Ώρα για "κράκ"

Ήταν το 1689, όταν ο Purcell, έγραφε για αυτούς τους δυο νέους. Αυτή, λαμπερή, όμορφη, πριγκίπισσα. Αυτός, ηττημένος μετά την καταστροφή της Τροίας, όμορφος, πρίγκηπας κατατρεγμένος, φτάνει στο παλάτι της. Ερωτεύονται, παντρεύονται, συνυπάρχουν. Όχι, για πολύ.

Οι δυνάμεις της φύσης, ("μάγισσες" αποκαλούνται από κάποιους, "θεοί" από κάποιους άλλους, "τύχη" από εμένα) έχουν άλλα σχέδια! Αντιπαθούν τη νεαρά, οπότε με τις υπεράνθρωπες δυνάμεις τους, χτυπούν τον νεαρό στο ευαίσθητό του σημείο. Τον πείθουν ότι είναι χρεία να φύγει, για να χτίσει τη νέα Τροία... Αυτός, ευπατρίδης και πιστός στο όραμά του και στα βαθύτερά του ιδανικά, εγκαταλείπει την ζεστασιά της νεαράς, βγαίνει προς αναζήτηση του ψυχρού νέου κόσμου... Εκείνη, φυσικά και αναμενόμενα, αδυνατεί να καταλάβει... Θρηνεί και αυτοκτονεί.

Και εγώ ρωτώ αγαπητοί μου: ποιός είναι ο πραγματικός εγκληματίας και ποιός το πραγματικό θύμα;

Εκείνη, που του τα έδωσε όλα παθιασμένα και απλόχερα, απομένοντας κενή και προδομένη, άρα έτοιμη να πεθάνει, χωρίς να περιμένει κάτι καλύτερο;

Εκείνος, που στην προσπάθεια να ισορροπήσει μεταξύ αναγκών και υποχρεώσεων, αναζητά την γαλήνη μέσα από την υπακοή στις -αναθεματισμένες- αξίες που έχει τοποθετήσει πάνω από όλα και από όλους και μέσα από την -αναθεματισμένη- πεποίθηση ότι μπορεί να χτίσει έναν καινούργιο κόσμο - μια καινούργια Τροία;

Εκείνες οι μυστικές δυνάμεις, που ταλανίζουν τις ζωές των ανθρώπων και τις κινούν σαν αχυρόκουκλες, σκορπίζοντάς τες στου ανύπαρκτου χρόνου το κατρακύλισμα;


Μία φράση μόνο κατόρθωσα να αντιληφθώ ξεκάθαρα, από την αγγλική αυτή εξαίσια, δίωρη όπερα (ήταν η μόνο φράση που αν ήξερα πότε θα ειπωθεί, θα έκλεινα τα αυτιά μου...):

"remember me..."

Μα πώς γίνεται να ξεχάσω; Αυτό ίσως είναι η κατάρα μου, που δεν με αφήνει να απαγκιστρωθώ και να πάω μπροστά...


Πάντα, οι δυο αυτές αντίθετες δυνάμεις -της ανάγκης και της υποχρέωσης, ή αλλιώς του θέλω και του θέλουν- θα συγκρούονται βίαια και μετωπικά ακριβώς μπρος στο μέρος της καρδιάς μου, σε μια ευκλείδια γεωμετρική έκρηξη που σε βάζει σε σκέψεις για τους Δ-ημιουργούς αυτών των Δ-υνάμεων. Και όσο ψάχνεις την διαφοροδιάγνωση (ΔΔ) των εκπορευόμενων σημείων αυτών των Δυνάμεων, τόσο βυθίζεσαι σε καταθλιπτικά μονοπάτια μονολόγου...

Άντε μετά εσύ, να πιστέψεις ότι το σύμπαν έχει προ πολλού αποδειχτεί πως δεν βασίζεται στην Ευκλείδια Γεωμετρία...

Υ.Γ.1: Απορώ, μήπως το Trojan- κομμάτι του ουρανού και της μυθολογίας, έχει καμία ετυμολογική συσχέτιση με το Τρογκαν- κομμάτι της ύπαρξής μου και του παρελθόντος μου...

Υ.Γ.2: Εκείνος, που τα παρατά όλα, ακόμα και τις μεγάλες ανάγκες του εαυτού του, για να ακολουθήσει το κάλεσμα μιας βαθειάς δικής του αξίας, που την θεωρεί πανανθρώπινη, (όπως το χτίσιμο ενός νέου κόσμου) είναι εγωιστής ή όχι; Με άλλα λόγια, εκείνος που ακούει τον εαυτό του, ο οποίος του λέει να μην ακούσει τις ανάγκες του εαυτού του, είναι εγωιστής ή όχι..; Σαν να λέμε, είναι ή δεν είναι δώρο θεού ο Δούρειος Ίππος;

(φωτό από εδώ)

Ακραία πόλη...

"Κάτω απ' την Ακρόπολη"
Στίχοι, Μουσική, Ερμηνεία:
Κώστας Τουρνάς

Ας είναι αυτό το τραγουδάκι, ένα μελαγχολικό κοίταγμα προς το μεσοπρόθεσμο μέλλον, σήμερα που η πρωτεύουσα έγινε μια ακραία πόλη ως προς τις εκφράσεις των πολιτών της...

Το Σύμπαν που δεν γίνεται να μην αγαπήσεις...

Όταν όλα αυτά που βλέπουμε είναι η εικόνα του παρελθόντος, (καθώς το φως που φέρει στις πλάτες του τις πληροφορίες, έχει πεπερασμένη ταχύτητα και θέλει κάποιο χρόνο μέχρι να ερεθίσει τον αμφιβληστοειδή μας),

και όταν όλες οι εικόνες που βλέπουμε είναι η προβολή των 4 διαστάσεων στα δικά μας στενάχωρα όρια των 3 διαστάσεων,

τότε, αντιλαμβάνεστε (ελπίζω) ότι η πληροφορία από τη γέννεσή της μέχρι να φτάσει στον εγκέφαλό μας, περνά μέσα από τουλάχιστον δυο φίλτρα και έτσι παραλλάσσεται: αυτό του χώρου και του χρόνου...


Ο άνθρωπος, από κατασκευής του, έχει δομήσει την ύπαρξή του, πάνω στην προσέγγιση των εννοιών χώρος, χρόνος, ύλη. Αυτά είναι οι πρώτες ύλες που παράγουν κάθε μορφής θρησκευτική, επιστημονική και κοινωνική διάταξη, οι οποίες με τη σειρά τους, αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της πολιτικής (με την πλατωνική έννοια και όχι την κομματική) συμπεριφοράς του ανθρώπου.


Αν και η επιστήμη, είναι η βάση όλων και το σπουδαιότερο συστατικό της κοσμοαντίληψής μας, δεν μας εξηγεί γιατί ενώ η Φυσική εδώ και έναν αιώνα έχει ευτελίσει και αποδυναμώσει την αξία της ύλης, με βάση τις θεωρίες της Σχετικότητας και της Κβαντομηχανικής, ο Άνθρωπος εξυψώνει και σχεδόν θεοποιεί την αξία της ύλης στη σημερινή εποχή...

Τι είναι αυτό κύριε καθηγητά που μας εποδίζει να αλλάζουμε και να βγούμε από την πλάνη μας; Η Ηθική μας; Η Φύση μας; Η Ανικανότητά μας;

Μπορεί ο Άνθρωπος, να ξεφύγει από την Υλική του Διάσταση και να αποσυνδεθεί από το Ψέμα; Μπορεί ο Άνθρωπος να ξεφύγει από τον Εαυτό του;

Μπορεί να ζήσει κανείς κατακερματισμένος, σαν ένα ξεκομμένο άτομο ανάμεσα σε τόσα άλλα άτομα γύρω του;

(πίνακας του Dali)

Χτές, ο καθηγητής Μάνος Δανέζης, παρέθεσε μια αρκετά ενδιαφέρουσα διάλεξη, στην Κασσιόπη Κέρκυρας σχετικά με τη σχέση Επιστήμης και Νέου Πολιτισμού. Χαίρεσαι να ακούς ανθρώπους που πραγματικά αγαπούν το Σύμπαν... Καθε τους λέξη φωτίζεται διαφορετικά, έχει άλλες τροχιές και σε μεταφέρουν σε άλλη διάσταση. Έτσι πρέπει να είναι οι δάσκαλοι: απλοί, κατανοητοί και μαγευτικοί...

