Μια αναγεννησιακή εξήγηση της σημασίας της πάλης...
ένα σχόλιο επί του θέματος, από ειδικούς της ιστορικής ζάλης,
μια μικρή κρούση για τις συγκρούσεις που τις περιμένουμε, αλλά φαίνονται μακρινές, σαν να 'ναι της ζωής της άλλης,
καθώς και μια ευχή για αποφυγή επιστροφής στον μεσαίωνα πάλι...
«Κι ούτε μπορείς να αποκαλέσεις με το δίκιο σου ανάστατη μια πολιτεία, όπου βλογιούνται τόσα παραδείγματα αρετής. Γιατί τα καλά παραδείγματα γεννιούνται απ’ την καλή αγωγή. Η καλή αγωγή απ’ τους καλούς νόμους. Κι οι καλοί νόμοι από τις ταραχές εκείνες, που πολλοί τις κατηγορούνε αστόχαστα.»
(Ν. Μακιαβέλλι, «Διατριβές πάνω στην πρώτη Δεκάδα του Τίτου Λίβιου», κεφ IV, σελ. 300, μτφ. Π. Κονδύλης, εκδ. Κάλβος, Αθήνα 1984, χωρίς άδεια αναδημοσίευσης)
«Σε συνάρτηση με την καινοτόμο υπεράσπιση της πολιτικής αρετής του λαού και την αντίληψη της ελευθερίας ως συμμετοχής στις κοινές υποθέσεις, συναντάμε στο μακιαβελλικό έργο και μια ρηξικέλευθη θέση υπέρ των ταραχών και της διχόνοιας, ως μηχανισμών προαγωγής του ελεύθερου βίου και παραγωγής ελευθεριακών θεσμών. Η εμφάνιση του λαού στο δημόσιο χώρο, οι πράξεις που ανατρέπουν τη ροή της καθημερινότητας, η έντονη λεκτική διαμάχη με τους μεγάλους δεν θεωρούνται απειλές για την εύτακτη πολιτεία. Η διαμάχη των τάξεων προβάλλεται ως παράγοντας ενοποίησης και όχι διάλυσης της πολιτείας, εφόσον αποτρέπει την επιβολή επιμέρους συμφερόντων οδηγώντας έτσι σε νόμους που ευνοούν την ελευθερία. Όπως επισημαίνει ο Κ. Σκίννερ, ως «αποτέλεσμα της έντονης ανάμιξης με τα κοινά», οι ταραχές συνιστούν για τον Μακιαβέλλι «εκδήλωση της υψηλότερης πολιτικής αρετής» (Skinner 2005: 217).»
(σχόλιο στο παραπάνω απόσπασμα, χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από την Βίκυ Ιακώβου - αξίζει να δείτε αξιόλογες αναλύσεις της εδώ)
«Αυτό που συμβαίνει στη σφαίρα της διανόησης είναι σε μεγάλο βαθμό συνδεδεμένο με το συνολικό μετασχηματισμό των δυτικών κοινωνιών. Αυτό που εκπλήσσει περισσότερο, όταν συγκρίνει κανείς την παρούσα φάση με τις προηγούμενες φάσεις της ιστορίας αυτών των κοινωνιών, είναι η σχεδόν ολοκληρωτική εξαφάνιση της σύγκρουσης, είτε πρόκειται για οικονομικο-κοινωνική, είτε για πολιτική ή «ιδεολογική». Παρακολουθούμε τον θρίαμβο ενός φαντασιακού, του καπιταλιστικού φαντασιακού —«φιλελεύθερου»— και τη σχεδόν εξαφάνιση της άλλης μεγάλης φαντασιακής σημασίας της σύγχρονης εποχής, του προτάγματος της ατομικής και συλλογικής αυτονομίας. Επιφανειακά αυτό μεταφράζεται, από την αρχή της δεκαετίας του '80, στη νίκη της λεγόμενης «νεο-φιλελεύθερης» αντεπίθεσης —υλοποιημένης από τις πολιτικές Θάτσερ-Ρέηγκαν— αντεπίθεση η οποία επέβαλλε πράγματα που προηγουμένως φαίνονταν αδιανόητα. Καθαρή και απλή περικοπή των πραγματικών μισθών και καμιά φορά ακόμη και των ονομαστικών, για παράδειγμα• ή ακόμη τα επίπεδα ανεργίας, για τα οποία εγώ ο ίδιος είχα σκεφθεί και γράψει το 1960, ότι είχαν γίνει αδύνατα διότι θα προκαλούσαν μια κοινωνική έκρηξη. Όμως, τίποτα δεν συνέβη. Υπάρχουν γι ' αυτό κάποιοι λόγοι, αφενός μεν συγκυριακοί —η απειλή, σε μεγάλο βαθμό μπλόφα, της «κρίσης» η οποία συνδέεται με το «πετρελαϊκό σοκ», κ.λπ.— αφετέρου δε, άλλοι πολύ βαθύτεροι για τους οποίους θα ξαναμιλήσουμε. Εν συντομία, παρακολουθούμε την ολοκληρωτική κυριαρχία του καπιταλιστικού φαντασιακού: κυριαρχία του οικονομικού, απεριόριστη και δήθεν ορθολογική επέκταση της παραγωγής, της κατανάλωσης και της «σχόλης» («loisirs»), περισσότερο ή λιγότερο σχεδιασμένων και χειραγωγούμενων.»
(Κορνήλιος Καστοριάδης «Μια κοινωνία που παραπαίει», συνέντευξη στον Marc Weitzmann που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό L' autre journal αρ. 2, Μάρτιος του 1993 (σελ. 10-17). Ολόκληρη η συνέντευξη εδώ)
Εύχομαι πάντως, να μην είναι η αρχή της επιστροφής μας στον Μεσαίωνα, όλα αυτά που ζούμε και θα ζήσουμε στο εξής... Και η σιωπή μας, ας μην είναι λευκή επιταγή-υποταγή στη μοιρολατρία, που χρειάστηκε εκατοντάδες χρόνια να την αποτινάξουν οι άνθρωποι.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου