Παρακαλώ σταματήστε ό,τι και αν κάνετε αυτή τη στιγμή και κοιτάξτε γύρω σας! Τι βλέπετε; Ανθρώπους που μαζί ή μόνοι προσπαθούν να επιβιώσουν. Αυτή η φράση είναι από τις πιο δύσκολες στην κατανόησή της, καθώς κάθε της λέξη σηκώνει πολύ συζήτηση και μπορεί να ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως. Αν επιχειρήσετε όμως να την αναλύσετε ίσως έρθετε πιο κοντά στις αιτίες που οδήγησαν την Ελλαδίτσα μας στην άναρχη, νέα της αρχή… Θα προσπαθήσω δίπλα από κάθε λέξη να βάζω κάποια ερωτήματα και σκέψεις που άναρχα ξεπηδούν από το νου μου.
Άνθρωποι: πρόκειται για ζώα; Για κάτι ανώτερο ή κατώτερο από τα ζώα; Πρόκειται για μηχανές; Ποιο είναι το «πρώτο κινούν» κάθε πράξης τους; Η λογική, το συναίσθημα ή τα ορμέφυτα; Τι αναζητούν;
Μαζί: τι σχηματίζουν οι άνθρωποι μαζί; Κοινωνία, αγέλη, μάζα, όχλο ή λόχο; Υποτίθεται ότι η ανθρώπινη κοινωνία είναι αποτέλεσμα μιας άτυπης συμφωνία μεταξύ των ατόμων της με σκοπό να διατηρήσει τις ισορροπίες στις κατασπαρακτικές εξορμήσεις των πιο μύχιων στοιχείων που συνθέτουν την προσωπικότητα. Η κοινωνία είναι μια δημιουργία που στόχο έχει στην από κοινού αναζήτηση των μεγάλων λύσεων των υπαρξιακών προβλημάτων των μονάδων που την αποτελούν. Με άλλα λόγια κάποιοι πρόγονοι με πολύ περισσότερες τρίχες από εμάς που ξεφλούδιζαν και έτρωγαν μπανάνες στα δέντρα, αποφάσισαν ότι είναι καλύτερα να κατέβουν από εκεί ψηλά και να συν-υπάρξουν ώστε με καλύτερες αξιώσεις και πιο οργανωμένα να διεκδικήσουν αυτά που η εσωτερική τους φωνή τους επιτάσσει (καθαρά θέμα καπιταλιστικής θεώρησης: θα κέρδιζαν πιο πολλά από ότι ο καθένας τους χωριστά). Στηρίζεται δηλαδή στην συν-εργασία, στην προσφορά, στην αποδοχή ότι διαφορετικά άτομα δοκιμάζουν ίδιες ανάγκες και βιώνουν παρόμοιες αναζητήσεις, στη συν-φωνία ότι θα μοιράζονται με σκοπό να ικανοποιούνται και να ικανοποιούν. Με απλά μαθηματικά: αν ο κάθε ένας κατόρθωνε να κερδίσει μόνος του 5 αγαθά, τώρα με τη συμμετοχή του στο σύνολο του αναλογούσαν 10, μείον 2 που έπρεπε να θυσιάσει για τον συνάνθρωπό του σαν φόρο συμμετοχής σε αυτό το παιχνίδι, τελικό αποτέλεσμα 8! Άρα σαφέστατα κερδισμένος και ποιοτικά ανανεωμένος. Και όλα αυτά από πού πηγάζουν; Από το γεγονός ότι ένα σύνολο αποκτά παραπάνω ικανότητες από το απλό άθροισμα των επιμέρους μονάδων που το αποτελούν, διότι οι πολλαπλές αλληλεπιδράσεις παράγουν νέα πιο πολύπλοκα ερεθίσματα, μεγαλύτερες προκλήσεις και νέες απαιτήσεις που τελικά γεννούν νέες ικανότητες. Απεναντίας, τι στηρίζει μια αγέλη; Μόνο η δύναμή της. Καμία αλληλεπίδραση, κανένα συμφωνητικό, καμία συμπαράσταση. Ο λύκος όταν επιτεθεί, αδιαφορεί για το αν φάει ο αδερφός του ή αν κινδυνεύει να σκοτωθεί ο φίλος του από την αντίσταση του θηράματος, τον ενδιαφέρει μόνο με την δύναμη και τη φόρα της μάζας -ή αλλιώς του μπούγιου!- να ακινητοποιήσει τον εχθρό και να φάει όσο πιο πολύ του επιτρέπει η μυϊκή του μάζα! Και εκεί αρχίζει και τελειώνει η ύπαρξη μιας αγέλης. Το ερώτημα όμως παραμένει: πολλοί άνθρωποι μαζί τι σχηματισμό συνιστούν σήμερα;!
Μόνος: άνθρωπος μόνος = αγρίμι ή θεός, όπως είχε πει και ένας θνητός θεός.
Προσπαθούν: εδώ οι ερμηνείες αυτής της λέξεως είναι όσες και οι ανθρώπινες υπάρξεις που έχουν περάσει από τούτο τον πλανήτη. Το τι εννοεί ο καθείς προσπάθεια, το τι έντιμη προσπάθεια, το τι αποσκοπεί με κάθε προσπάθεια, τα όρια της προσπάθειάς του, οι θυσίες της κάθε προσπάθειας, οι αντοχές κάθε προσπαθούντος και αναξιοπαθούντος, όλα αυτά λοιπόν συνθέτουν το ανθρώπινο σύμπλεγμα της κοινωνικής πραγματικότητας, αυτό που κάνει τους ανθρώπους να αλληλεπιδρούν και να ματαιοδοξούν, αυτό που παρακινεί τους ανθρώπους να παραμένουν ζωντανοί.
Επι-βιώσουν: εδώ κρύβεται η μαγεία του βίου-επί της γης! Όλοι παλεύουν για επιβίωση, αλλά τι σημαίνει αυτό; Πόσο σημασία έχει η ζωή, πώς την αποτιμούμε, με τι αξίες και χαρακτηριστικά την στολίζουμε, τι αντίκρισμα έχει στη συνείδησή μας η πραγματική έννοια της επιβίωσης; Αλλά εδώ μάλλον φτάνουμε στο ίδιο σημείο από όπου ξεκίνησε το προηγούμενο άρθρο, όπου διαπραγματεύεται το μείζον ερώτημα: Ζούμε για να τρώμε ή τρώμε για να ζούμε; Υπονοώντας φυσικά το τι ορίζουμε σαν επιβίωση. Αλλά και εδώ οι ερμηνείες είναι τόσες όσοι οι ερμηνείς!
Συμπέρασμα: Δεν υπάρχει κανόνας, δεν υπάρχει συνταγή, δεν υπάρχουν κατευθυντήριες οδηγίες για το ποιοι είμαστε, τι κάνουμε και τι θέλουμε. Ακόμα χειρότερα, δεν υπάρχει από μόνο του αυθύπαρκτο νόημα ύπαρξης σε καμία απολύτως ύπαρξη. Υπάρχει όμως κάτι πολύ καλύτερο, η δυνατότητα να δώσουμε εμείς νόημα στην ύπαρξή μας και να μιλήσουμε ειλικρινά γι’αυτό. Έτσι ο καθείς χτίζει τη δική του πραγματικότητα, νοηματοδοτεί τη δική του ζωή. Ένα πράγμα προτείνω μόνο: καλέστε και άλλους σε αυτό το χτίσιμο και βοηθήστε τους άλλους να χτίσουν όταν σας καλούν!