Για την κυρά απέναντι

Κάθομαι και την παρατηρώ. Κάθε φορά που στρέφω το βλέμμα μου σε αυτήν, είναι σαν να σταματά ο χρόνος και όλα να σιωπούν. Οι κραυγές, οι απειλές, οι βλακείες, τα κλάματα και οι βρισιές... Όλα σιωπούν. Σιωπούν, για να ακουστεί το φως που στολίζει τα μαλλιά της... (συναισθησία λέγεται το φαινόμενο...). Αυτή η μελωδία, ηχεί τόσο δυνατά μέσα μου, που μου δίνει δύναμη. Δύναμη, να αντέχω, να αρθρώνω λόγο και να συνεχίζω, χωρίς να φοβάμαι να εκτεθώ... Δύναμη, να αντικρύσω τους ανθρώπους κατάματα και να τους δείξω τον κόσμο μέσα από τα δικά μου μαγεμένα μάτια...

"Η κυρά απέναντι"

(15/07/2011 στην πλατεία των Αγανακτισμένων Κέρκυρας, ημέρα ολικής έκλειψης Σελήνης)

Είναι η κυρά απέναντι, που μας βλέπει κάθε βράδυ, και πιθανόν να γελά με τα καμώματά μας...

Είναι η κυρά απέναντι, που άλλοτε απορεί με τις επιλογές μας, τη στάση μας, τη συμπεριφορά μας, αδυνατώντας να αντιληφθεί τους λόγους των πράξεών μας...

Και άλλοτε θαυμάζει τα μεγαλουργήματά μας, εξαίρει τις αντοχές μας, επικροτεί τις επιλογές μας...

"Total eclipse of the heart"
by Bonnie Tyler




Turn around, every now and the I get a little bit lonely and you're never coming round

Turn around, every now and the I get a little bit tired of listening to the sound of my tears

Turn around, every now and the I get a little bit nervous that the best of all the years have gone by

Turn around, every now and then I get a little bit terrified and then I see the look in your eyes

Turn around, bright eyes

Every now and then I fall apart

Turn around, bright eyes

Every now and then I fall apart

And I need you now tonight

And I need you more than ever

And if you only hold me tight

We'll be holding on forever

And we'll only be making it right

Cause we'll never be wrong

Together we can take it to the end of the line

Your love is like a shadow on me all of the time

I don't know what to do and I'm always in the dark

We're living in a powder keg and giving off sparks

I really need you tonight

Forever's gonna start tonight

Forever's gonna start tonight

Once upon a time I was falling in love

But now I'm only falling apart

There's nothing I can do

A total eclipse of the heart

Once upon a time there was light in my life

But now there's only love in the dark

Nothing I can say

A total eclipse of the heart

Turn around, bright eyes

Every now and then I fall apart

Turn around, bright eyes

Every now and then I fall apart

And I need you now tonight

And I need you more than ever

And if you only hold me tight

We'll be holding on forever

And we'll only be making it right

Cause we'll never be wrong

Together we can take it to the end of the line

Your love is like a shadow on me all of the time

I don't know what to do, I'm always in the dark

We're living in a powder keg and giving off sparks

I really need you tonight

Forever's gonna start tonight

Forever's gonna start tonight

Once upon a time I was falling in love

But now I'm only falling apart

Nothing I can say

A total eclipse of the heart

A total eclipse of the heart

Όλα για αυτήν τα κάνω. Για την κυρά απέναντι... Άραγε το καταλαβαίνει; Άραγε το νοιώθει; Ή πάντα εκ-λείπει;;

Στον κόσμο τον απάνθρωπο

"Όταν έχω εσένα"
Στίχοι, Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης
Ερμηνεία: Δημήτρης Μητροπάνος

0 > 1

Γαμώ την κοινωνία μου μέσα! Γαμώ την αγανάκτησή μου! Γαμώ τον Αδόξαστό μου! Που να πάρει ο Διάολος και να σηκώσει...

Όπως καταλαβαίνετε μόλις γύρισα από μια 30ωρη εφημερία, για την οποία πιθανότατα θα πληρωθώ γύρω στα 75 ευρώ...

30 ώρες αντιμέτωπος με την μέγγενη του συστήματος... Φαίνεται πως το σύστημα σχεδόν πάντα κατορθώνει και σε κατατροπώνει... Σε κατακερματίζει σε χίλια κομμάτια και έτσι σε κερδίζει... Σε αφήνει άυπνο, άφαγο, άπιοτο, ακατούρητο, μα κυρίως και πάνω από όλα σε αφήνει με την απορία: γιατί δεν με καταλαβαίνει ο άλλος...; Αφού την ίδια γλώσσα δεν μιλάμε;

Ίσως αυτή η εφημερία μου, να ήταν η τελευταία εδώ στο Γαμονήσι.


Κάποτε μια Μυτιληνιά που ήταν στο χωριό μου στη Λακωνία, μου είχε πει ότι με τέτοια μυαλά που κουβαλάω το σύστημα θα με πετάξει εκτός, από της εισόδου μου κιόλας... Να που ο κύκλος κλείνει, και η εν λόγω κυρία βγαίνει σωστή. Ξεκίνησα από το χωριό, πέρασα από τη Μυτιλήνη, για να βρεθώ στην Κέρκυρα. Από τον Νότο στην Ανατολή και από εκεί στη Δύση. Σύντομο, μα απότομο ταξίδι με στροφές που προκαλεί έντονη ζάλη, ίσως και jet lag... Κοινώς, σταμάτα να κατέβω γιατί θα ξεράσω...

Αν το να μεγαλώνεις ισοδυναμεί με το να βρίσκεις καλύτερους τρόπους να προσαρμόζεσαι στις συνεχείς και ραγδαίες αλλαγές του περιβάλλοντός σου, τότε θεωρήστε με ένα λάθος του εξελικτικού συστήματος, που αδυνατεί να μεγαλώσει, να προσαρμοστεί, να συντονιστεί στα νέα δεδομένα και να βρει την άκρη στο κουβάρι της ζωής... Ίσως, το ίδιο το βιολογικό σύστημα λοιπόν, έχει βρει μεθόδους να συνθλίβει τα λανθασμένα γονίδιά του, μην επιτρέποντας με αυτόν τον τρόπο την αναπαραγωγή τους, την αντιγραφή τους και την διαιώνισή τους.

Ίσως για κάποιους, δεν έχει χώρο τούτο το σύστημα να τους φιλοξενήσει. Δεν πειράζει. Έχει άπλετο χώρο ο βραδινός έναστρος ουρανός.

"Παραμύθι με λυπημένο τέλος"
Στίχοι, Μουσική, Ερμηνεία:
Μίλτος Πασχαλίδης

Υ.Γ.1: Θυμάμαι πριν χρόνους 10, τέτοιο καιρό περίπου, καλοκαιράκι του 2001, ένα βράδυ πριν δηλώσω μηχανογραφικό δελτίο, από το καφενεδάκι του λιμανιού της Ελιάς και αγναντεύοντας το Γύθειο, ελάμβανα την απόφαση να δηλώσω την Ιατρικήν Επιστήμην, για να ασχοληθώ στην υπόλοιπη ζωή μου με σκοπό να μπορώ κάθε μέρα που ξυπνάω να βοηθάω τους ανθρώπους γύρω μου... 10 χρόνους μετά, το μόνο που δεν μου αρέσει να είμαι είναι γιατρός στο ελληνικό σύστημα υγείας, καθότι τον θεωρώ έναν από τους πιο προσβλητικούς όρους... "Κάτι που δεν μπορείς να το κοντράρεις ή να το αλλάξεις, τουλάχιστον μην το υπηρετείς... Σήκω και φύγε και άσε τη θέση σε άλλους ίσως καλύτερους." Αυτά τα λόγια τα είπα προχτές στον Διοικητή του Νοσοκομείου της Κέρκυρας... Φυσικά με έγραψε στα αρχίδια του, ή μάλλον στο γυναικείο ισοδύναμο των όρχεων, μιας και δεν νομίζω ότι το συγκεκριμένο άτομο φέρει από δαύτα κάτω από τα παντελόνια του...

