη θέση προσπαθεί το άρθρο να εξηγήσει το πώς οι διαφορετικές ανάγκες της καρδιάς, οδηγούν σε άλλοτε άλλη λειτουργία, η οποία τελικά προκαλεί και μια διαφορετική δομή (άλλοτε δηλαδή διατηρώντας το κλάσμα εξώθησης -αυτό δηλαδή που θεωρείται ως η εξωθητική ικανότητα της καρδιάς- και άλλοτε επιδεινώνοντάς το).

Συμπέρασμα: ανάλογα με τις ανάγκες προσαρμόζεται (και ακολουθεί) και η δομή του οργάνου.


Στο μυαλό μου όμως το διχασμένο, (διχασμένο γιατί κινείται συνεχώς, πότε παράλληλα και πότε διασταυρούμενα, στους χώρους της Ιατρικής και της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας), αμέσως αντιλαμβάνεται ότι αυτό το ερώτημα το έχει ξανασυναντήσει. Είναι εκείνη η ολόκληρη κουβέντα στις κοινωνικές θεωρίες που άλλοτε πιάνει το θέμα από την μια του όψη (παρόμοια με αυτή του ιατρικού άρθρου) και μιλούν για λειτουργισμό,  άλλοτε πιάνει το θέμα από την άλλη του όψη και μιλά για δομισμό,  και άλλοτε βλέπει το θέμα από κοινού, αντικρίζει δηλαδή και τις δυο όψεις του νομίσματος ως σύνολο και έτσι γίνεται λόγος για δομολειτουργισμό.

Συμπέρασμα: ανάλογα με τις ανάγκες του παρατηρητή δίδεται και η απάντηση τού ποιο προηγείται ποιού! Δηλαδή, αν πρώτα η δομή διαμορφώνει τη λειτουργία ή αν η λειτουργία διαμορφώνει τη δομή.


Για να γίνω λίγο πιο σαφής. Δεν μπορώ εύκολα να δεχτώ ότι η λειτουργία και μόνο αυτή, διαμορφώνει τη δομή, είτε μιλάμε για τη δομή του οργανισμού είτε ολόκληρης της κοινωνίας. Διότι, αν το δεχτώ, σημαίνει ότι κάθε βλακεία που μας πλασάρουν σαν ανάγκη και άρα σαν λειτουργία, αυτό θα περνά άκριτα και θα δομή το είναι μας. Παραδείγματα άπειρα. Δυο μόνο σταχυολογώ από τη σημερινή ειδησεογραφία: το πρώτο είναι το κάλεσμα του ΣΥΡΙΖΑ στην αυριανή απεργία, εναντίον του... ΣΥΡΙΖΑ!!! Και το δεύτερο είναι το κοκάλωμα των Τούρκων πολιτών στην υπενθύμιση του θανάτου του ευεργέτη τους, ο οποίος για κάποιους άλλους μπορεί να ήταν και ο μεγαλύτερος φονεύς... Αν πιστέψουμε δηλαδή ότι η λειτουργία καθοδηγεί τη δομή, τότε αυτοί που καθορίζουν τα πάντα, που λύνουν και δένουν, που εξουσιάζουν και καθορίζουν τις ανάγκες μας, δεν θα καθαιρεθούν ποτέ από τη θέση τους, διότι πολύ απλά, η ίδια η δομή της κοινωνίας δεν θα αλλάζει ποτέ, αφού με αυτό το σκεπτικό καταδικάζεται να ακολουθεί πιστά και εσαεί τη λειτουργία. Αυτό το σκεπτικό, βέβαια, έχει μέχρι και σήμερα ακόμα, ως βασικό της υποστηρικτή, τη θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου (και του Λαμάρκ εδώ που τα λέμε ίδια απάντηση έδινε στο συγκεκριμένο ερώτημα, καθώς προέκρινε την αξία της λειτουργικότητας ως προς αυτήν της δομής), καθώς μια ιδιότητα που εξυπηρετεί καλύτερα μια ανάγκη και είναι πιο λειτουργική και πιο αποτελεσματική σε ένα συγκεκριμένο περιβαλλοντικό πλαίσιο, αποκτά προβάδισμα, ενισχύεται, και τελικά επικρατεί.

