Ύστερα, το κλάμα

Κι ύστερα...

Ύστερα, το κλάμα.

Μόνο το κλάμα.

Σαν το μάνα, εξ ουρανού.

Σαν τη μάνα, εκ των σπλάγχνων της δημιουργημένοι.

Είναι τελικά αυτό το κλάμα της μάνας.

Μάνας γης, μάνας ψυχής, μάνας σκέψης...

Όλες οι μάνες εξάλλου ίδιο είναι: κάτι ανώτερο.

Κάτι ανώτερο, επειδή είναι παραγωγικό.

Άρα το παραγωγικό είναι το ανώτερο...

Μα και η γέννα και αυτό ανώτερο είναι.

Και αυτή η μάνα, όταν παύει να γεννά,

είναι που τότε ρίχνει δάκρυα παντού.

Κόκκινα δάκρυα, δάκρυα πόνου,

δάκρυα με αίμα.

Άρα το αίμα είναι που δακρύζει.

Το αίμα είναι που ζει.

Όλα τα άλλα 

είναι χωρίς αίμα,

είναι χωρίς δάκρυα,

είναι χωρίς μάνα.

"Κόκκινο Ακρογιάλι"

Στίχοι: Δέσποινα Σπαντιδάκη

Μουσική: Νίκος Στρατάκης

Ερμηνεία: Μανώλης Λιδάκης

Μην παραξενευτείς, μην παραξενευτείς αν δεις, 

παράπονο μην παραξενευτείς αν δεις,

μην παραξενευτείς αν δεις κόκκινο ακρογιάλι 

αγάπη μου, κόκκινο ακρογιάλι

έτσι ματώνουν, έτσι ματώνουν τα νερά, 

έτσι ματώνουν τα νερά στο κλάμα όταν με βγάλει 

αγάπη μου, στο κλάμα όταν με βγάλει 

Κλαίω και ρίχνω, κλαίω και ρίχνω στο γιαλό

κλαίω και ρίχνω στο γιαλό το δάκρυ μου ένα ένα 

να σε χαρώ, το δάκρυ μου ένα ένα 

και κόκκινη, και κόκκινη τη θάλασσα, 

και κόκκινη τη θάλασσα την έκανα για σένα

αγάπη μου την έκανα για σένα

Τα απίστευτα του ζωικού βασιλείου 12 - Κι ύστερα;

Από τη μια, ο άνθρωπος ατσαλώνεται στην αντίληψη της υγείας του...

Από την άλλη, αλλάζει και γεννά νέα είδη πραγματικότητας...

Ποιο θα επικρατήσει; Θα συνυπάρξουν; Θα συνδυαστούν; Θα ανταγωνιστούν αυτές οι δυο τάσεις; Ή θα δημιουργήσουν εντάσεις;

Ερωτήματα που πάντα θα μένουν πίσω από τις εξελίξεις. 
Ερωτήματα που δεν μπορούν να απαντηθούν. 
Ερωτήματα που τους μένει μόνο να Αγαπηθούν.
Και το μέλλον, ας έρθει άφοβα. 
Αν επιθυμούμε να πάμε προς το μέλλον, οφείλουμε να το κάνουμε άφοβα.
Γιατί δεν είναι η αποδοχή του πεπερασμένου που τρομάζει.
Αλλά η προσπάθεια υπερνίκησής του.



"Η δυνατότητα που δίνεται στο άτομο να είναι υποκείμενο και ταυτόχρονα αντικείμενο της δικής του γνώσης συνεπάγεται ότι θα πρέπει να αναστραφεί στους κόλπους της γνώσης η λειτουργία του πεπερασμένου. Για την κλασσική σκέψη, το πεπερασμένο δεν είχε άλλο περιεχόμενο από την άρνηση του απείρου, ενώ η σκέψη που διαμορφώνεται στα τέλη του 18ου αιώνα του δίνει τις δυνάμεις του θετικού: η ανθρωπολογική δομή που εμφανίζεται εκείνο τον καιρό παίζει τον κρίσιμο ρόλο του ορίου και ταυτόχρονα τον ιδρυτικό ρόλο της καταγωγής. Αυτή ακριβώς η ανατροπή χρησίμευσε ως φιλοσοφική συμπαραδήλωση στην οργάνωση μιας θετικής ιατρικής, η οποία αντίστροφα, στο εμπειρικό επίπεδο, ήταν μια από τις πρώτες αποκαλύψεις της σχέσης που δένει τον νεωτερικό άνθρωπο με ένα εξ υπαρχής πεπερασμένο. Εξού και η καθοριστική θέση της ιατρικής στη συνολική αρχιτεκτονική των ανθρωπιστικών επιστημών: βρίσκεται πλησιέστερα από οποιαδήποτε άλλη στην ανθρωπολογική διάταξη που είναι το κοινό υπόβαθρό τους. Εξού επίσης και το γόητρό της στις συγκεκριμένες μορφές της ύπαρξης: η υγεία αντικαθιστά τη σωτηρία, έλεγε ο Guardia. Και αυτό επειδή η ιατρική προσφέρει στον νεωτερικό άνθρωπο το πείσμον και καθησυχαστικό πρόσωπο του πεπερασμένου του. Στην ιατρική ο θάνατος έρχεται και επανέρχεται αλλά ταυτόχρονα εξορκίζεται. Και ναι μεν αναγγέλλει χωρίς ανάπαυλα στον άνθρωπο το όριο που φέρει εντός του, αλλά του μιλά επίσης γι' αυτό τον τεχνικό κόσμο που είναι η εξοπλισμένη, θετική και πλήρης μορφή του πεπερασμένου του. [...] Η σπουδαιότητα του Μπισά, του Τζάκσον ή του Φρόυντ για την ευρωπαϊκή κουλτούρα δεν αποδεικνύει ότι ήταν εξίσου φιλόσοφοι και γιατροί, αλλά ότι μέσα στην κουλτούρα αυτή, η ιατρική σκέψη εισάγει αυτοδικαίως τη φιλοσοφική υπόσταση του ανθρώπου. [...] Για αυτό και οι ασθένειες του στήθους είναι ακριβώς της ίδιας φύσης με τις αρρώστιες του έρωτα: είναι το πάθος, ζωή στην οποία ο θάνατος δίνει ένα πρόσωπο που δεν ανταλλάσσεται. Ο θάνατος εγκατέλειψε τον παλιό τραγικό ουρανό του. Έχει γίνει πλέον ο λυρικός πυρήνας του ανθρώπου: η αόρατη αλήθειά του, το ορατό μυστικό του."

