Παρθένος
Είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος αστερισμός του ουρανού μετά από αυτόν της Ύδρας, καθώς καταλαμβάνει περίπου το 3,14% της ουράνιας σφαίρας και μεσουρανεί το Μάιο. Είπαμε στο προηγούμενο μάθημα ότι αν προεκτείνουμε την ουρά της Μεγάλης Άρκτου κατά την τοξοειδή φορά της, σε απόσταση ίση όση η ουρά της, θα πέσουμε πάνω στον Αρκτούρο. Αν συνεχίσουμε από τον Αρκτούρο, κατά την ίδια τοξοειδή κατεύθυνση και σε απόσταση ίση όση η απόσταση της ουράς της Μεγάλης Άρκτου μέχρι τον Αρκτούρο, θα πέσουμε πάνω σε ένα άλλο αστέρι, τον Στάχυ ή Spica, που είναι ο α του αστερισμού της Παρθένου (Virgo).
καθώς επίσης, και ο γαλαξίας Μ104, που είναι πασίγνωστος για τη μεσοαστρική σκόνη που κρύβει το γαλαξιακό του επίπεδο και τον κάνει να μοιάζει με σομπρέρο, εξ ου και το όνομά του «»Γαλαξίας Σομπρέρο» (Sombrero Galaxy).
Ο αστερισμός είναι επίσης γνωστός και σημαντικός γιατί εδώ καταγράφηκε για πρώτη φορά ένας κβάζαρ, ο 3C273, το οποίο αποτελεί το πιο απομακρυσμένο αντικείμενο από εμάς στο Σύμπαν και αποτελεί τον πρώτο πυρήνα σχηματισμού ενός γαλαξία. Τα φωτόνιά του, ταξιδεύουν περισσότερο από τρία δισεκατομμύρια χρόνια με την ταχύτητα του φωτός μέχρι να φτάσουν ως εμάς.
Ο αστερισμός της Παρθένου, κάθε άλλο παρά με παρθένο μοιάζει και αυτός είναι ο λόγος που φέρει ένα σωρό ονόματα ανά τις εποχές.
Ο δομινικανός καλόγερος Vincent de Beauvais στα μέσα του 13ου αι. έβλεπε εδώ, τον «Καθρέφτη της Φύσης», κάτι που φαίνεται να επικρατούσε σε πολλούς λαούς για τα μετά Χριστόν χρόνια. Παλαιότερα όμως, μερικές χιλιετηρίδες προ Χριστού, επειδή ο αστερισμός μεσουρανούσε το καλοκαίρι, σε πολλούς λαούς της Μεσογείου και της Μεσοποταμίας, σχετιζόταν με τα στάχυα είτε στο μέστωμά τους, είτε στο θερισμό τους και για αυτό σε πολλές καταγραφές απεικονίζεται είτε ως γυναίκα με στάχυ στο χέρι ή στα χέρια, είτε απλώς ως ένα μεγάλο στάχυ.
Κάποιοι όμως, ισχυρίζονται ότι ο αστερισμός σχηματίστηκε στην Αίγυπτο κάπου 12.000 χρόνια πίσω και σχετίζεται με το θέρισμα των δημητριακών,. Όμως, κάτι τέτοιο είναι μάλλον αδύνατο, γιατί ο αστερισμός της Παρθένου δεν μεσουρανούσε τότε. Με τα στάχυα σχετιζόταν όπως όλοι ξέρουμε, και η Δήμητρα, καθώς και η κόρη της η Περσεφόνη. Έτσι για πολλούς αρχαίους μας, η Παρθένος ήταν η Περσεφόνη που μεσουρανεί τον Αύγουστο ή το καλοκαίρι, τότε που τα στάχυα θεριεύουν, εξ ου και ο χαρακτηρισμός της Περσεφόνης ως «Κόρη» ή «Σταχυώδης Κόρη». Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία η Παρθένος παριστάνει την Περσεφόνη, η οποία καθώς μάζευε ανοιξιάτικα άνθη στους αγρούς την άρπαξε ο Πλούτωνας και την οδήγησε στον Άδη για να την κάνει γυναίκα του. Όταν η μητέρα της, η Δήμητρα, έμαθε από τη νύμφη Αρέθουσα την αρπαγή της κόρης της, ανέβηκε στον Όλυμπο και παρακάλεσε το Δία να μεσολαβήσει στον αδερφό του Πλούτωνα για την επιστροφή της Περσεφόνης. Ο Πλούτωνας δέχθηκε να παραμένει η Περσεφόνη στην επιφάνεια της Γης μαζί με τη μητέρα της κατά τη διάρκεια των ανοιξιάτικων μηνών και το άλλο μισό του έτους να βρίσκεται κοντά του στον Άδη, κάτω από τη Γη. Έτσι, ο μύθος σχετίζεται με τη γεωργία, καθώς η Περσεφόνη παριστάνει το σπόρο που το φθινόπωρο τίθεται κάτω από το χώμα για να βλαστήσει την άνοιξη και να καρποφορήσει το καλοκαίρι.