Υ.Γ.2: Σε κάποια "10" το μηδέν έχει μεγαλύτερη επίδραση πάνω σου, από το ένα. Ίσως γιατί παραπέμπει σε κυκλική διαδικασία, όπως αυτή που ακολουθούμε στις ζωές μας...

Εμείς, οι κάτοχοι της ενοχής...

Γιατί κάθε φορά που τελειώνω από μια 28ωρη εφημερία, για την οποία πληρώνομαι γύρω στα 75 ευρώ, βλαστημάω την ώρα και την στιγμή που διάλεξα να γίνω γιατρός σε τούτα εδώ τα μέρη;

Τρεις πιθανές απαντήσεις:

- Ή όλα είναι για να τα βλαστημάς...
- Ή γίνομαι και εγώ ένας ακόμα από τους πολλούς που δεν ικανοποιείται από την εργασία του και γκρινιάζει με το παραμικρό...
- Ή δεν κάνω για γιατρός...

Όποια και αν σκεφτώ σαν πιθανότερη απάντηση, μου δίνει τόνους αισιοδοξίας για να συνεχίσω...

"Κυρίες και Κύριοι"
Στίχοι, Μουσική: Κώστας Τουρνάς
Ερμηνεία: Κώστας Τουρνάς & Κατσιμιχαίοι




Άγριος άνεμος
τον άγριο κόσμο χτυπάει
άγριος ο καιρός
τη μέρα στα πέλαγα πάει

Άγριο ψέμα
τον άγριο κόσμο θερίζει
άγρια η βρωμιά
το μέσα μας αργά κερδίζει

Το μέσα μας αργά κερδίζει

Κι εμείς, κυρίες και κύριοι, εμείς
τιτλούχοι κακής εποχής
δε σκάμε πολύ για την ώρα
Εμάς, κυρίες και κύριοι, εμάς
οι μύθοι κάθε Χαλιμάς
τη ζωή μας γεμίζουν ακόμα

Λαμπερός κάθεται
στο θρόνο του μες στα ουράνια
Δίκαια κρίνονται
τ' ανθρώπινα απ' τ' άλλα κοπάδια

Άγγελοι φεύγουνε
και έρχονται και φέρνουν νέα
Θύμωσε ο Θεός,
κι οργή του ματώνει τη μέρα

Κι οργή του ματώνει τη μέρα

Κι εμείς, κυρίες και κύριοι, εμείς
τιτλούχοι κακής εποχής
δε σκάμε πολύ για την ώρα
Εμάς, κυρίες και κύριοι, εμάς
οι μύθοι κάθε Χαλιμάς
τη ζωή μας γεμίζουν ακόμα

Αν πεινάς, νοιάζεσαι,
να φας, έστω κι αν θα το κλέψεις
Η τροφή της ψυχής δωρεάν είναι,
μα δεν το βλέπεις

Άγριος δικαστής τη δίκη
έχει ήδη αρχίσει
Σ' άγριους σαν κι εμάς
αγάπη γιατί να χαρίσει

Αγάπη γιατί να χαρίσει

Κι εσείς, κυρίες και κύριοι, εσείς
τιτλούχοι κακής εποχής
δε σκάτε πολύ για την ώρα
Κι εμάς, κυρίες και κύριοι, εμάς
οι μύθοι κάθε Χαλιμάς
τη ζωή μας γεμίζουν ακόμα

Εμείς, οι κάτοχοι της ενοχής

Απλά και ξάστερα

Επειδή όλοι χωράνε σε τούτη την πλάση, ό,τι και αν έχουν να πουν, όποια ρούχα και αν φορούν, ή από όποιους κρίκους και αν κρεμούν τις σκέψεις τους, ήρθε η ώρα να τους αφουγκραστούμε. Γιατί κοινωνία που δεν αφουγκράζεται τον εαυτό της, είναι κοινωνία αποκομμένων και αποξενωμένων ανθρώπων. Είναι κοινωνία που θεωρεί ότι όλα πάνε καλά, ενώ όλα πάνε κατά διαβόλου. Είναι κοινωνία, που δεν ξέρει πού πατά και πού βρίσκεται. Είναι κοινωνία κωφών και άλαλων ανθρώπων.

Καμιά φορά, τα πράγματα ίσως είναι πολύ πιο απλά από ό,τι τα θεωρούμε...

"Simple Man"
by Shinedown

Ν' ανοίξεις τις πόρτες τις μεγάλες

"Βλέπεις λοιπόν, είπα εγώ, ότι σωστά το μαντέψαμε πρωτύτερα ότι η σωφροσύνη μοιάζει να είναι κάτι σαν συνταίριασμα;

Πώς έτσι;

Γιατί με τη σωφροσύνη δεν συμβαίνει ό,τι με την ανδρεία και τη σοφία, οι οποίες με το να υπάρχουν, χωριστά η καθεμιά, κάπου στην πόλη, έκαναν την πόλη σοφή η μία και ανδρεία η άλλη. Με τη σωφροσύνη δεν γίνεται έτσι, αλλά είναι απλωμένη σε όλη την πόλη, πέρα ως πέρα, φθάνοντας στην τέλεια αρμονία όλων των στοιχείων, παράγοντας τον ίδιο τόνο από τους πιο αδύναμους και τους μεσαίους πολίτες ίσαμε τους πιο δυνατούς – είτε με βάση τη νοημοσύνη τους θέλεις να τους αποτιμήσεις είτε με τη σωματική δύναμή τους, τα αριθμητικά δεδομένα, τον πλούτο ή οτιδήποτε άλλο παρόμοιο με αυτά. Θα μπορούσαμε έτσι πάρα πολύ εύστοχα να πούμε ότι σωφροσύνη είναι αυτή η ομοφωνία, η αρμονική συμφωνία του φύσει κατώτερου με το φύσει ανώτερο πάνω στο ερώτημα ποιο από τα δυο πρέπει να κυβερνάει και στην πόλη και στον καθένα μέσα."

(απόσπασμα από την Πολιτεία του Πλάτωνα, σελ. 296, εκδ.ΠΟΛΙΣ, χωρίς άδεια αναδημοσίευσης)




"Έχω τη γνώμη, είπα, πως στην πόλη μας, αν αφαιρέσουμε όσα εξετάσαμε, δηλαδή τη σωφροσύνη, την ανδρεία και τη σοφία, ό,τι απομένει ως υπόλοιπο είναι αυτό το οποίο έδωσε σε τούτες τις τρεις αρετές τη δύναμη να συγκροτηθούν και, σαν συγκροτηθούν, να κρατηθούν ως κάτι υπαρκτό για όσο χρόνο αυτό το υπόλοιπο θα είναι παρόν στην πόλη. Κι είπαμε ακόμη πως αν βρίσκαμε εκείνα τα τρία, ό,τι θα απέμεινε ως υπόλοιπο θα είναι η δικαιοσύνη."

(απόσπασμα από την Πολιτεία του Πλάτωνα, σελ. 299, εκδ.ΠΟΛΙΣ, χωρίς άδεια αναδημοσίευσης)



Ανδρεία και Σοφία. Όπως λέμε Αρετή και Τόλμη, κατά τους στίχους του Κάλβου.


Τόλμη και Ανδρεία για να αντικρίσουμε επιτέλους κατάματα τον Εαυτό μας.

Αρετή και Σοφία για να βρούμε τους τρόπους να τον νικήσουμε.

Και Σωφροσύνη, για να συνυπάρξουν όλοι οι Διαφορετικοί Εαυτοί μας, μαζί, σε χορό Κοινωνίας. Για να αποδεχόμαστε την μία απόφαση, εκεί που υπάρχουν δέκα εκατομμύρια απόψεις για το ίδιο θέμα.


Ακούγεται έντονα αυτές τις μέρες στις πλατείες της χώρας, το αίτημα της άμεσης Δημοκρατίας. Είναι κάτι όμως που δεν νομίζω ότι μπορεί να εφαρμοστεί. Είναι πρακτικά και λειτουργικά αδύνατον. Αυτό που μπορούμε να εφαρμόσουμε όμως είναι κάτι άλλο: είναι η εξυγίανση των εαυτών μας που μετέχουμε στην Κοινωνία.

Δεν γίνεται κάποιοι να μην καθοδηγούν και οι υπόλοιποι να μην καθοδηγούνται (TsilC, δεν περίμενα ποτέ να εκστομίσω ότι μας χρειάζονται Καθοδηγητές...). Αυτό που πρέπει να γίνει όμως, είναι οι καθοδηγητές από τη μια να εφαρμόζουν προσωπικά, δικλίδες ασφαλείας για να μην παρεκτραπούν, κάτι που θέλει πολύ από την Αρετή και την Τόλμη, και οι καθοδηγούμενοι από την άλλη, να Τολμούν να μιλήσουν, να κρίνουν και να βγουν μπορστά, όπως επίσης και να έχουν το δικαίωμα αλλά και την προτροπή να γνωρίσουν την Αρετή και να την χρησιμοποιήσουν ως όπλο στην καθημερινή τους κρίση. Αν καλοπροσέξετε όμως, Καθοδηγητές είναι και οι δυο πλευρές: καθοδηγούν τους Εαυτούς τους προς έναν κοινό προορισμό, αυτόν της ανάδειξης των καλύτερων στοιχείων που διαθέτει ο καθένας τους.


"Ένα είδος τάξης, είπα εγώ, είναι η σωφροσύνη, και χαλιναγώγησης κάποιων απολαύσεων και επιθυμιών, όπως λένε, χαρακτηρίζοντάς την, δεν ξέρω κι εγώ πώς, ως μια κατάσταση όπου είναι κανείς ‘ανώτερος από τον εαυτό του’. Αναφέρουν επίσης και κάποιες άλλες παρόμοιες εκφράσεις σαν χνάρια αυτής της κατάστασης. Έτσι δεν είναι;

Βεβαιότατα, είπε.

Τούτο λοιπόν το ‘ανώτερος από τον εαυτό του’ δεν είναι αστείο; Γιατί όποιος είναι ανώτερος από τον εαυτό του είναι συνάμα, υποθέτω, και κατώτερος από τον εαυτό του. Γιατί αυτοί οι χαρακτηρισμοί αποδίδονται στον ίδιο άνθρωπο.

Ασφαλώς.

Ωστόσο, είπα εγώ, έχω τη γνώμη πως η έκφραση αυτή θέλει να πει ότι μέσα στον ίδιο άνθρωπο, στην ψυχή του, υπάρχει από τη μια κάτι καλύτερο κι από την άλλη κάτι χειρότερο, κι όταν το εκ φύσεως καλύτερο επικρατεί επάνω στο χειρότερο, ακριβώς αυτή την κατάσταση την υποτυπώνει η έκφραση ‘ανώτερος από τον εαυτό του’ -αποτελεί δηλαδή έναν έπαινο-, κι όταν πάλι εξαιτίας της κακής αγωγής ή κάποιας συναναστροφής το καλύτερο κομμάτι του εαυτού του, που είναι και το μικρότερο, κυριαρχηθεί από τον όγκο του χειρότερου κομματιού, την κατάσταση αυτή την ψέγει, ως επαίσχυντη, η έκφραση ‘χειρότερος από τον εαυτό του’ και χαρακτηρίζει ακόλαστον όποιον διατελεί σε αυτή."

(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από την Πολιτεία του Πλάτωνα, σελ.291-293, εκδ.ΠΟΛΙΣ, 2002)



Πώς θα γίνει αγαπητοί μου η αλλαγή υπέρ των καλύτερων στοιχείων που διαθέτουμε, στη συγκεκριμένη φάση που είμαστε; Με την άμεση διάλυση της Βουλής, με την ανατροπή όλων των πολιτικάντηδων, με την ανάδειξη νέων ατόμων από τα σπλάγχνα των Αγανακτισμένων, που επιθυμούν να ασχοληθούν με την καθοδήγηση και την εξυγίανση του τόπου και με τον μηδενισμό του κοντέρ... Όλα από την αρχή. Ακόμα και οι ίδιες οι Αρχές ας επαναδιαπραγματευτούν από την Αρχή.

Ας δοθεί ο λόγος και η ευκαιρία, σε αυτούς που Τολμούν να γίνουν μπροστάρηδες και ας δοθεί το κριτήριο της κρίσης και της αξιολόγησης σε αυτούς που έχουν την Αρετή να είναι καθοδηγούμενοι αλλά όχι υποταγμένοι στη μοίρα τους.


Ας δοθεί ο λόγος και ας κριθεί ο λόγος. Και τα δυο υλικά αυτά χρειάζονται για να γεννηθεί μια νέα κοινωνία.

"Ο μπροστάρης"
Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Ερμηνεία: Νίκος Ξυλούρης





Σήμερα σε είδα κι αναγάλιασα
εσένα που σε βύζαξαν οι Μοίρες.
Όνειρο κι ελπίδες το στεφάνι μου
που σε στόλισα μπροστάρη μου.
Σήμερα σε είδα.

Γύρισε ν' ανοίξεις τις πόρτες
τις μεγάλες που κλείσανε μια νύχτα.
Μάζεψε το σπόρο από τ' αλώνια
τα μαρμαρένια και σπείρε τα καρπερά χωράφια
ακρίτες ν' αναστηθούν καβαλάρηδες.

Όνειρο κι ελπίδες το στεφάνι μου
που σε στόλισα μπροστάρη μου.
Γύρισε ν' ανοίξεις τις πόρτες
τις μεγάλες που κλείσανε μια νύχτα.

Οι φύλακες της κοινωνίας

"Όταν λοιπόν τα παιδιά, από τα πρώτα τους κιόλας παιγνίδια, δεχθούν μέσα τους διαμέσου της μουσικής και της ποίησης την ομορφιά της τάξης, αυτή, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει με εκείνα τα άλλα παιδιά, τούτα εδώ τα δικά μας τα ακολουθεί σε όλα και τα δυναμώνει, διορθώνοντας κι ό,τι τυχόν πρωτύτερα πήγαινε στραβά στην πόλη.

Πράγματι έτσι είναι.

Άρα, είπα, ακόμη και κάποια πράγματα που θεωρούνται πως έχουν μικρή σημασία και που οι παλαιότεροι τα άφησαν να χαθούν, αυτοί εδώ θα τα βρίσκουν μόνοι τους."

(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από την Πολιτεία του Πλάτωνα, σελ. 275, εκδ. ΠΟΛΙΣ, 2002)





"Όμως, για το όνομα του Θεού, τι θα γίνει με τις υποθέσεις της αγοράς, τις ιδιωτικές συμφωνίες που συναπτουν ο ένας με τον άλλο στην αγορά, τις συναλλαγές, αν θέλεις, με τον ένα και τον άλλο τεχνίτη, επίσης με τις εξυβρίσεις, τις σωματικές κακώσεις, τις μηνύσεις που υποβάλλονται, τον ορισμό των δικαστών, ακόμη με την καταβολή και την είσπραξη των τελών, όπου τυχόν είναι απαραίτητο στις αγορές ή στα λιμάνια ή και γενικώς με κάποιες ρυθμίσεις για την τάξη στην αγορά, στην πόλη, στο λιμάνι ή οτιδήποτε άλλο σχετικό. Θα αποτολμήσουμε άραγε να φτιάξουμε για τέτοια πράγματα νόμους;

Όχι, είπε. Δεν θα ήταν σωστό να δίνουμε προσταγές σε καλούς και άξιους ανθρώπους. Γιατί τις περισσότερες ρυθμίσεις, για όσα πράγματα χρειάζονται νομοθετική ρύθμιση, θα τις βρουν και μόνοι τους.

Ναι, φίλε μου, είπα, αν ο Θεός τους αξιώνει να φυλάνε ακέραιους εκείνους τους νόμους που εκθέσαμε πρωτύτερα.

Διαφορετικά, είπε, θα περάσουν μια ολόκληρη ζωή θεσπίζοντας συνεχώς νόμους και διορθώνοντας τους, πιστεύοντας ότι θα πετύχουν έτσι τον τέλειο.

Εννοείς, είπα, ότι οι άνθρωποι τέτοιας λογής θα ζήσουν σαν τους αρρώστους που υποφέρουν και που εξαιτίας της ακολασίας τους δεν έχουν τη διάθεση να ξεκόψουν από τις κακές συνήθειές τους.