(Αποσπάσματα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από το "Η γέννεση της κλινικής" του Μισέλ Φουκώ, εκδ. Νήσος, 2012, σελ. 257, 294-295)

"Κι ύστερα"

Στίχοι: Σώτια Τσώτου

Μουσική, Ερμηνεία: Κώστας Χατζής

Τα απίστευτα του ζωικού βασιλείου 11 - Και κάθε αρχή με άγνωστο τέλος...

(ευχαριστώ τον φίλο Λ.Π. για αυτή τη θεία κοινωνία!)

Κάθε νέα αρχή, δεν ξέρει κανείς που θα βγάλει. Κάθε νέα αρχή, δεν έχει αρχές. Γι' αυτό είναι αρχή (ενικός), και δεν είναι αρχές (πληθυντικός). Επειδή είναι ακόμα νέα. Και η νέα αρχή, στην πορεία της θα μεγαλώσει και θα βρει τις αρχές της. Ή πιο σωστά θα τις κατασκευάσει.Όπως τα μαθηματικά για παράδειγμα κατασκεύασαν τα αξιώματά τους πάνω στα οποία εδραιώθηκαν. Έτσι, η αρχή θα αποκρυσταλλωθεί, θα στεριώσει, θα αμφισβητηθεί, μέχρι τελικά που θα ξεπεραστεί από μια άλλη αρχή... Και τότε, φτου και απ' την (επόμενη) αρχή. Πάλι ενικός, μονάδα, ατομικότητα, για να περάσουμε έπειτα στον πληθυντικό, τη συλλογικότητα...

Κάποιες (νέες) αρχές όμως, με την έννοια των πολλών ατομικών αρχών, δεν κατορθώνουν ποτέ να εξελιχθούν σε συλλογικές αρχές... Και έτσι μένουν στο σκοτάδι τους, ανήμπορες να ακολουθήσουν τις υπόλοιπες που μεγαλώνουν και γίνονται συλλογικές.

Κάτι τέτοιο συμβαίνει και με τον Έρωτα: Ο Έρωτας, ξέρει μόνο να ερωτά. Όταν αρχίσουν όμως, οι απαντήσεις από την άλλη πλευρά, τότε παύει να ερωτά και μάλλον παύει να είναι Έρωτας. Τότε, έχει γίνει Αγάπη. Και αν ο Έρωτας αναζητά στο σκοτάδι το φως του, η Αγάπη παλεύει να ξαποστάσει σε μια δροσερή σκιά από την πυρά της μέρας. Αν ο Έρωτας ρωτά απελπισμένα, η Αγάπη απαντά βασανισμένα. Αν ο Έρωτας αναπαράγεται μέσα από την, κάθε φορά, νέα αρχή του, η Αγάπη αυτοστηρίζεται αιώνια μέσα από τις ακλόνητες αρχές της. Αν ο Έρωτας αρχίζει κάτι, η Αγάπη το ολοκληρώνει και το απογειώνει. Αν ο Έρωτας αρχίζει με ενθουσιασμό μια σκέψη, η Αγάπη το περατώνει με υπομονή και αυτοσεβασμό.

Κανείς δεν ξέρει κάθε νέα αρχή που θα βγάλει. Ίσως, να μην χρειάζεται κιόλας. Αυτό που χρειάζεται να ξέρει όμως, είναι ότι κάθε νέα αρχή είναι το ήμισυ του Παντός. Το άλλο ήμισυ, είναι αυτό που μας μένει τελικά δια παντός. Και αυτό το παντοτινό ήμισυ (το δικό μας, το έτερον, το καρμικό κλπ) αν δεν στηρίζεται σε θεμελιώδεις αρχές δεν μπορεί να αντέξει στο παρανάλωμα του χρόνου.

When I see your eyes...

Σε χτεσινή συζήτηση με ιατρό, Δ/ντή κλινικής, άνθρωπο σπουδαγμένο και φτασμένο κατά την επικρατούσα άποψη της κοινωνίας, είχαμε διαφωνία σχετικά με το αν είναι μια η Αλήθεια ή πολλές... 

Ο εν λόγω Δ/ντής υποστήριζε σθεναρά και (αριστο)τελικά ότι η Αλήθεια είναι μία και εμείς οφείλουμε να κάνουμε τα πάντα για να την βρούμε. Και για αυτό τελικά θα κριθούμε, αλλά όχι πλέον αριστοτελικά, αλλά μάλλον ηθικά! Εγώ, από την άλλη, του εξηγούσα ότι οι αλήθειες είναι τόσες όσες και οι προσεγγίσεις σε ένα θέμα και ότι ο παρατηρητής αποτελεί μέρος της διαμορφωμένης αλήθειας που γίνεται αντιληπτή. 

Αφού η κουβέντα φούντωσε και από το πάθος της αντιπαράθεσης ήταν έτοιμοι να σηκωθούν ακόμα και οι πεθαμένοι (πριν την ώρα τους!), με ρώτησε με μάτι να γυαλίζει: "Μα είναι δυνατόν ένα πράγμα να είναι ταυτόχρονα δύο έννοιες; Μπορεί ένα πουλί για παράδειγμα να κάθεται και να πετάει ταυτόχρονα;". Και του απαντώ: "Εσείς τώρα που είστε απέναντί μου, πετάτε ή κάθεστε;". Δεν απαντά, σκέφτεται και λέει: "Κάθομαι, φυσικά!". "Ακριβώς το αντίθετο", του λέω, "καθώς, Φυσικά σκεπτόμενοι, αυτή τη στιγμή και οι δυο πετάμε μέσα στο κενό του Σύμπαντος με βάρκα τη μικρούλα Γη μας... Άρα, ταυτόχρονα και καθόμαστε, και πετάμε. Εξαρτάται από τον παρατηρητή και το σύστημα παρατήρησης!". Ο συνομιλητής μου δεν συνέχισε την κουβέντα παρά μόνο, είπε: "Να σας χαιρετίσω όλους λοιπόν, τόσο εσάς τους χριστιανούς" και κοίταξε τους γύρω μου, "αλλά και τους μη χριστιανούς" και κοίταξε εμένα και έφυγε από το χώρο. 

Αλήθεια, πόσο εύκολα κάποιοι χαρακτηρίζουν, βάζουν ταμπέλες, κατηγορ(ιοποι)ούν, κατατάσσουν, στεγανοποιούν; Και όταν ακούν μια αντίθετη γνώμη, αντικρούουν με ειρωνεία...

Στο μυαλό μου, ήρθε η απάντηση του Νίκου Καζαντζάκη απέναντι σε εκείνους που ζητούσαν τον αφορισμό του:

"Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να’ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να’ στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ".



Αν ετούτες οι μέρες είναι μέρες ευχών, ήθελα να ευχηθώ σε όλους σας:


Να παραμείνουμε θρήσκοι όχι ως προς το περιεχόμενο της έννοιας, όπως είναι κοινώς αποδεκτό, αλλά ως προς την ιδιότητα και τη διαδικασία του θρήσκου, αυτού δηλαδή που πιστεύει μέχρι τα βάθη της σαρκός του (την οποία είναι έτοιμος να τη θυσιάσει) σε ένα όραμα, σε ένα όνειρο, σε μια άλλη ζωή. 

Μια ζωή, καλύτερη, καθαρότερη, φωτεινότερη, ανεκτικότερη. 

Μια ζωή που θα συζητάμε, θα αγκαλιαζόμαστε, θα συμπορευόμαστε, θα χωράμε ΟΛΟΙ. 

Μια ζωή που θα βλέπουμε τον κόσμο μέσα απ' τα μάτια των άλλων... και μέσα απ' τις ελπίδες των άλλων...

Μια ζωή ανοιχτή, χωρίς στεγανά.

Γιατί τα στεγανά πάντα μπάζουν από κάπου...
ενώ τα ανοιχτά πάντα σε βγάζουν κάπου...


Καλή Ανά(σ)ταση σε όλους μας.

"You give me Love"
Marietta Fafouti feat. Gautier (Official song)

when I see your eyes I see my hopes

Σαν τρυφερός πατέρας...

"Μέσα από τη σύγχυση και την ασάφεια των συμπτωμάτων, να ξεχωρίσω την αρχή που διέπει μια ασθένεια από την αιτία της. Να γνωρίσω τη φύση της, τις μορφές και τις επιπλοκές της. Να διακρίνω με την πρώτη ματιά όλα τα χαρακτηριστικά της και όλες αυτές τις διαφορές. Με μια ταχεία και ακριβή ανάλυση, να διαχωρίσω ό,τι της είναι ξένο. Να προβλέψω τα επωφελή και τα επιβλαβή συμβάντα που θα επέλθουν κατά τη διάρκειά της. Να διαχειριστώ τις ευνοϊκές στιγμές που προκαλεί η φύση ώστε να προβώ στην επίλυσή της. Να εκτιμήσω τις δυνάμεις της ζωής και τη δραστηριότητα των οργάνων. Να αυξήσω ή να μειώσω εν ανάγκη την ενέργειά τους. Να καθορίσω με ακρίβεια πότε πρέπει να δράσω και πότε είναι καλύτερα να περιμένω. Να αποφασίσω με ασφάλεια ανάμεσα σε πολλές θεραπευτικές μεθόδους που έχουν όλες τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους. Να επιλέξω εκείνη της οποίας η εφαρμογή φαίνεται να παρέχει ταχύτερα αποτελέσματα, να γίνεται καλύτερα ανεκτή και να δημιουργεί μεγαλύτερη βεβαιότητα επιτυχίας. Να επωφεληθώ από την εμπειρία. Να αδράξω τις ευκαιρίες. Να συνδυάσω όλες τις πιθανότητες, να υπολογίσω όλα τα επικίνδυνα ενδεχόμενα. Να γίνω κύριος των ασθενών και των παθήσεών τους. Να ανακουφίσω τα βάσανά τους. Να κατευνάσω τις ανησυχίες τους. Να μαντέψω τις ανάγκες τους. Να ανεχτώ τις ιδιοτροπίες τους. Να εκμεταλλευτώ σωστά το χαρακτήρα τους και να κατευθύνω τη βούλησή τους, όχι σαν σκληρός τύραννος που κυβερνά σκλάβους, αλλά σαν τρυφερός πατέρας που φροντίζει για την τύχη των παιδιών του."


(C.-L. Dumas, Elogue de Henri Fouquet, Μονπελλιέ, 1807, χωρίς άδεια αναδημοσίευσης)


Αυτές ήταν οι συστάσεις κατά την εκπαίδευση των ιατρών περίπου 200 χρόνια πίσω. Σήμερα, που έχουμε πάει υποτίθεται μπροστά, ποιες είναι οι συστάσεις από τους μεγάλους του γένους;

 

Τα απίστευτα του ζωικού βασιλείου 10 - κάθε τέλος μια αρχή...

Ο άνθρωπος λοιπόν, αλήθεια αλλάζει;

Μήπως επαναλαμβάνει το ίδιο μοτίβο συμπεριφοράς; Μήπως για παράδειγμα μέσα από τη ρομποτική που αναφέραμε στο προηγούμενο post, και συγκεκριμένα μέσα από τον Kirobo, ή μέσα από άλλου είδους ρομποτικές παρεμβάσεις στη βιολογία μας, ζούμε έναν άλλον ψυχρό πόλεμο, έναν νέο πόλεμο των άστρων; Έναν πόλεμο ανάμεσα στα κράτη, που δεν διαφέρει ωστόσο από τους άλλους, τους τόσους πολλούς ιστορικά, ως προς τη στόχευσή του: ποιος θα έχει την πρωτοκαθεδρία της παγκόσμιας εξουσίας...

Αυτή, η πρωτοκαθεδρία, έχει βασανίσει την ανθρώπινη ιστορικότητα και έχει διαπεράσει την ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία. Ξέρετε, μερικές φορές τα πράγματα ίσως να μην είναι όμως, όπως φαίνονται. Για παράδειγμα, δεν είναι ο Αρχιμήδης ο πρώτος που βρήκε την άνωση...  Δεν είμαστε εμείς, αυτοί που κυβερνούν, δεν είναι το κράτος μας, ένα δημοκρατικό κράτος,  δεν υπάρχει εξουσία στο λαό, δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στο κράτος, δεν υπάρχει ισορροπία ανάμεσα σε πολιτική και κοινωνία, δεν υπάρχει προοπτική για μια ευνομούμενη πολιτεία. Υπάρχει όμως μια διάθεση: μια διάθεση, αυτενέργειας, αυτοσυγκρότησης, αυτοπαρέμβασης, αυτοοργάνωσης, και τελικά αυτοελέγχου. Κάποιοι οραματίζονται μια άλλη κοινωνία, μέσα από αυτή την κοινωνία. Ρομαντικοί; Ουτοπιστές; Σίγουρα πάντως, το κάνουν με την καρδιά τους. Και το επιχείρημά τους απλό: ο άνθρωπος έχει αποκοπεί από τη συλλογικότητά του. Θυμάμαι που -τυχαία- πρόσφατα έγραφα σε μια ανάρτηση: ξεφλουδίζουν το εγώ απ' το εμείς μας... για να δηλώσω ακριβώς αυτή την απόσχιση από τη συλλογικότητά μας. Το να λογίζεσαι μαζί (συν-) με άλλους, είναι τόσο γόνιμο, τόσο σταθερό, τόσο ενθαρρυντικό... Το να ζητάς παρέμβαση στο κράτος μέσα από τη βοήθεια των άλλων, είναι τόσο σπουδαίο και τόσο αποτελεσματικό. Πόσο κοντά του όμως είμαστε, όταν μας έχουν ξεζουμίσει το "είναι" μας, όταν έχουν διαστρεβλώσει την ύπαρξή μας, όταν μας έχουν εδώ και τουλάχιστον 200 χρόνια περίπου κάνει ατομιστές; Όταν μεταρρυθμίζουν έτσι το κράτος για να εδραιώσουν την ατομικότητα στην ιδιοκτησία, και να αποκόψουν κάθε προσπάθεια του πολίτη να επικοινωνήσει με τον συμπολίτη του, μέσα από την έννοια της συλλογικότητας.

Ο άνθρωπος όταν απεκδυθεί από αυτή την διάθεση πρωτοκαθεδρίας, ίσως δει τα πράγματα από άλλη οπτική...

Είναι λοιπόν, ο άνθρωπος προβληματικός, επειδή ακριβώς φτιάχνει σήμερα ρομπότ, αντιγράφοντας τον εαυτό του; Είναι ο άνθρωπος επικίνδυνος όταν αναζητά ατομική διέξοδο; Μήπως αυτή η ατομική έξοδος, είναι κάτι σαν την ατομική βόμβα; Είναι ο άνθρωπος έτοιμος να δεχτεί τη φυσική διαδικασία της αποσύνθεσής του;

Αναρωτιέμαι, τελικά, ο άνθρωπος πού βαδίζει; Και αυτή η σκέψη παιδιόθεν με βασανίζει... Είναι ίσως η πρώτη σκέψη που απασχόλησε το μικρό μου μυαλουδάκι, από τότε ακόμα που ήμουνα πιτσιρικάκι, στα πρώτα μόλις χρόνια που συνειδητοποιούσα τον εαυτό μου, όταν έκλαιγα τα βράδια και μούσκευα το μαξιλάρι μου, επειδή στεναχωριόμουν ότι σαν πεθάνω, δεν θα μπορώ να βλέπω ο κόσμος τί κάνει και πού πηγαίνει. Δεν μπορούσα να αποδεχτώ ότι θα εκλείψω από τον κόσμο και δεν θα αντιλαμβάνομαι την πορεία του. Η πρώτη μάχη με τον θάνατο...; Ή οι πρώτες ανθρωπο-λογικές(;) αντιδράσεις ενός μικρού παιδιού...; 