Για άλλους βέβαια, κυρίως Λατίνους συγγραφείς, η Παρθένος είναι η Ηριγόνη, από το ησιόδειο «Ηριγένεια», δηλαδή «αυτή που γεννήθηκε νωρίς», που μαρτυρεί εξάλλου την αρχαιότητα του αστερισμού. Την Ηριγόνη, αναφέρει και ο Βιργίλιος και ο Manilius και η ήταν η κόρη που κρεμάστηκε από το θρόνο της για το χαμό του πατέρα της Ικαρίου. Αυτή, λοιπόν έγινε ο αστερισμός της Παρθένου, ο Ίκαρος έγινε ο Βοώτης και το πιστό τους σκυλί Maira, έγινε ο Προκύων ή ο Σείριος.
Για τον Άρατο, αλλά και τον Ησίοδο, η Παρθένος, ήταν η «Δίκη» ή «Αστραία», κόρη της θεάς της Δικαιοσύνης Θέμιδος, που κρατά στα χέρια της όχι μόνο το στάχυ αλλά και το «Ζυγό» ο οποίος βρίσκεται δίπλα της στον ουρανό, για να δικάζει σωστά, και να δείχνει στους κατοίκους της Γης, περίλυπη, την αδικία που κυριαρχεί μεταξύ των ανθρώπων.
Υπάρχουν όμως, μαρτυρίες για τον αστερισμό αυτό ακόμη πιο παλιές. Για μερικούς αιγυπτιολόγους, η Παρθένος ήταν η Ίσις, θεά με πολλά ονόματα που κρατούσε στα χέρια της το στάχυ. Μερικοί ακόμη συνέδεσαν και το πρόσωπο της Σφίγγας με τον αστερισμό αυτό, αφού το σώμα της Σφίγγας είναι σώμα λιονταριού και ο αστερισμός της Παρθένου είναι δίπλα στον αστερισμό του Λέοντα.
Για τους Ινδούς ήταν η «Κάνια», η μητέρα του μεγάλου τους θεού Κρίσνα, και παρουσιαζόταν σαν θεά καθισμένη δίπλα από την πυρά.
Οι Κινέζοι πριν την επίδραση των Ελλήνων και την ονομασία «Παρθένος», είχαν εδώ τον «Σουν Βέι» που ήταν κάποιο πτηνό, για άλλους το ορτύκι, για άλλους ο φασιανός ή ο φοίνικας.
Οι Άραβες είχαν εδώ το μεγάλο τους αστερισμό του Λέοντα και ένα μέρος της Παρθένου ήταν το «σπίτι του σκύλου» που γάβγιζε στο λιοντάρι.
Για τους Αιγυπτίους ο Στάχυς ήταν ίσως ο «Λαουτάρης», που ήταν σπουδαίος όσο και για τους Έλληνες.
Κατά το Μεσαίωνα εμφανίζεται ο αστερισμός ως η Παρθένος Μαρία που κρατά στην αγκαλιά της τον Ιησού, ή κατ’ άλλους τον Απόστολο Ιάκωβο.
Τέλος, αξίζει να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στο όνομα του αστέρα ι της Παρθένου, που είναι «Σύρμα», από το όνομα που έδωσε σε αυτό το αστέρι ο Πτολεμαίος, για να υπονοήσει όχι φυσικά οποιοδήποτε σύρμα, αλλά ένα είδος καρφίτσας που έφερε στη ρόμπα της ή στο φόρεμά της η Παρθένος.
Αυτή ήταν η κυρά-Παρθένα των ουράνιων θαλασσών...
"Fuori dal Mondo"
Ludovico Einaudi
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου