Η τέχνη φάρμακο (μον)ακριβό

Προσπαθώντας να βρω τι να πρωτογράψω σε αυτό το blog -άραγε υπάρχει λόγος να συνεχιστεί; αναρωτιέμαι πολλές φορές- βρήκα το παρακάτω βιντεάκι, ως δώρο εξ ουρανού, που αποτυπώνει εντέχνως αρκετές από τις σκέψεις μου τις τελευταίες ημέρες, οπότε μου δίνει λίγο χρόνο ακόμα για να παλέψω με τα δαιμόνιά μου.

Βλέπετε, η τέχνη μπορεί να εκφράζει τη ζωή πιο γλαφυρά από ό,τι κάνει η ίδια η ζωή από μόνη της. Αυτό, εξάλλου δεν είναι το μεγαλείο της τέχνης...;

"I am the Antichrist to you"

Και μιας και μιλάμε για τέχνη, σήμερα με συνεπήρε και με φύσηξε αργεντίνικος αγέρας...

"Tango de Los Exilados" - by Vanessa Mae

Η Ιατρική σημαίνει ευθύνη

(Όποιος με νομίζει καλό παιδί, παρακαλώ να μην προχωρήσει στο διάβασμα αυτής της ανάρτησης. Πρώτον, γιατί ΔΕΝ είμαι και δεύτερον γιατί αν τολμήσει να προχωρήσει θα το συνειδητοποιήσει στα σίγουρα ότι δεν είμαι…)


Εφημερεύω. Προκύπτει άνδρας 63 ετών (κοντά στην ηλικία των πατεράδων μας, αγαπητοί κύριοι της γενιάς μου), με βαρύτατο όπως φαινόταν από την πρώτη προσέγγιση, αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο και σε κωματώδη κατάσταση. Τι κάνω;

Ακολουθώντας πιστά τον αλγόριθμο A(irways) B(rithing) C(irculation) D(isability), φτάνω στο Ε(xpert) που σημαίνει φώναξε τον ειδικό! Τηλέφωνο λοιπόν, να κατέβει ο αναισθησιολόγος για να διασωλώσει. Μου απαντά μια φωνή: "Θα σας καλέσουμε εμείς σε λίγο γιατί ο κύριος τάδε δεν είναι στο νοσοκομείο...". Ανταπαντώ: "Κάντε μόνο γρήγορα σας παρακαλώ γιατί είναι υπερεπείγον!". Μετά από 2-3 λεπτά, και αφού ξανάτρεξα κάμποσες φορές τον αλγόριθμο από το Α μέχρι το D, και έχοντας κολλήσει στο facken E, με παίρνει στο τηλέφωνο ο e-φημερεύων αναισθησιολόγος (όπως λέμε e-diagnosis ή e-syntagographisi ένα πράγμα, για να υποδηλώσουμε το eξ αποστάσεως φαινόμενο παροχής υπηρεσιών...). -"Τι τρέχει παιδί μου;" -"Το και το του λέω, και χρειάζεται επειγόντως διασωλήνωση, με κλίμακα Γλασκώβης 5!" -"Τι είπαμε ότι είσαι;", με ρωτά. -"Ειδικευόμενος Καρδιολογίας κύριε", του απαντώ. - "Ο επιμελητής σου τον έχει δει;", -"Όχι, του λέω, κανείς άλλος πλην από εμένα!". -"Πρώτα θα τον δει ο εφημερεύων Διευθυντής των ΤΕΠ, μετά ο εφημερεύων Παθολόγος, μετά ο εφημερεύων Καρδιολόγος και μετά αν χρειαστεί θα με καλέσουν, κατάλαβες πώς πάει; Δεν θα ερχόμαστε για ψύλλου πήδημα συνέχεια, άντε πια!". -"Καλά, άντε, γεια!" του λέω στα μούτρα και το κλείνω, «γαμώ τον αντί-θεό σου εσύ και οι επιμελητές μου, μουνόπανα!...» συμπληρώνω. Ο Διευθυντής των ΤΕΠ, παρότι εφημέρευε ήταν σπίτι, όπως επίσης και ο Διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής που επίσης εφημέρευε από το σπίτι του. Τώρα, όσο για τον ειδικό Παθολόγο, τι να κάνει αναρωτήθηκα; Και ξαναπάω στον άρρωστο, μήπως μπορέσω να κάνω κάτι... Έβλεπα τα σύνεργα της διασωλήνωσης αλλά η αδελφή νοσηλεύτρια δεν άφηνε κανέναν να τα πειράξει αν δεν ερχόταν ο αδελφή αναισθησιολόγος για να τα χρησιμοποιήσει. Είπα σε κάποια φάση να της τα βουτήξω... αλλά ήμουν σίγουρος ότι μάλλον στο δικό της στόμα θα τα έβαζα για να της βγάλω το λαρύγγι, παρά στον άνθρωπο που τα είχε ανάγκη. Οπότε απέφυγα την εγκληματική ενέργεια.

Κάποια στιγμή για να μην τα πολυλογούμε, μαζεύτηκαν και οι μέλισσες, δηλαδή οι ειδικοί! Μπράβο, θαύμασα! Αλλά το μπράβο δεν πήγαινε σε όλους αυτούς που μαζεύτηκαν, μα στις αντοχές της Φύσης και του ανθρώπινου σώματος, που παρότι σε κώμα, α-κό(ώ)μα άντεχε η καρδιά και η αναπνοή... Κάπου εδώ μου ήρθε και στο μυαλό η λαϊκή παροιμία που λέγαν στο χωριό μου: "Άλλος αγκομαχάει και άλλος καυλομαχάει...".

Στο δια ταύτα: ο άνθρωπος είχε κάποιο σοβαρό πρόβλημα και υποψιαζόμασταν βαρύ αιμορραγικό εγκεφαλικό... Τι κάνουμε; 

Επειδή το νοσοκομείο Καστοριάς δεν έχει νευρολόγο, συνηθίζουν να καλούν ιδιώτη νευρολόγο και να τον πληρώνουν επί τόπου οι συγγενείς. Έτσι και έγινε. Ήρθε το παιδί, μίλησε και αυτός για κατά πάσα πιθανότητα βαρύτατο αιμορραγικό εγκεφαλικό, αλλά χρειαζόταν άμεσα αξονική εγκεφάλου για να δούμε την έκταση και τις πιθανότητες για επιβίωση (εν τω μεταξύ είχε περάσει κανά 40 λεπτο από την έλευση του ασθενούς). Ωραία, μας τα είπε ο νευρολόγος! Μόνο που αυτός που το είπε σε 1 λεπτό πληρώθηκε αμέσως, ενώ εμείς που το είπαμε από πριν θα πληρωθούμε -και αν!- σε κανά 3μηνο-4μηνο... Δε βαριέσαι. Τώρα τι κάνουμε; Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα. Δεν εφημερεύει γιατρός του αξονικού για να κάνει την αξονική στο νοσοκομείο, οπότε αρχίζουμε και παίρνουμε αμπάριζα τους ιδιώτες αξονιστές στη γνωστή γνώριμη διαδικασία, όπως και με τους νευρολόγους... Έλα, όμως που δεν απαντά κανείς τους! Φτου, γκαντεμιά γαμώ το κέρατό μου! Και τώρα τι κάνουμε; Τώρα, πάρτε τηλέφωνο τα νοσοκομεία από τους γύρω νομούς μήπως μπορούν να βοηθήσουν. Και ξεκινάμε με τη σειρά... αλλά τζίφος! Για καλή μας τύχη βέβαια ένας ιδιώτης απάντησε και δέχτηκε να ανοίξει να μας κάνει την αξονική εγκεφάλου (εν τω μεταξύ είχε περάσει γύρω στη μιάμιση ώρα από την αρχή). Ένας συνάδελφος μου λέει: "Αφού πάτε σε αυτόν, γράψε ηλεκτρονικά και το παραπεμπτικό για την αξονική, αλλιώς δεν θα σας την κάνει, είναι φραγκοφονιάς". "Οκ, του λέω". Έλα όμως που ξέχασα το χαρτί καθώς φεύγαμε από το νοσοκομείο; Φτάνουμε εκεί, παρκαρισμένο αμάξι μπροστά στη ράμπα του εργαστηρίου, κουβαλάμε το φορείο με τον κωματώδη και διασωληνομένο άρρωστο, στον αέρα... Τσίρκο Medrano που ακροβατεί πάνω σε τεντωμένο σχοινί με όλον τον εξοπλισμό… Μπαίνουμε τελικά μέσα, -"το παραπεμπτικό το έχουμε;" με ρωτάει ο ακτινολόγος. -"Εεε.. το ξέχασα στο νοσοκομείο, αλλά θα πω στους συγγενείς αύριο να το φέρουν" του λέω. -"Αύριο, οι συγγενείς θα τρέχουν με άλλα και δεν θα το φέρουν" μου απαντά ψυχρά, και είχε μια όψη λες και δεν είχε καθόλου αίμα μέσα στο σώμα του. 

Στο δια ταύτα: ο άνθρωπος είχε τεράστιο αιμορραγικό εγκεφαλικό, αλλά χρειαζόταν νευροχειρουργική εκτίμηση για να δούμε αν υπήρχε περίπτωση να γλιτώσουμε κάτι από τον εγκέφαλό του... Τι μπορούσαμε να κάνουμε; Πάλι από την αρχή τα τηλέφωνα για να βρούμε πού υπάρχει νευροχειρουργός στη Δυτική, την Κεντρική και γιατί όχι και στην Ανατολική Μακεδονία;; Στη Δυτική Μακεδονία, τρώμε άκυρο… Ουδείς νευροχειρουργός εν ενεργεία και εν εφημερία! Δεν γαμιέται; Έχει άλλους 45 νομούς η Ελλάδα, κάπου θα βρούμε, όσο ο άρρωστος είναι διασωληνωμένος και αντέχει, οι ιατροί ελπίζουν! Βρήκαμε νευροχειρουργό στο Παπαγεωργίου της Θεσσαλονίκης, έλα όμως που δεν έχουν θέση στη μονάδα εντατικής θεραπείας, για να τον νοσηλεύσει; Και τώρα τι κάνουμε; 

Οι 7 σοφοί των επειγόντων (Διευθύντρια ΤΕΠ, επιμελητής Αναισθησιολόγος, επιμελητής Παθολόγος, ιδιώτης Νευρολόγος, μια επιμελήτρια ΩΡΛ που περνούσε από εκεί για να πει μια καλησπέρα, η καθαρίστρια της βάρδιας και ο νοσοκόμος που μόλις γύρισε από το κολατσιό του), αποφάσισαν να ξεκινήσει η διακομιδή και στην πορεία κάπου θα βρεθεί μια ΜΕΘ να φιλοξενήσει τον άνθρωπο… Και ο κλήρος πέφτει στο καράβι, και ο κλήρος πέφτει δηλαδή σε μένα για να συνοδεύσω τον ασθενή στο ταξίδι αυτό. Άντε, να πάμε, σκέφτομαι και βλέπουμε. Και μπαίνουμε λοιπόν, στο ασθενοφόρο και ζητάω να συνδέσουμε το μόνιτορ και τον απινιδωτή. -«Α, γιατρέ, έχει χαλάσει εδώ και 6 μήνες και δεν μας εγκρίνει το γραφείο προμηθειών κονδύλι για το ανταλλακτικό». -«Παιδιά, δεν γίνεται να φύγουμε χωρίς απινιδωτή» λέω εγώ, «φέρτε έναν από τα επείγοντα». -«Στα επείγοντα, υπάρχει μόνο ένας απινιδωτής, δεν μπορούμε να τον πάρουμε, γιατρέ, πάμε όπως είμαστε…». Μια νοσηλεύτρια που παρακολουθούσε τη σκηνή και τους μορφασμούς στο πρόσωπό μου, πιάνει στα χέρια της το σταυρουδάκι που είχε στο λαιμό της, και εγώ πιάνω το βλέμμα της το τρομαγμένο. Αναλογίζομαι «τι να κάνει και ο Ύψιστος που να πάρει ο διάολος;» και φωνάζω «ξεκινάμε παίδες, γρήγορα». 

Στο δρόμο, το μόνιτορ, αντικαταστάθηκε από τα δυο μου δάχτυλα που ήταν κολλημένα στον καρπό του αρρώστου. Αυτοί οι χτύποι της καρδιάς του, ήταν κάτι σαν μυστικά σήματα μορς που έστελνε ο άνθρωπος… Σε κάθε αρρυθμία ή έκτακτη συστολή, νόμιζα ότι έμπαινε και η τελευταία τελεία μετά την τελευταία λέξη… 

Κάπου στα μισά της διαδρομής, δέχομαι τηλέφωνο. Οι νέες οδηγίες της αποστολής: -«Θα πας πρώτα στο Παπαγεωργίου για νευροχειρουργική εκτίμηση και αν δεν χρειαστεί χειρουργείο, θα πας στο ΑΧΕΠΑ, όπου βρήκαμε κρεβάτι σε ΜΕΘ, για να πάει ο άρρωστος…». -«Οκ» απαντώ. Και ανοίγω τα βλέφαρα του αρρώστου, οπότε διαπιστώνω ότι η ανισοκορία με την οποία ξεκινήσαμε, είχε γίνει μυδρίαση άμφω… 

Κάποια στιγμή, φτάνουμε, στο Παπαγεωργίου. «Είσαστε από Καστοριά;» ρωτούν στην υποδοχή. «Μάλιστα» απαντώ. Και έρχεται η νευροχειρουργός, η οποία αφού εξετάζει τον άρρωστο, και της λέω το ιστορικό του, μου λέει χαμηλόφωνα «γιατί πάντα το ίδιο σενάριο; Γιατί 16 χρόνια που είμαι εδώ, ποτέ στην επαρχία δεν παίρνει κανείς ευθύνη; Γιατί δεν αφήνετε τον κόσμο να πεθάνει με την ησυχία του και τους τυραννάτε με διακομιδές σε μεγαλύτερα νοσοκομεία;». – «Γιατί ρωτάτε εμένα;» της λέω με όση δύναμη φωνής είχα. «Αναισθησιολόγος;» με ρωτά. «Ειδικευόμενος Καρδιολογίας» της λέω κοφτά. «Α! Ούτε καν νευρολόγος!» μου ανταπαντά ξαφνιασμένη. «Πώς γίνεται αυτό;» με ρωτά. «Κι όμως γίνεται» της λέω… Πού να της έλεγα, ότι ήμουν ένας Καρδιολόγος διακομιστής χωρίς καν έναν απινιδωτή ή ένα μόνιτορ… Δεν ήθελα να την συγχύσω περισσότερο, οπότε δεν το είπα. 

Σε 10 λεπτά, είχαμε τελειώσει, αφού κάναμε νέα αξονική, για τη διαπίστωση του εγκεφαλικού θανάτου του ασθενούς και αφού είπαμε ό,τι είπαμε. Μάλλον, αυτή έλεγε, εγώ άκουγα και αναλογιζόμουν… 

Ξαναφορτώνουμε τον άρρωστο και βουρ για το ΑΧΕΠΑ, το οποίο δεν εφημέρευε. Παρκάρει απέξω ο οδηγός, φεύγει για κανά 20λεπτο και ψάχνει να βρει κάποιον να του ανοίξει, για να μπούμε μέσα. Μετά, ω! του θαύματος, ξεπροβάλλει σαν οπτασία μπροστά μου. «Εντάξει γιατρέ! Τα κανόνισα όλα!» Και μπαίνουμε μέσα. Μετά από ένα δαιδαλώδες διάδρομο, φτάνουμε στη ΜΕΘ. Και εκεί, η εντατικολόγος επιμελήτρια που είχε μιλήσει με την παθολόγο επιμελήτρια της Καστοριάς, με πιάνει και με στήνει στη γωνία: «Και δεν μου είπατε ότι έχει τόσο σοβαρή αιμορραγία, η οποία είναι ασύμβατη με τη ζωή, και τι να τον κάνω εγώ τώρα που είναι εγκεφαλικά νεκρός;» και είπε, είπε, είπε… Αφού καταλάγιασε της είπα και εγώ: «Με συγχωρείτε, αλλά δεν μιλήσαμε μαζί στο τηλέφωνο και δεν σας ενημέρωσα εγώ λανθασμένα. Ήταν η επιμελήτρια αν θυμάστε, οπότε γιατί τα λέτε όλα αυτά σε μένα; Γιατί δεν τα ρωτάγατε αυτά όταν συνομιλούσατε μαζί της;». «Τέλος πάντων, δώσε μου την ακτινογραφία και το καρδιογράφημα του αρρώστου». «Εεε, δεν προλάβαμε να βγάλουμε ακτινογραφία θώρακος» (διότι τον διακομίσαμε μόλις στη μιάμιση ώρα από την άφιξή του, συλλογίστηκα…) «και το καρδιογράφημα δεν μου το βάλανε στο φάκελο…». «Α! Και ελλιπής διερεύνηση;» και άρχισε νέο κύκλο υστερίας… «Χρειάζομαι άλλο;» τη ρωτώ, και στην αρνητική της απάντηση πήραμε το δρόμο του γυρισμού με τον καμικάζι οδηγό του ασθενοφόρου… 

Παίρνω τηλέφωνο πίσω στην Καστοριά. "Τελειώσαμε και φεύγουμε από ΑΧΕΠΑ. Ενημερώσατε τους συγγενείς ότι πλέον ο άνθρωπός τους βρίσκεται εδώ στο ΑΧΕΠΑ;" -"Α, έχεις δίκιο, δεν τους το είπαμε. Καλά που μας το θύμισες. Αν έχουν αφήσει τηλέφωνο θα τους ενημερώσουμε. Καλή επιστροφή".

Κάπου λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη, συνειδητοποιώ ότι διψούσα και πεινούσα, αλλά συνειδητοποιώ επίσης ότι δεν είχα πάρει ψιλά μαζί μου (δεν συνηθίζω να κουβαλάω ψιλά, μόνο τσεκ…). Για καλή μου τύχη να μια καντίνα που εφημέρευε και αυτή! Και ακόμα για πιο καλή μου τύχη, προσφέρθηκε να με κεράσει ο οδηγός. Μου έδωσε λοιπόν 1 ευρώ και πήγα στην καντίνα. «Ένα νεράκι και ό,τι άλλο μπορώ να πάρω -αν φτάνει για κάτι- με τα υπόλοιπα 50 λεπτά» λέω στον εφημερεύοντα λίγο ντροπιασμένα… «Ορίστε το νεράκι, και ορίστε αυτή η μικρή σοκοφρέτα». Μπαίνω ξανά στο όχημα. Λέω του οδηγού «σε παρακαλώ, μπορώ να βάλω λίγο μουσική και αν γίνεται να μην μιλήσουμε για λίγη ώρα, γιατί έχω πονοκέφαλο;». Και πιάνω έναν σταθμό. Τι το ήθελα; Πρώτο τραγούδι, από Γλυκερία και Παπάζογλου, (Θεσσαλονίκη ήμασταν γιαά τι θέλλλλεις να ακούσεις αν όχι Παπάζογλλλου;) «Ο Μοναχός ο Άνθρωπος» και αμέσως συνειδητοποιώ ότι μιλάει για αυτόν τον 63άχρονο που διεκόμιζα. Αν δεν ήταν αυτός, ο ορισμός του μοναχού ανθρώπου απόψε, τότε τι ήταν; Ποιοι, αλήθεια ήταν συμπαραστάτες του σε αυτό το δύσκολο ταξίδι και σε αυτή την άνιση μάχη; Μέχρι να τελειώσουν οι σκέψεις μου, μπαίνει το δεύτερο τραγούδι, ακόμα πιο βασανιστικό από το πρώτο: Μητροπάνος και «Δεν πάει άλλο». Δεν πάει άλλο, γαμημένη χώρα, να σε αγαπώ και να πονώ, να σε αγαπώ και να αμφιβάλλω αν μπορείς τελικά να στρώσεις και να ορθοποδήσεις μέσα από τέτοια σαπίλα… 

Εκείνη ακριβώς τη στιγμή, ο οδηγός του ασθενοφόρου, διακόπτει τις σκέψεις μου απότομα και μου λέει «Να την! Την είδες γιατρέ την τραβεστί; Χα… Τι θυμήθηκα τώρα. Πριν από κάμποσα χρόνια ένας αγροτικός που τώρα είναι καρδιολόγος, μια φορά που επιστρέφαμε από διακομιδή εδώ στη Θεσσαλονίκη, μου είχε ζητήσει να σταματήσουμε σε αυτό ακριβώς το σημείο που κάνουν πιάτσα οι τραβεστί, γιατί είχε δει μέσα στη νύχτα -πώς την αναγνώρισε ρε ο τύπος;- μια τραβεστί που γαμούσε! Ρε, τον ξεφτίλα, γιατρός πράμα, γαμούσε μια τραβεστί και όταν επιστρέφαμε την αναγνώρισε κιόλας και ήθελε να της μιλήσει…». -«Αδερφέ» τον διακόπτω «σου ζήτησα αν μπορείς να μη μου μιλάς μέχρι να φτάσουμε Καστοριά. Γίνεται;». -«Οκ, ντόκτορ, οβερ!». 

Και βυθίστηκα ξανά στις σκέψεις μου. Μου ήρθε στο μυαλό μια κουβέντα που μου είπε φεύγοντας από το Παπαγεωργίου η νευροχειρουργός που μας υποδέχτηκε: «Η Ιατρική σημαίνει ευθύνη, αγόρι μου, αυτό να θυμάσαι». 

Και ανατρέχοντας πίσω σε όλη τη βραδιά (είχαμε φύγει κατά τις 23.30 και είχε πάει 05.15) -αλλά και τη βάρδια τολμώ να πω- αναζητώντας να βρω μέσα σε τόσους ιατρούς και τόση ιατρική ατμόσφαιρα λίγη ευθύνη… κατέληξα (όπως δυστυχώς και ο άρρωστός μου) στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ελάχιστη έως καθόλου από δαύτη τριγύρω μου…




Υ.Γ.: Τώρα βέβαια που το ξανασκέφτομαι το πράγμα, αναρωτιέμαι αν υπάρχει γενικότερα ευθύνη τριγύρω μου...

Μονοδιάστατος και Μονόχνωτος... Τελικά, Αγέλαστος!

Παραθέτω ατάκτως κάποιες παραγράφους, χωρίς να φοβάμαι ότι δεν θα βγει νόημα, καθώς νομίζω ότι με όποια σειρά και αν διαβαστούν, η ουσία όχι απλώς δεν μπερδεύεται αλλά ενισχύεται μάλιστα. Οι συντάκτες είναι ο κύριος Marcuse Harbert, η κυρία Γεωργοπούλου Παναγιώτα και ελάχιστα η αρχοντομουτσουνάρα μου. Εξάλλου, πάντα ήμουν με τους ατάκτους...

Διαβάστε τα όπως θέλετε, από πάνω προς τα κάτω, ή από κάτω προς τα πάνω... Έτσι και αλλιώς, έχουν έρθει τα πάνω κάτω, και αυτό θέλει να τονίσει ο κύριος Marcuse.

"Το σημαντικότερο έργο του Marcuse είναι «Ο Μονοδιάστατος άνθρωπος», στο οποίο γίνεται μια συνολική κριτική της βιομηχανικής κοινωνίας. Η μαρκουζιανή κριτική ξεκινάει με τη διαπίστωση ότι έχει εξαφανιστεί οποιαδήποτε κοινωνική αντιπολίτευση. Η εργατική τάξη, η οποία άλλοτε εξέφραζε μια πραγματική δύναμη αντίστασης, έχει πλέον ενσωματωθεί στους στόχους και τις επιδιώξεις της βιομηχανικής κοινωνίας. Οι εργαζόμενοι αποκτούν πιο άνετη ζωή, έχουν πρόσβαση σε περισσότερα καταναλωτικά αγαθά και γι’ αυτό δεν έχουν κανένα συμφέρον να ανατρέψουν το κοινωνικό κατεστημένο. Με τις αλλαγές στη φύση της εργασίας στη βιομηχανική κοινωνία (λιγότερη φυσική ενέργεια, αυτοματοποίηση, αφομοίωση επαγγελμάτων) αλλάζει και η συνείδηση των εργαζομένων. Με αυτόν τον τρόπο ο εργαζόμενος «δένεται» με το σύστημα, ενσωματώνεται σε αυτό. Για τον Marcuse αυτή δεν είναι απλά μια αλλαγή στη συνείδηση αλλά μια βαθιά διαδικασία αφομοίωσης καθώς «η εξομοίωση των αναγκών και των επιθυμιών, του επιπέδου ζωής, της ψυχαγωγίας και της πολιτικής τοποθέτησης, είναι η συνέπεια της ενσωμάτωσης στην υλική παραγωγική διαδικασία, μέσα στο ίδιο το εργοστάσιο». Έτσι «ενσωματώνονται στο σύστημα τα κοινωνικά εκείνα στρώματα που πάνω στη ράχη τους αυτό το σύστημα προοδεύει-δηλαδή οι τάσεις εκείνες που κάποτε ενσάρκωναν την καθολική αντίσταση στο σύστημα». Με τον τεχνολογικό εξορθολογισμό της παραγωγής δημιουργείται ένας καινούργιος ολοκληρωτισμός που «δεν είναι μόνο ο τρομοκρατικός πολιτικός ομοιομορφισμός, αλλά και ο μη τρομοκρατικός οικονομικο-τεχνικός ομοιομορφισμός που λειτουργεί με την χειραγώγηση των αναγκών στο όνομα ενός γενικού ψευτοσυμφέροντος». Έτσι, «η τεχνολογία επιτρέπει την εγκαθίδρυση καινούργιων, πιο αποτελεσματικών και πιο ευχάριστων, μορφών κοινωνικού ελέγχου και κοινωνικής συνοχής». Η κοινωνία δημιουργεί ψεύτικες ανάγκες στις οποίες προσφέρει μια αντίστοιχα ψεύτικη ικανοποίηση. Οι πλαστές αυτές ανάγκες επιβάλλονται στο άτομο και «δικαιολογούν τη ξεθεωτική δουλειά, την επιθετικότητα, την εξαθλίωση, την αδικία». Έτσι το σύστημα καταφέρνει να ελέγχει ολοκληρωτικά τις συνειδήσεις των ανθρώπων καταπνίγοντας κάθε υποψία αμφισβήτησης. Η βιομηχανική κοινωνία στο επίπεδο της οικονομίας αλλά και της πολιτικής, έχει καταφέρει να εξαφανίσει τη δυνατότητα ποιοτικής αλλαγής. Για τον Marcuse «ο τεχνικός έλεγχος έχει γίνει η ενσάρκωση της Λογικής, είναι στην υπηρεσία όλων των ομάδων, όλων των κοινωνικών συμφερόντων-έτσι ώστε κάθε αντίθεση να μοιάζει ακατανόητη και κάθε αντίσταση αδύνατη». Η κοινωνική ολότητα έχει εγκαταστήσει μια ανορθολογικότητα την οποία συγκαλύπτει με «λογικά» επιχειρήματα, έχει δημιουργήσει μια πανομοιότυπη, μονοδιάστατη σκέψη. Ο άνθρωπος έχει κατακτηθεί από τη μαζική παραγωγή και έχει χάσει την ικανότητα κοινωνικής κριτικής. Έχει μάθει να σκέφτεται και να δρα με έναν συγκεκριμένο τρόπο, έναν τρόπο που διατηρεί το status quo. Η κυρίαρχη ιδεολογία, καταργώντας την κριτική ικανότητα του Λόγου και αποδεχόμενη το υπαρκτό ως αληθινό, έχει δυσφημήσει την εικόνα και το όραμα μιας μελλοντικής αλλαγής ως μεταφυσική. Στο σύστημα αυτό η πολιτική είναι αυτή που καθορίζει την πορεία του. Σύμφωνα με τον Marcuse «πρέπει να προσαρμόσουν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις την οικονομία τους στις επιταγές του Κράτους Ευημερίας. Σύμφωνα με τις επιταγές αυτές, οι κυβερνητικές δαπάνες και παρεμβάσεις πρέπει να αυξηθούν σημαντικά, να επιχειρηθεί σχεδιοποίηση σε εθνική και παγκόσμια κλίμακα, να ενταθεί το πρόγραμμα ξένης βοήθειας, να οργανωθεί καλά η κοινωνική ασφάλιση, να γίνουν δημόσια έργα μεγάλης κλίμακας κι ακόμα και μια μερική εθνικοποίηση. Όλα αυτά υπηρετούν «ένα σύστημα διοίκησης των πραγμάτων, που ελέγχει τα τρωτά και διευθετεί τις διαμάχες, χάρη στα ευεγερτικά αποτελέσματα μιας αυξανόμενης παραγωγικότητας και της απειλής ενός πυρηνικού πολέμου». Το Κράτος Ευημερίας είναι αυτό που έχει καταφέρει να αμβλύνει τις πολιτικές και οικονομικές διαφορές, υποτάσσοντας σε αυτό τα επιχειρηματικά συμφέροντα αλλά και τους εργάτες. Η κοινωνία αυτή αποκαλείται μονοδιάστατη επειδή έχει αφαιρέσει την άρνηση και την αμφισβήτηση από όλες τις κοινωνικές εκφάνσεις, επιβάλλοντας έτσι την ομοιομορφία, την αλλοτρίωση, τη θετικότητα και την εργαλειακή ορθολογικότητα." 

"Βρισκόμαστε μπροστά σε μια απ΄ τις θλιβερότερες πλευρές τής αναπτυγμένης βιομηχανικής κοινωνίας: τον ορθολογιστικό χαρακτήρα τής ανορθολογικότητάς της. Ο πολιτισμός αυτός παράγει, είναι αποτελεσματικός, είναι ικανός να αυξάνει και να γενικεύει την άνεση, να κάνει το περιττό ανάγκη, να κάνει την καταστροφή εποικοδομητική. Στο βαθμό που μετατρέπει τον κόσμο - αντικείμενο σε διάσταση του ανθρώπινου πνεύματος και σώματος, η ίδια η έννοια της αλλοτρίωσης γίνεται προβληματική. Οι άνθρωποι αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους στα εμπορεύματά τους, βρίσκουν την ψυχή τους στο αυτοκίνητό τους, στην ταινία υψηλής πιστότητας που έχουν, στο σπίτι τους με τα δύο επίπεδα, στον τεχνικό εξοπλισμό τής κουζίνας τους. Ο μηχανισμός που συνδέει το άτομο με την κοινωνία του άλλαξε και ο κοινωνικός έλεγχος βρίσκεται μέσα στις καινούργιες ανάγκες, που γέννησε." 