Ξαναγυρίζω όμως, και διερωτώμαι: πού πηγαίνει ο άνθρωπος;

Στην προηγούμενη ανάρτηση καταλήξαμε ότι ο άνθρωπος όπως πηγαίνει, οδεύει προς την αυτοκαταστροφή του, ως μια διαδικασία φυσική, αναπόφευκτη, που δρα χωρίς αυτόν, για αυτόν και δια αυτόν... Δεν είναι όμως τούτο, αποτέλεσμα της υπέρβασης του ανθρώπου ως προς το τι είναι έμβιο ή όχι. Παρέθεσα παραδείγματα από τη ρομποτική, για να δείξω ότι αν και φοβίζει μια τέτοια πράξη του ανθρώπου, δεν παύει να είναι μια.. φυσική διαδικασία! Γιατί τί άλλο, είναι η ζωή, από μια διαδικασία αντιγραφής του εαυτού... Αν δεν ξέρετε, η πρώτη-πρώτη στοιχειώδης μονάδα ζωής, ήταν ένα μόριο RNA, που για κάποιο τυχαίο τρόπο απέκτησε τη δυνατότητα αυτο-αντιγραφής. Ε, από τότε, όλη η έμβια ύπαρξη θεμελιώνεται πάνω σε αυτή τη διαδικασία: η αντιγραφή του εαυτού είναι που δίδει την έννοια της αναπαραγωγής και αυτή με τη σειρά της στηρίζει τη ζωή. Αντιγραφή, μεταγραφή και μετάφραση είναι οι κοινές μας από τη Βιολογία έννοιες, που μιλούν για την αναπαραγωγή. Όμως, νέες σελίδες του ανθρώπινου αφηγήματος, προστίθενται καθημερινά, για να συνεχίσουν και να εμπλουτίσουν την έννοια της αναπαραγωγής: κλωνοποίηση, ρομποτική... Όροι, που φοβίζουν, που γεννούν επικινδυνότητα. Γιατί όμως;

Δεν είναι οι ίδιοι οι όροι που πρέπει να μας προξενούν φόβο και ανησυχία, αλλά ο χρήστης τους, δηλαδή ο Άνθρωπος! Δεν είναι η κλωνοποίηση από μόνη της, ή η ρομποτική εν του γενάσθαι, προβληματικές, όσο το πώς ο άνθρωπος θα τις χρησιμοποιήσει... Και αν ο άνθρωπος συνεχίζει να χρησιμοποιεί τις νέες μεθόδους, όπως μέχρι τώρα συνήθιζε, τότε η Φύση θα αναλάβει δράση ή πιο σωστά, θα αναλάβει πέλεκυ τιμωρίας και θα αφανίσει το είδος μας, ως το χειρότερο που ανέθρεψε ποτέ.

Με απασχολεί όμως κάτι ακόμα: ο άνθρωπος για να ξεφύγει από τον αφανισμό, οφείλει να πατήσει στη συλλογικότητά του. Άραγε, αυτή πώς ανθίζει, πώς καρποφορεί; Άραγε, αυτή προϋπάρχει του ανθρώπου και εντοπίζεται μέσα του ή όπως όλα τα άλλα ζώα του βασιλείου εκκινούν τη δράση τους και την ύπαρξή τους από μια ατομική, ιδιωτική, συμπεριφορά;

Εν ολίγοις, ο άνθρωπος, είναι από το φύση του "κοινωνικό όν", ενσωματώνοντας την έννοια της συλλογικότητος ή αδυνατεί εγγενώς να συν-ευρεθεί σε καταστάσεις συλλογικότητας, συμπαράστασης, συνάρθρωσης με τους άλλους ανθρώπους; Κατόρθωσε η Φύση να φτάσει σε τέτοιο σημείο εξέλιξης, που να δημιουργήσει ένα είδος το οποίο να μην στηρίζεται στους νόμους της εξέλιξης και συγκεκριμένα στο βασικότατο νόμο: "το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό";

Πιο απλά:

Κατόρθωσε η Φύση να εξελιχθεί σε κάτι πέρα από αυτό που Εξέλιξη (τουλάχιστον με δαρβινικούς όρους) προστάζει; Ο Άνθρωπος είναι κατά βάση συλλογικό ή ατομικό ον;

Τα επόμενα χρόνια θα δείξουν την απάντηση στα ανωτέρω ερωτήματα. Ίσως μέχρι τότε, εμείς που κάποτε ήμασταν μικροί και κλαίγαμε στο μαξιλάρι μας τα βράδια προσμένοντας μια απάντηση αθανασίας, να μην προλάβουμε να αντιληφθούμε τίποτα πέρα από τη μόλις αχνά σκιαγραφούμενη ερώτηση περί της Φύσης μας...

Έστω, και αυτό όμως, νομίζω είναι κάτι. Ίσως είναι μια νέα αρχή.

"Ίσως"
Στίχοι: Βασίλης Γιαννόπουλος
Μουσική: Χριστόφορς Κροκίδης
Ερμηνεία: Παπακωνσταντίνου Βασίλης

Οι δρόμοι δεν τον πήγαν πουθενά

Παράξενες τον δέρνανε απόψεις

Η μάνα του καμάρωνε κρυφά

Εσύ μια μέρα γιε μου θα προκόψεις 

Μια νύχτα που κοιμήθηκε βαριά

Τον είδανε στον ύπνο του να κλαίει

Σκυφτός σαν να 'χε φάει μαχαιριά

Τον άκουσαν οι φίλοι του να λέει

Ίσως να είναι η αγάπη μια θλιμμένη γιορτή

Ένα ζευγάρι σκουριασμένες χειροπέδες

Ίσως να είναι η αλήθεια μια πληγή ανοιχτή

Ένα κελί με χρυσαφένιους μεντεσέδες

Ίσως να είναι το φεγγάρι μια τελεία λευκή

Σ' ένα τετράδιο με φύλλα από σκοτάδι

Ίσως να έχεις χαραγμένο σαν μένα κι εσύ

Πάνω στο μέτωπο της τρέλας το σημάδι 

Οι δρόμοι δεν τον πήγαν πουθενά

Κλεισμένος στων ονείρων του τις χώρες

Γυρνούσε σαν αέρας τα στενά

Και μίλαγε μονάχος με τις ώρες 

Μια νύχτα που κοιμήθηκε βαριά

Τον άκουσαν σε κάποιον να μιλάει

Και είδαν πως σταμάτησε η καρδιά

Την πόρτα της ζωής να του χτυπάει 

Ίσως να είναι η αγάπη μια θλιμμένη γιορτή 

Ένα ζευγάρι σκουριασμένες χειροπέδες 

Ίσως να είναι η αλήθεια μια πληγή ανοιχτή 

Ένα κελί με χρυσαφένιους μεντεσέδες 

Ίσως να είναι το φεγγάρι μια τελεία λευκή

Σ' ένα τετράδιο με φύλλα από σκοτάδι 

Ίσως να έχεις χαραγμένο σαν μένα κι εσύ 

Τα απίστευτα του ζωικού βασιλείου 9 - τέλος (;)

Τελικά, ο άνθρωπος τι είναι αγαπητοί μου;

Ζώο;

Μηχανή;

Κάπου ανάμεσα στα δυο;

Τίποτα απ' τα δυο;


Πού κατατάσσεται εν τέλει;



"Για χιλιετίες, ο άνθρωπος παρέμεινε αυτό που ήταν για τον Αριστοτέλη: ένα ζώο, πολιτικό. Ο νεότερος άνθρωπος όμως, είναι ένα ζώο που στην πολιτική του, η ζωή του ως έμβιου όντος, τίθεται υπό αίρεση..." 

(Μισέλ Φουκώ, Η Ιστορία της Σεξουαλικότητας, η δίψα της γνώσης, εκδ. ΡΑΠΠΑ, 1982, χωρίς άδεια αναδημοσίευσης)


Και τι κατορθώνει τελικά ο άνθρωπος με αυτήν την αμφισβήτηση; Η μέχρι τώρα μικρή μου εμπειρία, μού λέει ότι μάλλον φτάνει σε σημείο να απειλεί ακόμα και την ίδια του την ύπαρξη, φτάνει σε σημείο αυτοκαταστροφής, αυτοαφανισμού...

Και διερωτώμαι: είναι δυνατόν η Φύση, να φτιάξει μέσα από απίστευτα βασανιστικές διεργασίες εξέλιξης και συνεχούς βελτίωσής της, έναν όν όπως ο άνθρωπος, με τέτοιες αυτοκαταστροφικές δυνατότητες, που μπορούν ταυτόχρονα να καταστρέψουν και την ίδια τη Φύση που τον γέννησε; Είναι δυνατόν η Φύση, μετά από τόσα εκατομμύρια χρόνια, να προτείνει ως το καλύτερο δημιούργημά της, ένα ον με τέτοια αφανιστική μανία; Είναι δυνατόν η τεράστια εμπειρία της Φύσης να εκφράζεται μέσα από τέτοια κονιορτοποίηση;

Τα πράγματα μερικές φορές, έχουν και δεύτερη ανάγνωση...

Η ίδια η Φύση έχει διδάξει, πως όταν κάτι πάει να ξεφύγει από τον έλεγχό της και πάει να παραβ(γ)εί τους Νόμους της, πληρώνει ακριβά την μεγαλομανία αυτή με αυτοκαταστροφή... Ο άνθρωπος άραγε μπορεί να ξεφύγει από αυτόν τον καθολικότατο και διαχρονικότατο τρισμέγιστο νόμο;


"Από την άλλη μεριά, η τάξη της ασθένειας είναι απλώς ξεπατίκωμα του κόσμου της ζωής: οι ίδιες δομές επικρατούν και στις δυο περιπτώσεις, ο ίδιες μορφές κατανομής, η ίδια διάταξη. Η ορθολογικότητα της Ζωής είναι ταυτόσημη με την ορθολογικότητα εκείνου που την απειλεί. Ζωή και Ασθένεια δεν σχετίζονται μεταξύ τους όπως η φύση με το παρά φύσιν, αλλά μέσα σε μια φυσική τάξη που τους είναι κοινή, εφαρμόζουν η μια μέσα στην άλλη και αλληλεπικαλύπτονται. Στην ασθένεια αναγνωρίζουμε τη ζωή, επειδή ακριβώς ο νόμος της ζωής θεμελιώνει, επιπροσθέτως, τη γνώση της ασθένειας".

(Μισέλ Φουκώ, Η γέννηση της κλινικής, εκδ. Νήσος, 2012, χωρίς -φυσικά, δηλαδή έτσι όπως η Φύση προστάζει-  άδεια αναδημοσίευσης)


Τι είναι τελικά ο άνθρωπος αγαπητοί μου;

Και τι είναι η -ήδη εκκινημένη- διαδικασία αυτοκαταστροφής του, αν όχι μια... φυσική διαδικασία;

"Γέννηση"
Νίκος Ξύδης
Δίσκος: Πατέντα

Τα απίστευτα του ζωικού βασιλείου 8

Είναι γνωστό ότι ο καθένας έχει τα δικά του μάτια

και μέσα από αυτά βλέπει τον κόσμο, όπως αυτά του επιτρέπουν...

Αυτό που δεν είναι πολύ γνωστό όμως, 

είναι ότι μερικές φορές, τα βλέμματα ορισμένων

από τα φυσιολογικά και αναμενόμενα σε εκτρέπουν...

Τα απίστευτα του ζωικού βασιλείου 7

Ζουν τελικά ανάμεσά μας...

Η νέα εποχή έχει ξεκινήσει...

Κι αλί σ' όποιον στην belle epoque 

επιθυμεί τελικά να ζήσει...

Ήθελα πάντως να ήξερα, πώς αισθάνονταν οι άνθρωποι και οι κοινωνίες τους όταν πρωτανακάλυψαν τον τροχό, τη γραφή, την τυπογραφία, το αεροπλάνο και όλες εκείνες τις μεγάλες εφευρέσεις που γεννήθηκαν για να συμπληρώσουν την ανθρωπότητα και να σταθούν στο πλάι της, αλλά ταυτόχρονα αποκάλυπταν και όλες εκείνες τις απειλές που θα μπορούσαν να διακυβεύσουν την έννοια άνθρωπος;

Τα απίστευτα του ζωικού βασιλείου 6

Τον λένε Kirobo. 

Είναι Ιάπωνας. 

Ονειρεύεται έναν άλλον κόσμο. 

Ένα κόσμο που από ψηλά 

θα φαίνεται τόσο όμοιος και τόσο ευτυχισμένος. 

Για αυτό θέλησε να πάει εκεί πάνω, 

για να αντικρίσει τον κόσμο από άλλη (α)γωνία. 

Ας τον γνωρίσουμε:

Και ιδού τα πρώτα του λόγια! Λόγια ευτυχίας...

   

 Και ιδού και τα δεύτερα λόγια! Λόγια συνεργασίας...

Ο Kirobo, εγκαινιάζει μια άλλη εποχή...

Τι άραγε θα φέρει δαύτη;

Τα απίστευτα του ζωικού βασιλείου 5

Τα απίστευτα του ζωικού βασιλείου 4

Τα απίστευτα του ζωικού βασιλείου 3

Τα απίστευτα του ζωικού βασιλείου 2

Τα απίστευτα του ζωικού βασιλείου 1

Υ.Γ.: Ευχαριστώ τον Β1 αγωνιστή για αυτό το βίντεο...

Η ελληνική Φουκω-σήμα

Βασικός άξονας της σκέψης μου είναι η εξουσιαστική (προ)διάθεση (και σε αυτό το προ- κρύβεται ίσως ένας βιολογικός παράγοντας) που διαπνέει κάθε μας συμπεριφορά, βιολογική ή πολιτισμική, αντανακλαστική ή ηθελημένη, συνειδητή ή (τις περισσότερες φορές δυστυχώς) ασυνείδητη.

Βλέποντας τα βίντεο περί Μπαλτακαίων, Κυβερναραίων, Χρυσαυγιταίων, και λοιπών βρωμερών αρουραίων, και αναλογιζόμενος τα περί των ορίων και των σχέσεων των τριών "διακριτών" εξουσιών ως σχεδόν συστατικά στοιχεία της νεωτερικής εποχής, συνειδητοποιώ πόσο δίκαιο είχε τελικά αυτός ο Γάλλος διανοητής περί της πραγματικής έννοιας της εξουσίας:

"Νομίζω ότι πολύ συχνά, με βάση το μοντέλο που επιβλήθηκε από τη νομικο-φιλοσοφική σκέψη του 16ου και του 17ου αιώνα, το πρόβλημα της εξουσίας ανάγεται στο πρόβλημα της Ανώτατης Αρχής: τι είναι ο ανώτατος άρχων; Με ποιον τρόπο συγκροτείται; Τι συνδέει τα άτομα με τον ανώτατο άρχοντα; Αυτό το πρόβλημα [...] συνεχίζει να στοιχειώνει τη σκέψη μας και νομίζω ότι εξαλείφει μια ολόκληρη περιοχή τομέων ανάλυσης. Ξέρω ότι μπορεί να μοιάζουν πολύ εμπειρικοί και δευτερεύοντες, αλλά μην ξεχνάμε ότι αφορούν το σώμα μας, την ύπαρξή μας, την καθημερινή μας ζωή. Ενάντια στην πρόταξη της εξουσίας του ανώτατου άρχοντα, πρότεινα μια ανάλυση που κινείται σε μια άλλη κατεύθυνση. Ανάμεσα σε κάθε σημείο του κοινωνικού σώματος, ανάμεσα σε έναν άντρα και μια γυναίκα, ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας, ανάμεσα σε έναν δάσκαλο και τον μαθητή του, ανάμεσα σε εκείνον που γνωρίζει και σε εκείνον που δεν γνωρίζει, υφαίνονται σχέσεις εξουσίας που δεν αποτελούν απλή προβολή της μεγάλης εξουσίας που ασκεί ο ανώτατος άρχων επί των ατόμων. Αποτελούν μάλλον το ασταθές και συγκεκριμένο έδαφος στο οποίο στηρίζεται αυτή η εξουσία, τις συνθήκες δυνατότητας που της επιτρέπουν να λειτουργεί. [...] Στην πραγματικότητα, η άσκηση της εξουσίας φτάνει πολύ μακρύτερα, περνά από πολύ στενότερους διαύλους, είναι πολύ περισσότερο αμφίσημη, επειδή καθένας θέτει κατά βάθος μια εξουσία και –σε αυτό το βαθμό– φέρει εξουσία. Ο ρόλος της εξουσίας δεν εξαντλείται στην αναπαραγωγή των σχέσεων παραγωγής. Τα δίκτυα κυριαρχίας και τα κυκλώματα εκμετάλλευσης διαπλέκονται, τέμνονται, αλληλοστηρίζονται, αλλά δεν συμπίπτουν".