Βεβαίως, είπε.

Μια χαρά περνάνε, δεν είναι έτσι; Με το γιατρολόγημα δεν κατορθώνουν τίποτε εκτός από το να κάνουν τις αρρώστιες τους πιο σοβαρές και με περισσότερες επιπλοκές, πάντοτε ελπίζοντας πως, αν τους συστήσει κανείς κάποιο φάρμακο, θα δουν μ' αυτό την υγεά τους.

Αυτό ακριβώς γίνεται, είπε, με αυτής της λογής τους αρρώστους και τις αρρώστιες τους.

Για δες, είπα εγώ. Διασκεδαστικό δεν είναι που οι άνθρωποι αυτοί έχουν για χειρότερο εχθρό τους όποιον τους λέει την αλήθεια, ότι δηλαδή αν δεν πάψουν να μεθάνε και να τρώνε το καταπέτασμα και να παραδίνονται στις ηδονές και να τεμπελιάζουν, ούτε τα φάρμακα ούτε οι καυτηριασμοί ούτε οι εγχειρήσεις ούτε πάλι τα ξόρκια ούτε τα φυλαχτά ούτε οτιδήποτε άλλο παρόμοιο πρόκειται να τους ωφελήσει σε τίποτα;

Όχι και τόσο διασκεδαστικό, είπε. Γιατί το να δυσανασχετείς με εκείνον που σου λέει το σωστό δεν είναι διασκέδαση.

Δεν σου αρέσουν, φαίνεται, είπα, οι άνθρωποι αυτού του είδους."

(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από την Πολιτεία του Πλάτωνα, σελ. 277, εκδ. ΠΟΛΙΣ, 2002)





"Σοφή στ’ αλήθεια έχω την εντύπωση πως είναι η πόλη που περιγράψαμε. Γιατί μπορεί και κρίνει σωστά. Ή μήπως όχι;

Ναι, μπορεί.

Κι αυτό βέβαια το πράγμα, η σωστή κρίση, είναι προφανώς ένα είδος γνώσης. Γιατί οι άνθρωποι κρίνουν σωστά διαμέσου, φαντάζομαι, της γνώσης και όχι της άγνοιας.

Είναι πρόδηλο.

Κι υπάρχουν πολλές και πολλών λογιών γνώσεις στην πόλη.

Φυσικά.

Άραγε με βάση τη γνώση που έχουν οι ξυλουργοί πρέπει να χαρακτηρίζεται η πόλη μας σοφή και γνωστική;

Με κανέναν τρόπο, είπε. Βάσει αυτής μπορεί να χαρακτηρίζεται έμπειρη στην ξυλουργική.

Δεν θα ‘πρεπε συνεπώς να χαρακτηριστεί η πόλη σοφή με βάση τη γνώση της γύρω από τις κατασκευές από ξύλο, όταν συλλογίζεται πώς θα ήταν δυνατό να είναι αυτές οι κατασκευές όσο το δυνατόν καλύτερες.

Πραγματικά όχι.

Μήπως με βάση τη γνώση της γύρω από τα χάλκινα κατασκευάσματα ή με βάση κάποια άλλη παρόμοια γνώση;

Σε καμία περίπτωση, είπε.

Ούτε και με βάση τη γνώση της σχετικά με τον καρπό που βγαίνει από τη γη. Βάσει αυτής της γνώσης θα την χαρακτηρίζαμε γεωργική.

Έτσι πιστεύω.

Για δες όμως, είπα. Υπάρχει άραγε στην πόλη που τώρα δα θεμελιώσαμε κάποια γνώση που την κατέχουν ορισμένοι από τους πολίτες της, βάσει της οποίας λαμβάνονται αποφάσεις όχι για κάποιο από τα μέρη της πόλης αλλά για την πόλη ως όλο, ποια δηλαδή θα ήταν η καλύτερη δυνατή σχέση της τόσο με τον εαυτό της όσο και με τις άλλες πόλεις;

Βεβαίως, υπάρχει.

Ποια, είπα εγώ, είναι αυτή η γνώση και ποιοι οι πολίτες που την κατέχουν;

Είναι η τέχνη των φυλάκων, είπε, και την κατέχουν τούτοι οι άρχοντες τους οποίους τώρα μόλις τους αποκαλέσαμε τέλειους φύλακες της πόλης.

Γι’ αυτήν λοιπόν τη γνώση της, πώς θα την χαρακτήριζες την πόλη;

Μια πόλη με σωστή κρίση και αληθινή σοφία.

Τι από τα δυο, ρώτησα εγώ, νομίζεις; Μέσα στην πόλη θα υπάρχουν σιδεράδες περισσότεροι ή τέτοιοι πραγματικοί φύλακες;

Πολύ περισσότεροι σιδεράδες, είπε.

Και αυτοί οι φύλακες, ρώτησα, δεν θα είναι, συγκριτικά οι πιο ολιγάριθμοι και από όλους τους άλλους, από όλους εκείνους δηλαδή που κατέχοντας τη μια ή την άλλη γνώση χαρακτηρίζονται ως κάτι;

Πολύ πιο ολιγάριθμοι, βέβαια.

Συνεπώς, μια πόλη θεμελιωμένη κατά τρόπο σύμφωνο με τη φύση θα μπορούσε να χαρακτηρίζεται συνολικά ως σοφή δυνάμει της πιο ολιγάριθμης κοινωνικής ομάδας και του πιο μικρού τμήματός της, δηλαδή του τμήματος, το οποίο ηγείται και κυβερνά, και δυνάμει της γνώσης που το τμήμα αυτό κατέχει. Και καθώς φαίνεται, είναι από τη φύση δοσμένο να είναι πιο ολιγάριθμο εκείνο το τμήμα, στο οποίο ταιριάζει να έχει μερτικό σε τούτη τη γνώση που μόνη απ’ όλες τις άλλες αξίζει να ονομάζεται σοφία.

Πάρα πολύ αληθινά, είπε, όσα λες.

Να λοιπόν που βρήκαμε, δεν ξέρω με ποιόν τρόπο, το ένα από τα τέσσερα αυτά: ποιο είναι και σε πιο κομμάτι της πόλης είναι ριζωμένο."

(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από την Πολιτεία του Πλάτωνα, σελ. 283-287, εκδ. ΠΟΛΙΣ, 2002)





Οποιαδήποτε ομοιότητα με το σήμερα, δεν είναι τυχαία. Είναι ενταγμένη στην διαχρονική αναζήτηση του τί κοινωνία θέλουμε. Σήμερα, που μηδενίζουμε το κοντέρ ξανά, ας τα έχουμε όλα αυτά υπόψιν. Ίσως χρειαστούν για έναν καλύτερο ορισμό της νέας μας κοινωνίας.

Προσοχή μόνο μην μπερδέψουμε τον τόνο. Προσοχή μην γίνουν οι "φύλακες της κοινωνίας", "φυλακές της κοινωνίας" και χάσουμε τον μπούσουλα άλλη μια φορά...

