Παραμύθιον!

Στην προηγούμενη ανάρτηση μιλήσαμε για θεριά και δράκοντες, για σύμβολα μιας άλλης διάστασης, για έννοιες εξωπραγματικές.

Χτες, έτυχε να βρεθώ σε μια ομιλία σχετικά με την ψυχολογία των παραμυθιών και την ιδιαίτερη σχέση που δημιουργούν στους παραμυθιασμένους (η λέξη με παραπέμπει σε κάτι σχετικό με "σεληνιασμένους"). Ειπώθηκαν αρκετά, και ειδικότερα από τις γυναίκες που ήταν η συντριπτική πλειοψηφία του ακροατηρίου  (από τους περίπου 150 παρευρισκόμενους, μέτρησα μόνο 4 αρσενικούς, μαζί με εμένα...). Ανέλυαν και ξανα-ανέλυαν αυτές οι γυναίκες... Νομίζω το 'χουν το θέμα με τα παραμύθια, αλλά δεν ξέρω αν είναι επειδή ξέρουν να λένε πολλά ή επειδή ακούν πολλά (από τους άντρες!). Όπως και να έχει, το θέμα ανάμεσα στα τόσα που ακούστηκαν, σχετικά και άσχετα, βαθυστόχαστα ή άκυρα, ένα μου έκανε μεγάλη εντύπωση που δεν το γνώριζα:


"Το παραμύθι, σχετίζεται ετυμολογικά με την παραμυθία, που σημαίνει παρηγοριά."


Τι άλλο θα μπορούσε να είναι ένα παραμύθι, αν όχι παρηγοριά στην νέα τρυφερή ψυχούλα που μόλις βγαίνει έξω στο κρύο που μαίνεται η βροχή και η βαροχειμωνιά, που γνωρίζει τα πρώτα έντονα σημάδια της φθοράς και του τέλους; Αυτό το τέλος των παραμυθιών... Πάντα ευτυχισμένο. Και ζήσαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα... Μόνο που δεν λέει το σημαντικότερο: αυτό το τέλος είναι μια νέα αρχή. Η δική μας αρχή, η δική μας νέα, δύσκολη αρχή. Η αρχή των νέων παιδιών, των νέων ψυχών, των νέων ανθρώπων, που για να στεριώσουν πρέπει να έχουν γερές ρίζες, όπως αυτή των παραμυθιών...

"Τραγουδάκι"

Στίχοι, Μουσική: Ευτύχης Ζαρμπ

Ερμηνεία: Θ. Μικρούτσικος & παιδική χορωδία Λαυρίου

"κι αν σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές, είναι γιατί τ' ακούς γλυκύτερα...

κι η φρίκη δεν κουβεντιάζεται, γιατί είναι ζωντανή...

γιατί είναι αμίλητη... και προχωράει.

Στάζει την μέρα, στάζει στον ύπνο...

μνησιπήμων πόνος !..."

Γ. Σεφέρης (Τελευταίος Σταθμός)

Είσαι θεριό και δράκοντας...

Τυχαίνει χτες να βρεθώ σε ένα δημοτικό σχολείο της περιοχής για μια ομιλία στα πλαίσια αγωγής υγείας. Η ομιλία θα γινόταν σε ένα μικρό αμφιθεατράκι. Χτυπά το κουδουνάκι και αρχίζουν να μαζεύονται οι μικροί μπόμπιρες, ανά τάξη. Πρώτα η Α', μετά η Β', η Γ' και τέλος η Δ' η οποία έκανε κάτι που με ξάφνιασε ευχάριστα. Καθώς έμπαιναν οι μαθητές στο χώρο με γερό βηματισμό, φώναζαν δυνατά ένα εκκωφαντικό σύνθημα και γελούσαν:

"Θέλουμε γυμναστική, θέλουμε γυμναστική!"

Σκέφτηκα χαμογελαστά: "οι επαναστάτες του αύριο - μακάρι!" και μετά από λίγο η ομιλία μου ξεκίνησε.

Κάπου στη μέση, λόγω ψιθυρισμάτων και φασαρίας, βλέπετε τα μικρά δεν αντέχουν και πάρα πολύ, παίρνει το μικρόφωνο ο διευθυντής του δημοτικού, ο οποίος ήταν ένας τύπος δυο μέτρα ψηλός με ανάλογου μήκους τσιγκελωτό μουστάκι, και με απότομο ύφος κράζει προς πάσα κατεύθυνση:

"Σταματήστε αμέσως γιατί θα σας τσακίσω όλους!"

Παγώσαμε όλοι. Δεν έπεφτε καρφίτσα στο πάτωμα για λίγα δευτερόλεπτα. Και αυτό, γιατί όλες οι καρφίτσες είχαν πέσει θαρρείς, μέσα στο μυαλό μου και με τσιμπούσαν όπως ένα μπουλούκι από μέλισσες...

Σκέφτηκα πικρά: "οι φασίστες του σήμερα - που να πάρει ο διάλος!" και μετά σταμάτησα την ομιλία μου.

Α, ρε Φουκώ, αυτές οι δομές της τιμωρίας, πόσο βαθιά εισχωρούν μέσα μας και από ποια τρυφερή ηλικία; Γιατί να μπαίνουμε στη λογική της τιμωρίας όταν υπάρχει και αυτή του σεβασμού με εφαλτήριο αυτή του αυτοσεβασμού; Μήπως είναι τα πρώτα σπέρματα φασισμού αυτή η εξουσιαστική επιβολή τιμωρίας; Μήπως το παιχνίδι του δίκαιου και άδικου -όπως το επιβάλλουν οι εκάστοτε αρχές, μουστακοφόρες ή άνευ μουστακοχαρτοφυλακίου- προκαθορίζει τον τρόπο σκέψης των επόμενων γενεών; Ακόμα και η ίδια η λέξη προδικάζει: λέμε η Α' τάξη, η Β' τάξη. Για φανταστείτε να λέγαμε η Α' αταξία, η Β' αταξία...

Με αυτές τις σκέψεις έφτασε το βράδυ και παρακολούθησα ένα ντοκιμαντέρ του Στέλιου Κούλογλου, με τον ίδιο τον Κούλογλου παρόντα στο χώρο της εκδήλωσης εδώ στην Καστοριά. Η ταινία του ήταν σχετική με το φασισμό, την άνοδο της Χρυσής Αυγής και τα μαρτυρικά χωριά Δίστομο, Καλάβρυτα, Χορτιάτης. Μην τη χάσετε αν τύχει και ακούσετε για αυτήν. Μόνο που θα χρειαστείτε ένα δεύτερο άτομο μαζί, για να ακουμπήσετε στον ώμο του και να κλάψετε...

Ακολούθησε συζήτηση. Γύρω φυσικά από το φασισμό. Το φασισμό στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, το φασισμό στην ανθρώπινη σκέψη.

