Λοιπόν, απόψε το βράδυ βρήκα τα φυσικά ντοκουμέντα για μια θεωρία που χρόνια τώρα έχω αναπτύξει, για να εξηγήσω ένα μεγάλο πρόβλημα -ακανθώδες και μυτερό!- που διχάζει βορειοελλαδίτες και νοτιοελλαδίτες:
είναι το "καλαμάκι" σουβλάκι...
Αν πας στη Θεσσαλονίκη σε σουβλατζίδικο και πεις "θέλω 2 καλαμάκια", περιγελώντας σε, θα σου δώσουν δυο καλαμάκια τέτοιου είδους
Η άποψή μου για το θέμα, που είχε πρωτοκαταγραφεί σε μια εργασία γλωσσολογίας στο Παν/μιο Αιγαίου, προκαλώντας την εντύπωση του καθηγητή, είναι η εξής:
Η διαφορά δεν είναι στη λέξη, καθώς και οι δυο πλευρές έχουν στην ουσία δίκαιο, αλλά στις ίδιες τις κοινωνίες, ή πιο απλά αν θέλετε, πίσω από την λεκτική αντιπαράθεση, φωλιάζει μια βαθύτερη κοινωνικοϊστορική -κατά την άποψή μου, πάντα- αντιπαράθεση βορείων και νοτίων. Και οι δυο πλευρές έχουν δίκαιο ξαναλέω, απλά τονίζουν διαφορετικό χαρακτηριστικό που έχει το σουβλάκι, σκόπιμα -αν και υποσυνείδητα πλέον για τους περισσότερους-, με αποτέλεσμα να διατηρείται μια μακρόχρονη διαμάχη, η οποία πηγάζει από άλλου είδους αντιπαραθέσεις.
Επί της ουσίας: το "καλαμάκι" για τους νότιους, είναι προσδιορισμός για το σουβλάκι, καθώς το υλικό για να φτιαχτεί το ξύλο από το σουβλάκι, ήταν παλιά και αρχικά... οι καλαμιές, και μάλιστα οι μικρές και λεπτές καλαμιές, δηλαδή τα καλαμάκια! Άρα, λέγοντας "καλαμάκι" κάποιος Αθηναίος, εννοεί το καλαμάκι, γιατί τονίζει το υλικό του ξύλου παρασκευής.
Αξίζει να πούμε βέβαια, ως αρχική συμφωνία βορείων και νοτίων, ότι όλα όσα είναι σουβλιστά, λέγοντα σουβλάκια, για να υποδηλώσουν τον τρόπο παρασκευής, από τη σούβλα που απαιτείται. Οι βόρειοι όμως, εμμένουν σε αυτό το χαρακτηριστικό, αδυνατώντας να δουν αυτό που τους λένε οι νότιοι περί του υλικού παρασκευής. Και εδώ ακριβώς κρύβεται η σκοπιμότητα του μπερδέματος.
Έτσι, έχουμε για τους βόρειους, σουβλάκι πίτα, να δηλώνει το σουβλιστό κρέας που το τυλίγουμε σε πίτα, ή το σουβλάκι σε ψωμάκι κλπ. Με την ίδια ακριβώς λογική, οι νότιοι, λένε πίτα καλαμάκι, για να δηλώσουν ακριβώς το σουβλιστό κρέας σε καλαμάκι, που το τυλίγεις σε πίτα.
Και κάτι όμως ακόμα, που απαιτεί εξήγηση. Εκτός, από το καλαμάκι, υπάρχει και ο γύρος, για να δηλώσει τη μεγάλη τη σούβλα με το κρέας, που φέρνει γύρους και ψήνεται ομοιόμορφα. Και αυτό σουβλιστό είναι, καθώς σουβλίζεται, δηλαδή καρφώνεται. Οπότε, άλλο το καλαμάκι σουβλάκι, και άλλο ο γύρος σουβλάκι. Είπαμε και τα δυο σουβλιστά είναι, άρα σουβλάκια, μόνο που το πρώτο είναι σε μικρή σούβλα από ξύλο καλαμιάς, άρα σουβλάκι καλαμάκι, και το δεύτερο από σούβλα που γυρίζει γύρω-γύρω, οπότε μιλάμε για σουβλάκι γύρο.
