Tribute to -monos

"...Η Γαλλίδα συγγραφέας Colette έχει επισημάνει ότι η μοναξιά (solitude) μπορεί να είναι θετική ή αρνητική, γράφοντας ότι <<υπάρχουν μέρες που η μοναξιά είναι ένα καλό κρασί που σε μεθάει, άλλες φορές είναι το μπίτερ τόνικ που σε τονώνει και έλλες είναι ένα δηλητήριο που σε κάνει να χτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο>>. Ο Paul Tillich μάς κάνει επίσης σαφή τη διττή διάσταση της μοναξιάς, αναφέροντας ότι <<στην αγγλική γλώσσα έχουν ευρέως αναγνωριστεί οι δυο όψεις τού να είναι κανείς μόνος του. Υ πάρχει η λέξη loneliness, που εκφράζει την οδύνη (pain) τού να είσαι μόνος και η λέξη solitude, που εκφράζει τη χαρά (glory) να είσαι μόνος. Στην ποίηση, στη μουσική και στη λογοτεχνείς έχουμε αμέτρητες αναφορές σε αυτές τις δυο διαστάσεις της μοναξιάς. Στα ελληνικά, οι λέξεις αυτές θα μπορούσαν να αποδοθούν αντίστοιχα με τη <<μοναξιά>> και τη <<μοναχικότητα>>, όμως προτιμώ να χρησιμοποιήσω εδώ τη μοναξιά με τη θετική και την αρνητική της διάσταση. Η αρνητική μοναξιά (loneliness) είναι μια αρνητική ψυχολογική κατάσταση όπου το άτομο αισθάνεται δυσαρέσκεια, στενοχώρια, αυτολύπηση και θλίψη, λόγω έλλειψης κοινωνικών σχέσεων ή συντροφιάς, ενός αισθήματος απόρριψης, μη κατανόησης ή αποξένωσης από τους άλλους, ακόμη και αν υπάρχει η φυσική παρουσία τους στο χώρο. Αντίθετα, η θετική μοναξιά (solitude) είναι μια ηθελημένη επιλογή και μια θετική, συχνά γοητευτική και ευχάριστη, ψυχολογική κατάσταση.

Συνθέτοντας μια σειρά ορισμών που έχουν προταθεί, η θετική μοναξιά είναι μια αυτόβουλη ψυχολογική κατάσταση, κατά την οποία αποτραβιόμαστε, αποστασιοποιούμαστε και απελευθερωνόμαστε από τις προσδοκίες, τις επιρροές, τις πιέσεις και τους περιορισμούς των άλλων και του κοινωνικού -και όχι μόνο- περιβάλλοντός μας, ούτως ώστε να βρεθούμε σε μια ευχάριστη ή και γοητευτική κατάσταση άνεσης, γαλήνης, ψυχικής ηρεμίας και ειρήνης, ασφάλειας και ελευθερίας, που μας βοηθάει να σκεφτούμε και να στοχαστούμε καλύτερα, να ανακαλύψουμε, να κατανοήσουμε και να καλλιεργήσουμε τον εσωτερικό μας κόσμο ή να ασχοληθούμε με νοητικές και άλλες δραστηριοότητες που επιθυμούμε, χωρίς τους περιορισμούς που μας επιβάλλει η παρουσία των άλλων και οι καθημερινές μας ενασχολήσεις. [...] Ο Pablo Picasso έχει πει ότι <<χωρίς μοναξιά, καμία σοβαρή εργασία δεν μπορεί να γίνει>>. Ο Thomas Edison υποστήριξε ότι <<η καλύτερη σκέψη γίνεται σε κατάσταση μοναξιάς>> και ο Goethe ότι <<ο άνθρωπος μπορεί να διδάσκεται στην κοινωνία, αλλά δεν μπορεί να εμπνέεται παρά μόνο σε κατάσταση μοναξιά.>>. [...] Ο Nietzsche υποστήριξε ότι η <<μοναξιά είναι για το πνεύμα ό,τι η δίατια για το σώμα>>."


(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από το "Επί σκηνής χωρίς πρόβα" του Δημήτρη Μπουραντά, εκδ. Πατάκη, σελ. 175,176,180)



Υ.Γ.: Απόψε ήθελα να αναρτήσω κάτι άλλο, σχετικό με την Κοινωνιογλωσσολογία, που δίνω σε λίγες μέρες, αλλά διαπίστωσα ότι και αυτό το απόσπασμα του Μπουραντά που διάβασα πριν λίγο άσχετα με το εξεταζόμενο μάθημα, έχει τεράστεια σχέση με τη Κοινωνιογλωσσολογία: η γλώσσα δεν είναι μόνη, αλλά της κάνει παρέα και η ίδια η κοινωνία. Γλώσσα και κοινωνία, αλληλεπιδρούν, αποτυπώνουν η μια στην άλλη ανθρώπινες συμπεριφορές, λεπτές διαφορές νοημάτων, χοντρές διαφορές των κόσμων των συναισθημάτων, και έτσι προχωρούν μαζί. Γλώσσα και κοινωνία δεν είναι μόνες, έχουν η μια την άλλη να παίζουν. Ομοίως και ο άνθρωπος, δεν είναι εντελώς μόνος, άλλοτε έχει τη μοναξιά του και άλλοτε την μοναχικότητά του, για να παίζει...