Θυμήθηκα τα μικρά παιδάκια το πρωί που φώναζαν "θέλουμε γυμναστική" και σκέφτηκα ότι αυτό το σύνθημα θα μπορούσε να ερμηνευτεί από πολλές παρατάξεις και ως "θέλουμε γυμναστική πολιτική", παραχωρώντας τους έτσι το δικαίωμα για υποδούλωση και διαστρέβλωση της πραγματικότητας, για προπαγάνδα και χρησιμοποίηση των υγιών δυνάμεων της νέας γενιάς για παθολογικούς σκοπούς. Κάτι τέτοιο δεν έκανε και ο Χίτλερ; Δεν πήρε όλη τη νέα γενιά και τους έκανε -μέσα από σκληρή γυμναστική σώματος και πνεύματος- μηχανές θανάτου; Κάτι τέτοιο δεν κάνει και η Χρυσή Αυγή; Δεν παίρνει αθώους, μέχρι αποβλάκωσης, νέους, και τους κάνει γυμναστική σώματος και πνεύματος, έχοντας ως κινητήριο καρότο μπροστά από τη ζωώδη τους σκέψη τον τίτλο του ήρωα και του πατριώτη, καταλήγοντας τελικά από αθώους να τους κάνει ένοχους και να βάφουν τα χέρια τους με αίμα; Κάτι τέτοιο δεν κάνει και η επίσημη πολιτική ηγεσία ενός κράτους, κάθε κράτους, που σύμφωνα με τον Βέμπερ είναι το μονοπώλιο της νόμιμης βίας; Δεν παίρνει τις νέες γενιές και μέσα από τους θεσμούς του σχολείου (που διδάσκουν διαστρεβλωμένη ιστορία) ή της εκκλησίας (που διδάσκει παθιασμένη αδιαλλαξία), ή ακόμα και μέσα από τους θεσμούς των Μέσων Μαζικής Εξημέρωσης (που συνεχώς βομβαρδίζουν μέχρι να πέσει νεκρός και ο τελευταίος νευρώνας), δεν προσπαθεί να κάνει γυμναστική (παράλυτου) σώματος και (λοβοτομημένου) πνεύματος, ώστε να ελέγχει εύκολα κάθε πολίτη;


Φεύγοντας από την εκδήλωση σκέφτηκα χαμογελώντας πικρά: "έχουμε ακόμα πολλά να κάνουμε απέναντι στο Φασισμό μας, αυτό το φίδι που μας τρώγει τα σωθικά.."

"Δράκοντας"

Στίχοι, Μουσική, Ερμηνεία:

Δημήτρης Υφαντής

"δεν είσαι κι όσα σ' έμαθαν οι άλλοι να νομίζεις,

πως τάχα το 'χει η μοίρα σου να σέρνεις την κοιλιά σου

είσαι θεριό και δράκοντας και άπλωσε τα φτερά σου..."

Η αδιαμαρτύρητη συνέπεια στις αυταπάτες του.

Ένας Ρώσος συγγραφέας, ο Ζαχάρ Πιρλέπιν, έγραφε πρόσφατα:

"Το κύριο προσόν του (ρώσου) διανοούμενου είναι η ηθική και αδιαμαρτύρητη συνέπεια στις αυταπάτες του. Μόνο τότε ο διανοούμενος μπορεί να χρησιμεύσει ως θερμόμετρο, με το οποίο μετράς τη θερμοκρασία και την κατάσταση της κοινωνίας. Και είναι η μοναδική περίπτωση στην ιατρική, όπου το θερμόμετρο έχει θεραπευτικές ιδιότητες."

Και συνεχίζει πιο μετά, ο Πιρλέπιν:

"Μετά από τον Ραντίσεφ η Ρωσία απέκτησε ακόμα έναν υποδειγματικό διανοούμενο, τον Τσέχοφ. Ο πρώτος δημοσίευσε το Ταξίδι του το 1790. Ο Τσέχοφ πραγματοποίησε το δικό του, ακριβώς 100 χρόνια μετά, όταν το 1890 για κάποιο λόγο πήγε αιφνιδίως στη Σαχαλίνη, όπου σκότωσε την υγεία του, απογράφοντας, ποιος ξέρει για ποιον, τον πληθυσμό του νησιού."

Η Σαχαλίνη, αυτός ο απόμακρος τόπος, μοιάζει σαν τον κακό κρυφό απόμακρο εαυτό μας, που επειδή ακριβώς είναι τόσο μακρινός, έχουμε την αίσθηση ότι δεν μας αφορά... Και όμως, είναι εκεί και μας κοιτά σκυφτά.

Ο Τσέχοφ, ο ιατρός Τσέχοφ, με το ταξίδι του αυτό, μου απέδειξε, κάτι που είχα τη διαίσθηση μέσα από τα βιβλία του ότι ισχύει: ότι είναι και ένας μεγάλος ανθρωπολόγος. Ένας ανθρωπολόγος, που πήγε να κάνει επιτόπια έρευνα στη άλλη άκρη της Ρωσίας. Ίσως πήγε να κάνει και μια επιτόπια έρευνα (στο άλλο άκρο) του εαυτού του, καθώς,

"πιθανόν, το ταξίδι στη Σαχαλίνη να ήταν η τελευταία προσπάθεια του Τσέχοφ «να τα βρει» με την «επίσημη σύζυγό του», την ιατρική, με την επιστήμη τέλος πάντων, και να αραιώσει τις «συνευρέσεις» με την «ερωμένη», τη λογοτεχνία. Όλο το εγχείρημα ξεκίνησε κάπως έτσι: να απογράψει τον εκεί πληθυσμό και να καταγράψει τις συνθήκες διαβίωσης από υγειονομική άποψη. «Θέλω να γράψω 100-200 σελίδες και να ξεπληρώσω μ' αυτές ό,τι χρωστάω στην ιατρική, της οποίας της φέρθηκα σαν γουρούνι...»"


Ιατρός, ανθρωπολόγος (και ας μην υπήρχε τότε ανθρωπολογία), λογοτέχνης, διανοούμενος, ταξιδευτής... Τι απ' όλ' αυτά; 

Νομίζω, κάτι που τα συνταιριάζει και τα περιέχει όλα: 

ένας κοινωνικός επαναστάτης.

"Όταν ο ρώσος συγγραφέας επέστρεψε από αυτό το «νησί της κόλασης», άσκησε πιέσεις στην κυβέρνηση για μεταρρυθμίσεις στις φυλακές. Δεν κατάφερε πολλά και περιέγραψε το μη ικανοποιητικό αποτέλεσμα της παρέμβασής του με τη φράση «τα πάντα είναι σαχαλινοποιημένα». Η εικόνα που αντανακλά με ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια τι σκεφτόταν για τη Σαχαλίνη, περιέχεται στην επιστολή που έστειλε προς τον εκδότη του, Αλεξέι Σουβόριν: «Οταν ζούσα στη Σαχαλίνη, είχα απλώς μια πικρή γεύση μέσα μου. Τώρα ξέρω ότι ήταν η απόλυτη κόλαση»."


Ένας κοινωνικός επαναστάτης, απέναντι σε όλα εκείνα τα (σ)αχαλινοποιημένα τέρατα που σκορπούν τρόμο και ζητούν η ανθρώπινη κοινωνία να γυρίσει σε πρωτόγονες μορφές... απέναντι σε όλα εκείνα τα τέρατα που έχουν σπάσει τους χαλινούς του διαφωτισμού, του πολιτισμού, του ανθρωπισμού, της δικαιοσύνης και της ελευθερίας...


Ένας κοινωνικός επαναστάτης, απέναντι στη μη επαναστατικότητα.

Ο Άντον Τσέχοφ. Αυτός ο σπάνιος.

Και η νήσος Σαχαλίνη. Αυτή η συνήθης.

Το φακελάκι: πράξη ανήθικη και παράνομη;

Θέλα να επανέλθω σε ένα θέμα που πρόσφατα είχα αναφερθεί, αυτή τη φορά με περισσότερες λεπτομέρειες και περισσότερη ανθρωπολογική ματιά, μήπως και κατορθώσω έτσι να αποδώσω περισσότερο βάθος στην ανάλυσή μου.