"Τρανταχτό παράδειγμα επιβεβαίωσης των όσων αναφέρθηκαν, είναι όταν αυτές οι καινούργιες ανάγκες δεν καλύπτονται, όπως συμβαίνει σήμερα… δημιουργώντας το απέραντο κενό στην καθημερινότητά μας." 

"Σήμερα όμως, ο τεχνικός έλεγχος έχει γίνει η ενσάρκωση της Λογικής, είναι στην υπηρεσία όλων των ομάδων, όλων των κοινωνικών συμφερόντων - έτσι ώστε κάθε αντίδραση να μοιάζει ακατανόητη και κάθε αντίσταση αδύνατη. Στα πιο προχωρημένα τμήματα αυτού τού πολιτισμού, ο κοινωνικός έλεγχος έχει εναγωγηθεί τόσο βαθειά, ώστε δεν πρέπει να μας ξαφνιάζει το γεγονός, ότι οι δυνάμεις αντίδρασης τού ατόμου έχουν υποστεί έντονη αλλοίωση. Η πνευματική και συναισθηματική άρνηση του κονφορμισμού θεωρούνται σα δείγμα νεύρωσης και αδυναμίας. Αυτή είναι η κοινωνικο-ψυχολογική πλευρά του σημαντικότερου πολιτικού γεγονότος τής σύγχρονης εποχής: της εξαφάνισης των ιστορικών εκείνων δυνάμεων, που στο προηγούμενο στάδιο εκπροσωπούσαν καινούργιες δυνατότητες και μορφές ζωής." 

"Όσο η διοίκηση της καταπιεστικής κοινωνίας γίνεται ορθολογιστική, παραγωγική, τεχνική και ολοκληρωτική, τόσο τα άτομα δυσκολεύονται να κατανοήσουν τα μέσα, που θα τους επιτρέψουν να τερματίσουν την υποδούλωσή τους και ν΄ αποκτήσουν την ελευθερία τους. Βέβαια, το να θελήσει κάποιος να επιβάλει τη Λογική σε μια ολόκληρη κοινωνία, είναι μια παράδοξη και σκανδαλώδικη ιδέα - αλλά έχουμε το δικαίωμα να αμφισβητήσουμε την αρετή μιας κοινωνίας, που αυτή την ιδέα την γελοιοποιεί, ενώ ταυτόχρονα η ίδια πάνω στον κόσμο της ασκεί μια καθολικά γενικευμένη εξουσία. Για την απελευθέρωση χρειάζεται πρώτα η συνειδητοποίηση της δουλείας κι αυτή η συνειδητοποίηση εμποδίζεται από κυριαρχούσες ανάγκες και ικανοποιήσεις, που τα άτομα, στο μεγαλύτερο μέρος τους, έχουν κάνει δικές τους. Στην ιστορία, πάντοτε, ένα σύστημα ετεροκαθορισμού παραχωρούσε τη θέση του σ΄ ένα άλλο• ο μοναδικός σωστός σκοπός είναι η αντικατάσταση των πλαστών αναγκών από αληθινές, η εγκατάλειψη τής καταπιεστικής ικανοποίησης."

"Με την επιστημονικοτεχνική πρόοδο, τη μηχανική ανάπτυξη και τα τεχνολογικά επιτεύγματα αυξάνονται τα αγαθά και οι καθημερινές ανέσεις, συντηρώντας τον εκτεταμένο καταναλωτισμό. Μέσα από τη συνεχή δημιουργία πλασματικών, άχρηστων αλλά και επιβεβλημένων προϊόντων προάγεται μια φαινομενική ευδαιμονία ή ψευδαίσθηση καλής ζωής και ευτυχίας, που ταυτόχρονα οδηγούν στην υποχώρηση των αντιπολιτευτικών τάσεων και την αποδυνάμωση του στοιχείου της άρνησης ή της κριτικής σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης ζωής. Με άλλα λόγια, στον ύστερο καπιταλισμό η τεχνολογική ανάπτυξη γίνεται αντιληπτή με μια ευρύτερη σημασία: από βοηθητικό μέσο στον τομέα της παραγωγής, πλέον «δημιουργεί ολόκληρη κουλτούρα»." 

"Στον Marcuse, το περιεχόμενο της τεχνικής είναι αδιαχώριστο από το κοινωνικοϊστορικό πλαίσιο αναφοράς της. Στην προοπτική της ιστορικότητας, ο Marcuse δεν καταδικάζει την τεχνική συλλήβδην, αλλά την καπιταλιστική εκτροπή της σε μορφή εργαλειακού λόγου. Η κριτική δεν στρέφεται στην τεχνολογία καθ’ αυτή, αλλά στην ιστορική της υπόσταση. Η κυριαρχία έρχεται στο προσκήνιο όταν η επιστημονικοτεχνική ανάπτυξη τίθεται σε χρήση για τη διατήρηση του καπιταλιστικού συστήματος και τη διαιώνιση της ταξικής κοινωνίας."

"Αν και η «τεχνοκρατική» οργάνωση των δυτικών κοινωνιών στο πλαίσιο της θετικιστικής και φιλελεύθερης αντίληψης γίνεται αποδεκτή με τυμπανοκρουσίες, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’60 δέχεται έντονη αμφισβήτηση. Απέναντι σε μια κοινωνία που διατείνεται ότι θεμελιώνεται στη γνώση και τον τεχνολογικό εξορθολογισμό με στόχο την κοινωνική ευημερία, η κριτική θέτει στο προσκήνιο τον ανορθολογισμό της. Καταγγέλλει την αχαλίνωτη οικονομική ανάπτυξη και τον ακόρεστο υλισμό της μαζικής κατανάλωσης, την παθητικοποίηση και αλλοτρίωση του πολίτη μέσω της μαζικής κουλτούρας, τον γραφειοκρατικό συγκεντρωτισμό με τις έντονες κοινωνικές ιεραρχίες και τις αυστηρές διαιρέσεις ανάμεσα σε πνευματική και χειρωνακτική εργασία –διευθυνόντων και εκτελούντων, τις αρνητικές συνέπειες της επιστημονικοτεχνικής προόδου, κυρίως με την πυρηνική απειλή και την απαξίωση της δημοκρατικής συμμετοχής στον καθορισμό των στόχων με την αντικατάσταση της πολιτικής από την επιστημονική διαχείριση."

"Αναμφίβολα, ο Μονοδιάστατος Άνθρωπος (1964) είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα του Marcuse στο οποίο αναλύεται ο κοινωνικός και πολιτικός χαρακτήρας των ανεπτυγμένων βιομηχανικών κοινωνιών, εστιάζοντας στην τεχνοεπιστημονική ανάπτυξη. Ωστόσο, οι θέσεις του για την τεχνολογία στον ύστερο καπιταλισμό έχουν διατυπωθεί πολύ νωρίτερα, σ’ ένα άρθρο του δημοσιευμένο το 1941 με τίτλο «Μερικές κοινωνικές συνέπειες της σύγχρονης τεχνολογίας»." 

"Ωστόσο, η θεμελιώδης μαρκουζιανή πρόταση, όσον αφορά στην τεχνοεπιστημονική ανάπτυξη, συνίσταται στον ισχυρισμό του ιδεολογικού χαρακτήρα της ως συγκαλυμμένη μορφή κοινωνικού ελέγχου μέσα από την αυταπάτη της ουδετερότητας και της καθαρής εργαλειακότητας. Θεωρεί λοιπόν, ότι οι ανεπτυγμένες δυτικές κοινωνίες χαρακτηρίζονται από το φαινόμενο της άμβλυνσης των κοινωνικών ταξικών αντιθέσεων, της παγίωσης ενός ομοιογενούς, ομοιόμορφου και άβουλου κοινωνικού συνόλου με κοινό τρόπο συμπεριφοράς και ζωής, με πανομοιότυπες επιθυμίες και ανάγκες, και τελικά από την υποχώρηση της κριτικής σκέψης, δηλαδή την αποξένωση του ανθρώπου από τη δυναμική της δημιουργικότητας και την άσκηση της αυτονομίας και της ελευθερίας. Με δυο λόγια, οι κοινωνίες στον ύστερο καπιταλισμό συνδέονται με την ανάπτυξη ενός «μονοδιάστατου τρόπου σκέψης και συμπεριφοράς», που σηματοδοτεί τη διαμόρφωση του «μονοδιάστατου ανθρώπου»."


Αγαπητοί μου, η τεχνολογία, αυτή που χρησιμοποιούμε καθημερινά, δεν φταίει σε απολύτως τίποτα. Φταίει η αχόρταγη μας συμπεριφορά, που με μαθηματική ακρίβεια μας οδηγεί σε γουρουνοποίηση και σε μαλακοποίηση. Μάλιστα, υπάρχει μια έννοια που ενώνει αυτές τις δυο καταστάσεις, και που μου άρεσε να τη χρησιμοποιώ σε μικρότερη ηλικία όταν έβλεπα κάποιον που αντιπαθούσα. Είναι η λέξη "μαλακοπίτουρας"... κοινώς, αυτός που έχει υποστεί τόση μαλακοποίηση που του μένει μόνο να τον φάνε τα γουρούνια... (Τελικά για όλα υπάρχει μια εξήγηση, έστω και υποσυνείδητη!)


Η Τεχνολογία μπήκε ανάμεσα στον Άνθρωπο και στη Φύση. Όχι από μόνη της, αλλά από τον ίδιο τον κατασκευαστή της. Αποτέλεσμα; Τα έκανε όλα ρημαδιό... Αποξένωση των πάντων, από τα πάντα και δια πάντων... Και αυτό, διότι ξεχάσαμε να λέμε την αλήθεια...

Αλήθεια, πώς θα φαινόμασταν σε έναν εξωγήινο, με μια τέτοια συμπεριφορά έναντι της Φύσης μας πρωταρχικά, αλλά και της Φύσης γενικά, όταν καθημερινά προβαίνουμε στο μεγάλο σφάλμα που είναι ο διαχωρισμός της "Φύσης" από το "μας".

Υ.Γ.: Το πιο ωραίο όμως, το πιο ανθρωπιστικά απάνθρωπο και λογικά παράλογο, σας το κρατώ για το τέλος: ο Διευθυντής της Κλινικής στην οποία υπηρετώ τώρα -ναι φίλε Κώστα, χρησιμοποιώ αυτόν τον ΚΕΕΜικό όρο- σε μια παρουσίαση ενός αρρώστου που του έκανα κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης, έκανα το σφάλμα και ανέφερα τη φράση "ο άνθρωπος ήρθε στο νοσοκομείο διότι...". Τότε, αμέσως, με κοιτά με ύφος κόρακα έτοιμου να με κατασπαράξει, με διακόπτει και μου λέει: "Τι είναι αυτές οι εκφράσεις; Όχι, άνθρωπος, αλλά ασθενής! Η λέξη άνθρωπος είναι υποτιμητική για τον άρρωστο! Ασθενής, παρακαλώ λοιπόν από εδώ και πέρα κύριε συνάδελφε"! Τι να πεις πραγματικά, σε ρωτάω αγαπητέ αναγνώστη...; Πρώτη φορά ακούω στη ζωή μου, ότι η λέξη Α Ν Θ Ρ Ω Π Ο Σ είναι υποτιμητική και η λέξη Α Σ Θ Ε Ν Η Σ τιμητική... Αλλά να μου πείτε, έτσι όπως η μαλακοποίηση μας έχει διαπεράσει μέχρι το μεδούλι και μέχρι τον πυρήνα των κυττάρων μας, πώς να μην θεωρούμε την αρρωστημένη κατάσταση ως πραγματικότητα και την εξυγιασμένη φύση ως παραφύσει... Πώς ο Άνθρωπος να μην βαπτιστεί Ασθενής, η Λογική Παραλογισμός, η Αντίσταση Ουτοπία, το Ανάστημα Μεγαλοϊδατισμός, και τέλος το Όνειρο Ρομαντισμός...;

Συν-τεχνία και Εν-τεχνία

Κάποιες φορές στα μάτια μου αναπαράγεται το ίδιο δίπολο: αυτό των εμπ(ει)ριστών και αυτών των αναζητητών. Δίνω κάποια παραδείγματα προς εξήγησιν: 


Νοσοκόμος ή νοσηλευτής τμήματος επειγόντων περιστατικών (ΤΕΠ) VS ιατρός ΤΕΠ: 

Ο πρώτος, βλέπει κόσμο μπόλικο να περιμένει απ' έξω, πιάνεται από μια κουβέντα που του λέει ο ασθενής (π.χ. το στομάχι μου) και βγάζει αμέσως συμπέρασμα: "παθολογικό περιστατικόν γιατρέ!". Η εμπειρία του, σημαντική, αλλά όχι και σημαινόμενη, καθώς αναπαράγει άκριτα ένα και μόνο μοτίβο που του έχει προσφέρει η απλή παρατήρηση και εναλλαγή των ανθρώπων-ασθενών. Βάζει εύκολα ταμπέλες διαχωρισμού (παθολογικό-χειρουργικό, επείγον-μη επείγον, υστερία ή ΝΦΔ) και είναι αυτός καλά και εμείς... χειρότερα. Διότι, το καλύτερο δεν σας το είπα. Αυτή η ράτσα, των εμπειριστών νοσοκόμων αβέβαιης προέλευσης και νοσηλευτών των ΤΕΠ, που αυτοθεωρούνται πρώτης γραμμής, άρα και πρώτης ποιότητος, μαχόμενοι πάροχοι υγείας, προτάσσουν τη δική τους πολυετή εμπειρία της καθημερινής τριβής με την ανθρώπινη αρρώστια, για να σου επιβληθούν εσένα μικρέ και ασήμαντε ειδικευόμενε, που δεν ξέρεις και τώρα ξεκινάς... Και άντε, εσύ λοιπόν, να αντισταθείς σε τόσα χρόνια εμπειρίας που κουβαλά κανείς στην πλάτη του με τις απλές θεωρητικές σου γνώσεις. "Μεγάλε", σου λέει ειρωνικά, καθώς εσύ είσαι ο μικρός της υποθεσης, "άλλο οι ιδέες και άλλο η πράξη, άκου με που σου λέω, τον παλιό!". Πώς, γίνεται όμως αυτός ο παλιός, να έχει πάντα τα ίδια χαρακτηριστικά, ήτοι μια κοιλάρα να!, βραδυκίνητος (τα ζώα μου αργά λέμε…) και το όνομά του να ξεκινάει από "Σ"; (Στη Μυτιλήνη λεγόνταν κυρ-Σπύρος, στην Κέρκυρα κυρ-Σαββανής και στην Καστοριά κυρ-Σταύρος... Ομολογώ ότι τα κριτήριά επιλογής τους είναι πολύ αυστηρά και πρωτυποποιημένα. Αυτό θα πει σύστημα!). 

Ο δεύτερος, βλέπει τον κόσμο πίσω από το προφανές (π.χ. το στομάχι που δείχνει ο άρρωστος, μπορεί να είναι από μια σκωληκοειδίτιδα, ή μια προστατίτιδα, μέχρι ένα έμφραγμα), δεν μένει σε μια μόνο έκφραση, σε μια μόνο εικόνα, σε μια μόνο λέξη. Οφείλει να αναζητήσει την άκρη του κουβαριού και κατόπιν να το ξετυλίξει προσεκτικά για να μην σπάσει. Για αυτό, ο ιατρός οφείλει να είναι και ολίγον τι από ανθρωπολόγος, ενώ ο νοσοκόμος το μόνο που οφείλει να είναι, είναι νταβραντισμένος… 


Επιμελητής ιατρός (ειδικευμένος δηλαδή) VS ειδικευόμενος ιατρός: 

Ο πρώτος, διατυμπανίζει ότι έχει τεράστια εμπειρία. Την εξαργυρώνει για να δίνει οδηγίες και θεραπείες από το σπίτι του ή στην καλύτερη των περιπτώσεων από το τηλέφωνο. Έτσι, αφήνει με τεράστια «εμπειρική» ευκολία κάποιον ασθενή να φύγει και να πάει σπίτι του και… ο Θεός βοηθός, απολαμβάνοντας τον τίτλο τιμής του ικανού και του ειδικού.

