Με αφορμή πρόσφατη συζήτηση, στο ρεβεγιόν των Χριστουγέννων, με φίλτατο συντοπίτη που η μοίρα μας έστειλε να διαμένουμε στον ίδιο ξένο τόπο, συνειδητοποίησα για μια ακόμη φορά τη μέγιστη σύγχηση που επικρατεί στην κοινωνία μας.
Στην κοινωνία μας που είναι πλέον τα περισσότερα (αν όχι όλα) εύκολα. Έτοιμες λύσεις για κάθε περίπτωση. Έτοιμα "ρούχα" που κουμπώνουν ακόμα και στους πιο απαιτητικούς. Έτοιμες απαντήσεις.
Έτοιμες απαντήσεις. Αυτό ακριβώς συνειδητοποίησα ότι είναι η ρίζα της σύγχυσης σήμερα.
Εξηγούμαι.
Όταν ο άνθρωπος συνήθιζε να διερωτάται, ωθούνταν να ψάχνει. Αυτή η ώθηση του προκαλούσε κινητοποίηση. Και αυτή η κινητοποίηση τον έκανε να μην χορταριάζει ούτε στο σώμα ούτε στο νου.
Σήμερα, ο άνθρωπος, απλά χωνεύει απαντήσεις. Κάθε είδους και για κάθε ερώτημα. Απλά καταναλώνει, καταναλώνει, καταναλώνει. Χωρίς να ξέρει τί είναι αυτό που καταναλώνει και κυρίως γιατί. Τελικά καταναλώνει την ευτυχία του και τις ευκαιρίες που του έχουν δωθεί από την ευλοηγμένη ζωή να την πολλαπλασιάσει. Μόνο που έτσι όμως, μετά από τόση άσκοπη και σπάταλη κατανάλωση, ξεχνά το ερώτημα. Ξεχνά, τί να κάνει με τόσες απαντήσεις γύρω του. Ξεχνά το βασικότερο: να διερωτάται. Και έτσι δεν βρίσκει την αντίστοιχη ώθηση. Και μετά χάνει και την κινητοποίηση. Και τελικά βαλτώνει. Στο σώμα και στο νου.
Και απόψε, μετά χαράς και λύπης, βρήκα ότι το έχει περιγράψει εξαιρετικά αυτό που προσπάθησα να σας περιγράψω ανωτέρω, ο Βίλχελμ Ράιχ στο τρέχον βιβλίο που διαβάζω αυτές τις μέρες (ή νύχτες καλύτερα), το "Άκου, Ανθρωπάκο". Αναμεταδίδω, χωρίς άδεια αναμετάδοσης ή αναδημοσίευσης (η μόνη άδεια που έχω είναι η άδεια ψυχολογία και η άδεια κεφάλα):
"Καταβροχθίζεις την ευτυχία του. Ποτέ δεν απόλαυσες την ευτυχία του με πλήρη ελευθερία, και για αυτό την καταβροχθίζεις λαίμαργα, χωρίς να φροντίσεις να τη διασφαλίσεις. Δεν σε άφησαν ποτέ να μάθεις πώς να φροντίζεις την ευτυχία σου, να την καλλιεργείς όπως ο κηπουρός τα λουλούδια του και ο αγρότης τα σπαρτά του. Οι μεγάλοι ερευνητές και ποιητές και στοχαστές απομακρύνθηκαν από σένα διότι ήθελαν να φροντίσουν την ευτυχία τους. Κοντά σου, Ανθρωπάκο, είναι εύκολο να καταβροχθίσει κανείς την ευτυχία, αλλά δύσκολο να την προστατέψει. [...] Διότι, πρώτον, ο ερευνητής δεν έχει τίποτα να σου προσφέρει παρά μόνο σκέψεις. Ούτε κέρδη, ούτε υψηλότερες απολαβές, ούτε μονιμότητα και χειστουγεννιάτικο δώρο, ούτε πιο εύκολο τρόπο ζωής. Το μόνο που μπορεί να σου δώσει είναι σκοτούρες, και δεν χρειάζεσαι άλλες σκοτούρες, έχεις ήδη αρκετές".
(σελ. 70 και 71, εκδ. ΜΙΝΩΑΣ, 14η ανατύπωση, μτφ. Αύγουστος Κορτώ, πρόλογος Αρης Δημοκίδης)
Κοιτάξτε τι ώραίο είπε ο Ράιχ: να καλλιεργούμε την ευτυχία όπως ο κηπουρός τα λουλούδια ή ο αγρότης τα σπαρτά του. Να έχουμε υπομονή, να αντιλαμβανόμαστε ότι κάθε πράμα θέλει την εποχή του, την κατάλληλη θερμοκρασία για να αναπτυχθεί, την περιοχή του, το περιβάλλον του... Αντίθετα, σήμερα, είναι παντού και πάντα τα ίδια. Λες και έχουμε καταργήσει τις εποχές, τις αποστάσεις, τα πλαίσια, τα περιβάλλοντα εργασίας... Λες και ο χρόνος και ο χώρος έγιναν ένα (όχι ότι δεν είναι), αλλά με τη διαφορά ότι σταμάτησαν να λειτουργούν και τελικά έγιναν... κανένα αντί για ένα.
Συμπέρασμα: αυτό το πανάρχαιο "ο Άνθρωπος του ειδέναι ορέγεται φύσει" του Αριστοτέλη, έχει αντικατασταθεί από το "ο Ανθρωπάκος της ηδονής ορέγεται παρα-φύσει", καθώς υπερτρέφεται με τόσα άχρηστα "φαγητά" που έχει πάψει πλέον να ορέγεται του ειδέναι και "έμαθε" να ορέγεται μόνο τη λαίμαργη ηδονή.
Καλή-τερη (από την προηγούμενη) χρονιά να έχουμε.