Το «φακελάκι» όσο και αν θεωρούμε ότι ενδημεί στα στενά πλαίσια της Ιατρικής καθημερινότητας, κατά βάση είναι ένα τεράστιο ανθρωπολογικό ζήτημα, καθώς αντικατοπτρίζει ένα σύστημα διακίνησης και ανταλλαγής «αγαθών» στις ζωές (αλλά και για τις ζωές) των ανθρώπων, εκπεφρασμένο με τους όρους του κλασσικού «δώρου» που μας εισήγαγε ο Μάρσελ Μως. Έχει σημασία, να αποτυπωθούν τα χαρακτηριστικά της έννοιας «φακελάκι» διαχρονικά για να αντιληφθούμε ακριβώς την ιδιαίτερη θέση στην κοινωνική πρακτική που κατά καιρούς έχει λάβει, καθώς και τις μεταλλάξεις του από κοινωνία σε κοινωνία, αποδεικνύοντας ότι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του όρου επιδέχονται πολλαπλές ερμηνείες και προσεγγίσεις. 

Αρχίζοντας από τη σημερινή μας εποχή, το «φακελάκι» θεωρείται κάτι το επονείδιστο, μια πράξη ανήθικη και παράνομη, μια πράξη κατακριτέα. Παρ’ όλα αυτά είναι μια πράξη καθημερινή. Πώς συνταιριάζουν αυτές οι δυο -φαινομενικά αντιθετικές- τάσεις; Πώς κάτι τόσο στιγματισμένο, παραμένει κάτι τόσο συνηθισμένο; Πού στηρίζεται η επιβίωση αυτής της συμπεριφοράς και πώς εξηγείται η αντιφατικότητα μεταξύ του κοινωνικού πλαισίου που κατακρίνει μια τέτοια ανήθικη πράξη και του περιεχομένου εντός του πλαισίου που εγκρίνει μια τέτοια -λίγο έως πολύ- αναμενόμενη πράξη;

Ίσως, εδώ αξίζει να κάνουμε μια αναφορά στο παρελθόν, για να διαφωτίσουμε παλαιότερες κοινωνικές συνήθειες. Στα χρόνια των παππούδων μας, ο ρόλος του ιατρού ήταν κατά βάση ρόλος ιδιώτη-ιατρού, τον οποίο καλούσε κάποιος σπίτι και τον πλήρωνε με χρήματα ή σε «είδος». Δεν υπήρχαν οι μεγάλες νοσοκομειακές μονάδες, και οι λίγες που υπήρχαν δεν ήταν ευρύτατα ανεπτυγμένες, παρά μόνο εντοπίζονταν στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ο ρόλος του ιατρού λοιπόν, ήταν βασικότατος για τη λειτουργία μιας μικρής κοινωνικής ομάδας, και για αυτό έχει παραμείνει στη συνείδηση πολλών γηραιότερων η τριάδα του Δημάρχου, του Παπά και του Ιατρού, ως η βασική συνιστώσα σταθερότητας και συνοχής της ομαδικής συμβίωσης. Οι άνθρωποι έδιναν αυτά που μπορούσαν και οι ιατροί δέχονταν αυτά που τους πρόσφεραν. Οι ασθενείς ήξεραν ότι έπρεπε να προσφέρουν «αγαθά» στον ιατρό για να τους προσφέρει και εκείνος με τη σειρά του, το αντιλαμβανόταν ότι προσέφερε το «υπέρτατο αγαθό», δηλαδή την υγεία. Ήταν μια κοινωνικά ισορροπημένη σχέση, ηθικά αποδεκτή και νομικά κατοχυρωμένη. Άρα, το «φακελάκι» τότε, είχε λάβει άλλη μορφή, πιο διαδεδομένη, πιο πρωτογενή, καθώς η σχέση ιατρού-ασθενούς ήταν πιο άμεση. «Φακελάκι» λοιπόν, ήταν το κρέας, τα αυγά, το τυρί, η ζάχαρη και άλλα πολλά που έδιναν οι ασθενείς του χωριού σε έναν από τους άρχοντες του χωριού. Αυτό, μας θυμίζει πολλά από τους σαμάνους της Ανατολής.

Αργότερα όμως, καθώς οι αλλαγές στην πορεία της Ιστορίας, επέβαλαν την έννοια του κοινωνικού κράτους, οι υπηρεσίες υγείας διευρύνθηκαν, συστηματοποιήθηκαν, και τελικά κοινωνικοποιήθηκαν. Κατασκευάστηκαν πολλά νοσοκομεία, περιφερικά ιατρεία και πλέον ο ιατρός έγινε μέρος αυτού του συστήματος. Πιο συγκεκριμένα έγινε ο βασικός του εκπρόσωπος. Ένας εκπρόσωπος δηλαδή της κρατικής παρέμβασης στην υγεία των πολιτών. Τον ιατρό συνεπώς, τον έστελνε το κράτος μέσα από τις νέες δομές παροχής υγείας, και αφού τον έστελνε, είχε και την πλήρη ευθύνη της πληρωμής του. Αυτό είχε ένα σημαντικό αποτέλεσμα: η άμεση και πρωτογενής σχέση ασθενούς-ιατρού που υπήρχε μέχρι πριν, διευρύνθηκε, καθώς ένας νέος παράγοντας εισήλθε ανάμεσά τους, δημιουργώντας μια νέα σχέση, αυτή του ασθενούς-κράτους-ιατρού. Τώρα πια, ο ιατρός δεν ήταν ο ιατρός του χωριού που για να τον καλέσει ο ασθενής έπρεπε να του δώσει το «φακελάκι» του ως τη νόμιμη ανταμοιβή του. Τώρα πια, ο ιατρός εκπορευόταν -και για αυτό ανταμειβόταν- από ένα σύστημα υπεύθυνο για την κοινωνική υγεία. Ο ασθενής στο πρόσωπο του ιατρού έβλεπε το πρόσωπο του συστήματος δημόσιας υγείας και όχι τον άνθρωπο-ιατρό. Πάνω σε αυτή τη βάση λοιπόν, το «φακελάκι» άλλαξε μορφή και πέρασε στην παρανομία και την ανηθικότητα. Ο ιατρός, είχε το μισθό του από το κράτος, την ανταμοιβή του, άρα κάθε τι επιπλέον προσφερόμενο από τους ασθενείς, δεν είχε βάση για να δικαιολογηθεί και έτσι γινόταν αυτομάτως κάτι το «μιαρό», το μη αποδεκτό. Άλλαξε το πλαίσιο της σχέσης ανθρώπου-ιατρού, οπότε άλλαξε και η αναφορά στις μεταξύ τους συναλλαγές. Ο κανόνας, το πλαίσιο δηλαδή ανάπτυξης των σχέσεων των εμπλεκόμενων πλευρών ήταν διαφορετικό, οπότε και το σύστημα ανταλλαγής «αγαθών» και «υπηρεσιών» άλλαξε αναπόφευκτα. 

Κάπως έτσι φτάνουμε στο σήμερα, όπου εγκιβωτίζονται αναμεμειγμένες αυτές οι δυο τάσεις και συμπεριφορές η μια προερχόμενη από πολύ παλιά, η άλλη νεώτερη (και σίγουρα νεωτερικότερη), δημιουργώντας μάλιστα πολλαπλές αποχρώσεις στην ερμηνεία τους. Δεν έφτανε όμως η ήδη συνειδησιακή σύγχυση των ανθρώπων για την ηθική ερμηνεία της έννοιας «φακελάκι», ήρθε να προστεθεί και επιπλέον σύγχυση που άπτεται της νομικής ερμηνείας. Με έναν πολύ πρόσφατο νόμο του κράτους τον 4139/2013 (ΦΕΚ Α΄74) στο άρθρο 68 (περί «Παθητικής Δωροδοκίας» των δημοσίων υπαλλήλων) και συγκεκριμένα στην παρ. 3 δηλώνεται ότι: «Δεν συνιστά δωροδοκία η απλή υλική παροχή προς έκφραση ευγνωμοσύνης», και επαναφέρει το πρόβλημα στην αρχική του εκτίμηση, στην εποχή δηλαδή των... σαμάνων. Εκεί που η κοινωνία προσπαθούσε να απεγκλωβιστεί από τη μιαρή, ανήθικη και παράνομη έννοια «φακελάκι», μια τέτοια νομική μεταστροφή, επαναφέρει τις παλαιότερες συμπεριφορές στο προσκήνιο και δίνει το έναυσμα να επέλθει και ηθική μεταστροφή της κοινωνικής αυτής συμπεριφοράς. Αλλά αλήθεια, γιατί μια τέτοια αλλαγή τόσο της νομικής όσο και της ηθικής διάστασης της έννοιας «φακελάκι», μας προβληματίζει; Δεν είναι κάτι που υπήρχε έτσι και αλλιώς και στο παρελθόν; 

