Τη σήμερον ημέρα έχει γιγαντωθεί εκείνο το κίνημα των ανήσυχων γονέων που με το παραμικρό τρέχουν στους ειδικούς για την υγεία των παιδιών τους. Σε μια υπεραγχώδη εποχή, που καταμετρά και υπεραναλύει τα πάντα, που δεν αφήνει τίποτα στην τύχη του (ή τουλάχιστον έτσι νομίζουμε), πολλοί από εμάς τους γονείς θεωρούμε (ή μας κάνουν να θεωρούμε) ότι όταν ξεφεύγει το παιδί μας από τον ορθό δρόμο, ορθό λόγο, ορθό συναίσθημα κλπ, πρέπει να πάμε στον ειδικό για να μας το... ισιώσει!
Θέλω να σταθώ ειδικά σε καταστάσεις που αφορούν την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών μας, όπως διάσπαση προσοχής, υπερκινητικότητα, Asperger's σύνδρομα κλπ. Τις περισσότερες δυτικές κοινωνίες απασχολούν σήμερα αυτές οι πιθανές "παρεκκλίσεις" της ψυχοσύνθεσης των μικρών παιδιών από τη νόρμα. Οι οδηγίες αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων ποικίλλουν σε χώρο και χρόνο.
Αυτή η διαπίστωση μου δημιούργησε πρόσφατα εντελώς αβίαστα και τυχαία το εξής ερώτημα:
Σε τι διαφέρει η προσπάθεια να διορθώσουμε μια κατάσταση διάσπασης προσοχής των παιδιών μας ή παρέκκλισης της συμπεριφοράς τους από ένα υποτιθέμενο "μέσο όρο" ανεκτής συμπεριφοράς, από την προσπάθεια των παλαιότερων ανθρώπων να διορθώσουν μια ολόκληρη φυλή; Σε τι διαφέρει η προσπάθειά μας σήμερα να λειάνουμε τις ψυχικές διαφοροποιήσεις των νέων παιδιών από την προσπάθεια παλαιότερων επικίνδυνων και κατακριτέων ρευμάτων καθορισμού των εξωτερικών σωματικών χαρακτηριστικών της ανθρωπότητος; Πιο απλά: σε τι διαφέρει η σημερινή αναγκαιότητα εξομάλυνσης των κοινωνικών συμπεριφορών και ομαλής προσαρμογής των ατίθασων νέων σε μια ισορροπημένη πραγματικότητα, από τις παλαιότερες τάσεις ωραιοποίησης του σώματος και εξιδανίκευσης κάποιων φυσικών χαρακτηριστικών;
Αν το πρώτο έχει θετικό πρόσημο και πηγάζει από την αγωνία των σημερινών γονέων να αντιληφθούν νωρίς και εγκαίρως πιθανές "παθολογίες" του συναισθήματος και της ψυχής, τότε το βαφτίζω ευγονεϊκή, δηλαδή μια καλή και επικροτούμενη γονεϊκή παρέμβαση ή αλλιώς και απλούστερα: καλοί γονείς! Αν το δεύτερο έχει αρνητικό πρόσημο ιστορικά και πηγάζει από την αγωνία για επιβίωση των παλαιότερων καταδιωκόμενων και παρεκκλινόντων από έναν δοσμένο κανόνα φυσικής ομορφιάς, τότε αυτό έχει χαρακτηριστεί ως ευγονική.
Και οι δυο καταστάσεις όμως έχουν νομίζω κάτι κοινό: κάτι σκοτώνουν από την ανθρώπινη ύπαρξη. Κάτι εκκαθαρίζουν με σκοπό την προαγωγή ενός προτύπου. Κόβουν κάτι από τη μια, διορθώνουν κάτι από την άλλη, με σκοπό να συνταχθούν με ένα δεδομένο πρότυπο. Έχουν όμως και κάτι άλλο κοινό: και η σημερινή ευγονεϊκή αλλά και η παλαιότερη ευγονική, θεωρούν ότι έχουν δίκαιο και ότι αυτό που κάνουν είναι το "σωστό".
Ειλικρινά δεν ξέρω πλέον ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος στην ανατροφή των παιδιών: τα αναγκάζουμε να υπακούσουν σε όρια και νόρμες και κανόνες, για να τα ωθήσουμε αργότερα μεγαλώνοντας να τα σπάσουν και να τα ξεπεράσουν αυτά τα όρια. Από την άλλη, αν αφήσεις ανεξέλεγκτα τα παιδιά και δεν τους βάλεις όρια υπάρχει τεράστιος κίνδυνος να μην αντιληφθούν (λόγω μωρίας και ανωριμότητας) ότι αυτή η κοινωνία λειτουργεί, ζει, αναπνέει και εξελίσσεται μόνο βασισμένη πάνω σε όρια και προϋποθέσεις. Για να το πω αλλιώς: είναι γνωστό ότι η πολύ ελευθερία βλάπτει (καθώς γίνεται πανεύκολα ασυδοσία), μα και η λίγη ελευθερία πνίγει (καθώς δεν αφήνει να ελευθερωθεί το πνεύμα και να μεγαλουργήσει). Είναι κάπως με την ακριβή απόσταση της Γης από τον Ήλιο, ώστε να αναπτυχθεί ζωή πάνω στον πλανήτη. Ούτε πιο κοντά (γιατί όλα πάνω στη Γη θα καούν από τη ζέστη), ούτε πιο μακριά (γιατί όλα πάνω στη Γη θα παγώσουν από το ψύχος).
Τη θέση της Γης όμως ως προς τον Ήλιο την καθόρισαν άλλες δυνάμεις. Τη θέση του νέου παιδιού (δηλαδή του νέου ανθρώπου) μέσα σε μια κοινωνία την καθορίζει ο ίδιος ο Άνθρωπος. Στην μέχρι τώρα ιστορία του έχει βασιστεί κατά κόρον σε μεθόδους ευγονικής και προτυποποίησης οδηγώντας σε τραγικότητες. Προσφάτως είπε να αλλάξει μεθοδολογία και να γίνει σούπερ ανεκτική και ανοιχτή σε κάθε τι διαφορετικό, οδηγώντας συχνά σε χυδαιότητες. Η ευγονεϊκή δεν ξέρω που στέκεται ακριβώς ανάμεσα σε αυτά τα φαινόμενα... Ίσως μέχρι να μεγαλώσουν τα παιδιά μου να μην έχει δοθεί ακόμα απάντηση σε αυτό το ερώτημα...
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου