Είναι μια νέα προσπάθεια συνάντησης των πνευμάτων κάτω από το φως του έναστρου βραδινού ουρανού, τις ώρες που βγαίνουν οι νεράιδες και τα παραμύθια φαίνονται αληθινά...
Ανθρωπό-κενο παρακαλώ, είναι το ορθόν, όχι Ανθρωπό-καινο...
Το καινούργιο (-καινο) πρέπει να κομίζει ένα περιεχόμενο στη ζωή μας.
Η νέα εποχή, αφαιρεί από τη ζωή μας περιεχόμενο, δημιουργώντας έτσι το κενό...
Προερχόμαστε από το κενό και ως φαίνεται ξαναγυρίζουμε σε αυτό μέσα από αυτοκαταστροφικές συνοπτικές διαδικασίες. Όμως, αξίζει να κρατήσουμε αυτή τη σπάνια ευκαιρία για να διαδώσουμε την ομορφιά της γέννας και της ζώης, και όχι να τη χαραμίσουμε σε μια απερίσκεπτη επιπόλαιη αυτοκαταστροφική αυτοβαυκαλιστική εμμονή κυριαρχίας...
Κάποιος είπε ότι "...τον 18ο αιώνα σκοτώσαμε τον Θεό, τον 19ο και 20ο αιώνα σκοτώσαμε τον Άνθρωπο...", άρα δεν είναι παράλογο ότι τώρα αναλαμβάνουν οι μηχανές νομίζω...
Πού είναι μια εποχή όπως η γενιά του '30 που οι άνθρωποι αναζητούσαν την αισθητική και θυσιάζονταν για αυτήν; Που προσφέρονταν ολόψυχα για μια ιδέα;
Για έναν γονέα, αυτός είναι ο υπέρτατος σκοπός του: να στεριώσει γερούς σωματικά και ψυχικά ανθρώπους. Να "αναστήσει", έλεγε η γιαγιά μου εννοώντας να μεγαλώσει τα παιδιά της...
Πόσες δυσκολίες σε αυτό το ανάστημα, καθώς υπονοεί την προηγηθείσα σταύρωση... Γονέων και παιδιών. Σε ένα ταξίδι συναρπαστικό, που όμοιό του δεν υπάρχει. Ένα θεατρικό έργο με πρώτη πρόβα και παράσταση, δίχως προετοιμασία στο νέο, το αναπάντεχο.
Πρόσφατα σε μια ομιλία μιας παιδοψυχολόγου για το πώς να ισχυροποιήσουμε τα παιδιά μας και να τα κάνουμε ανθεκτικά στο νέο κόσμο που ζούμε, μας μίλησε πως ο στόχος πρέπει να είναι οι... φοίνικες!
Λυγίζουν στης ζωής τις κακοκαιρίες, μα επανέρχονται σε κατάσταση ισορροπίας. Αυτό δεν είναι η ζωή εξάλλου; Οι γερές ρίζες, η σταθερότητα στις αξίες και στη συμπεριφορά, που μας κρατούν στέρεους και όχι αιθεροβάμωνες σε μια εποχή που όλα είναι αέρας και κενό...
Η λέξη "φοίνικας" βέβαια, παραπέμπει και στον άλλον φοίνικα, το βαθυκόκκινο πουλί της μυθολογίας, που αναγεννάται από τις στάχτες του, από τα λάθη του ίσως ή από όλα αυτά που τον σκοτώνουν καθημερινά... Και μετά από κάθε γέννα, βγαίνει πιο δυνατός και πιο σοφός, έτοιμος για νέες περιπέτειες. Αυτό νιώθω σαν πατέρας κάποιες φορές. Κάθε μέρα, κάτι νέο. Μια μάχη με την ίδια τη ζωή. Πότε κερδίζεις, πότε σε κερδίζει. Αν σε ενδιαφέρει όμως η σωτηρία της ψυχής σου, τότε μέσω της διαδικασίας του φοίνικα, αυτή μπορεί και αναγεννάται...