Και σε αυτό το σημείο, εισέρχεται η τρίτη διάσταση της χρονικής μας προσέγγισης του φαινομένου «φακελάκι», δηλαδή το πώς θα είναι στο μέλλον, δεδομένων αυτών των νέων συνθηκών αλλαγής. Το προβληματικό στην όλη ανάλυση είναι ότι γίνεται προσπάθεια να συνταιριάξουν το περιεχόμενο μιας άλλης συμπεριφοράς με το πλαίσιο μιας νεότερης εποχής. Το νέο στοιχείο σύγχυσης μάλιστα, είναι ότι μια συμπεριφορά που κατά το παρελθόν αποδεχόταν το «φακελάκι», και είχε το δικό της συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο λειτουργίας, (καθώς υπήρχαν άλλες κοινωνικές σχέσεις, άλλη ανάπτυξη δεσμών, άλλες ισορροπίες και συμβάσεις), προσπαθεί να χωρέσει στη σημερινή καπιταλιστική λογική, που είναι παγκοσμιοποιημένη και άρα απρόσωπη. Μήπως αυτό οδηγήσει σε μια απρόσκοπτη παραβίαση (με τις ευλογίες μάλιστα του επίσημου και νόμιμου προστάτη της κοινωνικής υγείας, δηλαδή του κράτους) της αυταξίας της υγείας εις βάρος του ανθρώπου-ασθενούς; 

Τα ερωτήματα είναι πολλά και οι αποχρώσεις των ερμηνειών αρκετές, τόσες ίσως, όσες και οι οπτικές γωνίες από τις οποίες προσεγγίζει κανείς το πολύπλευρο αυτό ζήτημα. Για παράδειγμα, κάποιος που έχει ως βασικό στοιχείο κοινωνικής κατασκευασμένης συμπεριφοράς την έμπρακτη και υλική ανταπόδοση ευγνωμοσύνης, θα συνεχίζει να δίνει «φακελάκι». Κάποιος που δεν μπορεί να ξεπεράσει το φόβο του απέναντι στον πιθανό θάνατο θα συνεχίζει να δίνει «φακελάκι». Κάποιος που δεν μπορεί να βρει το σθένος να αντιμετωπίσει έναν ιατρό ή ένα σύστημα που στέκονται απειλητικά απέναντί του και του δηλώνουν έμμεσα ότι ο ασθενής κινδυνεύει αν δεν προσφέρει μια ενίσχυση, θα συνεχίζει να δίνει «φακελάκι». Αλλά και από την ανάποδη πλευρά, κάποιος ιατρός που συνεχίζει να βλέπει εχθρικά αυτό το σύστημα που οφείλει εξ ορκωμοσίας να υπηρετεί, θα συνεχίζει να ζητά «φακελάκι». Κάποιος ιατρός που θα συνεχίζει να βλέπει κερδοσκοπικά και καπιταλιστικά αυτό το σύστημα που υπηρετεί, θα συνεχίζει να ζητά «φακελάκι». Υπάρχει όμως και τρίτη πλευρά: κάποιο σύστημα υγείας που συνεχίζει να αδιαφορεί για την ποιότητα εργασίας των εργαζόμενών του, κάποιο σύστημα υγείας που συνεχίζει να κακοπληρώνει και να αδιαφορεί για την -εκπαιδευτική έστω- εξέλιξη των ιατρών του, κάποιο σύστημα υγείας που επιθυμεί να οραματίζεται τη δημόσια υγεία ως επιχειρηματική αναπτυξιακή εταιρεία και που συνεχίζει να σπέρνει λογικές μη ελέγχου και μη αξιολόγησης των εργαζομένων του, τότε αυτό το σύστημα θα συνεχίζει να δημιουργεί εκείνες τις συνθήκες για να ανθίζει το «φακελάκι».

Όπως και να έχει το θέμα, όμως, πρέπει να ξεκαθαριστεί από τη σημερινή κοινωνία, ποια θέλει να είναι η κατεύθυνση αυτής της αρχέγονης σχέσης ανάμεσα στον ιατρό και τον ασθενή, ποιο σύστημα θέλει να εγκαθιδρύσει ως προστατευτικό μηχανισμό μιας τέτοιας υγιούς σχέσης και πόσο θέλει να παρεμβαίνει στη συνεχή και διαδραστική αξιολόγησή της. Το ποια σχέση ιατρού-ασθενούς θέλουμε, θα διαγράψει και το δρόμο του μέλλοντος. Μέχρι τότε, η γενικότερη και επαναλαμβανόμενη σύγχυση, (μάλιστα και με νομικά ερείσματα μερικές φορές), θα παραμένει ένα ακόμα παράδειγμα αναντιστοιχίας μεταξύ κοινωνικών συμπεριφορών-πρακτικών και πλαισίου αναφοράς. 

Τρίο

Πριν λίγες αναρτήσεις, φανερώσαμε μια επίσημη σχέση, αυτή του Έρωτα και της Ψυχής...

Σήμερα, θα αποκαλύψουμε μια άλλη σχέση του Έρωτα, μια παράνομη, μια κρυφή μα και συνάμα τόσο φανερή. Τόσο, φανερή και έκδηλη, σχεδόν μαρτυριάρα, που δεν μπορείς να τη φιμώσεις... Είναι η σχέση του Έρωτα και της Ποίησης...

Αν ο Έρωτας, μοιράζεται ανάμεσα σε δυο θηλυκά, την Ψυχή και την Ποίηση, είναι που δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αυτά. Μήπως όμως και τα δυο αυτά θηλυκά δεν είναι ίδιο  και το αυτό, καθώς Ψυχή χωρίς Ποίηση αλλά και Ποίηση χωρίς Ψυχή, δεν νοούνται...;

Ερωτικό τρίγωνο, λοιπόν, και μάλιστα τρίγωνο ισόπλευρο... Όλα του τα συστατικά ισοδύναμα. Για ποιο να μιλήσεις και ποιο να αμελήσεις... Όλα είναι εκεί. Σου φωνάζουν, σε δικάζουν, σε ζουν. Διαχρονικά.

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης σήμερα.



Μενέλαος Λουντέμης
(Από τη συλλογή "Τα αντικλείδια")

Ερωτικό κάλεσμα

Έλα κοντά μου , δεν είμαι η φωτιά.
Τις φωτιές τις σβήνουν τα ποτάμια.
Τις πνίγουν οι νεροποντές.
Τις κυνηγούν οι βοριάδες.
Δεν είμαι , δεν είμαι η φωτιά.
Έλα κοντά μου δεν είμαι άνεμος.
Τους άνεμους τους κόβουν τα βουνά.
Τους βουβαίνουν τα λιοπύρια.
Τους σαρώνουν οι κατακλυσμοί.
Δεν είμαι, δεν είμαι ο άνεμος.

Εγώ δεν είμαι παρά ένας στρατηλάτης
ένας αποσταμένος περπατητής
που ακούμπησε στη ρίζα μιας ελιάς
ν' ακούσει το τραγούδι των γρύλων.
Κι αν θέλεις, έλα να τ' ακούσουμε μαζί.


-----------------------------------------


Οδυσσέας Ελύτης
Του Αιγαίου

Ο έρωτας.
Το αρχιπέλαγος
Κι η πρώρα των αφρών του
Κι οι γλάροι των ονείρων του
Στο πιο ψηλό κατάρτι του ο ναύτης ανεμίζει
Ένα τραγούδι.

Ο έρωτας
Το τραγούδι του
Κι οι ορίζοντες του ταξιδιού του
Κι η ηχώ της νοσταλγίας του
Στον πιο βρεμένο βράχο της η αρραβωνιαστικιά
προσμένει Ένα καράβι.

Ο έρωτας
Το καράβι του
Κι η αμεριμνησιά των μελτεμιών του
Κι ο φλόκος της ελπίδας του
Στον πιο ελαφρό κυματισμό του ενα νησί λικνίζει
Τον ερχομό.


-----------------------------------------


Νίκος Εγγονόπουλος

ΠΟΙΗΜΑ ΠΟΥ ΤΟΥ ΛΕΙΠΕΙ Η ΧΑΡΑ
ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΑ ΥΠΕΡΟΧΗ
ΔΩΡΗΤΡΙΑ ΠΟΘΟΥ ΚΑΙ ΓΑΛΗΝΗΣ

Αφού το θέλεις
γυναίκα αρμονική κι ωραία
έτσι καθώς ένα βράδυ του Μάιου τοποθέτησες απλά κι ευγενικά 
μιαν άσπρη ζωντανή γαρδένια
ανάμεσα στα νεκρά λουλούδια 
μέσα στο παλιό - ιταλικό μου φαίνεται - βάζο με παραστάσεις
γαλάζιες τεράτων και χιμαιρών
έλα
πέσε στα χεριά μου
και χάρισε μου
- αφού το θέλεις -
τη θλίψη του πρασίνου βλέμματος σου
τη βαθιά πίκρα των κόκκινων χειλιών σου
τη νύχτα των μυστηρίων που είναι πλεγμένη μέσα
στα μακριά μαλλιά σου
τη σποδό του υπέροχου σώματος σου.


-----------------------------------------



Ντίνος Χριστιανόπουλος 
Ενός λεπτού σιγή

Εσείς που βρήκατε τον άνθρωπό σας 
κι έχετε ένα χέρι να σας σφίγγει τρυφερά, 
έναν ώμο ν' ακουμπάτε την πίκρα σας, 
ένα κορμί να υπερασπίζει την έξαψή σας, 
κοκκινίσατε άραγε για την τόση ευτυχία σας,
έστω και μια φορά; 

Είπατε να κρατήσετε ενός λεπτού σιγή 
Για τους απεγνωσμένους;

Η Τύχη και οι Τοίχοι...

Με αφορμή το τεράστιο επίτευγμα της Κοσμολογίας που ανέφερα στην προ-προηγούμενη ανάρτηση, αναλογίζομαι το πώς η επιστημονική κοινότητα τελικά μέσα από τη διαδικασία του "try and error" κατορθώνει να φτάσει εκεί που προσδοκά, και νοιώθω μια υπέροχη αγαλλίαση απέναντι στην τόση τυχαιότητα που μας περιβάλλει.

Βασικά, οι εμπλεκόμενοι της μάχης ξετυλίγονται ακριβώς μπροστά μας, μέσα σε αυτή την ίδια τη φράση: 

η τυχαιότητα που μας περιβάλλει...

από τη μια η τύχη,

από την άλλη οι τοίχοι εκείνοι, μέσα στους οποίους εγκιβωτίζουμε την τύχη...

Δεν είναι άλλοι από τους τοίχους της λογικής μας, της τετράγωνης λογικής μας, της διαφωτισμένης λογικής μας. Που στριμώχνει σε κουτάκια την κυρα-Τύχη και αυτή ακολουθώντας το γνωστό της μοτίβο "the random walk of the molecules" δεν μπορεί παρά να χτυπηθεί αλύπητα σαν το χταπόδι από τοίχο σε τοίχο, και τελικά να μαρτυρήσει... τα μεγάλα μυστικά της. 

Μετά από τόση τυχαία περιπλάνηση, αλλά σε τόσο μικρό χώρο όσο η τετράγωνη λογική του ανθρώπινου μυαλού, δεν μπορεί παρά να πέσει πάνω ακριβώς στη λύση του προβλήματος η κυρά-Τύχη... Το μεγαλύτερο προτέρημά της, αυτό ότι μπορεί να βρεθεί οπουδήποτε, να προκαλέσει οτιδήποτε και οποτεδήποτε, γίνεται το μεγαλύτερο μειονέκτημά της, όταν εγκλωβίζεται στο ασήμαντο και πολύ μικρό τετράγωνο λογικό κουτί του μικρού ανθρώπου... Και αντίστροφα: το μειονέκτημα του ανθρώπου, που είναι το μικρό του το μυαλό, γίνεται το μεγαλύτερό του πλεονέκτημα, όταν πάει να συλλάβει και να χωρέσει το αδάμαστο τέρας της Τύχης...

Πόσα περίεργα παιχνίδια παίζει η Τύχη ε;; Τόσο περίεργα, που είμαι σίγουρος πως ούτε η ίδια δεν υπολόγιζε... Φαίνεται, την ιστορία του τεράστιου Γολιάθ και του ασήμαντου Δαϋίδ, ίσως δεν την είχε ακούσει...

Μόνα Λίζα

Μόνα παιδιά, 

αναζητούν το δρόμο μόνα τους...

Συναντούν όμως κάποια άλλα παιδιά 

και δεν είναι πλέον μόνα τους...

Μόνα παιδιά, 

μόνα δακρύζουν...

Συναντούν όμως κάποια άλλα παιδιά

που με αγάπη τους απλώνουν το χέρι

και τα δάκρυα σκουπίζουν...

by astromonos

"Μόνα Λίζα"

Στίχοι: Θοδωρής Γραμμένος

Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος

Ερμηνεία: Β. Παπακωνσταντίνου

Τα πρώτα σκιρτήματα

Το κβαντικό κενό, δημιουργεί κάποιες διακυμάνσεις στο 10 εις την μείον 35 του δευτερολέπτου από τη Μεγάλη Έκρηξη. Μην ρωτάτε γιατί - από καθαρή Τύχη. Θα μπορούσαν όμως να αναλογιστούν ως τα πρώτα ρίγη της ύπαρξης του Τίποτα. Του κβαντικού τίποτα. Του κβαντικού κενού. Τα πρώτα ρίγη, μπροστά στη συνειδητοποίηση του ολόδικού του Τίποτα..;

Ένα από αυτά τα σκιρτήσματα, δημιουργεί τέτοιες αναδιπλώσεις του χωροχρόνου, που οδηγεί σε μια εκρηκτική, τεράστιας εκθετικής αύξησης, μεγέθυνση του σύμπαντος, κάτι που ονομάζεται θεωρία του πληθωρισμού, και γιγαντώνει το σύμπαν. Από χτες όμως, δεν είναι πλέον θεωρία, αλλά με έμμεσα αποτελέσματα, επιβεβαιωμένη άποψη.

Ωραία. Και τι μας νοιάζει εμάς;

Μας νοιάζει, γιατί πρόκειται για το μεγαλύτερο ίσως ερώτημα που έχει απασχολήσει τον άνθρωπο:

Πώς δημιουργήθηκε το Σύμπαν; Ποιος νομοθέτης, ποιος δημιουργός;


Με τη χτεσινή αναφορά από αποτελέσματα του BICEP2, για πρώτη φορά αντιλαμβάνεται κανείς ότι από την τύχη και μόνο μπορούν να δημιουργηθούν τόσο οι Φυσικοί Νόμοι, όσο και -κατ'επέκταση- και η ίδια η Φύση, εξαρτώμενοι άμεσα από τον τυχαίο τρόπο που αυτές οι διακυμάνσεις θα αναδιπλωθούν.


Συμπέρασμα 1:

Το δικό μας Σύμπαν, οι δικοί μας Φυσικοί νόμοι που το διέπουν, η δική μας Φύση τελικά, είναι μια εκδοχή από τις 10 εις την 500 που μπορούν να δώσουν αυτές οι τυχαίες αναδιπλώσεις. Να σημειωθεί, ότι η κάθε μια από αυτές τις 10 εις την 500 εξελίξεις της τυχαιότητας, δίνει τους δικούς της, μονάκριβους, Φυσικούς νόμους, διαφορετικούς κάθε φορά... Κοινώς, οι Φυσικοί Νόμοι, είναι απόρροια της τυχαιότητας... και όχι της δημιουργικότητας ενός πανόπτη όντος...


Συμπέρασμα 2:

Δεν είμαστε μόνο παιδιά ενός πλανήτη που δημιουργήθηκε τυχαία,
δεν είμαστε μόνο παιδιά ενός μέσου ήλιου που δημιουργήθηκε τυχαία,
δεν είμαστε μόνο παιδιά ενός γαλαξιακού συστήματος, ανάμεσα στα δισεκατομμύρια που δημιουργήθηκαν τυχαία,

είμαστε επίσης και παιδιά ενός σύμπαντος που "επιλέχτηκε" τυχαία να δημιουργηθεί από την Τύχη ανάμεσα σε 10 εις την 500 άλλες επιλογές...


Συμπέρασμα 3:

Δεν κάνουμε τίποτε άλλο σήμερα από το επαναλαμβάνουμε τη ρύση ενός ακόμα μεγάλου, που πριν πολλά χρόνια είχε πει:

"Νόμωι γαρ φησι γλυκό (και) νόμωι πικρόν, νόμωι θερμόν, νόμωι ψυχρόν, νόμωι χροιή, ετεήι δε άτομα και κενόν". 

(Συμβατική είναι η αίσθηση του γλυκού, του πικρού, του θερμού, του ψυχρού, των χρωμάτων. Στην πραγματικότητα υπάρχουν μόνο τα άτομα και το κενό) 

ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ

Υ.Γ.: Από σήμερα νομίζω θα λατρέψετε την έννοια του "πληθωρισμού" κάθε φορά που προσπαθούν οι μεγάλοι αυτού του κόσμου, να μας την επιβάλλουν...

Όπως της πρέπει!

Μερικές φορές νομίζουμε πως ό,τι μας περιβάλλει, 

σιωπά επειδή έτσι πρέπει...

Αλήθεια, είναι επειδή έτσι πρέπει, 

ή επειδή δεν το ακούμε εμείς;

Είναι θέμα αυτιών...; 

Ή ματιών...;

Μπορεί να μην είναι τίποτε από τα δυο. 

Μπορεί απλά να είναι θέμα σύμβασης, 

και μάλιστα αορίστου χρόνου..

Δηλαδή, όταν λες αορίστου χρόνου, 

εννοείς ότι μπορεί και να ήταν;

Μακάρι να ήταν, δηλαδή.

Διότι, η αλήθεια (ήταν και) είναι

ότι παραήταν!

Αρκετά όμως. 

Ας ακουστεί επιτέλους για μια φορά

η ίδια η σιωπή!

Και μετά, ας σιωπήσει για πάντα...

Όπως της πρέπει.

What makes an idea acceptable or unacceptable?

Το να μαθαίνεις γενικά, 

σε ωθεί στο να μαθαίνεις και ειδικά... 

ειδικά για σένα...

που βρίσκεσαι μέσα σ'ένα... 

καβούκι!

Στο καβούκι της άγνοιάς σου,

της μονομέρειάς σου...

Ο μεγάλος το είπε: εν οίδα ότι ουδέν οίδα...

Το Lancet, έφτασε το 2014 για να το υποψιαστεί...

Πόσο καθυστερημένα...

Εδώ κολλάει το κερκυραϊκό: οι νιοράντες...

Πότε θα καταλάβουν τη μαγεία που έχει η... μαγιά; 

Η μαγιά των ανθρώπων-στοχαστών;
Οι οποίοι είναι στόχος των μεγαλο-αστών;

Krugman’s lesson is “not to let important ideas slip by just because they haven’t been formulated your way”.

Αιώνια κύματα οι παλμοί του...

Απόκομμα από ένα ημερολόγιο του 1926 εκδοθέντος...

Απόκαμα ώσπου να το αντιληφθεί ο νους και να το χωρέσει η καρδιά...

Οι καρποί των γονιδίων μας...

Ένα θέμα που με απασχολεί χρόνια τώρα, είναι κατά πόσον μπορείς να εμπιστευτείς τους ανθρώπους για αλλαγές, κατά πόσον δηλαδή, είναι ικανοί να ορθώσουν το ανάστημά τους, και να αλλάξουν το ρου της Ιστορίας.

"Heart of Gold"

by Neil Young

Με αφορμή ένα 3ήμερο σεμινάριο δημιουργικής γραφής για νέους επίδοξους συγγραφείς του μέλλοντος (εγώ πάντως ούτε νέος -πλέον-, ούτε επίδοξος θαρρώ ότι είμαι, παρά μόνο γούσταρα -και δικαιώθηκα για αυτό μου το ένστικτο - τη βιωματική εμπειρία της ομάδας...) που έλαβε χώρα σε έναν εξαιρετικό ξενώνα εδώ στην Καστοριά, τον Βυσσινόκηπο που αξίζει πραγματικά κανείς να επισκεφτεί, μαγεύτηκα με το πόσα μπορεί τυχαίοι άνθρωποι γύρω μας, να κρύβουν. Με την οπτική τους, με την προσέγγισή τους, με την εστίασή τους... Και όμως, είναι συνάνθρωποί μας, της διπλανής πόρτας, που προσπερνάμε στο δρόμο... Η δημιουργική γραφή, στηρίζεται πρώτιστα στη δημιουργική φαντασία, που ενυπάρχει σε ΟΛΟΥΣ μας...

Νομίζω, οι άνθρωποι έχουν τις δυνατότητες μέσα τους, βρίσκονται εκεί, ίσως λίγο βαθιά, μα σίγουρα εκεί στα απόκρυφα της καρδιάς... Το ερώτημα είναι πώς θα ενεργοποιηθούν και θα λάβουν μορφή, τέτοια ώστε να επιφέρει τα ευκταία αποτελέσματα.

Ξέρετε, είναι όπως στο DNA μας, που υπάρχουν κωδικοποιημένα γονίδια, τα οποία όμως περιμένουν την κατάλληλη ευκαιρία για να "εκφραστούν", περιμένουν το κατάλληλο ερέθισμα, τις κατάλληλες περιβαλλοντικές συνθήκες, ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία χρησιμοποίησής τους από το ίδιο το κύτταρο... Με άλλα λόγια, πόσα άραγε κρύβουμε στα εσώψυχά μας, και δεν τα ξέρουμε, προσδοκούμε μόνο την κατάλληλη στιγμή για να ξεπεταχτούν και να δηλώσουν παρών!

Το εργαστήριο αυτό λοιπόν, πέρα από τις εξαιρετικές οδηγίες και συστάσεις δημιουργικής γραφής, πέρα από το απίστευτο ενδιαφέρον, πέρα από τις πολύ όμορφες και έξυπνες ασκήσεις, είχε κάτι άλλο πολύ έντονο και βιωματικό. Είχε την αναζήτηση του χρυσού, όπως θα λέγαμε, μόνο που το χρυσό είχε τη μορφή ενός χαμόγελου, μιας συναρπαγής, ενός φτερουγίσματος, ενός μορφασμού, ενός γέλιου... Και τα κατάφερε! Γέλιο, ιστορίες, πολλές ιστορίες, φαντασία πλημμύρισε, λυρισμός μας σκέπασε, φως, πολύ φως αγαπητοί μου...

Κάποτε οι άνθρωποι αναζητούσαν σε εμπύρετη κατάσταση, το Χρυσό, στα ποτάμια και τις λίμνες, στις γούρνες και τις λάκκες (=τόσο τις λούμπες όπως τις λένε στο χωριό μου, όσο και τις τύχες, από το lucky...) της Δύσης...

"After the Gold Rush"

by Neil Young

Σήμερα, απεγνωσμένα αναζητούμε σε αποστεωμένη πια κατάσταση το πολυπόθητο Χρυσό, στα λακκάκια της Ανατολής ενός Χαμόγελου από έναν συνάνθρωπό μας...

Για να φτάσουμε ως τον συνάνθρωπό μας, αρκεί να του δώσουμε το χέρι μας... Τα υπόλοιπα, θα τα κάνει η φαντασία μας που είναι εκεί... Βαθιά μέσα μας... Ή ίσως και έξω μας... Και περιμένει να τη συναντήσουμε, για να καθίσουμε τελικά όλοι μαζί και να τα πούμε...

Και τότε, θα ανθίσει της καρδιάς μας η αμυγδαλιά, που μέχρι τότε δεν την αφήναμε να βγάλει πια λαλιά, αποσιωπώντας τα μεγάλα ετούτου του μικρόκοσμου, εγκλήματα του είδους μας...

Η συνθήκη εκείνη λοιπόν, είναι να δώσεις το χέρι σου στο συνάνθρωπο, και να φανταστείς έναν κόσμο γεμάτο άνθη, μαζί του. Τα υπόλοιπα θα τα κάνει η φαντασιακή μας, γονιδιακά καθορισμένη και βιολογικά αποδεδειγμένη, ύπαρξη...

Κορώνα ή γράμματα;

Σήμερα ρωτήθηκα:

Τι είναι για σένα η γραφή; 


Η γραφή για μένα είναι εκείνη η πλευρά του κέρματος που την ονομάζουμε συμβατικά «γράμματα» όταν η άλλη πλευρά του κέρματος είναι η κορώνα. Κορώνα και γράμματα, είναι οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος, το οποίο ακούει στο όνομα «λόγος» -με μοναδικό τρόπο αποτυπωμένο στα ελληνικά, καθώς δεν υπάρχει πουθενά αλλού αυτός ο συνδυασμός, όσο μπορώ να γνωρίζω- αντικατοπτρίζοντας τόσο τη λογική, το μυαλό, το νου (τυχαία η «κορώνα»;) απ’ τη μια, όσο και τα λόγια, προφορικά ή γραπτά, από την άλλη (τυχαία τα «γράμματα»;). Κορώνα και γράμματα, λογική και λόγια, νους και καταγραφή, είναι οι δυο όψεις του ίδιου πράγματος. Και ποιο είναι αυτό; Η δημιουργία. Η πλάση, ως διαδικασία γένεσης, ως έκφραση εσώτερων διεργασιών αποτύπωσης άυλης ενέργειας που μας διαπερνά και αφήνει τα σημάδια της. Η δημιουργία ως αξία, ως πλούτος, όπως ακριβώς και η αξία του νομίσματος, άλλοτε χρυσού, άλλοτε αργυρού ή οποιουδήποτε μείγματος πολύτιμων μετάλλων. Εξάλλου, η δημιουργία είναι μετ’ άλλων αποτέλεσμα, αν θέλουμε να θυμηθούμε και το Νεύτωνα που έλεγε ότι αν μπόρεσε να δει ψηλότερα, είναι επειδή πάτησε σε ώμους άλλων γιγάντων… 

Λογική και Έργα, Σκέψη και Πράξη, είναι οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Της ζωής. Διότι, ζωή χωρίς δημιουργία, είναι ζωή που δεν πράττεται, ζωή που δεν νοείται… είναι κενή ζωή, από την οποία πέρασε η ενέργεια και έφυγε, εξανεμίστηκε, δεν αποκρυσταλλώθηκε, αλλά αντίθετα αλώθηκε από το παντοτινό τίποτα, χωρίς να αντιληφθεί απολύτως… τίποτα!

On or Off ?

Παρακολουθώ, για μια ακόμα φορά με στενοχώρια, αυτά που γίνονται στην Ουκρανία... και θυμάμαι ότι πρόσφατα έγραφα για τα σκουπίδια που έχουν προκαλέσει οι μεγάλοι ετούτου του κόσμου, και που ζητούν ευκαιρία να αναφλεχθούν... 

Αναρωτιέμαι αν τα δυο γεγονότα, έχουν συσχέτιση... και αν η Ουκρανία, είναι ένα τέτοιο παράδειγμα...


Τα σκουπίδια όμως, ίσως ζητούν μια ευκαιρία να αναδείξουν τον πολύτιμο εσωτερικό τους κόσμο... και τις πολύτιμες αξίες τους... Αρκεί μόνο να τις κοιτάξουμε.
 
Σήμερα, γνώρισα διαδικτυακά τον Dan Perjovschi, και αντιλαμβάνομαι, ότι μπορείς τελικά να πεις πολλά από θέση ασφάλειας...,

αλλά, το μεγάλο θέμα είναι να εκθέτεις άφοβα τη φάτσα σου, όχι για να σε διαβάσουν οι άλλοι (ή ακόμα και ο παππάς του χωριού σου...),

μα για να ανάψεις με τη φωτεινή παρουσία σου, εκείνον τον διακόπτη της ζωής, στην αέναη μάχη του "προς τα πάνω" με το "προς τα κάτω", ώστε να εμποδίσεις ό,τι σε δικόπτει από την έντιμη ύπαρξη σου... ώστε να σπάσεις το τείχος εκείνο που σε κρατά δέσμιο και περιφραγμένο... πιο σωστά πειθαρχημένο με μια αυτοματοποιημένη -πλέον αντανακλαστική- συμπεριφορά, όπως αυτή που έδινε ο Φουκώ, για την εξουσία του νεωτερικού κόσμου και τη δημιουργία της φυλακής...

Και για να γίνει αυτό, χρειάζεται μάχη καθημερινή. Μάχη στη δουλειά, στο εσωτερικό του σπιτιού, στο εσωτερικό της οικογένειας, στο εσωτερικό του εαυτού... 


On... Off... οι δυο επιλογές σε τούτη τη ζωή.

Θεατροπαίγνια ή αλλιώς παραμύθια ως τα πέρατα

"Lontano"

by Ludovico Einaudi

Μουσική...

που δημιουργεί δάκρυα στα μάτια...

ξέρεις εσύ...

ο καθένας έχει τους λόγους του...

μα και τους παραλογισμούς του...

Τόσο μακρινά, μα και τόσο κοντά... 

ώστε η απόσταση, αποσταίνει...

και χάνεται...

κάπου ανάμεσα στο παραμύθι 

και την πραγματικότητα...

κάπου ανάμεσα στα κάστρα

της καρδιάς των ανθρώπων...

κάπου ανάμεσα στη μαντολινίτιδα
και την αγάπη...

κάπου ανάμεσα στο σκοπό
και τον κάματο...

για της ψυχής το μεροκάματο...

Παχύδερμα ή αλλιώς ανθρωπόμορφα τέρατα

Μερικές φορές καλύτερα να κλάνεις παρά να μιλάς...

Ανθρωπόδενδρα ή αλλιώς Ανθρωπόμορφα δένδρα...

