Ουρανογραφία - Μάθημα 8ο - Θηρευτικοί Κύνες

Θηρευτικοί Κύνες

Δίπλα στον Βουκόλο-Κυνηγό, κύριο Βοώτη, θα βρούμε ένα ζεύγος αστεριών που ορίζουν την περιοχή του αστερισμού των Θηρευτικών Κυνών.

Είναι ένας μικρός αστερισμός, που δεν υπήρχε καταγεγραμμένος στην αρχαιότητα, καθώς ο Πτολεμαίος ταξινομούσε τους αστέρες του στη Μεγάλη Άρκτο. Ονομάστηκε έτσι από τον Ιωάννη Εβέλιο (Hevelius) στην «Ουρανογραφία» του το 1690 μΧ και αντιπροσωπεύει τα δυο σκυλιά του Βοώτη, που ονομάζονται Αστερίων και Χαρά (τα οποία αντιστοιχούν στα αστέρια α και β Θηρευτικών Κυνών), που κυνηγούν την εντυπωσιακή Μεγάλη Άρκτο. Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα και μεσουρανεί το Μάιο και το καλοκαίρι.

Ο Γερμανός Bartschius το 17ο αι. μΧ είχε σχηματίσει εδώ τον Ιορδάνη ποταμό, κάτι που όμως δεν επικράτησε και ξεχάστηκε. Οι Κινέζοι ονόμαζαν τρία αστέρια στο κεφάλι του Αστερίονος ως «Σαν Κουνγκ», δηλαδή «Οι τρεις τιμητικοί φρουροί του φυσικού κληρονόμου», ενώ ο Ουλούγκ Μπέης ονόμαζε τον αστέρα α ως «Αλ Καμπδ αλ Άσαντ», δηλαδή «Το Συκώτι του Λιονταριού»…

Ας σταθούμε όμως στα αστέρια του αστερισμού:

• το πιο λαμπρό του αστέρι, ο α Θηρευτικών Κυνών, ονομάζεται «Cor Caroli» δηλαδή «Καρδιά του Καρόλου». Το όνομά του το πήρε από τον περίφημο Άγγλο αστρονόμο Έντμουντ Χάλεϊ στα 1660 μΧ προς τιμήν του κραταιού Βασιλιά Καρόλου του Β’ (Charles II) της Βρετανίας που -λέγεται ότι- τον προϋπάντησε ο αστέρας με τη λάμψη του όταν επέστρεψε στο Λονδίνο την 29η Μαΐου 1660. 

Είναι το αστέρι που αντιστοιχεί στον Αστερίωνα. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 110 έτη φωτός από εμάς, είναι μεταβλητός αστέρας με περίοδο περίπου κάθε 3 έτη, ενώ επί πλέον είναι διπλό αστέρι, με γαλάζιο τον ένα αστέρα και λευκοκίτρινο τον άλλον. Αποτελεί πρότυπο αστέρα της ομάδας των «μαγνητικών μεταβλητών» γιατί η μεταβολή τους οφείλεται σε αλλαγές του μαγνητικού πεδίου. 

• ο δεύτερος λαμπρότερος αστέρας, ο β Θηρευτικών Κυνών, είναι το δεύτερο σκυλάκι, η Χαρά.

• ο αστέρας Y Θηρευτικών Κυνών, ονομάσθηκε από τον Ιησουίτη Pietro Angelo Secchi «La Superba» δηλαδή «Η Υπέροχη», εξαιτίας των λαμπρών κόκκινων ακτίνων του και είναι ένας από τους λαμπρότερους αστέρες άνθρακα στο γήινο ουρανό. Να σημειωθεί ότι το Υ Θηρευτικών Κυνών είναι και αυτό μεταβλητό αστέρι. 

Όντας σε μια κατεύθυνση έξω από το γαλαξιακό επίπεδο, ο αστερισμός είναι πλούσιος σε μακρινούς γαλαξίες και αστρικά σμήνη:

-Κάπου στη μέση της ευθείας που ενώνει τον α Θηρευτικών Κυνών και τον Αρκτούρο του Βοώτη, υπάρχει το όμορφο σφαιρωτό σμήνος Μ3, ένα πολύ συμμετρικό σμήνος, με μισό περίπου εκατομμύρια άστρα.

-Εδώ υπάρχει επίσης και ο πασίγνωστος «Γαλαξίας της Δίνης» ή αλλιώς «Whirlpool Galaxy» όπως λέγεται ή Μ51 ή NGC 5194 όπως καταγράφεται στους καταλόγους. Είναι ένας πολύ όμορφος σφαιρωτός γαλαξίας που παρενοχλεί τον γειτονικό του ανώμαλο γαλαξία NGC 5195 

και του αποσπά ύλη, σχηματίζοντας ένα αμυδρό τόξο στον ουρανό, το οποίο μπορεί να φανεί υπό καλές καιρικές συνθήκες. 

-Τέσσερις άλλοι σχετικά λαμπροί γαλαξίες είναι οι Μ63, Μ94 προς το κέντρο του αστερισμού, M106 προς τα βορειοδυτικά και NGC 4631 στα νοτιοδυτικά, όλοι σπειροειδείς.




Λοιπόν αυτά ήταν τα Λαγωνικά του Σύμπαντος, που τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα κυνηγώντας αστερισμούς, παίζοντας μαζί τους, και γεμίζοντας Χαρά τα τροφαντά πνευμόνια τους... 

Ας ακολουθήσουμε τους ταχύτατους ρυθμούς τους και ας αφεθούμε να μας συμπαρασύρουν σε ένα ατελείωτο αστροκυνηγητό...!

"Ancora"

by Ludovico Einaudi