Τυχαίο ότι ετυμολογικά ο Φοίνικας προέρχεται από το /Φοινός/, δηλαδή κόκκινος, πορφυρός, παραπέμποντας σε χρώμα δυνατό, που καίει και καθαρίζει τα πάντα, εξυγιαίνει, λυτρώνει;
Τυχαίο που ο Ιωάννης Καποδίστριας διάλεξε το σύμβολο του Φοίνικα για το νόμισμα της νεοσύστατης Ελλάδας;
"Ο δυνατός άνθρωπος είναι σαν το φοίνικα, το μυθικό πουλί. Ξαναγιεννέται απ΄τη στάχτη του..." θα μας πει και ο Μ. Καραγάτσης στη σελ. 82 του βιβλίου του με τίτλο "Τα στερνά του Μίχαλου", το τρίτο στη σειρά από μια φανταστικά υπέροχη τριλογία του, ίσως το καλύτερο έργο του κατά την άποψή μου... Τυχαίο;
Εδώ και καιρό έχω ξεκινήσει μια προσπάθεια αναδίφησης σε θέματα Ιστορίας.
Ελληνικής Ιστορίας συγκεκριμένα.
Νεοελληνικής Ιστορίας πιο συγκεκριμένα.
Αυτό το ταξίδι όμως (το οποίο είναι υπέροχο) καταλήγει σε (ή τελικά εφορμά από) την έννοια της Ταυτότητας.
Της Ελληνικής Ταυτότητας συγκεκριμένα.
Της Νεοελληνικής Ταυτότητας πιο συγκεκριμένα.
Και τότε αντιλαμβάνεται κανείς αρχικά, τα πολύ γενικά. Αλλά μετά, και τα πολύ συγκεκριμένα...
Θα επανέλθω όταν κάπως κατορθώσω να οριοθετήσω όλο αυτό με το οποίο έχω καταπιαστεί, ώστε να το μοιραστώ μαζί σας γενικά.
Μα και ως παρακαταθήκη για τα παιδιά μου, πιο συγκεκριμένα.
Έως τότε, τα κάτωθι λόγια, έτσι απλά ως εισαγωγικά... (πηγή εδώ):
"Ο άνθρωπος, λέγει ο Γιάσπερς, είναι ιστορικό ον, που χωρίς το παρελθόν του δεν μπορεί να κατανοηθεί: «Καμία πραγματικότητα», λέει ο ίδιος, «δεν είναι τόσο ουσιώδης για την αυτοσυνειδησία μας, όσο η Ιστορία μας. Ο,τι βιώνουμε στο παρόν, το κατανοούμε πολύ καθαρότερα μέσω της Ιστορίας μας». Και ο Σαρτρ συμπληρώνει: «Είμαστε το παρελθόν μας και το παρόν είναι το παρελθόν του… Χωρίς το παρελθόν μας δεν είμαστε εμείς». Επομένως το παρελθόν μας είναι ουσιώδες στοιχείο της ταυτότητάς μας. Κατά μείζονα λόγο η ιστορική συνέχεια ενός λαού είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητάς του. Γι’ αυτό και η ιστορικότητα προστατεύεται νομικά τόσο ως στοιχείο της ταυτότητας των λαών όσο και των ατόμων. [...] Οπως γράφει ο Αλισντερ Μάκινταϊρ στο βιβλίο του «After Virtue»: «Μπορώ να απαντήσω στο ερώτημα “Τι πρέπει να κάνω;” μόνο αν απαντήσω στο προγενέστερο ερώτημα: “Σε ποια ιστορία ή ιστορίες διαπιστώνω ότι ανήκω;”… Η ηθική διαβούλευση αφορά περισσότερο την ερμηνεία της ιστορίας της ζωής μου παρά την άσκηση της βούλησής μου»."
Οι (δυτικοί) καιροί μας θαρρώ πως είναι μεταβατικοί, ανάμεσα σε μια εποχή κοντά στη φύση και μια εποχή εντελώς εκτός φύσεως, βιούμενη μέσα από οθόνες κινητών και υπολογιστών. Οι νέες (δυτικές) γενεές θαρρώ πως θα χάσουν μεγάλο μέρος της βιωματικότητας για την οποία είμαστε φτιαγμένοι να ζήσουμε και να επεξεργαστούμε.
