Είναι δικαίωση του λόγου. Του ήρεμου λόγου. Του ήρεμου διαλεκτικού λόγου. Που απλώνεται σαν δροσερό αεράκι. Που σε χαϊδεύει. Σε θωπεύει. Και τελικά σε μαγεύει.
Το συγκεκριμένο απόσπασμα που ακολουθεί ήταν ένα θέμα στις πανελλήνιες εξετάσεις πριν 2 ημέρες. Και είναι ενός καλού φίλου, του Ραϋμόνδου Αλβανού, ο οποίος μπορεί και αποκρυσταλλώνει μεγάλες έννοιες σε μεστό καθημερινό λόγο. Για αυτό είναι θαυμαστός, γιατί λέει μεγάλες αλήθειες με τον πιο απλό τρόπο, τον πιο πειστικό τρόπο.
Απολαύστε:
"Γιατί δεν αγαπάνε οι μαθητές την ιστορία; Οι απαντήσεις είναι γνωστές. Γιατί συνήθως πρέπει να τη μάθουν παπαγαλία, γιατί συνήθως μαθαίνουν για προσωπικότητες και όχι για την κοινωνία, γιατί μαθαίνουν κυρίως για την παλαιότερη ιστορία και όχι τη νεότερη. Ο σημαντικότερος όμως λόγος που η ιστορία είναι απωθητική για τους μαθητές, είναι ότι το σχολείο δεν καταφέρνει να συνδέσει τη ζωή των μαθητών με το παρελθόν. Δεν καταλαβαίνουν γιατί να πρέπει να τα μάθουν όλα αυτά. Όπως μου έλεγαν κάποιοι φοιτητές μου: «Γιατί, κύριε, να πρέπει να μαθαίνουμε ιστορία; Εμείς κοιτάμε μπροστά. Κοιτάμε στο μέλλον». Αυτό που δεν καταλάβαιναν οι φοιτητές μου και δεν καταλαβαίνουν όσοι δεν εκτιμούν την αξία της γνώσης του παρελθόντος, είναι ότι τελικά όλοι μας είμαστε προϊόντα της ιστορίας. Ό,τι έχουμε στο μυαλό μας έρχεται από τους προηγούμενους από εμάς. Ακόμη και οι λέξεις που χρησιμοποιώ για να γράψω αυτές τις γραμμές, δεν είναι δικές μου. Έρχονται από τους προηγούμενους από μένα. Και βέβαια το πιο σημαντικό δεν είναι οι λέξεις. Είναι οι πεποιθήσεις, οι αξίες, οι γνώσεις ακόμη και οι κανόνες. Εμείς αποφασίζουμε για τους κανόνες που ρυθμίζουν τη ζωή μας; Όχι βέβαια. Οι προηγούμενοι από εμάς αποφασίζουν. Εμείς γεννιόμαστε μέσα σε ένα πολιτισμό, σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που όλα αυτά έχουν ήδη διαμορφωθεί. Είναι τόσο μεγάλο το βάρος του παρελθόντος πάνω στο παρόν, που ένας ιστορικός έχει ισχυριστεί κάτι που όταν το είχα πρωτοακούσει είχα εντυπωσιαστεί: «Οι νεκροί μάς κυβερνούν». Βαριά κουβέντα. Δεν συμφωνώ εντελώς όμως, καθώς και εμείς επιδρούμε στον τρόπο που εξελίσσεται η ιστορία και έχουμε ευθύνη απέναντι στις μελλοντικές γενιές ως μελλοντικοί νεκροί που αναπόφευκτα είμαστε όλοι μας. Αξίζει να μαθαίνουμε για αυτούς τους νεκρούς. Αξίζει να γνωρίζουμε τι έκαναν, πώς σκέφτονταν, πώς ζούσαν. Αξίζει γιατί αυτοί είναι που διαμόρφωσαν τον κόσμο που μας περιβάλλει. Η γνώση του παρελθόντος είναι απαραίτητη για την κατανόηση του παρόντος. Ή, για να το πούμε με άλλα λόγια, δεν μπορούμε να καταλάβουμε το σήμερα αν δεν ξέρουμε σε βάθος το χθες. Η ιστορία είναι μια πράξη αυτογνωσίας, μια πράξη γνώσης για τον συλλογικό μας εαυτό, απαραίτητη για να καταλάβουμε τον πολιτισμό μας. Δεν μαθαίνουμε ιστορία για χάρη των προηγουμένων. Όντως αυτοί έφυγαν και δεν έχει πια καμία σημασία για αυτούς. Μαθαίνουμε ιστορία για εμάς, για να μάθουμε από τα λάθη των προηγουμένων, να δούμε τι λειτούργησε καλύτερα για εκείνους και τι όχι. Μαθαίνουμε ιστορία για να καταλάβουμε ποιοι είμαστε και να σκεφτούμε πού θέλουμε να πάμε."
(απόσπασμα από τον πρόλογο του τελευταίου βιβλίου του Ραϋμονδου Αλβανού "Ο ελληνικός εμφύλιος. Μνήμες σε πόλεμο και σύγχρονες πολιτικές ταυτότητες", εκδ. Επίκεντρο, 2022)
Ο Ογκίστ Κόμτ (Auguste Comte) είναι αυτός που είπε "Οι νεκροί κυβερνούν τους ζωντανούς"
και ο Κωστής Παλαμάς είναι αυτός που στο ποίημά του "Το τραγούδι των προσφύγων" είπε "Πάντα οι νεκροί ας μας κυβερνούν".
Βλέπετε, πρόκειται για την ίδια θεματική και η ίδια κοσμοαντίληψη από μεγάλα μυαλά διαχρονικά. Η ίδια σύνδεση παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος.
Υ.Γ.: Αξίζει όμως ένα μπράβο και σε εκείνους που διάλεξαν αυτό το ανάγνωσμα ως θέμα για πανελλήνιες εξετάσεις. Κάτι τέτοια είναι που με κάνουν να πιστεύω ότι δεν έχει χαθεί ακόμα εντελώς αυτή η ψωροκώσταινα...
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου