Αντίο

Κάποιοι άνθρωποι είναι τόσο ζεστοί και ευγενικοί, τόσο αθόρυβοι και συνάμα τόσο δημιουργικοί...

Είναι άδικο, να φεύγουν με αυτόν τον τρόπο...

Καλό ταξίδι Γιώργο.

Ο προβληματισμός, η λύση κάθε προβλήματος...

"Η ανάγκη να εκφράση κανείς τον εαυτό του γράφοντας", μας λέει ο Andre Maurois, "εκπηγάζει από μια δυσκολία προσαρμογής στη ζωή, ή από μια εσωτερική σύγκρουση που ο άνθρωπος δεν μπορεί να ξεδιαλύνη με κάποιες ενέργειες". Κανένας συγγραφέας δεν γράφει επειδή έχει βρει την απάντηση στο πρόβλημα. Γράφει μάλλον επειδή έχει το πρόβλημα και θέλει μια λύση. Η λύση δεν συνίσταται σε λύση, αλλά συνίσταται σε μια πλατύτερη και βαθύτερη συνείδηση του προβλήματος προς την οποία ο συγγραφέας οδηγείται επειδή ακριβώς παλεύει με το πρόβλημα. Δημιουργούμε, όταν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα. Ο συγγραφέας και ο καλλιτέχνης δεν προσφέρουν απαντήσεις, αλλά δημιουργούν βιώνοντας κάτι που προσπαθεί να λειτουργήση μέσα τους, να ζητήση, να βρή και να μην παραδοθεί. Η προσφορά ενός πίνακα ή ενός βιβλίου στον κόσμο, είναι μέρος από τη διαδικασία της έρευνας...

(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από τον πρόλογο σελ. 14 του βιβλίου "Έρωτος Φύσις" του π. Φιλόθεου Φάρου, 22η έκδοση, εκδ. ΑΡΜΟΣ)


Κοινώς, η λύση ενός προβλήματος είναι ο ίδιος ο προβληματισμός...

72 χρόνια παρά 1 μήνας...

Βλέποντας τις τελευταίες ημέρες όλα αυτά που συμβαίνουν, ακούγοντας τον καθένα να αναλύει με τον δικό του τρόπο την περιρρέουσα κατάσταση του κόσμου, νοιώθω πραγματικά τόσο άδειος σαν άνθρωπος...  Και ο βασικός λόγος δεν είναι ότι όλα αυτά που βλέπουμε είναι πρωτόφαντα και πρωτάκουστα, αλλά κυρίως γιατί όλα αυτά που συμβαίνουν... έχουν συμβεί ξανά και ξανά στο μακραίωνο παρελθόν του ανθρώπινου είδους και αυτό το κακό δεν λέει να κοπάσει... Με θλίβουν δηλαδή, όχι αυτά που συμβαίνουν (πλέον τίποτα δεν με σοκάρει), αλλά όλα αυτά που ξανα-συμβαίνουν και επαναλαμβάνονται ακατάπαυστα, αποδεικνύοντας ότι πραγματικά "...θέλει δουλειά πολλή και θέλει νεκροί χιλιάδες να 'ναι στους τροχούς, [μα κυρίως] θέλει και οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους, για να γυρίσει ο ήλιος...].

Για να σας αποδείξω τι εννοώ, μια φευγαλέα ματιά στην τραγική Ιστορία του ανθρώπου, αρκεί:

Δείτε το παρακάτω βίντεο από το Παρίσι στις 13/11/2015. Δώστε ιδιαίτερη έμφαση στις σκηνές που διαδραματίζονται μεταξύ του 0' 41'' και 0' 51''...

Δείτε τώρα, την παρακάτω ανάγλυφη αναπαράσταση του δράματος των Καλαβρύτων μετά το ολοκαύτωμα του χωριού στις 13/12/1943 (72 χρόνια παρά 1 μήνα ακριβώς πριν). 

Αλήθεια, εσείς βλέπετε καμία αλλαγή των δυο στιγμιότυπων της Ιστορίας...;

Η ψυχοσύνθεσή μου τις τελευταίες μέρες, νομίζω δεν μπορεί να χαρακτηριστεί καθόλου από τη λέξη "σύνθεση" αλλά μάλλον από τη λέξη "αποσύνθεση"... Και η αποσύνθεση στη Φύση και στη Βιολογία, είναι συνδεδεμένη με την αποξήρανση, τη φθορά, το ξεζούμισμα, την απομύζηση, την αφυδάτωση, εννοώντας ότι το πιο βασικό συστατικό (συνθετικό) της ζωής, το νερό, σιγά σιγά χάνεται... Χωρίς νερό όμως, δεν υπάρχει σύνθεση, δεν υπάρχει καν θέση, υπάρχει μόνο απο-σύνθεση και από-θεση (με την έννοια ότι κάτι στερεοποιείται, παγιώνεται και τελικά... παγώνεται και κατά συνέπεια παγώνει...).

Δεν βρήκα κάτι πιο αντιπροσωπευτικό λοιπόν, για να περιγράψω την ψυχο-απο-σύνθεσή μου το τελευταίο διάστημα, εκτός από το παρακάτω φοβερό ποίημα του Μιχάλη Κατσαρού:

Θα σας περιμένω

Θὰ σᾶς περιμένω μέχρι τὰ φοβερὰ μεσάνυχτα ἀδιάφορος- 

Δὲν ἔχω πιὰ τί ἄλλο νὰ πιστοποιήσω. 

Οἱ φύλακες κακεντρεχεῖς παραμονεύουν τὸ τέλος μου 

ἀνάμεσα σὲ θρυμματισμένα πουκάμισα καὶ λεγεῶνες. 

Θὰ περιμένω τὴ νύχτα σας ἀδιάφορος 

χαμογελώντας μὲ ψυχρότητα γιὰ τὶς ἔνδοξες μέρες. 

Πίσω ἀπὸ τὸ χάρτινο κῆπο σας 

πίσω ἀπὸ τὸ χάρτινο πρόσωπό σας 

ἐγὼ θὰ ξαφνιάζω τὰ πλήθη 

ὁ ἄνεμος δικός μου 

μάταιοι θόρυβοι καὶ τυμπανοκρουσίες ἐπίσημες 

μάταιοι λόγοι. 

Μὴν ἀμελήσετε. 

Πάρτε μαζί σας νερό. 

Τὸ μέλλον μας θὰ ἔχει πολὺ ξηρασία.

Αγαπητοί μου, θα σας περιμένω να σας δω στα επόμενα 72 χρόνια παρά 1 μήνα ακριβώς, ποια θα είναι η εικόνα μας...

So sad...

Δυο αποσπάσματα από μια συνέντευξη του πατέρα Φιλόθεου, που μου κοινοποιήθηκε από τον αδερφό Νίκο... (τον οποίο ευχαριστώ θερμά):

"Ο άνθρωπος που ζει μόνος-που η ανάγκη του ν’ αγαπήσει και ν’ αγαπηθεί δεν καλύπτεται-βιώνει μια ανυπόφορη οδύνη από την οποία αναπόφευκτα θα ζητήσει μια απόδραση. Ναρκωτικά, πολιτική, θρησκεία, ταχύτητα, επιστήμη, δεν έχει σημασία το μέσο αποδράσεως. Ο νέος άνθρωπος μεγαλώνει ευνουχισμένος σπίτι του, με την ψευδαίσθηση ότι είναι το κέντρο του κόσμου, κι έτσι όταν κάποια στιγμή στην εφηβεία βγαίνει στον κόσμο, τα χάνει. Πως μπορεί αυτός ο άνθρωπος να μη ζητήσει απόδραση από την ανυπόφορη οδύνη του, όταν διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να ζήσει με τον τρόπο που του έχουν μάθει; Θα πρέπει να τον αλλάξει, αλλά δεν ξέρει πως. Τι να κάνει; Υποφέρει. Αν δεν αλλάξει ο πολιτισμός μας, καήκαμε." 

"Ένας μεγάλος άγιος λέει: «Αυτός που έχει φτάσει σε υψηλό επίπεδο πνευματικής ανάπτυξης, βλέπει όλους τους ανθρώπους σαν αγίους». Επειδή δεν έχει την ανάγκη της αυτοδικαιώσεως, όταν βλέπει τον άλλον να κάνει κακό, αναρωτιέται γιατί το κάνει, και τελικά φτάνει στο σημείο να τον συμπονά για το κακό που έκανε. Το άλλοθι το ζητάει ο άνθρωπος όταν θέλει να εμφανίζεται τέλειος."


Την ώρα που διάβαζα την συνέντευξή του, το ραδιόφωνο έπαιζε -εντελώς τυχαία;- το παρακάτω αγαπημένο τραγουδάκι, το οποίο ήταν η καλύτερη επένδυση στην ψυχορραγούσα διάθεσή μου...

"So Sad"

Marianne Faithfull

When form fails to follow function

Στην καρδιακή ανεπάρκεια ένα ερώτημα των τελευταίων ετών -ίσως το πιο σπουδαίο και πιο βαθύ- είναι αυτό που προσπαθεί να εξηγήσει τη διαφορά μεταξύ της καρδιακής ανεπάρκειας με επηρεασμένο κλάσμα εξώθησης και με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης και πώς η φυσιολογική καρδιά άλλοτε εκτρέπεται προς τη μια και άλλοτε προς την άλλη -εξίσου σοβαρή και στις δυο περιπτώσεις- κατάσταση.

Διάβασα ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε πριν περίπου 10 μέρες, σχετικό με το ερώτημα αυτό, το οποίο ξεκινούσε με την εξής αναφορά:

"It is the pervading law of all things organic and inorganic, of all things physical and metaphysical, of all things hyman and all things superhuman, of all true manifestations of the head, of the heart, of the soul... that form ever follows function. This is the law."

(L.H. Sullivan, 1896)


Και πάνω σε αυτή τη θέση προσπαθεί το άρθρο να εξηγήσει το πώς οι διαφορετικές ανάγκες της καρδιάς, οδηγούν σε άλλοτε άλλη λειτουργία, η οποία τελικά προκαλεί και μια διαφορετική δομή (άλλοτε δηλαδή διατηρώντας το κλάσμα εξώθησης -αυτό δηλαδή που θεωρείται ως η εξωθητική ικανότητα της καρδιάς- και άλλοτε επιδεινώνοντάς το).

Συμπέρασμα: ανάλογα με τις ανάγκες προσαρμόζεται (και ακολουθεί) και η δομή του οργάνου.


Στο μυαλό μου όμως το διχασμένο, (διχασμένο γιατί κινείται συνεχώς, πότε παράλληλα και πότε διασταυρούμενα, στους χώρους της Ιατρικής και της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας), αμέσως αντιλαμβάνεται ότι αυτό το ερώτημα το έχει ξανασυναντήσει. Είναι εκείνη η ολόκληρη κουβέντα στις κοινωνικές θεωρίες που άλλοτε πιάνει το θέμα από την μια του όψη (παρόμοια με αυτή του ιατρικού άρθρου) και μιλούν για λειτουργισμό,  άλλοτε πιάνει το θέμα από την άλλη του όψη και μιλά για δομισμό,  και άλλοτε βλέπει το θέμα από κοινού, αντικρίζει δηλαδή και τις δυο όψεις του νομίσματος ως σύνολο και έτσι γίνεται λόγος για δομολειτουργισμό.

Συμπέρασμα: ανάλογα με τις ανάγκες του παρατηρητή δίδεται και η απάντηση τού ποιο προηγείται ποιού! Δηλαδή, αν πρώτα η δομή διαμορφώνει τη λειτουργία ή αν η λειτουργία διαμορφώνει τη δομή.


Για να γίνω λίγο πιο σαφής. Δεν μπορώ εύκολα να δεχτώ ότι η λειτουργία και μόνο αυτή, διαμορφώνει τη δομή, είτε μιλάμε για τη δομή του οργανισμού είτε ολόκληρης της κοινωνίας. Διότι, αν το δεχτώ, σημαίνει ότι κάθε βλακεία που μας πλασάρουν σαν ανάγκη και άρα σαν λειτουργία, αυτό θα περνά άκριτα και θα δομή το είναι μας. Παραδείγματα άπειρα. Δυο μόνο σταχυολογώ από τη σημερινή ειδησεογραφία: το πρώτο είναι το κάλεσμα του ΣΥΡΙΖΑ στην αυριανή απεργία, εναντίον του... ΣΥΡΙΖΑ!!! Και το δεύτερο είναι το κοκάλωμα των Τούρκων πολιτών στην υπενθύμιση του θανάτου του ευεργέτη τους, ο οποίος για κάποιους άλλους μπορεί να ήταν και ο μεγαλύτερος φονεύς... Αν πιστέψουμε δηλαδή ότι η λειτουργία καθοδηγεί τη δομή, τότε αυτοί που καθορίζουν τα πάντα, που λύνουν και δένουν, που εξουσιάζουν και καθορίζουν τις ανάγκες μας, δεν θα καθαιρεθούν ποτέ από τη θέση τους, διότι πολύ απλά, η ίδια η δομή της κοινωνίας δεν θα αλλάζει ποτέ, αφού με αυτό το σκεπτικό καταδικάζεται να ακολουθεί πιστά και εσαεί τη λειτουργία. Αυτό το σκεπτικό, βέβαια, έχει μέχρι και σήμερα ακόμα, ως βασικό της υποστηρικτή, τη θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου (και του Λαμάρκ εδώ που τα λέμε ίδια απάντηση έδινε στο συγκεκριμένο ερώτημα, καθώς προέκρινε την αξία της λειτουργικότητας ως προς αυτήν της δομής), καθώς μια ιδιότητα που εξυπηρετεί καλύτερα μια ανάγκη και είναι πιο λειτουργική και πιο αποτελεσματική σε ένα συγκεκριμένο περιβαλλοντικό πλαίσιο, αποκτά προβάδισμα, ενισχύεται, και τελικά επικρατεί.

Αν πάρουμε όμως, τώρα αντίστροφα το πρόβλημα, θα διαπιστώσουμε ότι ανάλογα με τη δομή ενός οργάνου ή μιας κοινωνίας, επιτρέπεται να αντιλαμβάνεται μέχρι ενός ορίου τα πράγματα, άρα να λειτουργεί ανάλογα με το είδος της δόμησης του νοητικού του συστήματος. Κοινώς, επειδή η δομή μιας κοινωνίας είναι η τάδε ή η δείνα, επιτρέπεται να δέχεται μια συγκεκριμένης έντασης διαφορετικότητα. Επειδή, η ο νους μας είναι έτσι δομημένος, επιτρέπει να αντιλαμβανόμαστε και να λειτουργούμε μέσα σε τρεις και όχι σε τέσσερις (ή όσες άλλες τελικά υπάρχουν) διαστάσεις. Επειδή, η καρδιά δομήθηκε όπως δομήθηκε, αντιδρά με τον συγκεκριμένο τρόπο στα διαφορετικά ερεθίσματα. Αν συνεπώς είχαμε μια διαφορετικά δομημένη καρδιά και όχι αυτή που έχουμε τώρα με τη συγκεκριμένη διάταξη των μυικών ινών, ποιο θα ήταν το τελικό αποτέλεσμα στην επίδραση των διαφορετικών φορτίσεών της; Και σε αυτό το σημείο, έρχεται η δεύτερη ανάγνωση της θεωρίας της εξέλιξης του Δαρβίνου, κατά την οποία δεν είναι η λειτουργία εκείνη που καθοδηγεί τα πάντα, αλλά ένα συγκεκριμένο δομικό χαρακτηριστικό, το οποίο μέσα σε συγκεκριμένο περιβάλλον προκαλεί μια αύξηση της λειτουργικότητας -και άρα προσαρμοστικότητας- άρα δημιουργεί ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, άρα λειτουργεί τελικά ανατροφοδοτικά για να επιβιώσει και να διαχυθεί αυτό το δομικό χαρακτηριστικό. Με απλά λόγια: η δομή πάλι προηγείται, απλά ενισχύεται από τη λειτουργία.

Συμπέρασμα: ανάλογα με τη δομή, μέσα σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον, έπεται η λειτουργία.

Αν όμως, δεχτούμε αυτό το τελευταίο συμπέρασμα ως το εγγύτερο προς την αλήθεια, ανακύπτει πληθώρα άλλων ερωτημάτων και αδιευκρίνιστων προβληματισμών, όπως το ποιος καθορίζει τη δομή, το αν υπάρχει κοινή δομή σε ένα σύνολο οργανικό ή το πώς διαφαίνονται τα όρια της διαφορετικότητας στα όργανα ενός ολόκληρου οργανισμού (βιολογικού ή κοινωνικού)...  Επίσης, πώς μια διαφορετική δομή μπορεί να επηρεάσει ολόκληρο το περιβάλλον ώστε να δημιουργήσει τέτοιες συνθήκες για να την ανατροφοδοτήσουν και αυτή να επιβιώσει και να διαχυθεί;

Και για να το πούμε ακόμα πιο απλά, για να μην σας μπερδεύω: πώς μπορεί το καλό και το υγιές -αν υπάρχει ως δομικό στοιχείο και ως αλήθεια- να παραμείνει καλό και υγιές, να ενισχυθεί και να αντροφοδοτηθεί σε ένα οργανικό σύνολο; Πώς μπορεί κάποιος κακός να γίνει καλός, κάποιος κλέφτης να γίνει άγιος, κάποιος αρνητής να γίνει ακολουθητής; Πώς μπορεί μια δομική Ηθική (είτε δεχτούμε τη Σωκρατικό Ηθική του "ουδείς εκών κακός", είτε την Καντιανή Ηθική η οποία προστάζει: "πράττε μόνο βάσει εκείνης της αρχής, δια της οποίας μπορείς ταυτόχρονα να επιθυμείς να καταστεί αυτή καθολικός νόμος") να δομήσει το Είναι του Έτερου Ανθρώπου;

Και για να το θέσω το ερώτημα ακόμα πιο απλά: η Επιγενετική, ισχυρίζεται ότι με διάφορες αλλαγές που γίνονται στο περιβάλλον και έχουν ως αποτέλεσμα την τροποποίηση της χημικής δομής (έστω και σε ελάχιστες λεπτομέρειές της) των γονιδίων, επηρεάζεται η έκφραση των γονιδίων και άρα και η λειτουργία του κυττάρου ή του οργανισμού εν συνόλω. Δηλαδή, λέει η Επιγενετική, ότι η λειτουργία επηρεάζει τη δομή η οποία με τη σειρά της επηρεάζει εκ νέου τη λειτουργία. Και αναρωτιέμαι: το πόσο δεκτική είναι η δομή (των γονιδίων εν προκειμένω) σε νέες αλλαγές από τί καθορίζεται...; Και αυτό νομίζω είναι το πιο καίριο ερώτημα των ημερών μας...

Καλή απεργία αύριο, σε όλους αυτούς τους άνεργους που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ, και απεργούν!

Υ.Γ.: Τελικά, το πιο μακρινό αντικείμενο του ηλιακού μας συστήματος, φαίνεται να είναι η... κοινή λογική! 

Άδειος

Δεν ξέρω αν, το να "πληρώνεσαι" από τη δουλειά σου, σημαίνει να νιώθεις "γεμάτος" και πλήρης καθώς γυρίζεις σπίτι σου μετά από κάθε βάρδια... 

Εγώ πάντως, ξέρω ότι νιώθω παντελώς άδειος... τόσο στην τσέπη όσο και στη ψυχή... καθώς γυρνάω σπίτι, όλες τις μέρες και όλα τα βράδια...

To a better life...

"Το Ταξίδι"

"Μαύρη Κλωστή Δεμένη"
Στίχοι: Στέλλα Δενδηλιάρη
Μουσική: Γιάννης Ιωάννου
Ερμηνεία: Καλλιόπη Βέτα

They are just ordinary people, like me and you...