Της γλώσσας τα απερίγραπτα

Ο Lyons (1998 [1995]: 331) αναφέρει τα εξής:

Είθισται να γίνεται μία διάκριση ανάμεσα στην πολιτισμική και τη βιολογική (δηλ. γενετική) μεταβίβαση [της γλώσσας]. Όσον αφορά τη γλώσσα, είναι αρκετά πιθανό να υπάρχει μια έμφυτη ικανότητα απόκτησής της […]. Είτε συμβαίνει αυτό είτε όχι, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η γνώση κάποιου της μητρικής του γλώσσας μεταβιβάζεται πολιτισμικά, αποκτάται, όμως δεν μαθαίνεται απαραιτήτως, χάρη στη συμμετοχή κάποιου σε μια συγκεκριμένη κοινωνία. Επιπλέον, ακόμα κι αν υπάρχει μια γενετικά μεταβιβαζόμενη γλωσσική ικανότητα, αυτή δεν μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απόκτηση και γνώση μιας γλώσσας παρά μόνο αν τα δεδομένα στα οποία λειτουργεί η γλωσσική ικανότητα παρέχονται από την κοινωνία στην οποία το παιδί μεγαλώνει και, προφανώς, μέσα σε συνθήκες οι οποίες δεν επηρεάζουν σοβαρά τη γνωστική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Αυτό σημαίνει ότι το πολιτισμικό και το βιολογικό στοιχείο στη γλώσσα βρίσκονται σε αλληλεξάρτηση. Πράγματι, θα γίνει σαφές, αν το σκεφτούμε, ότι η γλωσσική ικανότητα κάποιου, άσχετα με τη βιολογική της βάση, εμπίπτει στο πεδίο του ορισμού μας της κουλτούρας. Και μπορεί θαυμάσια από την άλλη μεριά και άλλα είδη κοινωνικά αποκτώμενης γνώσης –όπως ο μύθος, η θρησκευτική πίστη, κλπ.— να έχουν στον ίδιο βαθμό με τη γλώσσα μια ειδολογικά καθορισμένη βιολογική βάση. Αυτό το σημείο, θα πρέπει να το έχει κανείς υπόψη του όταν εξετάζει την απόκτηση και τη δομή της γλώσσας με όρους της αντίθεσης μεταξύ του βιολογικού και του πολιτισμικού στοιχείου• τότε δεν είναι πλέον δυνατό να σκέφτεται με όρους μιας αυστηρής διάκρισης ανάμεσα στη φύση και την ανατροφή.


Αναπτύξτε ένα δοκίμιο συζητώντας τα παραπάνω σε σχέση με

i. την άποψη του Chomsky για τη μοναδικότητα της ανθρώπινης γλώσσας και της απόκτησής της
ii. την ισχυρή και την ασθενή εκδοχή της επονομαζόμενης «υπόθεσης Sapir-Whorf» και
iii. την άποψη ότι η γλώσσα είναι γνωσιακό φαινόμενο με κοινωνική λειτουργία.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

"Η σχέση γλώσσας και σκέψης έχει βασανίσει επανειλημμένα τους φιλοσόφους, σε μια προσπάθεια να ορίσουν και έτσι να οριοθετήσουν την «γλώσσα». Οι δυο αυτές έννοιες, άλλοτε παρατηρούνται από την οπτική που θέλει να υπερτονίζεται η γλώσσα (π.χ. θεωρίες προπλάσματος), άλλοτε από την οπτική που θέλει να υπερτονίζεται η σκέψη (π.χ. θεωρίες μανδύα) και άλλοτε από μια πιο συμβιβαστική οπτική που θέλει αυτές τις δυο έννοιες να συνευρίσκονται και να αλληλεπιδρούν αδιάσπαστα, μέσα στο καθημερινό κοινωνικό πλαίσιο της ανθρώπινης ύπαρξης. Όποια και αν είναι η οπτική πάντως από την οποία προσεγγίζει ένας ερευνητής τα φαινόμενα, αναδεικνύεται η πολυπλοκότητα νοηματοδότησης της μαγικής έννοιας «γλώσσα». Ο Lyons στο κείμενο που παρατίθεται, περιγράφει με σαφήνεια τον προβληματισμό και σκιαγραφεί πολύ ξεκάθαρα τις δυο δυνάμεις που διαμορφώνουν την γλώσσα: τις βιολογικές καταβολές της γλώσσας και τις κοινωνικές της επιδράσεις.

Ο αμερικανός γλωσσολόγος Νόαμ Τσόμσκι, απέναντι σε αυτόν τον προβληματισμό, εισήγαγε την έννοια της γενετικής γραμματικής, κάνοντας αναφορά στο φαινόμενο της γλώσσας στην πιο καθολική διάστασή της. Μίλησε για τη γλώσσα ως μια έμφυτη ικανότητα που δίνει γένεση σε απεριόριστο πλήθος εκφράσεων με πεπερασμένα μέσα (λεξικά στοιχεία, κανόνες και περιορισμούς). Αυτή όμως η έμφυτη ικανότητα, ακολουθεί μια καθολική γραμματική, που αφορά μια ιδανική διάσταση της γλώσσας και αναφέρεται σε ιδανικούς ομιλητές. Κοινώς, η προσέγγιση του Τσόμσκι εστιάζεται στην απολυτότητα και μοναδικότητα (ανάμεσα σε όλα τα υπόλοιπα είδη ζωής στον πλανήτη) της έμφυτης γλωσσικής ιδιότητας του ανθρώπου που υπάρχει από την γέννηση και δεν επηρεάζεται από άλλους παράγοντες. Με αυτόν τον τρόπο όμως, απογυμνώνει την γλώσσα από κάθε κοινωνική της διάσταση, κοινωνικό της πλαίσιο ή συμφραζόμενο, την εξιδανικεύει και την θέτει σε μια θέση απυρόβλητου.

Μια άλλη προσέγγιση πάνω στον ίδιο προβληματισμό είναι η υπόθεση Sapir-Whorf, αρχικά διατυπωμένη ως ισχυρή και εν συνεχεία ως πιο ασθενής υπόθεση. Η υπόθεση αυτή κάνει λόγο για το προβάδισμα της γλώσσας («language-first») σε σύγκριση με την σκέψη, ως προς τον καθορισμό της εικόνας που έχει ο άνθρωπος για τον κόσμο που τον περιβάλλει. Δηλαδή, η γλώσσα θεωρείται ως ένα καλούπι, μέσα από το οποίο περνούν και με αυτόν τον τρόπο διαμορφώνονται, οι ποικίλες κατηγορίες της σκέψης. Η γλώσσα, είναι η διόπτρα που ο ανθρώπινος νους αντιλαμβάνεται τα φαινόμενα. Αρχικά η συγκεκριμένη θεωρία, πρότεινε την -ισχυρή- άποψη ότι η γλώσσα καθορίζει ακραία, μονοσήμαντα και ντετερμινιστικά την σκέψη. Αργότερα όμως, διατυπώθηκε μια πιο ασθενής εκδοχή της ίδιας υπόθεσης, που περιγράφει με πιο μετριοπαθή τρόπο την επίδραση της γλώσσας πάνω στη σκέψη. Η έμφαση είναι στο ότι η δυνατότητα σκέψης ‘επηρεάζεται’ μάλλον αντί να ‘καθορίζεται’ αναπόφευκτα από τη γλώσσα. Εκτός όμως από αυτήν την «διόρθωση», εισήχθη και ένα νέο στοιχείο, που κάνει λόγο για αμφίδρομη διαδικασία επίδρασης, όπου το είδος της γλώσσας που χρησιμοποιούμε επηρεάζεται επίσης και από τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο. Έτσι εμφανίστηκε στο προσκήνιο και μια νέα διάσταση, αυτή της αμφίδρομης επίδρασης γλώσσας και σκέψης, ανοίγοντας το δρόμο για την σημερινή κοινώς -αποδεκτή- άποψη, που θέλει τους δυο παράγοντες γλώσσα και νόηση, να αλληλεπιδρούν και από κοινού να διαμορφώνουν το κοσμοείδωλο.

Σήμερα, πιστεύεται από πολλούς ότι η γλώσσα είναι ένα γνωσιακό φαινόμενο με κοινωνική λειτουργία. Δηλαδή, είναι ένα φαινόμενο που αφορά μόνο ανθρώπους και κληρονομείται σε αυτούς από τους προπάτορές του, το οποίο αναπτύσσεται και λαμβάνει τα ιδιαίτερά του χαρακτηριστικά μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο που εφαρμόζεται και χρησιμοποιείται. Θα λέγαμε ότι η γλωσσική ικανότητα είναι ο σπόρος που κουβαλάμε όλοι οι άνθρωποι μέσα μας και διαιωνίζουμε από γενιά σε γενιά, ως ένα βιολογικό-γνωσιακό φαινόμενο, το οποίο όμως ανθίζει και φυτρώνει διαφορετικά για τον καθένα, κάτω από την επίδραση ποικίλων και διαφορετικών «κλιματολογικών και εδαφικών συνθηκών», οι οποίες αποτελούν τις ιδιαίτερες για τον καθένα μας κοινωνικές συγκυρίες που διαμορφώνουν τον τρόπο που το λουλούδι της γλώσσας θα αναπτυχθεί. Με άλλα λόγια, το νόημα που αποκτούμε για τον κόσμο, δεν κατοικεί σε ένα μόνο κείμενο ή λέξη, αλλά προκύπτει από τη διαδικασία ερμηνείας, κι η διαδικασία αυτή με τη σειρά της, διαμορφώνεται από τα κοινωνικοπολιτιστικά πλαίσια στα οποία ενδημεί. Η γλωσσολογική έρευνα αναδεικνύει ότι διαχρονικά, υπάρχουν συμβάσεις σχετικά με ποιές θεωρούνται κατάλληλες χρήσεις της γλώσσας σε συγκεκριμένα κοινωνικά πλαίσια τόσο στις καθημερινές της χρήσεις όσο και στη χρήση της από ειδικούς. Οι κοινωνιόλεκτοι της κάθε κουλτούρας και οι ιδιόλεκτοι των ατόμων παριστούν μιαν αδιόρατα επιλεκτική άποψη του κόσμου: τείνουν να υποστηρίζουν κάποια είδη παρατηρήσεων και ερμηνειών και να περιορίζουν άλλα, ανάλογα με τις ανθρωπολογικές καταβολές του καθενός και ανάλογα με τα ανθρωπολογικά γυαλιά μέσα από τα οποία βλέπει ο καθένας το περιβάλλον του. Όσο και αν αυτό πιθανόν να δημιουργεί ένα αίσθημα ανασφάλειας για την επικοινωνία των ανθρώπων (μιας και διέρχεται μέσα από την απροσπέλαστη διαφορετικότητα του κάθε ατόμου), αυτή η μεταμορφωτική δύναμη είναι που δημιουργεί την γλωσσική ποικιλία και με αυτόν τον τρόπο τη μαγεία του φαινομένου που ονομάζουμε γλώσσα".




Σκεφτείτε μόνο τούτο: πόσο διαφορετική γλώσσα μιλούν οι άνθρωποι (είτε βρίσκονται σε πλατείες είτε στον καναπέ τους).

Εξ' ορισμού λοιπόν, πριν ξεκινήσουμε οτιδήποτε άλλο σε τούτη τη ζωή, οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι διαφέρουμε. Αυτό, να μην είναι το συμπέρασμά μας, αλλά το εφαλτήριό μας, στη νέα προσπάθεια να φτιάξουμε μια νέα κοινωνία. Το πώς θα κατορθώσουμε να προσεγγίσουμε τον συνάνθωπο και όχι το πώς θα κατορθώσουμε να διαφοροποιηθούμε από αυτόν, ας είναι το όνειρό μας!

"Και να αδερφέ μου"
Στίχοι: Γιάννης Ρίτσος
Μουσική: Χρήστος Λεοντής
Ερμηνεία: Νίκος Ξυλούρης

Ανασχηματισμός... της Σελήνης!

Βλέπει τους μικρούς που βιάζονται να γίνουν μεγάλοι.

Βλέπει τους μεγάλους που προσπαθούν να παραμείνουν παιδιά και να παίξουν με τα σαραβαλάκια τους.

Βλέπει τις νεράιδες να περιμένουν καρτερικά στο ρομαντικό μπαλκονάκι τους τον πρίγκηπά τους.

Βλέπει τα μπαλκονάκια να υπόσχονται καντάδες και αναρριχήσεις δια των όμορφων και πολύχρωμων φυτών που στέκουν στο πλάι τους, μόλις πέσει η νυχτιά και δοθεί το σύνθημα.

Βλέπει οι ζωές να στοιβάζονται σε κοινούς δρόμους και κοινές (α)πορίες.

Βλέπει τους θαλασσοπόρους να ζητούν το μέγα και άσβηστο φως που θα τους καθοδηγήσει στο σκοτεινιασμένο φουρτούνιασμα της ψυχής τους.

Και κάποια στιγμή, για λίγο, ζητά να σταματήσει να βλέπει. Ζητά να ξαποστάσει και να κλείσει λίγο τα βλέφαρά της για να αποκοιμηθεί. Και μόλις πας να την φωτογραφίσεις, έτσι ωραία κοιμωμένη που είναι, αυτή σου δείχνει μια υπέροχη όψη της, σύμβολο της παντοτινής αγάπης...

"Μάγεμα η φύσις και όνειρο και ομορφιά και χάρη..."

Τι είναι άραγε αυτό;

Κάπως έτσι πρέπει να ήταν και με την γέννεση της ίδιας της ζωής από τα εξ ων συνετέθη, κάμποσα χρόνια πριν:

μια αργή, μακρόσυρτα βασανιστική, κολλημμένη σε "παράλογα" εμπόδια, σχεδόν βλακώδης, αδιάκοπα επαναλαμβανόμενη και για αυτό ίσως κουραστική και μονότονη, προσπάθεια συντονισμού τόσων πολλών διαφορετικών μορίων και "ατόμων"... Μια έκθεση στις πραγματικές και απογυμνωμένα εγωιστικές δυνάμεις που κυβερνούν τη φύση μας. Μια ενδελεχής προσπάθεια που κράτησε -για τον δικό μας πλανήτη- περί το 1 δις χρόνια μέχρι να εμφανιστεί από το πουθενά το φως της ζωής.

Κάπως έτσι είναι και η γέννεση της ίδιας της δημοκρατίας στην Πλατεία Αξιοπρέπειας των Αγανακτισμένων Κέρκυρας, και υποθέτω και σε όλες τις πλατείες της χώρας αυτές τις τελευταίες μέρες:

Μια προσπάθεια, βασανιστικότατα αργή και ασυντόνιστη, με διακοπές, παρεμβολές, έλλειψη προσανατολισμού ή σαφήνειας, γιουχαΐσματα, χειροκροτήματα, γέλια και βρισιές... Ακούστηκε η έννοια της ιστορικής μνήμης, που σε συνδυασμό με την Εκκλησία -δεν ξέρω ποιού Αγίου οικεία ήταν- που ήταν στην εν λόγω πλατεία, μου έφεραν στον νου την Εκκλησία του Δήμου, στην αναφερόμενη Χρυσή Εποχή του Περικλή, στον Χρυσούν Αιώνα της Δημοκρατίας...


Γιατί Εκκλησία του Δήμου;
Γιατί εκ-καλείται ο Δήμος.

Για ποιό πράγμα καλείται ο Δήμος;
Καλείται να επικοινωνήσει.

Γιατί να επικοινωνήσει;
Για να μπορέσει να συνυπάρξει.

Γιατί να συνυπάρξει;
Για να μην είναι Μόνος.

Πώς λοιπόν θα συνυπάρξει;
Όταν ξεπεράσει την Ατομικότητά του.

Πώς γίνεται αυτό;
Με την συνειδητοποίηση, μα κυρίως, με την διαχείρηση, της Διαφορετικότητάς του.

Τι σημαίνει διαχείρηση της Διαφορετικότητάς μας;
Σημαίνει περιορισμός του Εγωισμού μας.

Περιορίζεται ο Εγωισμός μας;
Εδώ φαίνεται πόσο μπορούμε να διαχειριστούμε όλα αυτά που μας χωρίζουν, ώστε να ανθίσουν όλα αυτά που μας ενώνουν. Εδώ φαίνεται πόσο μπορούμε να διαχειριστούμε τον Εαυτό μας.

Πώς λοιπόν διαχειριζόμαστε τον Άλλον;
Με το να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τον Εαυτό.

Είναι κάτι τέτοιο εφικτό;
Η αυγούλα θα το δείξει αν είναι Ουτοπικό ή Πραγματικό...


Και όλα αυτά, υπό το άγρυπνο βλέμμα της κυρά-Σελήνης που αύριο θα μας κλείσει περιπαιχτικά το βλέφαρό της...

Και όλα αυτά υπό την αλύγιστη φωνή της γιαγιάς, που λέει:
"εμείς έχουμε μάθει να παλεύουμε... Για αυτό μην σταματάς."

"Τι είναι αυτό που μας ενώνει;"
Πυξ Λαξ

Πώς γίνεται;

Αναρωτιέσαι: πώς γίνεται ένας άνθρωπος, παντρεμένος με παιδιά, στην πιο ώριμη και παραγωγική του ηλικία και φάση, να μπορεί να εκφράζει με τόση ακρίβεια, συναισθήματα που θεωρείς ότι βιώνονται κάτω από συγκεκριμένες και μόνο συνθήκες...