Δυο παραδείγματα και μια σκέψη (δανεισμένη από τον Φρόυντ):
Α. Πρόσφατα πήγα με τα παιδιά μου σε έναν ζωολογικό κήπο. Είμασταν στον τομέα των πουλιών, συγκεκριμένα έξω από το κλουβί που ήταν τα κοράκια, όταν ένα ζευγάρι νέων ανθρώπων (αγόρι γύρω στα 25, κορίτσι γύρω στα 20) πιασμένοι χέρι-χέρι περνούσαν από δίπλα μας. Η κοπέλα είπε τότε στο αγόρι: Α, τι ωραίο γεράκι! Και το αγόρι ξαφνιασμένο γύρισε και της απάντησε: Κοράκι είναι κουκλίτσα μου, όχι γεράκι...
(Στο χωριό μου τα ίδια πράγματα θα τα έλεγαν τα αγόρια με άλλα λόγια, πιο απλά και πιο χωριάτικα: θα έλεγαν "Μην μπερδεύεις τις βούρτσες με τις πούτσες...")
Β. Την επόμενη ημέρα από την επίσκεψη στο ζωολογικό κήπο, επιστροφή στη δουλειά. Εκεί, στο νοσοκομείο όπου εργάζομαι, έχουμε και νεαρούς φοιτητές Ιατρικής, τους οποίους εκπαιδεύουμε στην κλινική πρακτική της Καρδιολογίας. Είχα δυο νεαρούς φοιτητές, μια κοπέλα 21 ετών από τη Γαλλία και ένα αγόρι 21 ετών από την Κύπρο. Ήθελα να τους εξηγήσω ότι η ασυνεννοησία και η πολυφωνία των ιατρών πολλές φορές έχει καταστροφικές συνέπειες για τους ασθενείς μας και χρησιμοποίησα ως παράγειγμα τον Πύργο της Βαβέλ. Μόλις είπα τη φράση "The tower of Babel" με κοιτούσαν χωρίς να καταλαβαίνουν. Σταμάτησα και τους ρώτησα τι είναι αυτό που δεν καταλαβαίνουν. Μου είπαν ότι δεν ξέρουν ποιος είναι ο πύργος της Βαβέλ. Τους ρώτησα: "Δεν έχετε ακούσε ποτέ για τον πύργο της Βαβέλ;" Μου απάντησαν "Ποτέ!"
Ο μεγάλος Σίγκμουντ Φρόυντ είχε γράψει κάποτε:
"Ίσως έρθει μια εποχή κατά την οποία οι πίνακες και τα γλυπτά που θαυμάζουμε σήμερα θα έχουν χαθεί, ή ίσως έρθει μια μελλοντική γενιά ανθρώπων που δε θα κατανοεί πλέον τα έργα των ποιητών και των στοχαστών μας, ή ακόμα και μια γεωλογική εποχή κατά την οποία θα έχει βουβαθεί κάθε ζωντανό ον πάνω στη Γη."
Πόσο προφητικός ήταν ο κύριος Φρόυντ!!
Στεναχωριέμαι για τις νέες γενιές. Και συνάμα οπλίζομαι με πείσμα ώστε να εξηγήσουμε σε αυτές τς νέες γενιές μια ακόμα Αλεξάνδρεια που χάνουμε και οφείλουμε να την αποχαιρετίσουμε με δάκρυα στα μάτια...
Είναι ο Πύργος της Βαβέλ όπου ζουν και μεγαλώνουν τα παιδιά μας;
Είναι η γυάλα της αποστείρωσης που μεγαλώνουν οι νέες γενιές;
Είναι η Φύση που βιάζεται καθημερινά;
Αν δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε το κοράκι από το γεράκι, τι να πεις σε εκείνη την κουκλίτσα για το ποίημα του Έντγκαρ Άλλαν Πόε "Το Κοράκι"...;
Και τι να πεις τελικά για τον Πύργο της Βαβέλ σε αυτήν την κουκλίτσα;
Είμαστε σε ρυθμούς αναζήτησης της αλήθειας, με όχημα την Ιστορία.
Η Ιστορία όμως, έχει έντονο το αποτύπωμα της θρησκείας. Όπως και η θρησκεία έχει τη δική της Ιστορία.
Με αφορμή το σούσουρο των τελευταίων ημερών με την επίμαχη σκηνή των drug queen από την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, θα ήθελα αβίαστα να παραθέσω κάποιες σκέψεις μάλλον διαχρονικές στη δική μου μικρή ζώσα Ιστορία.
Αν τη συγκεκριμένη διάταξη του σκηνικού από την εν λόγω στιγμή της τελετής έναρξης την εμπνεύστηκαν οι υπεύθυνοι από τον πίνακα του "Μυστικού Δείπνου" του Ντα Βίντσι ή του "Συμποσίου των Θεών" του Jan Hermansz Van Bijlert, δεν έχει τόση σημασία για εμένα καθώς και οι δυο αυτοί πίνακες έχουν συνάφεια θρησκευτική και ιστορική.
Αν το ερώτημα αφορά τα ύστερα του Διόνυσου, θα ήθελα να ξεκινήσω από μια άλλη αφετηρία, αυτήν της γέννεσης του Διόνυσου. Συγκεκριμένα σας καλώ να επισκεφτούμε το μωσαϊκό του Διονύσου-Βάκχου που βρίσκεται στο "σπίτι του Διονύσου" στην Πάφο, λίγα χιλιόμετρα από το δικό μου σπίτι.
Σε αυτήν την αναπαράσταση (που είναι screenshot από το ακόλουθο βίντεο που παραθέτω) βλέπουμε το Διόνυσο μωρό, στην αγκαλιά του Ερμή και τριγύρω του να έχει στηθεί ένα σκηνικό που θυμίζει τη σκηνή των τριών μάγων που πήγαν στη σπηλιά του Χριστού κατά τη γέννησή του. Επίσης, οι ομοιότητες στην αποτύπωση διαχρονικά μεταξύ του Διονύσου-Βάκχου και του Χριστού σε διάφορες κοινωνίες και καιρούς, είναι αρκετά έκδηλες μιας συνάφειας ή πιο σωστά, μιας συνέχειας. Αξίζει επί του θέματος να παρακολουθήσετε, το συγκλονιστικό από πλευράς σύλληψης ντοκιμαντέρ που σας παραθέτω στο πιο κάτω βίντεο (όποιος δεν ξέρει αγγλικά, αξίζει να μάθει μόνο και μόνο για να παρακολουθήσει τα νοήματα) αυτής της ανάρτησης και θα καταλάβετε. Συγκεκριμένα ανατρέξτε στο λεπτό 36:00 και εξής, για να δείτε το σχετικό απόσπασμα σχετικά με το μωσαϊκό της Πάφου.
"Bacchus (Dionysus) Uncovered: Ancient God of "
Τι δείχνουν όλες αυτές οι ομοιότητες και αναλογίες μεταξύ Διονύσου και Χριστού; Ότι αυτά που συμβολίζει ο θεός Διόνυσος διαχρονικά και οι ανάγκες που καλύπτει στις κοινωνίες και τους ανθρώπους, είναι τα ζωώδη μας ένστικτα, η ροπή προς την απόλαυση την άκρατη, την χωρίς φρένο και περιορισμό ηδονή, τη ρήξη των δεσμών που μας βάζει η εκάστοτε κοινωνία, την άρνηση των ορίων και των περιορισμών, την αμετροέπεια, την υπερβολή, τον εκφυλισμό κάθε είδους θεσμικού ρόλου. Προερχόμαστε από το ζωικό βασίλειο, είμαστε ζώα κάπου μέσα μας, ο εγκέφαλός μας λειτουργεί μέχρι το επίπεδο κάτωθεν του φλοιού με τρόπο παρόμοιο με αυτόν των ζώων, καθώς στη διάρκεια της εξέλιξης των ειδών, ο φλοιός προστέθηκε αργότερα και σε ένα επίπεδο πάνω από (δηλαδή σε ανώτερο επίπεδο) την πρωτόγονη βάση της εγκεφαλικής μας λειτουργίας, εκείνης που είναι υπεύθυνη για το θυμικό μας και τον συναισθηματικό μας κόσμο, τα αντανακλαστικά μας, το "φυτικό" με άλλα λόγια σύστημα όπως το αποκαλούμε επιστημονικά.
