Κάποιοι κάπου κάποτε λέγονταν κλέφτες

Κάποτε, κάποιοι, όρθωσαν το ανάστημά τους και είπαν "Δεν πάει άλλο πια". Ήταν μικροί, ασθενικοί, κουρελήδες, βρωμούσαν... αλλά τολμούσαν.

Με τα τσιγκελωτά τους μουστάκια, τα αξύριστα μάγουλα, τις λιγδιασμένες χαίτες, τις ροζιασμένες παλάμες, τα άρματά τους παραμάσχαλα, το βλέμμα αγριεμένο... όρμησαν για να λευτερώσουν το μυαλό το αλυσοδεμένο.

(Υδατογραφία του Carl Haag στο Μουσείο Μπενάκη)

Δεν είχαν να χάσουν τίποτε άλλο, εκτός από την τιμή τους. Όμως αυτήν δεν την διαπραγματεύτηκαν και έτσι είχαν τη γαλήνη μαζί τους.

Θυσιάστηκαν, πληγιάστηκαν, αλλά με τις πράξεις τους αγιάστηκαν.

Έδωσαν τα πάντα για μια ιδέα: την ελευθερία. Πόσο βασική προϋπόθεση για να μπορεί να ζει ο άνθρωπος στην ηρεμία;

"Θούριος του Ρήγα"
Στίχοι: Ρήγας Φερραίος
Μουσική: Χρήστος Λεοντής
Ερμηνεία: Νίκος Ξυλούρης

Κάποτε, κάποιοι, τράβηξαν μπροστά με τα μάτια ανοιχτά... και τα σπαθιά ηρωικά.

Πέθαναν αυτοί, αλλά μας άφησαν παρακαταθήκη τον ελεύθερο αέρα που αναπνέουμε. Και τι ζητούσαν; Το προφανές: να συνεχίσουν να έχουν την τιμή που αρμόζει σε έναν άνθρωπο...

"Βγήκα ψηλά και πλάγιασα"
Παραδοσιακό Ηπείρου
Ερμηνεία: Βιτάλη Ελένη




Αχ βγήκα ψηλά γιε μου και πλα- και πλάγιασα,
αχ σε πέτρα γιε μου σε λιθάρι.
Αχ και εκεί ήταν μνήμα γιε μου κλε- βρε κλέφτικο,
αχ θαμμένο πα- βρε παλικάρι.
Αχ και ακούω το μνήμα γιε μου να ωρε να βογκά,
αχ βαριά ν'ανα - ν' αναστενάζει.
Αχ πάρε αδερφέ μου το κορμάκι μου,
και θαψ' το στο χωριό μας.

Αυτά συνέβαιναν κάποτε. Σήμερα; Πού βρισκόμαστε; Είμαστε πιο μπροστά σαν κοινωνία ή ο ζυγός παραμένει; Αναπνέουμε ελεύθερο αέρα ή αναπνέουμε κουτό-χορτο και μάλιστα τρίφυλλο; Τα χέρια μας τα έχουμε για να αρπάζουμε σπαθιά ή για να τρομπάρουμε στο θέαμα κάθε Τσούλας, ε... συγνώμη, Τζούλιας ήθελα να πω... Είναι ώρα για επ-ανάσταση αδέρφια ή ώρα για ακόμα πιο βαθύ ύπνο;

"Μπαρμπα-Γιάννη Μακρυγιάννη"
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Ερμηνεία: Νίκος Ξυλούρης