Είναι η αποτύπωση αναμνήσεων μιας μακρινής εποχής εντόνου αναζητήσεως, που έχουν παραμείνει στα αζήτητα και αναπάντητα;

Είναι η αποτύπωση τωρινών βιωμάτων και σκέψεων, που υπάρχουν ακόμα και μέσα στο προστατευμένο περιβάλλον μιας οικογενειακής γαλήνης;

Είναι το χτες που μας κυνηγά, το σήμερα που μας κατατρέχει ή το αύριο που μας προσκαλεί περιπαιχτικά;

Είναι κάτι που υπάρχει μέσα μας, κάτι που μας γυροφέρνει απ' έξω μας ή κάτι που υπάρχει και μέσα και έξω μας, επειδή ακριβώς δεν υπάρχει από μόνο του πουθενά και το δημιουργούμε εμείς παντού και πάντα;

Η απάντηση είναι απλή: είναι το μυστικό ενός τραγουδοποιού... Να τον έχει καλά η Τύχη, λοιπόν, τον Πορτοκάλογλου!

Και η γύμνια μας; Τι γίνεται με τη γύμνια μας; Παραμένουμε ανίκανοι να την αντικρύσουμε κατάματα και κατάσαρκα;

Τι είναι αυτό που ζητάμε λοιπόν, όταν βουτάμε γυμνοί στο άγνωστο;

"Βουτάμε γυμνοί"
Στίχοι, Μουσική, Ερμηνεία:
Νίκος Πορτοκάλογλου

Υ.Γ.: Απόψε όλα ήταν ίδια εκτός από ένα: το ποτό. Ήταν πιο βαρύ και όχι το φλόρικο Bailey's.

Το παραμύθι της σιωπής... συνέχεια

Το παραμύθι...

"Το παραμύθι"
από τον Ερωτόκριτο του Β. Κορνάρου
Ερμηνεία: Νίκος Ξυλούρης

Της σιωπής...

"Μη με κοιτάς"
Στίχοι, Μουσική: Νίκος Ζούδιαρης
Ερμηνεία: Μανώλης Λιδάκης

Συνέχεια...;

Πάντ' ανοιχτά, πάντ' άγρυπνα

Φορές-φορές, δεν την παλεύεις. Νοιώθεις να προσκρούεις σε τσιμέντο. Δεν ξέρεις καλά καλά τι ψάχνεις και τι γυρεύεις... Νοιώθεις ατυχία και μαζί και αχρηστία.

Είναι από αυτές τις φορές όμως, που έτσι και σηκώσεις -έστω και κατά λάθος- τα μάτια σου και κοιτάξεις γύρω σου, αμέσως θα ξεχάσεις αυτά που σε απασχολούσαν μέχρι πρότεινος. Πόσο κοντόφθαλμοι είμαστε εμείς οι άνθρωποι; Δεν βλέπουμε ούτε καν την κοντοφθαλμία μας... Το να δούμε δε τον άλλον μέσα στα ίδια του τα μάτια, δεν το αναφέρω ούτε για πλάκα... Τι κρύβουν άραγε εκείνα τα δυο μάτια στο πίσω μέρος τους;

"Στα μάτια και στο πρόσωπο φαίνοντ' οι στοχασμοί τους.
Τους λέει μεγάλα και πολλά η τρίσβαθη ψυχή τους,
αγάπη κι έρωτας καλού τα σπλάχνα τους τινάζουν.
Τα σπλάχνα τους κι η θάλασσα ποτέ δεν ησυχάζουν.
Γλυκιά κι ελεύθερ' η ψυχή σα να 'τανε βγαλμένη
κι υψώναν με χαμόγελο την όψη τη φθαρμένη."


"Στα μάτια και στο πρόσωπο"
Στίχοι: Διονύσιος Σολωμός
Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος
Ερμηνεία: Νίκος Ξυλούρης & Χορωδία Πρεβέζης

Και όσο μένεις σύξυλος στου κρότου το ξάφνιασμα, απορείς. Απορείς, πώς γίνεται να μην μπορείς. Ή αλλιώς, πώς μπορείς να μην μπορείς... Ίσως ένα είδος αναπηρίας. Πνευματικής; Σωματικής; Χαχα... Τα όρ(γ)ια πνεύματος και ύλης ξανά στο προσκήνιο...

Όσο όμως εσύ απορείς που δεν μπορείς να μπορείς, κάποιοι μπορούν να μπορούν, είτε με το να απορούν είτε χωρίς... Ποιός ενδιαφέρεται άραγε;

Και η Γη συνεχίζει να περιστρέφεται, και τα άστρα του παρελθόντος συνεχίζουν να φωτίζουν το μέλλον, και οι άνθρωποι συνεχίζουμε να μπερδευόμαστε και να κλαίμε, συνεχίζουμε να νοιώθουμε μόνοι και να αναζητούμε την συντροφιά. Συνεχίζουμε να ξαγρυπνάμε στις ιδρωμένες βραδιές του καλοκαιριού, όπως τότε μικροί που μουσκεύαμε το μαξιλάρι από το φόβο μην μεγαλώσουμε... Πλέον τα δάκρυα χύνονται στου κο(σ)μικού σεναρίου το απάνθισμα... Και θολώνουν το λιγοστό φως που φτάνει μέχρι τα κωνία μας, διαθλώντας και παραλάσσοντας ακόμα περισσότερο την πληροφορία... Τι μένει λοιπόν από αυτά τα μάτια, όταν όλοι στις μέρες μας χτυπούν σαν ένας; Όταν θρηνείς για τον χαμό του καιρού και για όλα αυτά που χάνονται μαζί του; Όταν τα μάτια δεν μπορούν να σφαλίσουν για λίγο, να ξαποστάσουν και να κοιμηθούν;

"Ο αριθμός του εχθρού!
Τόσ' άστρα δεν εγνώρισεν ο τρίσβαθος αιθέρας
Ολίγο φως και μακρινό σε μέγα σκότος κι έρμο
Πάντ' ανοιχτά, πάντ' άγρυπνα, τα μάτια της ψυχής μου
Ο υιός σου κρίνος με δροσιά φεγγαροστολισμένος
Όλοι σαν ένας, ναι, χτυπούν, όμως εσύ σαν όλους
Παράπονο χαμός καιρού σ' ότι κανείς κι' α χάση"


"Ο γιος σου κρίνος με δροσιά"
Στίχοι: Διονύσιος Σολωμός
Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος
Ερμηνεία:
Νίκος Ξυλούρης, Λάκης Χαλκιάς, Ηλίας Κλωναρίδης, Ειρήνη Παππά

Σε τέτοιες περιπτώσεις, που όχι απλώς έχεις φτάσει, αλλά έχεις ξεπεράσει τα όρια της κατάθλιψης, το μόνο φάρμακο που μπορεί να σώσει κάπως την κατάσταση, είναι -ποιός άλλος φυσικά;- η μουσική. Και μάλιστα η μουσική από τα παλιά, όπως το παλιό κρασί ένα πράγμα! Πιάνεις τη σιντοθήκη στα χέρια σου, την ξεσκονίζεις, την ανοίγεις, βλέπεις τα δοντάκια στο κέντρο σπασμένα. Μα η αίσθηση ότι αγγίζεις διαμαντάκι είναι η ίδια όπως τότε μικρός που για πρώτη φορά ήρθες σε επαφή μαζί της... Και όταν λέω επαφή, εννοώ άκρως σεξουαλική και ερωτική... Δεν μπορείς με τη μουσική να έχεις άλλου είδους επαφή. Είναι παρά φύσει οποιαδήποτε άλλη σχέση, πέραν της ερωτικής...

Διαβάζεις: "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι". Και σταματάς. Δεν έχεις κάτι να πεις. Δεν υπάρχει κάτι άλλο να ειπωθεί. Τώρα μόνο ακούς, εν μέσω άκρας του τάφου σιωπής...

"Η σιωπή"
Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου
Μουσική: Νίκος Αντύπας
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας

Υ.Γ.: Πόσο όμορφη η μουσική των ανθρώπων;

Πώς είπατε;

"στου κοσμικού το άχρονο τούτο και άναρχο φως
εσύ ζητάς τάξη, ηθική, γιατί και πώς"