Αν πάρουμε όμως, τώρα αντίστροφα το πρόβλημα, θα διαπιστώσουμε ότι ανάλογα με τη δομή ενός οργάνου ή μιας κοινωνίας, επιτρέπεται να αντιλαμβάνεται μέχρι ενός ορίου τα πράγματα, άρα να λειτουργεί ανάλογα με το είδος της δόμησης του νοητικού του συστήματος. Κοινώς, επειδή η δομή μιας κοινωνίας είναι η τάδε ή η δείνα, επιτρέπεται να δέχεται μια συγκεκριμένης έντασης διαφορετικότητα. Επειδή, η ο νους μας είναι έτσι δομημένος, επιτρέπει να αντιλαμβανόμαστε και να λειτουργούμε μέσα σε τρεις και όχι σε τέσσερις (ή όσες άλλες τελικά υπάρχουν) διαστάσεις. Επειδή, η καρδιά δομήθηκε όπως δομήθηκε, αντιδρά με τον συγκεκριμένο τρόπο στα διαφορετικά ερεθίσματα. Αν συνεπώς είχαμε μια διαφορετικά δομημένη καρδιά και όχι αυτή που έχουμε τώρα με τη συγκεκριμένη διάταξη των μυικών ινών, ποιο θα ήταν το τελικό αποτέλεσμα στην επίδραση των διαφορετικών φορτίσεών της; Και σε αυτό το σημείο, έρχεται η δεύτερη ανάγνωση της θεωρίας της εξέλιξης του Δαρβίνου, κατά την οποία δεν είναι η λειτουργία εκείνη που καθοδηγεί τα πάντα, αλλά ένα συγκεκριμένο δομικό χαρακτηριστικό, το οποίο μέσα σε συγκεκριμένο περιβάλλον προκαλεί μια αύξηση της λειτουργικότητας -και άρα προσαρμοστικότητας- άρα δημιουργεί ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, άρα λειτουργεί τελικά ανατροφοδοτικά για να επιβιώσει και να διαχυθεί αυτό το δομικό χαρακτηριστικό. Με απλά λόγια: η δομή πάλι προηγείται, απλά ενισχύεται από τη λειτουργία.

Συμπέρασμα: ανάλογα με τη δομή, μέσα σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον, έπεται η λειτουργία.

Αν όμως, δεχτούμε αυτό το τελευταίο συμπέρασμα ως το εγγύτερο προς την αλήθεια, ανακύπτει πληθώρα άλλων ερωτημάτων και αδιευκρίνιστων προβληματισμών, όπως το ποιος καθορίζει τη δομή, το αν υπάρχει κοινή δομή σε ένα σύνολο οργανικό ή το πώς διαφαίνονται τα όρια της διαφορετικότητας στα όργανα ενός ολόκληρου οργανισμού (βιολογικού ή κοινωνικού)...  Επίσης, πώς μια διαφορετική δομή μπορεί να επηρεάσει ολόκληρο το περιβάλλον ώστε να δημιουργήσει τέτοιες συνθήκες για να την ανατροφοδοτήσουν και αυτή να επιβιώσει και να διαχυθεί;

Και για να το πούμε ακόμα πιο απλά, για να μην σας μπερδεύω: πώς μπορεί το καλό και το υγιές -αν υπάρχει ως δομικό στοιχείο και ως αλήθεια- να παραμείνει καλό και υγιές, να ενισχυθεί και να αντροφοδοτηθεί σε ένα οργανικό σύνολο; Πώς μπορεί κάποιος κακός να γίνει καλός, κάποιος κλέφτης να γίνει άγιος, κάποιος αρνητής να γίνει ακολουθητής; Πώς μπορεί μια δομική Ηθική (είτε δεχτούμε τη Σωκρατικό Ηθική του "ουδείς εκών κακός", είτε την Καντιανή Ηθική η οποία προστάζει: "πράττε μόνο βάσει εκείνης της αρχής, δια της οποίας μπορείς ταυτόχρονα να επιθυμείς να καταστεί αυτή καθολικός νόμος") να δομήσει το Είναι του Έτερου Ανθρώπου;

Και για να το θέσω το ερώτημα ακόμα πιο απλά: η Επιγενετική, ισχυρίζεται ότι με διάφορες αλλαγές που γίνονται στο περιβάλλον και έχουν ως αποτέλεσμα την τροποποίηση της χημικής δομής (έστω και σε ελάχιστες λεπτομέρειές της) των γονιδίων, επηρεάζεται η έκφραση των γονιδίων και άρα και η λειτουργία του κυττάρου ή του οργανισμού εν συνόλω. Δηλαδή, λέει η Επιγενετική, ότι η λειτουργία επηρεάζει τη δομή η οποία με τη σειρά της επηρεάζει εκ νέου τη λειτουργία. Και αναρωτιέμαι: το πόσο δεκτική είναι η δομή (των γονιδίων εν προκειμένω) σε νέες αλλαγές από τί καθορίζεται...; Και αυτό νομίζω είναι το πιο καίριο ερώτημα των ημερών μας...

Καλή απεργία αύριο, σε όλους αυτούς τους άνεργους που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ, και απεργούν!





Υ.Γ.: Τελικά, το πιο μακρινό αντικείμενο του ηλιακού μας συστήματος, φαίνεται να είναι η... κοινή λογική! 


Άδειος



Δεν ξέρω αν, το να "πληρώνεσαι" από τη δουλειά σου, σημαίνει να νιώθεις "γεμάτος" και πλήρης καθώς γυρίζεις σπίτι σου μετά από κάθε βάρδια... 

Εγώ πάντως, ξέρω ότι νιώθω παντελώς άδειος... τόσο στην τσέπη όσο και στη ψυχή... καθώς γυρνάω σπίτι, όλες τις μέρες και όλα τα βράδια...




To a better life...



"Το Ταξίδι"





"Μαύρη Κλωστή Δεμένη"
Στίχοι: Στέλλα Δενδηλιάρη
Μουσική: Γιάννης Ιωάννου
Ερμηνεία: Καλλιόπη Βέτα




They are just ordinary people, like me and you...


Lacta-ρα (=Λαχτάρα)



Ανάμεσα σε αυτές τις βλακείες και στη σοφή παροιμία των παππούδων μας "όπου ακούς πολλά κεράσια, κράτα μικρό καλάθι", υπάρχει σήμερα μια άλλη προσέγγιση της έννοιας "αγάπη"... Μια διάσταση πιο πολύπλοκη και πιο βαθιά. Μια διάσταση κατά την οποία lacta-ράς να βρίσκεσαι με κάποιον αδιάλειπτα...




Δίνουμε σήμερα άραγε, αρκετό χρόνο και χώρο στην αγάπη;



Μια σταγόνα Ιστορίας...



Μια σταγόνα Ιστορίας... 
που κάποτε μπορεί να ήταν ιστορικό δάκρυ...





Να αλλάξουμε τη Χώρα, όχι την ώρα!



Και για να συνεχίσουμε τη σκέψη μας από εκεί που την αφήσαμε: χώρος και χρόνος είναι δυο στοιχεία συνεκτικά και αλληλοδιαπλεκόμενα, που καθορίζουν τους ορίζοντες -νοητικούς και πραγματικούς- της ανθρώπινης αντιληπτότητας. Έχουν όμως, ένα πολύ σημαντικό -μα και εν πολλοίς παραγνωρισμένο- κοινό στοιχείο: δημιουργούν και πλάθουν το οικοδόμημα της Φυσικής Επιστήμης, ενώ ταυτόχρονα βασίζονται και θεμελιώνονται στη Μεταφυσική... Αυτό, για να σας δείξω με ένα ακόμα παράδειγμα, όλα αυτά που λέγαμε στην προηγούμενη ανάρτηση, όπου οι διαφορές Επιστήμης, Μεταφυστικής και Θεολογίας υπάρχουν μόνο στο μυαλό όσων κατασκευάζουν διαφορές...

Για να γίνω πιο σαφής: 

"Ήδη ο Giambattista Vico [1668-1744] είχε επισημάνει ότι η έννοια του γεωμετρικού σημείου είναι μια έννοια μεταφυσική, που διάνοιξε το 'πονηρό μονοπάτι' διαμέσου του οποίου η μεταφυσική διείσδυσε στη φυσική. Ό,τι ο Vico έλεγε για το γεωμετρικό σημείο, μπορεί να επαναληφθεί και προκειμένου για τη στιγμή ως χρονικό 'σημείο'. [...] Κάθε μας απόπειρα να σκεφτούμε κατά τρόπο αλλιώτικο το χρόνο, οφείλει συνεπώς να συγκρουστεί με τούτη την έννοια και μια κριτική του 'στιγμιαίου' συνιστά εύλογη προϋπόθεση μιας καινούργιας εμπειρίας του χρόνου. 

[...] Η εναρκτήρια διαπίστωση του Agamben, ότι ο άνθρωπος διαθέτοντας νοητική εμπειρία του χρόνου, όχι όμως και την αντιστοιχούσα του παράσταση, τον προσλαμβάνει ως οπτική παράσταση χωρικού μεγέθους, είναι (μερικώς) ισχύουσα, όπως άλλωστε και η συνεπαγωγή της για την κυκλική θεώρηση του χρόνου από την ανάλογη κίνηση των ουρανίων σωμάτων. Στον Τίμαιο, όπου ο Πλάτων συναιρεί και ανασκευάζει εν μέρει τις πυθαγόρειες παραδόσεις, ο χρόνος είναι όντως κυκλικός, επειδή η μονάδα της μετρήσεώς του συνάγεται από την τροχιά των πλανητών, θεώρηση που αποδίδεται από τον φιλόσοφο ως 'ρυθμικά κινούμενη αιώνια εικόνα της ακίνητης στην ενότητά της αιωνιότητα'.

[...] Ο χρόνος και ο χώρος στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής (όχι μόνο η αντίληψη για το χρόνο και το χώρο) είναι διαφορετικοί σε σύγκριση με τους προκαπιταλιστικούς τρόπου παραγωγής. Η αλλαγή του χρόνου και του χώρου είναι η βαθύτερη διαδικασία που προσδιορίζει την εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων. [...] Το ρολόι, απτή έκφανση του οργανωμένου και κατατμημένου χρόνου, έγινε ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία και σύμβολα της αστικής κοινωνίας. [...] Η κατάτμηση, η οργάνωση, η αυστηρή μέτρηση του χρόνου (κυρίως του χρόνου εργασίας) και η χωρίς κενά οργάνωση και κατάτμηση του χώρου (του εργασιακού, διοικητικού, κρατικού και γενικότερα κοινωνικού χώρου) είναι εξελίξεις που με σχεδόν ακαριαίο τρόπο εμφανίζονται στις αρχές της νέας εποχής και κορυφώνονται στην καπιταλιστική κοινωνία".


(αποσπάσματα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από το "Χρόνος & Ιστορία" του Giorgio Agamben, εκδ. ΙΝΔΙΚΤΟΣ, το οποίο μπορείτε να βρείτε εδώ)



Και για να πούμε τα πράγματα πιο απλά: αν δεν έχουμε σήμερα αρκετό χρόνο για να κάνουμε πράγματα και να ζήσουμε, είναι γιατί δεν έχουμε αρκετό χώρο, μα και αντίστροφα, αν δεν έχουμε αρκετό χώρο, είναι γιατί δεν μας φτάνει ο χρόνος. Έτσι, αντιλαμβάνεστε ποια είναι η βαθύτερη σχέση που υπάρχει μεταξύ χώρου-χρόνου, η οποία καθρεφτίζει -είτε σας αρέσει είτε όχι- τον τρόπο με τον οποίο (γενικότερα) αντιλαμβάνεστε... Αν δεν αλλαχτεί λοιπόν, ο τρόπος που εκφράζονται αυτές τις δυο έννοιες, δεν πρόκειται να αλλαχτεί και η αντιληπτική ικανότητα του Ανθρώπου.

Και για να πούμε τα πράγματα εντελώς απλά: 



"Να αλλάξουμε τη Χώρα, όχι την ώρα..."





Χρόνια σας Πολλά!