Συνοψίζοντας:
Σουβλάκι=όλα τα σουβλιστά κρέατα (χοιρινό, κοτόπουλο, λουκάνικο κλπ)
Σουβλάκι καλαμάκι=το σουβλιστό κρέας σε μικρό ξυλάκι
Σουβλάκι γύρος=το κρέας που τεμαχίζεις σε μικρά κομμάτια από ένα μεγαλύτερο που φέρνει γύρους
Σουβλάκι πίτα=το κρέας (είτε καλαμάκι είτε γύρο) που το τυλίγεις σε πίτα (λαδωμένη ή μη)
Σουβλάκι ψωμάκι=το κρέας που τυλίγεις σε ψωμί για σάντουιτς
Αν δεν σας πείθει η θεωρία μου αυτή, απόψε βρήκα και τα ανάλογα υποστηρικτικά ντοκουμέντα, προς μεγάλη μου έκπληξη αλλά και ικανοποίηση!
Ιδού (από τη λίμνη της Καστοριάς):
Αν δεν είναι αυτές οι εικόνες, η τρανταχτή απόδειξη στους βορείους του τί εστί σουβλάκι καλαμάκι, (δηλαδή ο τρόπος που ένα μικρό καλάμι, ένα καλαμάκι, σουβλίζει το κρέας), τότε αναρωτιέμαι τι άλλο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να τους μεταπείσει; Αν το γεγονός ότι η ίδια η φύση, στις ίδιες τις καλαμιές της λίμνης, βάζει τον ανθό να φαίνεται ωσάν ένα γευστικότατο κρέας και μάλιστα σουβλιστό, τότε πείτε μου, ποιά άλλη εικόνα μπορεί να επιβεβαιώσει καλύτερα τον συλλογισμό μου;
Και τώρα, πάμε στην ουσία της αντιπαράθεσης.
Νομίζω λοιπόν, ότι αυτό το γεγονός της λεκτικής αντίθεσης και της κοροϊδίας που θα δεχτεί ένας νότιος αν βρεθεί στη Θεσσαλονίκη ή σε άλλη βόρεια πόλη, εξορμάται από το γεγονός ότι πρώτοι οι νότιοι έχουν παίξει -και έχουν μπλέξει- με τις λέξεις, δημιουργώντας παραποιημένα νοήματα. Για παράδειγμα, Βούλγαρος χαρακτηρίστηκε ο οπαδός του ΠΑΟΚ, γεννώντας αιχμές για το τι εστί ελληνικό, τι εστί ορθό και όλα αυτά τα εθνικιστικά συναφή... Και μιας και μιλάμε για εθνικιστικά ένστικτα, το πρώτο και καλύτερο όργανο για να υπηρετήσει τους σκοπούς του έθνους, είναι φυσικά η -πολύπαθη γλώσσα- η οποία αναγκάζεται να υπομένει τις όποιες κακοποιήσεις και εξευτελισμούς προς χάριν κάθε σκοτεινού, ύποπτου, βλακώδους ή υπόγειου, περισσότερο ή λιγότερο πολιτικού, σκοπού... Έτσι, ρίξαν πρώτοι οι νότιοι την ντουφεκιά, υπονοώντας με το όρο "Βούλγαροι" ότι αμφισβητείται η ελληνικότητα των βορείων, με σκοπό να τους εξυβρίσουν, και κατόπιν απάντησαν οι βόρειοι με το "καλαμάκι", υπονοώντας ότι αμφισβητείται η νοημοσύνη των νοτίων που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν ένα σουβλάκι από ένα καλαμάκι που χρησιμοποιούμε για να πιούμε τον καφέ μας...
Έτσι, μια γηπεδική διαμάχη (όπως πολύ συχνά συμβαίνει εξάλλου), μεταφέρθηκε εκτός γηπέδων, έγινε διαμάχη ιστορικότητας βορείων vs νοημοσύνης νοτίων και αποτυπώθηκε πού αλλού; στη γλώσσα, σε αυτό το ανεξάντλητο πεδίο προστριβής, που χωρά τους πάντες και τα πάντα στους κόλπους της.
Αυτή, είναι τελικά η μοίρα της γλώσσας, αγαπητοί μου. Να είναι ο καθαρότερος καθρέφτης της κοινωνίας μας, της καθημερινής μας δραστηριότητας, της παραμικρής μας σκέψης. Για αυτό η γλώσσα δεν μπορεί να κατηγορηθεί ότι είναι ή δεν είναι καλή από μόνη της, αφού αντικατοπτρίζει τη σκέψη μας, και φέρει ενσωματωμένη τη δυναμική της ουσιαστικής και συνεχούς αλλαγής, όπως ακριβώς κάθε ώρα και κάθε λεπτό, αλλάζει η σκέψη μας ή η διάθεσή μας...
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου