Είναι μια νέα προσπάθεια συνάντησης των πνευμάτων κάτω από το φως του έναστρου βραδινού ουρανού, τις ώρες που βγαίνουν οι νεράιδες και τα παραμύθια φαίνονται αληθινά...
Είναι τα μικρά ανθρώπινα, καθημερινά χαρακτηριστικά τους, δηλωτικά όμως μιας μεγάλης αγωνίας. Μικροί Άνθρωποι, Μεγάλες Αναζητήσεις. Όπως λέμε, Μικροί Τόποι, Μεγάλα Ζητήματα (για να θυμηθώ ένα υπέροχο βιβλίο ανθρωπολογίας).
Μιας αγωνίας για αλλαγή. Για νέα Ζωή. Για επανάσταση με το τότε κατεστημένο. Μιας κάποιας επανάστασης απέναντι σε ένα κάποιο κατεστημένο.
Και έρχεται μετά ο καλλιτέχνης Γκαίτε και σχολιάζει:
"Όπου υπάρχει πολύ φως, η σκιά είναι εντονότερη", για να περιγράψει ακριβώς αυτό που συμβαίνει σήμερα, δηλαδή, το τόσο "φως" που πιστεύουμε ότι έχουμε ρίξει σε όλες τις πλευρές της ζωής μας (επιστημονικά, ψυχολογικά, πολιτικά) ενώ ταυτόχρονα και παραλλήλως, ο σκοταδισμός που μας επισκιάζει γύρω μας είναι τόσο βαθύς, η άγνοια και η ανεγκεφαλιά του κόσμου τόσο απύθμενη...
Συνεχίζουμε να σκοτώνουμε ανθρώπους, συνειδήσεις, όνειρα, ταλέντα. Είτε από υπερβολική αφυδάτωση ευκαιριών (στις πολύ φτωχές χώρες), είτε από υπερβολική ενυδάτωση - υπερβολικό βομβαρδισμό πληροφοριών (στις πολύ πλούσιες χώρες).
Αλήθεια, τι έχουμε μάθει από την Ιστορία ως τώρα;
Και κάπου εδώ έρχεται ένας άλλος ποιητής ο Ναζίμ Χικμέτ για να απαντήσει με το ποίημα του:
"Το κορίτσι της Χιροσίμα"
“Εγώ είμαι που χτυπώ την πόρτα σας
Εδώ ή αλλού χτυπάω όλες τις πόρτες
Ω μην τρομάζετε καθόλου που ‘μαι αθώρητη
κανένας μια μικρή νεκρή δεν μπορεί να δει
Εδώ και δέκα χρόνια εδώ καθόμουνα
στη Χιροσίμα ο θάνατος με βρήκε
κι είμαι παιδί τα εφτά δεν τα καλόκλεισα
μα τα νεκρά παιδιά δεν μεγαλώνουν.
Πήραν πρώτα φωτιά οι μακριές πλεξούδες μου
μου καήκανε τα χέρια και τα μάτια
Όλη όλη μια χουφτίτσα στάχτη απόμεινα
την πήρε ο άνεμος
κι αυτή σ’ ένα ουρανό συννεφιασμένο
Ω μη θαρείτε πως ζητάω για μένα τίποτα
Κανείς εμένα δεν μπορεί να με γλυκάνει
γιατί το παιδί που σαν εφημερίδα κάηκε
δεν μπορεί πια τις καραμέλες σας να φάει
Εγώ είμαι που χτυπώ την πόρτα σας, ακούστε
με
φιλέψτε με μονάχα την υπογραφή σας
έτσι που τα παιδάκια πια να μην σκοτώνονται
και να μπορούν να τρων τις καραμέλες.”
(απόδοση στα ελληνικά Γιάννης Ρίτσος)
Για να μελοποιηθεί και να αποδοθεί στα αγγλικά ως το παρακάτω γνωστό τραγούδι:
"I come and stand at every door"
Απόψε, κάλεσα εδώ στο blog μου σπουδαίες προσωπικότητες:
έναν Ρώσο (Λένιν) που όντας άνθρωπος μετά θάνατον θεοποιήθηκε από τους ανθρώπους ως ίσως ο πιο σπουδαίος κομμουνιστής,
έναν Εβραίο (Χριστό) που όντας θεός ανθρωποποιήθηκε για να φτάσει ως τους ανθρώπους και να πεθάνει για αυτούς,
έναν Άραβα (Μωάμεθ) που όντας άνθρωπος έγινε προφήτης ενός θεού που συνεχώς εξαπλώνεται,
έναν Τούρκο (Χικμέτ) που οι Τούρκοι τον εκδίωξαν,
έναν Γερμανό (Γκαίτε) που ήταν φιλέλληνας και ελάχιστοι έλληνες τον έχουν διαβάσει,
έναν Έλληνα μεταφραστή (Ρίτσο) που ήταν κομμουνιστής.
Όλοι τους με κάποιον περίεργο τρόπο, συγγενεύουν και τις λέξεις αυτοπροσδιορισμού τους ανακατεύουν...
Για το τέλος, αποφάσισα να καλέσω και ένα ουγγρικό πρόσωπο που έχει κάτι να μας πει επαυτού (και επαυτών των προσωπικοτήτων) και να μας περιπλέξει περαιτέρω την κατάσταση της ακαταστασίας μέσα στο μυαλό μας περί τίτλων και αυτοπροσδιορισμών.
Μα για το πολύ τέλος, θέλω να καλέσω στο βήμα έναν Αμερικανό καθητητή, τον Ίρβιν Γιάλομ που πιστεύει ότι:
"Η Ζωή δεν έρχεται με νόημα. Πρέπει να εφεύρουμε εμείς το νόημα και μετά να... ξεχάσουμε ότι το έχουμε εφεύρει!"
