Όχι, δεν θα σας μιλήσω για τα δυο παιδιά του θεού Άρη, που τον συνόδευαν πάντα, τον Φόβο και το Δείμο, σε κάθε του πολεμική εμφάνιση, και τα οποία εκπροσωπούσαν αντίστοιχα τον φόβο και τον τρόμο που έσπερνε η φιγούρα του πατέρα τους στα πεδία των μαχών.
Θα μιλήσω για κάτι άλλο, που όμως έχει σχέση με τα παιδιά του θεού του πολέμου. Θα σας μιλήσω για εκείνες τις μάχες, που δίνουμε μέσα μας και έξω μας, με όλους εκείνους τους φόβους και τους τρόμους μας. Αυτό το κάτι άλλο που θέλω να σας μιλήσω ουσιαστικά, είναι ο Φόβος και ο Δήμος, δηλαδή ο φόβος και η πόλη, ή αλλιώς ο φόβος και η κοινωνία ως συνάθροιση ανθρώπινη.
Ο φόβος είναι συνυφασμένος με τις ανθρώπινες σκέψεις, αντιδράσεις και τελικά με την ίδια την ύπαρξη. Διότι, αν "πατήρ πάντων είναι ο Πόλεμος", και ο Θεός του Πολέμου είναι ο Άρης, τότε δικαιωματικά και με το γράμμα του (μυθολογικού) νόμου, ο Φόβος και ο Δείμος (Τρόμος), καλά κάνουν και θεωρούνται αδέρφια μας, αίμα μας. Πώς λοιπόν, να αρνηθούμε ότι αυτά τα συστατικά, του φόβου και του τρόμου, κυλούν στο αίμα μας και επηρεάζονται μα και επηρεάζουν όλα τα όργανα τα οποία το αίμα θρέφει; Και για εσάς που από μέσα σας δηλώνεται αρνητές της μυθολογίας και γελάτε μαζί της, ως κάτι το οπισθοδρομικό, θα σας παραθέσω μια από δεκαετιών επιστημονικά τεκμηριωμένη θέση στο χώρο της Βιολογίας των Ζώων (όπου πολλοί από εμάς ανήκουμε) και δεν είναι άλλη από τη γνωστή θεωρία "fight or flight". Αυτή η κατάσταση βρίσκεται ενσαρκωμένη σε (και πιο συγκεκριμένα μέσα στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα, το οποίο δεν ελέγχετε συνειδητά, αλλά ελέγχει ασυνείδητα) κάθε ζώο το οποίο βρίσκεται σε κίνδυνο. Δεν είναι τίποτε άλλο, από το γνωστό "τρέχα ή πολέμα", που η εμπειρία μας λέει ότι ακολουθούν τα ζώα και μαζί και ο άνθρωπος, όταν κινδυνεύουμε. Προσέξτε όμως, ότι θέση ερεθίσματος για να διεγερθεί και να ξεκινήσει εκφορτίσεις αυτό το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, είναι -τι άλλο;- ο ίδιος ο φόβος! Σοφά, λοιπόν, θεωρούμε ότι ο φόβος είναι κάτι που υπάρχει στα κύτταρά μας, ως συστατικό επιβίωσης, γιατί όπως λέει και ο λαός: "ο φόβος φυλάει τα έρημα"!
Ο Φόβος, αρχικά φτιάχθηκε για να βοηθά στη επιβίωση. Μέχρι εδώ καλώς.
Έλα μου, όμως, που ο φόβος και η ασυνείδητη επίδρασή του πάνω σε ολόκληρο το κορμί και τη σκέψη μας, έγινε όπλο στα χέρια κάποιων, όπως διαχρονικά η Ιστορία έχει δείξει; Και για να ξαναγυρίσουμε στη φράση που λέει ο λαός: "ο φόβος φυλάει τα έρημα", αλήθεια ποια είναι τα έρημα; Και γιατί πρέπει να τα φυλάει τελικά ο φόβος; Για να μην κάνουν κάτι που δεν ξέρουν (όπως όταν μαλώνουμε - για να εκφοβίσουμε- ένα παιδάκι, όταν πάει να κάνει κάτι επικίνδυνο) ή για να μην κάνουν κάτι που ξέρουν (όπως το να αποκαλύψουν μια μεγάλη αλήθεια και να προβάλουν μια σημαντική αντίσταση σε άνομα και ύπουλα σχέδια αυτών που μας λένε ότι "μας φυλάττουν");
Δυο ειδήσεις από τα κοσμικά (τα του κόσμου δηλαδή) γεγονότα:
Είναι ηλεκτρονικό φακέλωμα αυτό που πάνε να κάνουνε, και κάποιοι πιο ψαγμένοι και θαρραλέοι, αντιδρούν και τα σπάνε όλα;
Θα επιβάλλεται μόνο για ιατρικούς σκοπούς η άμβλωση ή όχι;
Και άλλα ερωτήματα καθημερινά αναδύονται, αλλά όλα τους, έχουν κοινή βάση: τον φόβο. Τον φόβο για το άγνωστο. Τον φόβο για το άγνωστο ή μήπως για τους αγνώστους που ίσως κρύβονται πίσω από όλα αυτά...; Και δώσ' του σενάρια συνομωσιολογίας και δώσ' του υποθέσεις για καλούς και κακούς. Και η κουβέντα μεταπίπτει στο αν υπάρχουν καλοί και κακοί εκ φύσεως και αν πράγματι υπάρχουν, γιατί άραγε το κάνουν αυτό; Μήπως υπάρχει σχέση με την άλλη βασική-θεμελιώδη αρχή της Φύσης, ότι "το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό" και ότι όλα τα έμβια είδη είναι δομημένα σε πυραμοειδή διάταξη (όπως μαθαίνουμε ήδη από το δημοτικό), τέτοια ώστε το από πάνω είδος, για να επιβιώσει πρέπει να τρώει όλα τα από κάτω του είδη; Έχετε, επίσης, διακρίνει ποτέ ότι αυτή η κατάταξη σε "άνω" και "κάτω" είδη, γεννά πολύ εύκολα την ιδέα του "υπερ-είδους" και του "υπο-είδους";