Τι συμβολίζει όμως ο Χριστός και η νέα θρησκεία που εισαγάγει (και αυτό είναι μια εξήγηση γιατί διεδόθη τόσο έντονα και παγκόσμια η συγκεκριμένη θρησκεία); Συμβολίζει την εγκράτεια, τον περιορισμό στις αχαλίνωτες ανάγκες, το φρένο (ως "φρένα" που προσπαθεί να τα κάνει "σώας"), τη συνετή σκέψη, την μετρημένη αντίδραση, την λελογισμένη συμπεριφορά που εντάσσεται σε κανονιστικά πλαίσια, τη συμμόρφωση σε κοινωνικά πλαίσια, την αναγνώριση των ορίων, το μέτρο. Ο Χριστιανισμός έφερε στις πλάτες του αυτήν την τεράστια καμπή και αλλαγή στην Ιστορία του Ανθρώπου, καθώς μιλά για κάτι συντεταγμένο (σκέψη, λόγος, πράξη) το οποίο είναι απαραίτητο για τη σύνθεση, συγκρότηση και επιβίωση μιας κοινωνίας. Μιλά για κάτι "ανώτερο" υπό την έννοια ότι απαιτείται πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια από τον άνθρωπο να βαδίσει σε αυτόν τον δρόμο της συγκρότησης και όλων αυτών που συνεπάγεται η συγκροτημένη σκέψη (ηθική, επιστήμη, πολιτική... καλά, για το τελευταίο δεν είμαι σίγουρος...).
Δυο αντίθετες δυνάμεις λοιπόν; Η πρώτη, η πρωτόγονη, η αντιπροσωπευτική των ζωικών μας εσώτερων γήινων δυνάμεων, οι μη τιθασευόμενες σε πλαίσια, η χωρίς όρια δυναμική που μας εξαγριώνει και μας βγάζει από τα ρούχα μας (να το, εντέχνως αποκεκρυμένο το γυμνό διονυσιακό στοιχείο πάλι) και η άλλη, η δεύτερη, η σύγχρονη, η πολιτισμένη, η αντιπροσωπευτική των υπερ-γειων βλέψεων και στοχασμών μας, εκείνη που μας "ανεβάζει" ως είδος, που μας εξευγενίζει σε κάτι άλλο υπερβατικό, πανανθρώπινο, πνευματικό, που μας ντύνει με λευκό ολόσωμο φόρεμα ή μας λούζει με ολοσωματικό φως (να το, εντέχνως φανερωμένο και δηλωμένο το επενδεδυμένο-προστατευμένο πατερναλιστικό στοιχείο πάλι). Το γυμνό πάει πάντα προς το χώμα και τη γη. Το ενδεδυμένο ανυψώνεται και πάει προς τον ουρανό. Τυχαίο;
Η πρώτη δύναμη, η Διονυσιακή, είναι έκφραση της κοσμικής εντροπίας.
Η δεύτερη, η Χριστιανική, είναι έκφραση της κοσμικής ντροπής.
Και οι δυο δυνάμεις είναι υλικά που μας συνθέτουν, όλους και πάντα.
Η αναλογία τους είναι αυτό που μας διαφοροποιεί και μας καθορίζει, που μας κάνει ξεχωριστούς.
Είναι θέμα ποσοστών τελικώς (να την, πάλι η ποσότητα που διαμορφώνει την τελική ποιότητα...)
Δυνάμεις που Αντιτίθενται ή συντίθενται τελικά; Χρειάζονται θαρρώ και οι δυο. Αν δεν είχαμε την πρωτόγονη αγριάδα το 1821 δεν θα "τρώγαμε" Τούρκους που μας είχαν φάει τα σωθικά για κάποιες εκατοντάδες χρόνια, δεν θα βροντοφωνάζαμε το "Ελευθερία ή Θάνατος" (να το, πάλι το διονυσιακό ζητούμενο, η Ελευθερία...) και δεν θα σήκωνε τη φουστανέλα του για να δείξει τα αρχίδια του ο Διονυσιακός και αθυρόστομος μέγας Καραϊσκάκης . Όμως, παράλληλα, αν δεν υπήρχε αυτή η ανεξέλεκτη αγριάδα, δεν θα υπήρχαν τα αίσχη και η βεβήλωση στη διάρκεια των Σταυροφοριών του 1204 στο όνομα του Χριστιανισμού. Είναι η ίδια ανάγκη που κρατά ακόμα τις Απόκριες και τα Καρναβάλια και όλες εκείνες τις εκδηλώσεις "αναρχίας" ή του τύπου "όλα επιτρέπονται" κατά τις περιόδους των καρναβαλιών παγκοσμίως, με σκοπό να λειτουργεί ως βαλβίδα εκτόνωσης των "συντεταγμένων" κοινωνιών! Είναι τα Μάταλα ή το Φαληράκι ή η Αγία Νάπα που λειτουργούν αποσυμφορητικά για 10ημέρες για τους τυπικούς προτεστάντες Άγγλους και λοιπούς "οργανωμένους" λαούς της εξευγενισμένης Ευρώπης, οι οποίοι έρχονται και "αποδιοργανώνονται" πλήρως σε όλα τα επίπεδα και ποικιλοτρόπως, έχοντας βιώσει όμως (365-10) ημέρες καθημερινής καταπίεσης και αποδοχής ενός κοινωνικού-εργασιακού-οικονομικού-πολιτικού πλαισίου.
Κάπως έτσι, προχώρησε η Ιστορία αγαπητοί μου, τόσους αιώνες. Μέσα από προσπάθειες και πισωγυρίσματα, άλματα και απονενοημένα διαβήματα, κατάφερε να βρει και να διεκδικήσει τις μεγάλες ελευθερίες και τα τεράστια ανθρώπινα δικαιώματα. Για να φτάσει ένα βήμα παραπέρα, στην άκρατη ελευθερία ή αλλώς ασυδοσία. Ήδη όμως, και μόνο ο όρος "άκρατη" έβαλε το σπόρο του Διονύσου στη νοηματοδότηση της ελευθερίας, καθώς η μάχη των "πρωτόγονων" και των "νεώτερων" δυνάμεων, βλέπετε είναι διαρκής και αέναη και με την παραμικρή ευκαιρία ο Διόνυσος υπεισέρχεται στη ζωή μας, παρυσφρύει και διαμορφώνει, όπως ακριβώς ο καταραμένος όφις... (να πάλι η θρησκεία στην Ιστορία).
Και κάπως έτσι φτάνουμε στο σήμερα. Σήμερα, η παγκόσμια κοινωνία φαίνεται να στρέφεται εκ νέου στα πιο ενδόμυχα, εσώψυχα, πρωτόγονα ένστικτα μας. Ενδεικτικό απο-κοινωνικοποίησης ή αλλιώς απο-μόνωσης; Φαίνεται ότι ο Διόνυσος έχει πάλι το πάνω χέρι, ο εκφυλισμός ανεβαίνει, η αναρχία, η απόλυτη αδιαφορία για την άποψη του άλλου, η απόλυτη επίδειξη, το απόλυτο απαστράπτον σύστημα που προωθεί εκλεκτικά την αψεγάδιαστη εξωτερική εμφάνιση (ακόμα και αν είναι παραφουσκωμένη με υαλουρονικό ή πλαστικό ή botox), κυριαρχούν. Η απόλυτη υπερκατανάλωση στα-φυλιών, ψεύτικων φιλιών και υποσχέσεων, σαρκικών απολαύσεων της στιγμής (όπως οι στιγμιαίοι καφέδες ένα πράμα), είναι η πανεύκολη καθημερινότητα για την οποία πληρώνεις αντί να πληρώνεσαι (=να γεμίζεις) από αυτήν...
Με άλλα λόγια, σήμερα πληρώνουμε διαρκώς για να μας αδειάζουν (σε ενέργεια, σε χρήμα, σε αξίες).
Ο Διόνυσος είναι παντού και συνεχώς και χορεύει στους δικούς του ξέφρενους ρυθμούς, μας κλείνει το μάτι, κρατά ένα τσαμπί από σταφύλι και ξέρει ότι πλέον είναι η εποχή του (έχει ο καιρός γυρίσματα φίλοι μου...).
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο λοιπόν, κατανοώ τις πιθανές νύξεις της γαλλικής επιτροπής περί διονυσιακού στοιχείου, καθώς "εύλογα" (κατά τη νοημοσύνη των υπεύθυνων) θέλει να αποτυπώσει το παράλογο των καιρών μας σε μια αφελή διονυσιακή συμπεριφορά χωρίς περιορισμούς, χωρίς δεύτερες σκέψεις, χωρίς να αντιληφθεί ότι ίσως ενοχληθούν κάποιοι "άλλοι", πιιο εγκρατείς. Δεν μπαίνουν απλά, οι άνθρωποι στον κόπο να το σκεφτούν από πριν, να προ-νοήσουν, καθώς διακατέχονται από τη μέθη του κρασιού του Διονύσου. Τίποτε άλλο δεν μετρά όταν ο άνθρωπος μεθά! Κατανοώ όμως και τους "άλλους" που παρεξηγήθηκαν και παρεξηγούνται και θίγονται όταν βάλλεται ο Μυστικός τους Δείπνος και όταν θεωρούν με τη δική τους νοημοσύνη ότι τους επιβάλλεται να τρώνε"αποφάγια και σάπια φαγητά" της σημερινής εποχής και ότι δεν αφήνουν τίποτα να ντυθεί από ένα πέπλο μυστικότητας, όταν όλα είναι στα φώτα της δημοσιότητας (υπό το άπλετο φως του star system...).
Υπάρχει διέξοδος από αυτό το δίπολο;
Υπάρχει. Για να δούμε όμως συνοπτικά, τι έχουμε πει έως τώρα. Είπαμε ότι η μια γνώση είναι αυτή των πρωτόγονων ενστίκτων μας που καθορίζουν τη μισή μας ύπαρξη. Η άλλη γνώση είναι αυτή των "ανώτερων" και πιο εκλεπτυσμένων σκέψεων μας που καθορίζουν την άλλη μισή μας ύπαρξη. Υπάρχει όμως και μια τρίτη γνώση, η οποία βρίσκεται πάνω από ("επί-") των δυο προηγούμενων γνώσεων και ονομάζεται γι' αυτό "Επίγνωση". Είναι ένα άλλο επίπεδο ολοκλήρωσης των γνώσεων, είναι εκείνη η γνώση (η Υπεργνώση, αν θέλετε) που μας βοηθά να αποφασίσουμε ποια γνώση να χρησιμοποιήσουμε ανάλογα της περίστασης, των συνθηκών και των καταστάσεων που ζούμε κάθε φορά, κάθε στιγμή, σε κάθε εναλλασσόμενο περιβάλλον της καθημερινότητάς μας. Με λίγα λόγια, άλλο "γνωρίζω", άλλο "κατανοώ" και "αντιλαμβάνομαι". Σήμερα η γνώση είναι άπλετη και πολλαπλασιάζεται, μα η επίγνωση (η συνειδητή κατανόηση και αντίληψη) όλο και μειώνεται, με αποτέλεσμα να ατροφεί. Και νομίζω, η επίγνωση είναι αυτή που μας ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα είδη έως τώρα (φυσικά ή τεχνητά). Είναι αυτή που θα μας κάνει να απελευθερωθεί το διονυσιακό στοιχείο όταν βρισκόμαστε σε ένα γλέντι ή ένα πανηγύρι και είναι η ίδια ικανότητα που θα προστατεύσει την ευγένεια, την αξιοσύνη και την σοβαρότητα όταν ανακοινώνεις τον θάνατο ενός ασθενούς στους συγγενείς τους.
Είναι εκείνη η γνώση-αντίληψη που ξέρει πότε να λέει στο Διόνυσο (τις καταβολές μας δηλαδή) ότι μας παίρνει η ζωή μας και πότε να του λέει ότι μας δίνει τη ζωή μας, κάτι που αποτυπώνεται εξαιρετικά στο σπουδαίο για τη φιλοσοφία του παρακάτω τραγούδι του Ξυλούρη που κατορθώνει και χωρά τον Διόνυσο του καλοκαιριού, τον Αρχάγγελο, την Παναγιά, τον Γαβριήλ... Τίποτε άλλο δεν έχω να πω μετά από αυτό.