Τα είπε όλα ο παίκτης... Τα διέλυσε και τα συνέθεσε όλα σε δυο προστάσεις.
Τι να πεις τώρα στο 7χρονο κορίτσι του τραγουδιού, που στέκεται άγρυπνο και σε ρωτά για τα όνειρά σου...;
Δεν αναφέρομαι στο χρώμα των προσώπων ή του δέρματος.
Μα στο χρώμα της ζωής.
Της ανθρώπινης.
Της ζώσας εμπειρίας.
Και μην μου πείτε ότι το κυρίαρχο χρώμα γύρω μας είναι άλλο, από εκείνο το σκούρο, το σκοτεινό...
Φυσικά, υπάρχουν οι αναλαμπές.
Φυσικά, υπάρχει το φως.
Μα το φως, ιστορικά, φυσικά, αστροφυσικά και κοσμολογικά, ΠΑΝΤΑ ήταν ελάχιστο και το ζοφερό σκοτάδι ήταν το κυρίαρχο.
Γιατί να γίνεται κάτι διαφορετικό εντός και εκτός του ανθρώπου; Από πού πηγάζει αυτή η ψευδαίσθηση;
Πάντα το φως ελάχιστο και το σκοτάδι απύθμενο. Μα αυτό το ελάχιστο φώτιζε το απύθμενο και το έκανε πιο φιλικό, λιγότερο φοβιστικό, πιο βελούδινο μαύρο θα έλεγε κανείς...
Μέσα από αυτό το ελάχιστο, είδαν και διέπρεψαν οι μέγιστοι των ανθρώπων.
Μέσα από αυτό το ελάχιστο, εμπνεύστηκαν και πραγματοποιήθηκαν τα μέγιστα των ανθρώπων.
Δεν εκπλήσσομαι λοιπόν, που τα πάντα γύρω μας είναι σκοτεινά. Πάντα έτσι ήταν. Μια φίλη, αναρωτιέται γιατί μένουμε έτσι απαθείς, τι θα πούμε στα παιδιά μας μελλοντικά για αυτήν τη σιωπηλή συνενοχή στην καταστροφή της ζωής μας... Πιστέψτε με, η Γη ιστορικά έχει γνωρίσει πολύ μεγαλύτερες ξεριζώσεις κάθε έννοιας ζωής από τους ίδιους τους ανθρώπους και έχει επιβιώσει. Μην σας πω ότι βλέποντας την Ιστορία γίνομαι λίγο πιο αισιόδοξος... Όχι αισιόδοξος ότι θα αλλάξουν πολλά και σύντομα, αλλά ότι όσο υπάρχουν αυτές οι μικρές, οι ελάχιστες φλογίτσες στα στήθη των ανθρώπων (και είναι εντυπωσιακό όταν τις ανακαλύπτεις μέσα σου ή μέσα στον συνάνθρωπό σου), τότε αυτός ο κόσμος μπορεί να συνεχιστεί, αργά και βασανιστικά όπως κάνει μέχρι τώρα.
Και αυτή η διαδρομή είναι που μας έχει δώσει σπουδαία στολίδια ως παραδείγματα ζωής για να διαβάσουμε, να γνωρίσουμε, να ξεστραβωθούμε και να εμπνευστούμε.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και ο Σωκράτης, που αν θυμηθούμε ότι είχε πει πως:
"Η εκπαίδευση δεν είναι το γέμισμα ενός δοχείου, αλλά το άναμμα μιας φλόγας"
καταλαβαίνετε ότι αυτό το άναμμα μιας φλόγας είναι που πρέπει να συνεχίσει να συμβαίνει ώστε να συνεχίσει να φωτίζει τα σκοτάδια μας. Αυτή η έμπνευση, αυτή η ενέργεια της μεταλαμπάδευσης, της μεταδοτικής (πανδεμικής σχεδόν) ασθένειας να είσαι φάρος μέσα στο ζόφος (γιατί πρόκειται για αληθινή ασθένεια που σου τρώει τα σωθικά, σε συν-θλίβει, σε λιώνει και σε καίει πρώτα απ' όλους εσένα που με το φλεγόμενο σου σώμα φωτίζεις τους γύρω σου), αυτή η έμπνευση λοιπόν, είναι που πρέπει να διαφυλαχτεί σαν φυλαχτό στο στήθος μπροστά από το μέρος της καρδιάς...
Αν συνεχίζει αυτή η φωτίτσα και αν μεταλαμπαδευτεί, τότε θα επέλθει αυτό που ένας άλλος μεγάλος της ανθρώπινης ιστορίας ο Ναζίμ Χικμέτ (δια στόματος του άλλου μεγάλου Γιάννη Ρίτσου μέσα από τις μελωδίες και τη φωνή του άλλου μεγάλου Μάνου Λοΐζου...) είχε πει:
"Όπως ο Κερέμ"
Στίχοι: Ναζίμ Χικμέτ - Γιάννης Ρίτσος
Μελωδία, Φωνή: Μάνος Λοΐζος
"Αν δεν καώ εγώ, αν δεν καείς εσύ, αν δεν καούμε εμείς, πώς θα γινούν τα σκοτάδια λάμψη;"
Βοηθήστε λοιπόν στο άναμμα και το μοίρασμα του φωτός. Έστω μια φλογίτσα ακόμα αρκεί. Γίνε εσύ μικρέ άνθρωπάκο στη μικρή καθημερινότητά σου ένα μεγάλο παράδειγμα. Τα άλλα θα ακολουθήσουν νομοτελειακά...