Ο δεύτερος, διατυμπανίζει ότι δεν έχει καθόλου εμπειρία και ότι θέλει να μάθει. Προσκρούει όμως στις τηλε-φωνικές οδηγίες και εξ αποστάσεως (τηλε-) κρίσεις (κάθε είδους) και διαγνώσεις. Κοινώς, πέφτει πάνω σε τηλε-μαλακίες… Υπάρχει όμως κάτι ακόμα χειρότερο! Να ακούει και να βλέπει αυτές τις εμπειρικές μαλακίες να σκάνε ακριβώς δίπλα του, όταν για παράδειγμα ο επιμελητής ιατρός εξετάζει τον ασθενή και αποφασίζει μέσα σε τρία λεπτά για το πρόβλημα που τον έκανε να αναζητήσει ιατρική βοήθεια. Μιλάμε για γέλια, για να μην πω για κλάματα (και μας πουν και ευσυγκίνητους ή ρομαντικούς…). Έτσι, μένεις μόνος να απολαμβάνεις το ανατριχιαστικό θέαμα του αβοήθητου ασθενούς, που δεν καταλαβαίνει τίποτα (ποιά γλώσσα του μιλάνε;) και που είναι να απορεί πού έμπλεξε ρε γαμώτο...


Αστρολόγος VS Αστρονόμος: 

Ο πρώτος μένει στην εμπειρική και βιωματική επαφή με τα φαινόμενα, πιστεύει όλα όσα τα μάτια του βλέπουν, αγνοώντας και -πολύ περισσότερο- αδιαφορώντας για όσα δεν βλέπει. Καταπιάνεται μόνο με το αποτέλεσμα, χωρίς να εννοεί τη διαδικασία και το μηχανισμό. Φαντάζεται πράγματα και καταστάσεις αναπόδεικτες, μυστικές, που δεν μπορούν να μοιραστούν και έτσι να διαδοθούν, που δεν μπορούν να εξηγηθούν με τη λογική. 

Ο δεύτερος δεν μένει στις τρεις διαστάσεις που αντιλαμβάνονται οι πεπερασμένες αισθήσεις μας, αλλά αναζητούν τον τρόπο, το γιατί και το πώς, κάθε φαινομένου. Δεν στέκονται μόνο σε αυτά που βλέπουν, αλλά προσπαθούν να χτίσουν έναν κόσμο αόρατο, εννοώντας ότι υπάρχουν και πολλά άλλα που δεν φτάνουν τα μάτια μας. Είναι οι λεγόμενες κοσμοθεωρίες, είναι η 4η διάσταση και πολλά άλλα συναρπαστικά. Είναι τελικά, αυτή η πραγματική μαγεία (με την έννοια της αποκάλυψης των απόκρυφων και όχι της απόκρυψης των φανερών) που ενθουσιάζει τον ανθρώπινο νου και ωθεί παραπέρα, που παραδειγματίζει και που εμπνέει. 


Ιστορικογράφοι VS Ιστορικοί: 

Οι πρώτοι, οι Ιστορικογράφοι, απλά γράφουν με σκοπό να κατευθύνουν. Εξιστορούν ωσάν να παραθέτουν, αδιαφορώντας για τη φυσική σύνδεση και έτσι επεξήγηση των γεγονότων, αδυνατώντας να ερμηνεύσουν τις αιτίες και τα αποτελέσματα. Αρκούνται σε αυτά που θέλουν να πετύχουν και χρησιμοποιούν την Ιστορία ως μέσον για πραγμάτωση των συγχρονικών τους σκοπών, εξυψώνοντας στη συνείδησή τους, την αξία του παρόντος. Χρησιμοποιούν τα πάντα παραλλάσσοντάς τα, κατά το δοκούν, για να φτιάξουν το ψευδεπίγραφο του δικού τους παρόντος. Μόνο αυτό μετράει, το τώρα. 

Οι δεύτεροι, οι Ιστορικοί, διαβάζουν αυτά που οι άλλοι γράφουν. Και όταν λέμε οι άλλοι, εννοούμε εκείνοι (οι παλιοί έως πανάρχαιοι) για τους οποίους γίνεται η ιστορική αναφορά. Συνεπώς, βουτούν βαθειά στα νερά της Ιστορίας, γυρίζουν πίσω, αναδιφούν, ξεσκονίζουν όσα η άχρονη σκόνη έχει αγκαλιάσει στο διάβα των αιώνων. Μα το κυριότερο είναι άλλο. Προσπαθούν ασταμάτητα να εξηγήσουν αυτά που διαβάζουν, να τα τοποθετήσουν στο κοσμικό παζλ, να ερμηνεύσουν την αλληλουχία των γεγονότων, τις αιτίες των φαινομένων και κυρίως τα αποτελέσματα των πράξεων. Μέσα από αυτά, θα αφήσουν την παρακαταθήκη τους για το μέλλον, θυσιάζοντας ολόκληρο το παρόν τους. Αυτό που μετράει είναι το αύριο. 

Εκκλησιάζοντες VS Θυσιάζοντες: 

Οι πρώτοι, φέρονται και αυτοπαρουσιάζονται ως οι θυσιαζόμενοι για το δικό μας καλό. Στερούνται, νηστεύουν, τιθασεύουν τα πάθη τους, αυτομαστιγώνονται, για να καταδυναστεύσουν το κακό και να μας δηλωθούν ως οι κοινωνοί του παραδείσου. Φορούν τα μαύρα, για να μη φαίνεται το λαμπρό φαγοπότι και πανηγύρι της σάρκας τους. Θέλουν να δείξουν ότι περνούν μόνοι τους και αβοήθητοι από το δύσκολο μονοπάτι. 

Οι δεύτεροι, φέρνουν και σου παρουσιάζουν ολόκληρη την περιουσία τους και στην αραδιάζουν εμπρός σου για να διαλέξεις ό,τι καλύτερο έχουν και να το πάρεις αγκαλιά στον κόρφο σου ωσάν φυλαχτό να σε φυλάει (αλλά και να σε φιλάει) στους δύσκολους καιρούς. Ξέρουν από δύσκολους καιρούς και αυτοί, ξέρουν από στερήσεις, από πείνα (ή αλλιώς αναγκαστική νηστεία), ξέρουν από παθη-ματα μεγάλα. Ξέρουν όμως και από το καλό και αυτό εκφράζουν όχι με ψεύτικες δηλώσεις αλλά με τις πράξεις τους. Δεν είναι κοινωνοί του παραδείσου, αλλά πολίτες μιας κοινωνίας που θέλει να γίνει παράδεισος. Δεν φορούν μαύρα, όσο χαροκαμένη και αν είναι η καρδιά, αλλά ενδύονται τα χρώματα της φύσης, της χαράς, του χορού των αστεριών. Θέλουν να κρύψουν τον καημό, ως προσωπική μάχη, και θέλουν να φωτίσουν το χορό, ως προσωπική συμμετοχή. Μα το καλύτερο και το κυριότερο είναι άλλο. Σε καλούν και εσένα μαζί.

Αν υπάρχει μια κομβική διαφορά μεταξύ των εμπειριστών λοιπόν και των αναζητητών, είναι ότι οι πρώτοι (οι οποίοι έρχονται πάντα πρώτοι) αποτελούν μια συντεχνία, ενώ οι δεύτεροι (οι οποίοι έρχονται πάντα δεύτεροι, και αυτό μας το έμαθε ο δεύτερος Θερμοδυναμικός νόμος της Εντροπίας, δηλαδή της ενέχουσας ντροπής που διακατέχει αυτούς τους ανθρώπους και τους αποτρέπει από το να γίνουν εμπρηστές των ψυχών, αλλά τους διατάζει να σκύβουν το κεφάλι και να προχωρούν μπροστά ό,τι και αν αφήνουν πίσω τους), μια εν-τεχνία, δηλαδή ενέχουν μια τέχνη: αυτήν της Ζωής. Οι πρώτοι, απέξω και γύρω-γύρω όλοι, ενώνονται σε ένα σώμα που τους προφυλάσσει και τους απαλλάσσει από τις ευθύνες, ενώ οι δεύτεροι γυμνώνονται, ξεστήθωτοι βουτούν μέχρι τον πάτο, εν-τρυφούν στα μυστικά και παραχωρούν απλόχερα το ίδιο τους το σώμα για να χαρακώσει ο χρόνος με βαθειές χαράδρες τα μηνύματά του και να χαράξει αγέρωχα τα άχρονα νοήματά του...

Σούπερ τυπάκια...

"Εδώ είναι Βαλκάνια δεν είναι παίξε γέλασε..." 

Μωρέ, είναι και παραείναι παίξε και γέλασε, αφού ο κόσμος, πραγματικά "εκπέμπει αλλού" και έχει μια άλλη θεώρηση των φαινομένων που τον περιβάλλουν...

Πώς να μην γελάς λοιπόν, και -αυτομάτως προεκτείνοντας- να μην χαμογελάς με όλα όσα σου συμβαίνουν, όταν έχεις για εξομολογητή σου και πνευματικό σου τα πιο όμορφα μυστικά από το περιβάλλον το φυσικό σου;

Όταν, οι χτύποι της γης που πάτησαν οι πρόγονοι γίνονται κουδούνια και καμπάνες, και όταν οι προβιές τους και τα δέρματά τους, γίνονται η τροφή για τις νέες φυλλωσιές που ανθίζουν σήμερα;

Φίλοι μου, όσο και αν λένε ότι "δεν κάνει κρύο στην Ελλάδα, (διότι) κρύο δεν έκανε ποτέ", μην τους πιστεύετε. Και κρύο κάνει, και παγετούς έχει, ειδικά στις μέρες μας που όλα λειτουργούν χωρίς πετρ-έλαιο(ς)...

Αν όμως, είναι κάτι που ανθίσταται σε τόση ψυχρότητα καιρική (δηλαδή των καιρών...), είναι οι καρδιές των ανθρώπων που παρότι ως "καρδιές μπαλόνια, πετούν στο πουθενά", κάνουν αυτό το πέταγμα φαντασμαγορικό, χρωματιστό ωσάν ουράνιου τόξου πετάρισμα, και κυρίως ομαδικό και ω!μαγικό!

Βέβαια, κάποιες φορές, μπερδεύεσαι και δεν ξέρεις τι είναι πραγματικό ή τι σαρκαστικό, καθώς τα όρια της σάτιρας και της πολιτικής πράξης πολλάκις δυσδιάκριτα...

Όπως και να έχει πάντως, σε τέτοια βαροχειμωνιά (σήμερα -8 οC), μόνο μια πηγή ζεστασιάς έχει αποδειχτεί μακραίωνα αξιόπιστη, με την καλύτερη απόδοση και με άμεση σχεδόν απόσβεση κόστους:  είναι η θέρμη των ανθρώπων και το πείσμα τους να συνεχίζουν να ζουν αδιάκοπα στην απέραντη -μα πανέμορφη- γη.

Διότι, σε τούτα εδώ τα μέρη αγαπητοί μου, οι άνθρωποι ό,τι και αν τους συμβαίνει, δε μασούν! Το λένε και το εννοούν μα κυρίως... το δείχνουν εμπράκτως ότι δε μασούν!

(όλες οι φωτό είναι σημερινές, ολόφρεσκιες, απο το κατάψυκτο iphone μου...)

Τα χειμερινά Στράτια...

Είναι κάποιοι ζητιάνοι, που κυκλοφορούν στους δρόμους αυτές τις μέρες, διαφορετικοί από τους συνηθισμένους, ή πιο σωστά, ίδιοι σε όλα με τους γνωστούς μας ζητιάνους, παρεκτός από ένα σημείο: οι πρώτοι δίνουν, ενώ οι δεύτεροι ζητούν. 

Ονομάζονται Rogatores, και έχουν ξεκινήσει να ζητιανεύουν (υπενθυμίζω δίνοντας), από πολύ παλιά, ήδη από τα αρχαιοελληνικά χειμερινά Διονύσια. Με της κάθε εποχής τις προσθήκες και αφαιρέσεις, φτάνουν μέχρι σήμερα και ανα-βιούν στους δρόμους της Καστοριάς, χορεύοντας όμως πάντα στους ίδιους ρυθμούς: αυτούς των χτύπων της καρδιάς, των χτύπων της μάνας γης. 

Είναι βλέπετε αυτοί οι χτύποι της καρδιάς που κλωτσούν, που αναζητούν διέξοδο, που θέλουν να ενωθούν και κραυγάζουν έντονα με ταμπούρλα και τρομπέτες. 

Φωνάζουν… 

Τι φωνάζουν, άραγε…; 

Ίσως, ότι το μεγαλύτερο πράγμα που μπορείς να πάρεις σε τούτη τη ζωή, είναι το να δώσεις… 

Τι να δώσεις, όμως…; 

Να δώσεις ενέργεια, έμπνευση, ρυθμό, χορό, παλμό… Και μέσα από τον κάθε σου παλμό να δώσεις όλους σου τους παλμούς, και μέσα από όλους τους παλμούς ολάκερη την καρδιά σου και τελικά μέσα από την καρδιά σου να δώσεις ολόκαυτη τη ψυχή σου… 

Τα Ραγκουτσάρια, αν έχουν επιβιώσει, παρά τις αμέτρητες λαογραφικές προσμίξεις, τολμώ να εικάσω ότι το χρωστούν στην καθαρότητα του σκοπού τους: στη συμπόρευση των ψυχών! Δεν ζητούν λοιπόν, τίποτε άλλο οι συγκεκριμένοι ζητιάνοι, παρά να ενωθούν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.


Υ.Γ.: Προς το αγόρι της Νέας Ορλεάνης: αγαπητέ Κώστα, αντιγράφω από το δεύτερο link που παρέθεσα ανωτέρω: «Η αναλογία με τις μεγάλες μπάντες πνευστών της Νέας Ορλεάνης στις Η.Π.Α., που δημιούργησαν την ορολογία και το παγκόσμια καθιερωμένο μουσικό είδος της τζαζ, είναι εμφανής». Βλέπεις λοιπόν, φίλε μου ότι μερικές φορές στη Δύση ενυπάρχει η Ανατολή και τανάπαλιν… σαν να λέμε -ή πιο σωστά, σαν να ξαναλέμε- ότι «φυσάει βοριάς απ’ το νοτιά…» και άντε να το ξεμπλέξεις το πράγμα…

Ξανά ευχές!

Είναι αυτά τα μικρά μηνυματάκια που μοιράζονται και ανταλλάσονται αυτές τις μέρες, που σου δίνουν μια μικρή γεύση, (μια μικρή ανθρωπολογική έρευνα θα την ονόμαζα ή με ακρωνύμιο sms - short message survey και οχι service) των ανθρώπινων σκέψεων. Θα μπορούσε να είναι τα μεγαλύτερα φιλοσοφήματα.

Το καλύτερο που δέχτηκα αυτές τις γιορτές:

"Η ζωή δεν είναι πρόβα, είναι κατευθείαν παράσταση..."


Καλή χρονιά σε όλους!