Φίλτατοι, πολυπληθείς αναγνώστες, σήμερον, εορτάζομεν εν συνειδήσει το βροντερόν ΟΧΙ που κάποτε ορθώσαμε στην Ιστορική μας μοίρα, αρνούμενοι να δεχθώμεν τα άλλα έθνη και τις ιμπεριαλιστικές τους προθέσεις...
Αναλογίζομαι διαχρονικά αυτή τη σχέση ατόμου-έθνους και βρίσκω κάποια αποσπάσματα που αποτυπώνουν τη διάθεση και τη συμπεριφορά άλλων εποχών: (τα κάτωθι αποσπάσματα αναπαράγονται από αυτόν τον ιστότοπο του Δημήτρη Καζάκη):
"ο Χ. Γ. Σγουρίτσας, ήδη από το 1925 έγραφε: "Ούται αι απειλαί του ποινικού νόμου, ούτε μυστικοπαθείς θεωρίαι είναι ικαναί να διατηρήσουν εν δίκαιον, το οποίον πεισμόνως ανθίσταται εις τα ηθικάς απαιτήσεις της κοινωνίας. Και όσω μεγάλη κι αν φαίνεται η αρχή του απαραβιάστου του δικαίου, υπάρχει τι μεγαλύτερον αυτής: η σωτηρία της πατρίδος."
"Ο Ρήγας Φεραίος στα Δίκαια του Ανθρώπου ανέφερε στο άρθρο 35: "Οταν η Διοίκησις βιάζη, αθετή, καταφρονή τα δίκαια του λαού και δεν εισακούη τα παράπονά του, το να κάμη τότε ο λαός ή κάθε μέρος του λαού επανάστασιν, να αρπάζη τα άρματα και να τιμωρήση τους τυράννους του, είναι το πλέον ιερόν από όλα τα δίκαιά του και το πλέον απαραίτητον από όλα τα χρέη του."
"Όταν κανένας συντεταγμένος θεσμός δεν λειτουργεί υπέρ του πολίτη, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων του, που αναγνωρίζει το Σύνταγμα "επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία."
"έγραφε στην εποχή του ο Δημήτρης Γληνός: "Δεν υπάρχει στιγμή ιερώτερη από τη σημερινή για να βάλουμε κάτω όλοι τις προσωπικές μας φιλοδοξίες, τις προσωπικές μας φιλοτιμίες, τα παρελθόντα μας, τα πάθη μας, τα μίση μας, τα συμφέροντά μας, τις σοφίες μας και τις γνώσεις μας, και να τα υποτάξουμε όλα, μα όλα, στον ένα και μόνο ιερό σκοπό, τη σωτηρία του λαού μας και την απολύτρωσή του από τη σκλαβιά. Όποιος, κρατώντας οποιουσδήποτε προσωπικούς υπολογισμούς, συμφέροντα, μίση, αντιπάθειες, συμπάθειες και φιλοδοξίες και "ιδεολογίες", καταπολεμάει ή υπονομεύει ή ματαιώνει μ' οποιοδήποτε τρόπο την ενότητα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, την ενότητα στους σκοπούς, στην οργάνωση και στην καθοδήγησή του, αυτός οπουδήποτε και να βρίσκεται, οπωσδήποτε και να λέγεται, είναι συνεργάτης των ξένων καταχτητών, θεληματικά ή άθελα, προδότης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα."
Στις αρχές του 20ου αιώνα ο Τζορτζ Μπέρναρ Σο έγραφε: "Ένα υγιές έθνος δεν έχει συνείδηση της εθνικότητάς του, όπως ο υγιής άνθρωπος των οστών του. Αλλά αν σπάσει κανείς την εθνικότητα ενός έθνους, αυτό δεν θα σκεφτεί τίποτα άλλο, εκτός από το να την αποκαταστήσει και πάλι. Δεν θα ακούσει κανένα μεταρρυθμιστή, κανένα φιλόσοφο, κανένα ιεροκήρυκα, έως ότου πραγματοποιηθεί το αίτημα του Εθνικιστή. Δεν θα ασχοληθεί με κανενός είδους επιχείρηση, όσο ζωτικής σημασίας κι αν είναι, εκτός από την επιχείρηση της ενοποίησης και της απελευθέρωσης."
Ο κύριος Καζάκης, όπως και πάρα πολλοί ευπατρίδες που -ειλικρινά πιστεύω ότι- αυτά που λένε τα εννοούν, παροτρύνουν ότι ήρθε η ώρα να διαλέξουμε στρατόπεδο και να κάνουμε την κίνησή μας απέναντι στο καταρρέον σύστημα. Ίσως, όμως λησμονούν ότι το αποτέλεσμα μιας απόφασης είναι το αλγεβρικό προϊόν μιας διαδικασίας εσωτερικής, εν πολλοίς άγνωστης και μυστηριώδους, που βασανίζει πολλές ανθρωπιστικές επιστήμες για τις καταβολές της και την πολυπλοκότητά της. Μια συνοπτική, μα στην καρδιά του προβλήματος, εξήγηση αυτής της διαδικασίας παρατίθεται εδώ στο δεύτερο γράμμα της Καθημερινής, υπό τον τίτλο "Οι εικόνες φρίκης και οι συνειδήσεις" του φίλτατου δάσκαλου και καθηγητή κυρίου Ντεληθέου.
Δεν είναι μόνο το κάλεσμα του κυρίου Καζάκη προς αντίσταση και αλλαγή πλεύσης. Αυτό εξάλλου μας το προτάσσει σαν αίτημα καθημερινά νομίζω η λογική μας και πολύ περισσότερο η εμπειρία μας... Είναι πολύ περισσότερο εκείνη η κρίσιμη μάζα συνανθρώπων μας που -θα τύχει;- να πάρει την ίδια απόφαση ώστε να καταφέρει να αλλάξει το κοινωνικοπολιτικό τοπίο. Και ο κυρίαρχος προβληματισμός είναι ακριβώς πώς η συνείδηση του (καθε)ενός, θα συνταχθεί ώστε να γίνει σταδιακά συνείδηση των πολλών, άρα τελικά, πραγματικότητα όλων. Κάτι τέτοιο δεν είναι ανέφικτο, και αυτό ακριβώς νομίζω οφείλουμε να γιορτάζουμε σήμερα, (για όσους αναρωτιούνται ποια είναι η σημασία της σημερινής ημέρας...), καθώς κάποτε οι παππούδες μας κατόρθωσαν το ακατόρθωτο. Είναι συγκλονιστικό σε φιλοσοφικό μέγεθος το κάτωθι απόσπασμα του Κωνσταντίνου Τσάτσου (αναπαράγω από εδώ):
"Αλλά είναι και κάτι άλλο. Υπάρχει κάτι το οποίον ίσως να ελησμονήσαμεν και ημείς, το οποίον φαίνεται να παρείδον και αρκετοί ξένοι. Όπως εξήγγειλεν ο Έλλην Βασιλεύς «Ο άνθρωπος δεν είναι στέλεχος άβουλον αγέλης». Το πανανθρώπινον τούτο αίτημα εις την Ελλάδα είναι πραγματικότης. Εις την Ιταλίαν είναι όνειρον. Ο Έλλην στρατιώτης είναι και στρατηγός, είναι και αρχηγός του κράτους, είναι ολόκληρη η Ελλάς. Όχι διότι παρακούει ή ορίζει, αλλά διότι έχει αδιάκοπα την εποπτείαν του όλου. Διότι εις πάσαν στιγμήν τοποθετεί συνειδητά τον εαυτόν του εκεί που πρέπει μέσα εις το όλον και τον συσχετίζει με αυτό. Βαδίζει διότι γνωρίζει, και μόνον διότι γνωρίζει, πού πηγαίνει. Έχει ιστορικήν και πολιτικήν συνείδησιν. Δεν είναι «στέλεχος άβουλον αγέλης».
Αυτό ακριβώς το πρόβλημα υπάρχει σήμερα, αγαπητοί πολυπληθείς αναγνώστες: έχει διαρρηχθεί αυτή η σχέση μέρους-όλου που κρύβεται μέσα στη σχέση ατόμου-έθνους. Τι εννοώ: μέσα σε ένα ιμπεριαλιστικότατο παγκοσμιοποιημένο σύστημα ομογενοποιημένης πολτοποίησης (που είναι το ακριβώς αντίθετο της ποίησης και της δημιουργίας), ο άνθρωπος χάνει τη συνείδηση του "μέρους" του, τόσο ως μέρος=τμήμα ενός ολόκληρου οργανισμού, όσο και ως μέρος=τόπος όπου ανήκει. Ποιο ελληνικό έθνος να εννοήσει σήμερα ο Έλληνας και για ποιο να ενδιαφερθεί στην καθημερινότητά του, όταν την ίδια στιγμή, μπορεί να φύγει στο εξωτερικό, όπου τα πράγματα δεν πολυδιαφέρουν για να ικανοποιήσει τα όνειρά του; Καθημερινά βλέπω φίλους και γνωστούς να μαζεύουν τα μπογαλάκια τους και να αναχωρούν για άλλα λιμάνια, επειδή ακριβώς δεν χωρούν σε τούτη τη χώρα... Σε τι διαφέρει "το έθνος μας" από άλλα έθνη σήμερα για έναν νέο; Σε τίποτα! Τι έχει κάνει για μένα τον 33άχρονο το έθνος που να το βλέπω καθημερινά στη ζωή μου, ώστε να νιώθω ότι με συνδέει μαζί του; Μήπως οι υπηρεσίες υγείας ή παιδείας, μήπως οι φοβεροί αυτοκινητόδρομοι, μήπως η δικαιοσύνη και η οικονομική διαφάνεια, μήπως η αξιοκρατία και η ανταμοιβή, μήπως η ξεκάθαρη νομοθεσία; Δεν μιλώ για το ελληνικό έθνος του '40 ή του '21 ή παλαιότερα. Αυτά τα έθνη πέρασαν, πάει έφυγαν από το προσκήνιο και ζουν πλέον μέσα στην Ιστορία και τις εθνικές εορτές. Το πραγματικό έθνος όμως, το ζωντανό έθνος, είναι αυτό που θα το βλέπουμε καθημερινά και θα συνομιλούμε μαζί του.
Αν κάποτε είπαμε "ΟΧΙ" σε άλλα έθνη, σήμερα λέμε "ΟΧΙ" στο ίδιο μας το έθνος και το αρνούμαστε καθημερινά! Σήμερα, φεύγουμε μακρυά του, το καταστρέφουμε εμείς πρώτοι, και δεν μας κοστίζει τίποτα να το αποχωριστούμε και να αναζητήσουμε μια θέση ύπαρξης σε άλλες κοινωνίες που δεν διαφέρουν σχεδόν σε τίποτα από τη δική μας. Άρα, σε ποια κοινωνία ανήκουμε και πώς ορίζεται σήμερα το έθνος; Υπάρχουν έθνη διαφορετικά; Αντέχουν τα έθνη να είναι διαφορετικά;
Ο τρισμέγιστος Ντοστογιέφσκι κάποτε έγραφε: "ο λαός δε θα πάει να πολεμήσει χωρίς να ξέρει το γιατί. Οι μόνοι που θα πάνε να πολεμήσουν, να βάλουν φωτιά και να ληστέψουν, θα ναι μια χούφτα εγκληματίες."
Σήμερα, ο λαός έχει χάσει το νόημά του, την κοινωνική του συνείδηση, την εθνική του ταυτότητα. σήμερα, ο καθένας μας είναι ανώνυμο "στέλεχος άβουλον αγέλης" (εκτός από στέλεχος ανωνύμου εταιρείας) και έκαστος -αναγκαστικά- κοιτά το συμφέρον του, μιας και έχει αποκοπεί από το όλον, αφού πρώτα του στέρησαν μέσα από παγκοσμιοποιητικές πρακτικές, να αντιλαμβάνεται και να ορίζει την ατομικότητα και τη διαφορετικότητά του (δεν χρειάζεται να αναφερθώ για χιλιοστή φορά στο facebook που προάγει και παγιώνει μια τέτοια κατάσταση).
Συμπέρασμα: άνθρωπος που δεν εννοεί τη διαφορετικότητά του ως άτομο, δεν μπορεί να ενταχθεί σε μια ολότητα ή σε ένα έθνος. Χάνεται η ολότητα και χάνεται το έθνος. Κατ' επέκταση, χάνεται και το άτομο. Εκεί ακριβώς βρισκόμαστε τώρα.
Για αυτό κανένα πρόσταγμα του κυρίου Καζάκη δεν μπορεί να επιφέρει αποτελέσματα, αν η φόρμουλα του κυρίου Ντεληθέου δεν υλοποιηθεί μέσα σε ένα πλαίσιο κοσμοαντίληψης που περιγράφεται από το προαναφερθέν απόσπασμα του κυρίου Τσάτσου.
Μέχρι τότε, λαοί θα αναζητούν πατρίδες, εκδιωκόμενοι, πνιγόμενοι ή αιωρούμενοι, μέσα σε ή έξω από ψευδοεθνοτικά πλαίσια.
Μέχρι τότε, ακόμα και αν κάποιος δεχθεί το κάλεσμα και πάει για μάχη, θα νιώσει όπως αυτός ο 20χρονος νέος που έχει αποθανατιστεί σε αυτό το απαράμιλλης φόρτισης παραδοσιακό τραγούδι, που περικλύει επακριβώς μέσα σε λίγες νότες και λίγους στίχους, όλα αυτά που προσπάθησα παραπάνω να σας εκφράσω (αυτή είναι η δύναμη της μουσικής: τα συμπυκνώνει όλα σε ελάχιστο χρόνο):
"Ένα παλικάρι 20 χρονών"
Παραδοσιακό
Ερμηνεία: Νίκος Στρατάκης