Χτες, μου περιέγραψαν την παρακάτω ιστορία:

Μια γοργόνα, καθώς απομακρυνόταν από τη φωλιά της για να τραβήξει σε ρεύματα υπερπόντια και ωκεανούς βαθύτερους, άρχισε να κλαίει στην ενθύμηση των περασμένων, ίσως και στο φόβο της αβεβαιότητας μακρυά απ' το σπίτι της. Τότε, ένα σπουργίτι κάθισε δίπλα της και της είπε:

"Γιατί κλαις; Αν οι άνθρωποι ανήκαν σε ένα μόνο τόπο, θα είχαν ρίζες και θα ήταν δένδρα... Άνοιξε την αγκάλη σου, κλείσε μέσα της ωκεανούς και θάλασσες και κολύμπα, κολύμπα...!" 

Και η μικρή γοργονίτσα, σκουπίζοντας τα δάκρυά της, έγνεψε καταφατικά και άρχισε να χτυπά πέρα δώθε την ουρίτσα της αποφασισμένη να διανύσει όλους τους ωκεανούς...


Λίγο πριν μου περιγράψουν αυτήν την ιστορία, είχε τύχει να διαβάσω για άσχετο λόγο "Το δένδρο", του Στρατή Τσίρκα (συγχωρέστε με για το link στον βρωμερό τόπο του facebook, αλλά δεν βρήκα άλλον με μια γρήγορη ματιά...).


Αυτές οι δυο ιστορίες, με έκαναν να αναλογιστώ τη σχέση ανθρώπου και δένδρου... Βρήκα πάρα πολλά πράγματα που κυριολεκτικά και μεταφορικά συνδέουν τα δυο αυτά πλάσματα.

Κατ' αρχήν, όλες εκείνες οι έννοιες που μιλούν για την σταθερότητα του ανθρώπου, με την έννοια της ρίζωσης, με την ουσίας της βεβαιότητας, ως σταθεροποιητικό στοιχείο της ύπαρξης. Δεν μπορείς να υπάρξεις αν δεν ανήκεις κάπου, και το "ανήκειν κάπου" εμπεριέχει αυτό το -πού, που προσδιορίζει τόπο, χώρο, περιοχή...

Οι ρίζες μας...
Οι ρίζες της οικογένειάς μας, ή της πατρίδας μας...
Οι ρίζες της παράδοσής μας...
Το ρίζωμα σε έναν τόπο, ίσως αφιλόξενο, ίσως (σκέτο) ξένο...
Το δένδρο της ζωής (για να αναπτυχθεί θέλει ρίζες, σταθερό έδαφος)...


Με την ίδια βεβαιότητα, μιλάμε και για το επίκεντρο μιας κατάστασης ή ενός προβλήματος...

Η ρίζα του προβλήματος...
Η ρίζα του κακού...


Αλλά και η αναπόληση της επιστροφής σε αυτή την πολυπόθητη σταθερότητα, όταν μας ξεσηκώνουν και μας

Ξεριζώνουν...

ή όταν μας κάνουν να είμαστε

Φτερό στον άνεμο...
Έρμαια στο ανεμόδαρμα των καιρών...


Αυτά, από τη μια μιλούν για τη βάση, τη σταθερότητα, την αναγκαιότητα της στερεότητας, για να είμαστε πιο σωστοί, που τόσο ποθεί ο άνθρωπος. Δεν μπορεί ο άνθρωπος χωρίς αυτήν, δεν υπάρχει η ύπαρξή του, αν δεν πατούν τα πόδια του σε κάποια βάση. Ακόμα και αν αυτό είναι ψευδαίσθηση, που είναι ψευδαίσθηση (αλλά μην το πείτε στον άνθρωπο, όχι, για να μην τον τρομάξουμε, μα γιατί δεν μπορεί να το αντιληφθεί... οπότε, άδικος κόπος).

Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη, αυτή που είπε το σπουργιτάκι στη μικρή γοργόνα. Είναι η αποθυμιά, να ξεφύγουμε από όλα αυτά που μας βαστούν καρφωμένους

Ριζωμένους...

πιο σωστά, στο έδαφος, είναι όλα εκείνα που μας εμποδίζουν να απελευθερωθούμε και να πετάξουμε μακρυά. Θέλουμε να αποδεσμευτούμε από το σίγουρο,

Να ξεριζώσουμε το παρελθόν...

και μαζί του ό,τι σέρνει καταπίσω του και το δένει βαθιά μέσα μας, κρατώντας μας δέσμιους και ακινητοποιημένους. Είναι εκείνες οι προσπάθειες, που στοχεύουν να προτάξουμε τα γυμνά μας στήθη στο μένος των καιρών, είναι εκείνες οι ελπίδες που ζηλεύουν τα πουλιά όταν αυτά παιχνιδίζουν με του ουρανού τα ρεύματα και άλλοτε βουτούν στη γης, άλλοτε ορθώνονται καμαρωτά στον ήλιο... Είναι εκείνες οι φρούδες ελπίδες, όπως οι σάπιες φλούδες που φαντάζουν γευστικές στα μάτια ενός πεινασμένου (αλλά μην το πείτε στον άνθρωπο, ότι είναι φρούδες οι φλούδες, όχι για να μην τον απογοητεύσουμε, μα γιατί δεν μπορεί να το αποδεχτεί... οπότε άδικος κόπος).


Άνθρωποι και δένδρα λοιπόν, συνειδητοποιώ ότι μοιράζονται έναν κοινό προβληματισμό:

δεν μπορούν να επιβιώσουν απ' τη μια αν δεν έχουν στέρεη βάση, στο έδαφος, 

και απ' την άλλη, 

δεν μπορούν να αναπνεύσουν αν δεν έχουν το κεφάλι τους ψηλά, προς τον ελεύθερο και αβέβαιο ουρανό, κυνηγώντας τον πραγματικό και ζωοδότη ήλιο...


Άνθρωποι και δένδρα λοιπόν, διχασμένοι σε δυο κόσμους, σε έναν που μας θρέφει και έναν που μας αντρειώνει, λειτουργούν ως τις απαραίτητες εκείνες συνδέσεις του φυσικού και του μεταφυσικού...

Αυτά, σκεφτόμενος τυχαία ψες, πέφτω πάνω στο υπέροχο βίντεο με το νέο τραγούδι της Φωτεινής Βελεσιώτου "Αποθυμιά". Έμεινα άναυδος με το θέμα του βίντεο, που στην ουσία συνοψίζει όσα προσπάθησα να σας παραθέσω σε αυτή την ανάρτηση... Παρακαλώ θαυμάστε, το πέρασμα των ηρώων ανάμεσα στα δένδρα, τον παραλληλισμό ανθρώπων-δένδρων και των μαυρόασπρων αποτυπωμάτων τους, μα και το πέταγμα των ηρώων στα επουράνια, σε έναν κόσμο δίχως δένδρα, ρίζες και σταθερότητα, σε έναν κόσμο κυριολεκτικά στον... αέρα! Και όλα αυτά, υπό τους ήχους και τα κελεύσματα των μελωδιών της ψυχής... που σπαράζει από την αποθυμιά να φτάσει σε μια αγκαλιά...

"Αποθυμιά"

Στίχοι: Γιώργος Γκώνιας

Μουσική: Βαγγέλης Καζαντζής

Ερμηνεία: Φωτεινή Βελεσιώτου

Ενός κλαδιού η ερημιά 

το χέρι της απλώνει 

σαν αποχωρισμού αγκαλιά 

γέρνει και μας πληγώνει 

Μα ό,τι η ψυχή μας λαχταρά 

μες στην καρδιά τρυπώνει 

φωτιά ανάβει μες στο νου 

θεριεύει και φουντώνει

Υ.Γ.: Σαν πολλές συμπτώσεις συμπέσανε σε τούτο, των ανθρώπων και δένδρων, συμπόσιο... Τι να πώ; Κάποια στιγμή, θαρρώ πως θα ανακαλύψω τη ρίζα του κακού...