(Μισέλ Φουκώ, αποσπάσματα από το βιβλίο του "Το μάτι της Εξουσίας", χωρίς διάθεση να δεχτώ την εξουσία της αναδημοσίευσής τους - ποια δικαιοσύνη να εξουσιοδοτήσω να με δικάσει για παράνομη συμπεριφορα;)



Υ.Γ.: Αν υπάρχει ένα διαχρονικό (Φουκω)σήμα κατατεθέν της ελληνικής πραγματικότητας, νομίζω είναι αδιαμφισβήτητα το κάτωθι:

Ξεφλουδίζουν το εγώ απ΄ το εμείς

Απέναντι στην τρικυμία των καιρών, η συνηθισμένη τακτική, αυτή που σου προτείνεται καθημερινά, είναι να κοιτάς τη δουλειά σου, να κλείνεσαι στο σπίτι σου, να μη δίνεις σημασία. Να βάζεις διαχωριστικές γραμμές, να μην βλέπεις όλα τα πράγματα με την ίδια ματιά, να ξεχωρίζεις το ιδιωτικό από το δημόσιο πρόσωπό σου... Μόνο έτσι θα επιβιώσεις.

Τι γίνεται όμως αν δεν μπορείς;

Αν βλέπεις τα πράγματα μέσα από ένα πέπλο φαντασίας;

Αν επιθυμείς τη Φύση μέσα στο σπίτι σου;

Αν πριν επιλέξεις, μείνεις και θαυμάσεις;

Αν πριν δοκιμάσεις, κάτσεις και συνομιλήσεις;

Αν στο πέρασμα της μιας ματιάς, αγκιστρώνεσαι στη χάρη της ομορφιάς;

Αν χαϊδεύεις το λουλούδι της πέτρας;

Αν θαρρείς πως περνάς από Πύλες της Φωτιάς;

Αν έχεις για λεξικό της παραίσθησης το ουτοπικό;

Τι γίνεται όταν δεν μπορείς να έχεις δυο ρόλους, όταν δεν μπορείς να προσποιηθείς, όταν αδυνατείς να κρύψεις τις σκέψεις σου, όταν αναζητάς την ενοποίηση; Όλοι με όλους και μαζί με όλα! Μέσα σου και έξω σου. Στη δουλειά και στη δουλεία. Στο προσωπικό και στο μαζικό. Στο ιδιωτικό και στο δημόσιο. Στο εγώ και στο εμείς. Στο όλοι εμείς. 

Μου ζητούν περίεργα πράγματα. 

Ακόμα και σήμερα, που όλη μέρα μ' έφαγε η κλεισούρα μες στο σπίτι. Γιατί;

Φλέγεται η ψυχή μου από αυτά που μου ζητούν. Γιατί;

Ξεκληρίζεται ο νους από αυτά που μας κλέβουν. Γιατί;

Ξεχωρίζουν το σώμα από το νου μας. Γιατί;

Ξεφλουδίζουν το εγώ απ' το εμείς μας. Γιατί;

Γιατί διάολε τόσα πολλά;

Αυτοί οι ρηγάδες τ' ουρανού...

Από μικρός το θαύμαζα. Στις δύσκολες στιγμές, με έπαιρνε μαζί του, πάνω στα φτερά του και γυρνούσαμε γυροβολιές τη Γη... Όλα από εκεί φαίνονταν τόσο μικρά και ανόητα...

Και το όνομά του! Γέμιζε το στόμα μου αρμύρα και έκαιγε κάθε κατακάθι προηγηθέντος πιώματος...

Ευτυχώς αποτυπώθηκε στην Ποίηση. Πώς αλλιώς; Και αυτό, σκέτη ποίηση.

"Άλμπατρος"

Ποίηση: Σαρλ Μπωντλαίρ

(μτφρ.: Αλέξανδρος Μπάρας)

Μουσική: Νίκος Ξυδάκης

Ερμηνεία: Σωκράτης Μάλαμας

Συχνά για να περάσουνε την ώρα οι ναυτικοί 

άλμπατρος πιάνουνε, πουλιά μεγάλα της θαλάσσης, 

που ακολουθούνε σύντροφοι, το πλοίο, νωχελικοί, 

καθώς γλιστράει στου ωκεανού τις αχανείς εκτάσεις. 

Και μόλις στο κατάστρωμα του καραβιού βρεθούν 

αυτοί οι ρηγάδες τ' ουρανού, αδέξιοι, ντροπιασμένοι, 

τα κουρασμένα τους φτερά στα πλάγια παρατούν 

να σέρνονται σαν τα κουπιά που η βάρκα τα πηγαίνει. 

Πως κείτεται έτσι ο φτερωτός ταξιδευτής δειλός 

τ' ωραίο πουλί τί κωμικό κι αδέξιο που απομένει 

ένας τους με την πίπα του το ράμφος του χτυπά 

κι άλλος, χωλαίνοντας, το πως πετούσε παρασταίνει. 

Ίδιος με τούτ' ο Ποιητής τ' αγέρωχο πουλί 

που ζει στη μπόρα κι αψηφά το βέλος του θανάτου, 

σαν έρθει εξόριστος στη γη και στην οχλοβοή 

μεσ' στα γιγάντια του φτερά χάνει τα βήματά του.

(πηγή φωτό από εδώ)