Τα ερωτήματα, αναδύονται το ένα μετά το άλλο και κάπου εδώ πετάγονται και κάποιοι άκυροι και μιλούν έτσι απλά για "φοβικά σύνδρομα". Πώς γίνεται ρε μεγάλε, κάτι που υπάρχει στο αίμα μας φυσιολογικά να το αποκαλείς σύνδρομο και να του βάζεις αυτόματα την ταμπέλα του "παθολογικού";
Θα μου πείτε ίσως, εκείνο το μεγαλειώδες του Καζαντάζκη: «αν μπορείς κοίταξε τον φόβο κατάματα και ο φόβος θα φοβηθεί και θα φύγει», αλλά πόσοι πραγματικά μπορούν να το κάνουν, και μάλιστα στην πλήρη του σωματική και πνευματική-νευρολογική έκφανση; Ή, για να το θέσω πιο ρεαλιστικά: πόσα πρέπει να βιώσει κανείς, για να ξεριζώσει από μέσα του τον φόβο και να δηλώσει ευθαρσώς ότι πια "δεν φοβάται"; Αναρωτηθήκατε γιατί μνημονεύουμε μόνο αυτούς που στην κατοχή παρά τα βασανιστήρια δεν μαρτύρησαν κάποια πολύτιμη πληροφορία ενώ τους άλλους που τους έλιωσαν το κορμί μέχρι τελικά να ξεράσουν την πολυπόθητη για τους κατακτητές πληροφορία, δεν τους πολυθυμόμαστε; Είναι ακριβώς, αυτό το υπέρ-μετρο και ιδεώδες που εισάγει ο Καζαντζάκης που θαυμάζουμε σε όποιον κατορθώνει να το εκδηλώσει; Ή μήπως όλο αυτό είναι εντελώς - μα εντελώς- έξω από τα ανθρώπινα;
Και αν σταματήσει να φοβάται ο άνθρωπος, μήπως αυτό σημαίνει ότι πλέον δεν θα ζει, δεν θα αλληλεπιδρά με τα ερεθίσματα του περιβάλλοντός του, ώστε να παλεύει με αυτά (ή και για αυτά); Αν ο φόβος εκλείψει, θα γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι ή κάτι διαφορετικό από ό,τι η ίδια η Φύση, η ίδια η Βιολογία μας έχουν θρέψει και συνθέσει; Εμείς οι ιατροί, ρωτάμε έκπληκτοι τους ασθενείς μας: μα καλά, δεν φοβήθηκες με το πρόβλημά σου, ώστε να έρθεις γρηγορότερα στο νοσοκομείο, μπας και προλαβαίναμε τα σοβαρότερα...;
Φοβάμαι, πως η απάντηση σε ένα τέτοιο ερώτημα, δεν μπορεί να απαντηθεί... Αυτό, που ίσως έχει σημασία, είναι η διαχείριση του φόβου, και ίσως είναι αυτό που ήθελε να πει ο μέγας Καζαντζάκης: το να κοιτάξεις στα μάτια τον Φόβο, είναι να προσπαθήσεις να διαχειριστείς την παρουσία του και το πρόσωπό του. Δεν μπορείς να αρνηθείς την ύπαρξή του, παρά μόνο να προσπαθείς να μην είναι ο βασικός παράγοντας που θα σε αναγκάζει να παίρνεις αποφάσεις. Γιατί, αν ο άνθρωπος καυχιέται για κάτι (δεν ξέρω για καλό ή για κακό), είναι ότι ξεχωρίζει από τα άλλα ζώα -και πολύ περισσότερο τα φυτά- ως προς την ικανότητα του εγκεφάλου του να διαχειρίζεται με λογική, τις πληροφορίες του που φτάνουν στο επίπεδο του συνειδητού, από όπου και αν αυτές εκπορεύονται, ακόμα και αν είναι από το επίπεδο του ασυνείδητου, του φυτικού νευρικού συστήματος ή από τον ίδιο το θεό Άρη και τα παιδιά του - φόβο και δείμο.
Το να φοβάται (ή να κάνουν να φοβάται) λοιπόν ένας ολόκληρος Δήμος ή μια κοινωνία εν γένει, δεν είναι κάτι που επιδέχεται μιας απλής ερμηνείας... Πριν μιλήσετε για τους φόβους των άλλων, αναρωτηθείτε τι θέση έχει για εσάς ο Φόβος;
Επίσης, πριν μιλήσετε για τους φόβους των άλλων, ακούστε και το εμβληματικό αυτό τραγούδι, που συμπυκνώνει όλα αυτά που ήθελα να σας πω απόψε:
"Πεχλιβάνης"
Στίχοι, Μουσική, Ερμηνεία:
Θανάσης Παπακωνσταντίνου
''Φαίνεται σίγουρη για τον εαυτό της και αρκετά ανεξάρτητη η Πακίτα Γκαλιέγο. Ακούστε τι απάντησε όταν τη ρωτήσαμε αν γνώρισε ποτέ… τον φόβο! Να η απάντηση: «Δεν τον γνώρισα. Και μη με ρωτάτε γι’ αυτό παρακαλώ, είμαι… ευαίσθητη σ’ αυτό το θέμα».''
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου