Είναι μια νέα προσπάθεια συνάντησης των πνευμάτων κάτω από το φως του έναστρου βραδινού ουρανού, τις ώρες που βγαίνουν οι νεράιδες και τα παραμύθια φαίνονται αληθινά...
Πρωινή μελαγχολία. Τι να φταίει άραγε; Είχε καιρό να με επισκεφτεί ένα τέτοιο σαββατιάτικο πρωινό...
Μην είναι τα δυο πλυντήρια ρούχα που σιδερώνω από το πρωί, ρούχα που έφερα από τα Χανιά, όπου πέρασα υπέροχα, εκεί που συνομίλησα με την πανσέληνο του Ιουλίου...;
Μην είναι το τηλέφωνο που έλαβα από τη υπερήλικη σύζυγο ενός ασθενούς που πριν 2 μήνες είχα συνοδεύσει στην Αθήνα, (στα πλαίσια διακομιδής του, λόγω σοβαρού πνευμονολογικού προβλήματος), η οποία μου ζήτησε τώρα που γύρισαν στο νησί να του περιποιούμαι εγώ ένα τραύμα του, διότι όπως είπε "έχω εμπειρία και καλο χέρι και ο ασθενής θέλει μόνο εμένα"; Πού να 'ξερε ότι αυτός που τους συνόδευε ήταν ένας μικρός αγροτικός, ένας από τους πολλούς...
Μην είναι το αβέβαιο στο οποίο προχωράμε ανυποψίαστοι;
Είναι δυο. Αυτός και Αυτή. Και είναι αντικρυστά. Και προσπαθούν να συντονιστούν. Και προσπαθούν να τα βρουν (ποια είναι τα χαμένα θα με ρωτήσετε βέβαια, αλλά αφήστε το καλύτερα αυτό το ερώτημα, διότι και εγώ χαμένα τα έχω...). Ο καθείς τους όμως, βράχος αμετακίνητος!
Αυτός, δίνει το έναυσμα. Ή τουλάχιστον έτσι πιστεύει. Αυτή, οφείλει να ακολουθήσει εκεί που την ωθεί Αυτός. Όμως, κάνει και τα δικά της κολπάκια. Πώς θα γινόταν άλλωστε, αφού είναι Αυτή και από τη φύση της μπορεί και κάνει κολπάκια και μάλιστα σαγηνευτικά! Αυτή, με τη σειρά της, έχει έναν ακόμη πιο δύσκολο ρόλο: να αποκρυπτογραφήσει τον κώδικα με τον οποίο μιλάει Αυτός. Σε Αυτήν βαραίνει -σαν πελώριος βράχος- το ζήτημα της αναγνώρισης του ποιός είναι Αυτός. Η δύναμη που ασκεί Αυτός, η κατεύθυνση του θώρακά του, το κοίταγμά του, το ύφος του, η διάθεσή του, όλα αυτά και πολλά πολλά άλλα, οφείλει Αυτή να τα ξεδιπλώσει εν ριπή οφθαλμού και να αντιληφθεί το μοτίβο που ακολουθούν - αν ακολουθούν. Στη συνέχεια, Αυτή, απαντά σε Αυτόν, με τρόπο που θα πρέπει να του δείχνει ότι τον ακολουθεί. Αλλά έτσι, τον κάνει να συνεχίζει και να του δίνει το δικαίωμα και την ευκαιρία να κάνει την επόμενη κίνησή του. Έτσι, Αυτή ακολουθεί, δίνοντας χώρο σε Αυτόν να συνεχίσει. Άρα Αυτή επιτρέπει σε Αυτόν να προχωρήσει και Αυτός ακολουθεί Αυτήν, διότι χωρίς Αυτήν να τον ακολουθεί πιστά, Αυτός δεν θα μπορούσε να κάνει το επόμενο βήμα. Αυτή λοιπόν καθοδηγεί, γιατί απλούστατα ακολουθεί πιστά! Είναι σαν ένα μεγάλο φορτηγό που σε μια στροφή, κατορθώνει να μην παρεκτραπεί όχι μόνο γιατί στρίβει σωστά το μπροστινό μέρος, αλλά γιατί ακολουθεί πιστά και το πίσω μέρος.
Αυτός και Αυτή προσπαθούν να επικοινωνήσουν, ο καθείς με τον δικό του ίσως τρόπο. Και θα μου πείτε τότε ποιό είναι το κοινό τους στοιχείο; Μα φυσικά το ότι και οι δυο προσπαθούν. Φτάνει αυτό για να επιτευχθεί η επικοινωνία; Μα τελικά δεν έχει τόσο σημασία αυτή καθ' εαυτή η επικοινωνία, όσο το παιχνίδισμα που γίνεται στην πίστα και η προσπάθεια για να συνεχίζει κανείς να κάνει το επόμενο βήμα. Όλα γίνονται για το επόμενο βήμα και όχι για το τελευταίο που φαίνεται να είναι η επικοινωνία. Η επικοινωνία φαίνεται να είναι το καρότο που τα άλογα όντα (που αποκαλώ ανθρώπους) κυνηγούν, χωρίς ποτέ να κατορθώνουν να την φτάσουν, καθότι υπάρχει βλέπετε και το "ανικανοποίητο" κάπου εκεί στη μέση... Στη μέση είπα; Ναι, στη μέση αυτών των δυο βράχων, που από τη φύση τους, από καταβολής κόσμου δηλαδή, υπάρχει ανάμεσά τους.
Αυτή η απόσταση:
Άλλοτε φαίνεται τόσο τεράστια που ανθρώπινη αγκαλιά δεν μπορεί να χωρέσει:
Και άλλοτε φαίνεται τόσο δα ώστε να μπορείς να την χωρέσεις στη χούφτα σου:
Όλα τελικά είναι θέμα οπτικής γωνίας, από την οποία φωτογραφίζουμε την εφήμερη ζωή μας.
Όλα τελικά είναι θέμα διάθεσης. Ή μπαίνεις στο χορό και όπου βγει, ή κάθεσαι και βλέπεις απ' έξω τους άλλους να χορεύουν και κάποιοι από αυτούς μάλιστα να σε χορεύουν στο ταψί...
Και αν αναρωτιέσαι, αγαπητέ αναγνώστη, αν τυχόν ποτέ οι δυο αυτοί βράχοι κατορθώσουν να εφάπτονται, θα σου πώ ότι δεν έχω την απάντηση. Θα σου πω όμως ότι πλέον δεν την χρειάζομαι την απάντηση. Αλλά χρειάζομαι τη ζάλη από το χορό αυτών των βράχων, το χορό του χώρου, του χρόνου, του πόνου και γιατί όχι και του μόνου που προσπαθεί να σμίξει τη μοναξιά του με κάποιον άλλον μόνο.
Το τάνγκο έχει τεράστια φιλοσοφία από πίσω του. Φιλοσοφία σχετικά με τη φύση της σχέσης μεταξύ ανδρός και γυναικός. Φιλοσοφία, που μόνο μέσα στην ίδια την φύση που μας περιβάλλει μπορεί κάποιος να αντικρύσει, καθώς πρώτη η φύση γέννησε το αρσενικό και το θηλυκό και πρώτη πειραματίστηκε να τα σμίξει...
"Mariano Chico Frumboli & Juana Sepulveda"
Υ.Γ.: Οι φωτό είναι από το σημείο "Πόρτες" στο φαράγγι της Σαμαριάς, το οποίο μου άνοιξε πρόσφατα τις πόρτες του και μαζί και τα πανέμορφα μυστικά του, τα οποία μου επέτρεψε να αντικρύσω, να μυρίσω, να αγγίξω και να αισθανθώ.
Προχτές, ετέθη το εξής ερώτημα, στην κρασοκατανυκτική παρέα που βρισκόμουν, με φόντο τον βενετσιάνικο φάρο των Χανίων: "γιατί οι σημερινοί Έλληνες δεν έχουν το μεγαλείο των Ελλήνων της αρχαιότητας και πώς φτάσαμε ως εδώ".
Οκ, να δεχτώ ότι οι Έλληνες της αρχαιότητας μεγαλουργούσαν (το βιντεάκι αυτό είναι απλά σαγηνευτικό, αφιερώστε 22 λεπτά από τη ζωή σας και απολαύστε το). Υπάρχουν πολλά ιστορικά στοιχεία που τεκμηριώνουν ότι οι άνθρωποι εκείνης της εποχής είχαν μιλήσει για όλα σχεδόν τα μεγάλα προβλήματα που μπορεί να βασανίζουν έναν σκεπτόμενο άνθρωπο, όπως και άλλα τόσα απτά ιστορικά στοιχεία που διατυμπανίζουν ότι το ελληνικό δαιμόνιο ήταν τόσο ανήσυχο που έψαχνε και έβρισκε λύσεις για όλα και για όλους.
Η απάντηση όμως στο ερώτημα που τέθηκε στην παρέα μας, θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά απλή: αυτοί που θέλουν να αποκαλούνται σήμερα Έλληνες, ουδεμία σχέση έχουν με εκείνους που αποκαλούμε Έλληνες της αρχαιότητας. Εμείς σήμερα, σαν γνήσιες κλωσίτσες, γουστάρουμε να εξαργυρώνουμε τον τίτλο οικογενειακού κύρους που δημιούργησαν κάπου κάποτε κάποιοι άλλοι. Σαν γνήσιοι βουτυρομπεμπέδες, χωρίς να ιδρώσει ο κώλος μας και χωρίς να μας λείψει σχεδόν τίποτα, καταστρέφουμε τα πάντα από την πνευματική μας κληρονομιά (ποιό παιδί αλλά και ποιός ενήλικας, ξέρει πραγματική Ιστορία;), και αρκούμαστε να αναγνωρίζουμε απλώς τα ονόματα γιγάντων όταν αυτά στολίζουν ταβέρνες, ενοικιαζόμενα δωμάτια ή ξενοδοχεία, δρόμους, τουριστικές περιοχές... Σαν άσωτοι υιοί, σπαταλάμε τα πάντα και μετά, εντελώς επιδεικτικά, φοράμε το καλό μας το κοστούμι, αυτό που θυμίζει τα κοστούμια εκείνων που τα πρωτοδημιούργησαν, και βγαίνουμε σε ευρωπαϊκές πίστες, forum, συνέδρια και χορούς, έχοντας την ψευδή πεποίθηση ότι τα ράσα κάνουν τον παπά... Άμυαλέ μου συμπολίτη, πόσο μακυά είσαι από την αλήθεια... όσο οι σημερινοί Έλληνες από τους αρχαίους Έλληνες.
Και γιατί εξάλλου να έχουμε ομοιότητα με εκείνους, όταν τόσοι κατακτητές πέρασαν (και κάποιοι από αυτούς έμειναν για 400 χρόνια), μας έσπειραν δικά τους γονιδιακά χαρακτηριστικά, μας διαμόρφωσαν, μας μετάλλαξαν; Γιατί να αναζητούμε μια σχέση με εκείνους της παλιάς εποχής, όταν η αλυσίδα της σύνδεσης έχει προ πολλού γίνει σμπαράλια λόγω των πραγμάτων που έτυχαν και λόγω των συγκυριών με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωποι οι παππούδες μας και οι γιαγιάδες μας; Είπαμε τα γονίδια κληρονομούνται, αλλά αξίζει να τονίσουμε ότι κληρονομούνται και από τον μπαμπάκα και από την μαμάκα. Και δεν νομίζω ότι όλοι οι Έλληνες όλων των εποχών του παρελθόντος μπορούν να διαβεβαιώσουν την ελληνική γνησιότητα των ελληνικών γονιδίων... Με άλλα λόγια, μάπα το καρπούζι, αγαπητοί μου...
Όμως για μένα το βασικότερο ερώτημα είναι άλλο: "γιατί επιμένουμε ότι έχουμε σχέση με τους αρχαίους Έλληνες και δεν το παίρνουμε απόφαση ότι είμαστε κάτι άλλο". Διότι μόνο όταν συνειδητοποιήσουμε ποιοί δεν είμαστε, θα κάνουμε το πρώτο βήμα για να βρούμε το ποιοί πραγματικά είμαστε. Αν θέλουμε λοιπόν να ξεφύγουμε από αυτήν την κρίση ταυτότητας και πνεύματος (και διόλου οικονομίας κατά τη γνώμη μου, μιας και αυτό που μας πλασάρουν περί οικονομικής κρίσης, είναι επιφαινόμενο ή αλλιώς συγχυτικός παράγων όπως μας μάθαινε ο φίλος μας και καθηγητής μας κος Τριχόπουλος στο μάθημα της Στατιστικής στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, που τον είδαμε μία ολόκληρη φορά! ναι θεωρώ τον εαυτό μου εξαιρετικά τυχερό που είδα από κοντά αυτόν τον καθηγητή). Άρα, ας ξεκαθαρίσουμε τι δεν είμαστε και μετά με καθαρό μυαλό ας ψάξουμε τι μπορούμε και τι θέλουμε να γίνουμε.
Μέχρι τότε, απολαμβάνω τους Ελληνάρες που κυκλοφορούν δίπλα μου αμέριμνοι!
Υ.Γ.1: Α, ρε Νίκο Δήμου "ανθέλληνα", πόσο ωραία έχεις περιγράψει τους σημερινούς Έλληνες; Υ.Γ.2: Καλά ρε παιδιά ο "ελληνικός καφές" είναι ή δεν είναι τελικά ελληνικός; Γιατί κάτι μου λέει ότι τον πήραμε από τους κολλητούς μας επί χρόνια, Τούρκους, όπως ακριβώς πήραμε τις τούρκιες τουαλέτες; Και αν ισχύει αυτό, γιατί τότε τις τουαλέτες τις λέμε τούρκικες και όχι ελληνικές; Μάλιστα για πολλούς υπάρχει αχώριστη σχέση μεταξύ πρωινού καφέ και της -σχεδόν άμεσης ρε παιδί μου- μετάβασης στην τουαλέτα... όπως ίσως αχώριστη σχέση υπάρχει μεταξύ ελληνικού και τούρκικου λαού που και οι δυο τους αγκομαχούν καθημερινά...
"Μες του Βοσπόρου τα στενά" Στίχοι: Πυθαγόρας Μουσική: Απόστολος Καλδάρας Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας
Πάντα βρίσκεται κάποιος να σου χαλάσει τη διάθεση πρωί πρωί. Βγαίνοντας έξω από το σπίτι σήμερα, μετακίνησα τη μηχανή μου περίπου 3 μέτρα ώστε να είναι στον ίσκιο ενός μικρού δένδρου που υπάρχει στο δρόμο και να μην την βλέπει ο ήλιος και τη ματιάσει... Ξαναβγαίνοντας μετά από περίπου 5 λεπτά βλέπω τον γείτονα να προσπαθεί να παρκάρει, ακολουθώντας τις κατευθυντήριες οδηγίες της γυναίκας του που ήταν ακριβώς κάτω από το δέντρο. Και τότε με ρωτάει η γυναίκα του αν μπορώ να μετακινήσω τη μηχανή μου για να βάλουν το αμάξι τους. Αφού τους κοιτά καλά καλά -ο άλλος ακόμα πάλευε λες και οδηγούσε κανένα ερπυστριοφόρο- τους έκανα τη χάρη, λέγοντάς τους ότι ο καθένας απαιτεί το όχημά του να είναι στον ίσκιο και ότι ο καθένας ενδιαφέρεται για το "δικό" του όχημα. Η γυναίκα κάτι ψέλλισε του τύπου "ξέρουμε ότι σας πιέζουμε αλλά πρόκειται για αμάξι" και ο άλλος ούτε που βγήκε, ούτε που είπε ένα ευχαριστώ... Ο άλλος άφησε τη γυναίκα του να λύσει το θέμα του παρκαρίσματος αντί να βγει σαν -κοινωνικώς οριζόμενος- άντρας να μου ζητήσει να παραμερίσω τη μηχανάρα μου... Ωραίος σερνικός!
Και ρωτώ: τι σκατά έλλογο ον είναι ο άνθρωπος, όπως προσπαθείτε να με πείσετε όλοι σας, όταν ακολουθεί το νόμο των ζώων που θέλει το μεγάλο ψάρι να τρώει το μικρό, που θέλει το αμάξι να κερδίζει έναντι των μηχανών σε εκτίμηση και αξία στην κοινωνία (επειδή ακριβώς είναι θέμα μεγέθους από ό,τι φαίνεται), που θέλει ο πιο μεγάλος σε εξουσία να πολτοποιεί τον πιο μικρό σε δύναμη; Μα γιατί δεν αγνωρίζεται το ίδιο δικαίωμα και στους μηχανόβιους και στους παπάρες αυτοκινητόβιους που δεν είναι άλλο από το να μετακινούνται με το όχημα που αγαπούν και γουστάρουν και αυτό να προσπαθούν να παρκάρουν στο καλύτερο σημείο και να το φροντίζουν σαν να ήταν παιδί τους; Γιατί είναι τόσο δύσκολο στους έλλογους ανθρώπους να αντιληφθούν τα πράγματα πίσω από τα φαινόμενα, δημιουργώντας προστριβές στην κοινωνία τους; Γιατί ο άνθρωπος συνεχίζει να συμπεριφέρεται ιεραρχικά και να πράττει εξουσιαστικά; Γιατί η λογική δεν μπορεί να κατανοήσει ότι είμαστε όλοι αστερόσκονη, όπως ακριβώς η σκόνη που μέχρι το απόγευμα θα έχει σκεπάσει τόσο τη μηχανή μου όσο και το αμάξι του παπάρα του γείτονα;
"Dust in the Wind" Kansas
Υ.Γ.: Εντελώς συμπτωματικά (;) συνειδητοποίησα ότι η φωτογραφία της ημέρας από τη NASA, στα αριστερά του κειμένου, μιλάει για τη συνεργασία Αμερικανών και Ρώσων, εν πτήση, σε τροχιά γύρω από τη Γη, πριν κάποιες δεκαετίες, σε μια προσπάθεια συμφιλίωσης της ανθρωπότητας απέναντι στα κοινά, συμπαντικά, μεγάλα αναπάντητα ερωτήματα της ανθρώπινης κοινωνίας... Άραγε αυτή η συμφιλίωση των ανθρώπινων κοινωνιών έχει επιτευχθεί από τα έλλογα όντα που τις συγκροτούν;;
Έτσι απλά ένα πρωινό σου δίνεται ευκαιρία για εξαιρετικές στιγμές. Σήμερα πέρασα μια υπέροχη ημέρα. Ένας φίλος εκλεκτός από την Αγία Παρασκευή (ένω χωριό κοντά στην Καλλονή), κανόνισε για βόλτα με δυο άλογα, καθαρόαιμα. Αφού έφτασα το πρωί και κατέβηκα από τα 78 άλογα της δικής μου μηχανής, αντικρύζω το εξής θέαμα:
Άλογα. Πανέμορφα. Ήρεμα. Στολίδια του οικοσυστήματος. Φιλικά. Λίγο ντροπαλά απέναντι στο φακό της κάμερας.
Η βόλτα μας εξαιρετική! Για 2 ώρες τιναζόμουν σε κάθε καλπασμό του αλόγου, νοιώθωντας την απογείωση σε κάθε δεύτερο βηματισμό. Για 2 ώρες θαύμαζα την κίνηση αυτού του τετράποδου. Για 2 ώρες επικοινωνούσα με αυτό το πλάσμα, με φόντο ελαιώνες, χωράφια με σπαρτά, χωματόδρομους...
Η επικοινωνία μας στηριζόταν σε τρεις φράσεις:
"Ε, τσ,τσ,τσ" δηλαδή "ξεκίνα" "Αχα, αχα" δηλαδή "πάμε πιο γρήγορα" "Οοοοοοοουουουου" δηλαδή "σταμάτα"
καθώς και σε τράβηγμα του αντίστοιχου λουριού (δεξιού ή αριστερού) για να δηλώσεις προς ποια κατεύθυνση θέλεις να στρίψεις.
Αυτή η γλώσσα μπορεί να είναι πολύπλοκη για ένα άλογο και απλούστατη για έναν άνθρωπο. Αν όμως το άλογο δεν είναι άνθρωπος -άρα δεν είναι έλλογο ον- πώς γίνεται με τρεις φράσεις και δυο κινήσεις να μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί του ωσάν να ήταν άνθρωπος, ενώ αντιθέτως με κάποιους ανθρώπους -δηλαδή έλλογα όντα- να τους μιλάς και να τους ξαναμιλάς και αυτοί να σε κλάνουν... ή για να το πώ πιο κόσμια -και να μην εκφράζομαι ωσάν ζώο- αυτοί να αφήνουν άλυτο το κυπριακό, το παλαιστινιακό, να μην μπορούν να βρουν σύμπτωση απόψεων σε ευρωπαϊκά συνέδρια ή σύγκλιση ιδεών σε διεθνή φόρουμ, καθώς επίσης και σε άλλες τέτοιες κουραδίτσες (ουπς! πάλι εκφράζομαι ωσάν ζώο...!) που κατά καιρούς ακούμε και διαβάζουμε. Και σας ρωτώ: σημασία έχει η πολυπλοκότητα του εργαλείου (δηλαδή της γλώσσας εν προκειμένω) για να κρίνεις το επίπεδο προόδου και πνευματικής ανάπτυξης μιας κοινωνίας ή το ίδιο το αποτέλεσμα που προκαλεί το εν λόγω εργαλείο (δηλαδή η επικοινωνία στο συγκεκριμένο παράδειγμα); Η σύγχρονη ανθρωπολογία απαντά το δεύτερο.
Αν μπορείς να επικοινωνήσεις με άλογα και όχι με έλλογα, τότε υπάρχει κάτι προβληματικό αγαπητοί μου στον ορισμό της λέξης λόγος και λογική. Κάτι έχουμε αντιληφθεί λάθος... και το αναπαράγουμε και το περνάμε σε πολλούς τρόπους που βλέπουμε τα πράγματα στη φύση (μας) καθώς και σε πολλές άλλες έννοιες που ορίζουμε στην καθημερινότητά μας, όπως για παράδειγμα στη λέξη ζώο! Παράδειγμα; Εκεί που τσακίζαμε κάτι μπαρμπούνια με τον εκλεκτό φίλο που κανόνισε όλη αυτήν την υπέροχη ημέρα, βλέπω δυο γάτες απέναντί μας, εκ των οποίων η μια ξαπλωμένη και η άλλη να γλείφει την πρώτη σε όλο της το κορμί! Φυσικά η πρώτη γάτα το απολάμβανε δεόντως! Μιλάμε για πραγματικό μπάνιο, ολόσωμο, ή για να μιλήσουμε με σεξουαλικούς όρους, μιλάμε για ηδονιστικότατο μασάζ με τη γλώσσα! Αν αυτό που κατέγραψε ο φακός μου δεν ήταν ερωτική στιγμή και μάλιστα με πολλά προκαταρκτικά, τότε τι διάλο ήταν; Όχι, γιατί κάτι έχει πάρει το αυτί μου ότι ο έρωτας -όπως και η λογική- είναι αμιγώς ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Βέβαια, πώς γίνεται έρωτας και λογική να συνυπάρχουν σε ένα ον, όταν το ίδιο αυτό το ον ισχυρίζεται ότι "ο έρωτας δεν έχει λογική...". Αγαπητοί μου τα συμπεράσματα δικά σας για το ποιό το έλλογο, ποιό το άλογο, ποιό το ζώο και ποιό το μη ζώο...
Παρακολουθήστε στιγμή προς στιγμή την ερωτική αυτή τελετουργία, κατά την οποία με αργές κινήσεις η μια γάτα ξεκινά από τα χείλη της άλλης, συνεχίζει στο αυτάκι, προχωρά στον αυχένα, και βυθίζεται στο υπόλοιπο σώμα... (καλά πόσο πρόστυχο ζώο γίνομαι καμιά φορά;).
Υ.Γ.1: Ευχαριστώ τον Μπάμπη και την αξιολάτρευτή κορούλα του, Άννα-Μαρία, για την υπέροχη μέρα που μου χάρισαν.
Υ.Γ.2: Αφού τελείωσε -βράδυ πια- ετούτη η πανέμορφη συναναστροφή με ανθρώπους και ζώα, καβάλησα ξανά τα 78 άλογα της μηχανής μου και ξεκίνησα τον δρόμο του γυρισμού. Σε όλη τη διάρκεια της επιστροφής όμως, δεν άκουγα τον ήχο που έκαναν τα 78 άλογα μαζί, καθώς ο νους μου είχε κολλήσει σε δυο άλλα άλογα, πανέμορφα, ζωντανά, καθαρόαιμα, όπως το καθάριο φως του ήλιου...
Υ.Γ.3: Επειδή και άλλες φορές έχει προκύψει σύγχυση μεταξύ ζώων και ανθρώπων, ας αφήσουμε τη μουσική να μας δώσει την δική της απάντηση στο θέμα...
("εγώ δεν είμαι γάτος, εγώ είμαι ένας άνθρωπος με αισθήματα γεμάτος...")
"Ο Γορίλας" Μουσική: Georges Brassens Στίχοι, Ερμηνεία: Χρήστος Θηβαίος
("δεν έχει δει ποτέ του μαϊμού, γιαυτό μπορεί να τα μπερδέψει..." "να με μπερδέψει με μια μαϊμού, είπε ο δικαστής ενοχλημένος είναι αδύνατον εντελώς, στο τέλος βγήκε γελασμένος...")
Αξίζει να ακούσετε ξανά το τραγουδάκι αυτό, αυτή τη φορά με μια πιο παιχνιδιάρικη διάθεση. Πατήστε λοιπόν εδώ.
Τώρα αν με ρωτήσετε να σας πω εγώ τι διάγνωση θα έβαζα για τον ίδιο μου τον εαυτό, θα απαντούσα ως εξής: διαπιστώνω όσο περνάει ο καιρός ότι μάλλον συμπεριφέρομαι ως "ανθρωπολόγος που προσπαθεί να δει τον κόσμο μέσα από τον κόσμο της ιατρικής". Τι εννοώ: για να καταλάβεις τους Ισπανούς πρέπει να μάθεις ισπανικά, τους Ιταλούς ιταλικά και πάει λέγοντας, δηλαδή για να παρατηρήσεις μια ομάδα ανθρώπων πρέπει να μάθεις μια γλώσσα επικοινωνίας που θα σε βοηθήσει να τους προσεγγίσεις και έτσι να εμβαθύνεις στον κόσμο τους και στις συμπεριφορές τους. Και ποιός ο καλύτερος τρόπος να το κάνεις αυτό, από το να συμμετέχεις στην καθημερινότητα αυτών των ανθρώπων, στις ασήμαντες ή σημαντικές, μικρές ή μεγάλες στιγμές τους και να μάθεις να χρησιμοποιείς τη γλώσσα επικοινωνίας που χρησιμοποιούν αυτοί μεταξύ τους.
Θεωρώ λοιπόν ότι δεν υπάρχει καλύτερο πεδίο έρευνας για έναν ανθρωπολόγο, από αυτό της ιατρικής. Θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου τυχερό που δύναται να δει τόσα πολλά πράγματα για τους ανθρώπους μέσα από το πρίσμα της ιατρικής, τόσα πολλά πράγματα για την ανθρώπινη φύση σε καταστάσεις δύσκολες και απρόβλεπτες. Διότι πιστεύω ότι εκεί φαίνεται ο πραγματικός άνθρωπος: στο απρόσμενο, στο απρογραμμάτιστο, στο ξαφνικό, στο ανατρεπτικό και όχι στο αναμμενόμενο ή το προγραμματισμένο. Ο άνθρωπος είναι προβλέψιμος και εύκολα αντιληπτός ως προς τα θετικά του συναισθήματα: η χαρά, η αγάπη, η ευχαρίστηση, φαίνονται και καταγράφονται εύκολα από όλους και για όλους. Το δύσκολο όμως είναι να προσεγγίσεις έναν άνθρωπο που βιώνει αρνητικά συναισθήματα, όσο έντονα ή λιγότερο έντονα και αν είναι. Το δύσκολο είναι να δεις πώς κάποιος αντιμετωπίζει το φόβο, τη θλίψη, την απώλεια, την αναγκαιότητα, την έλλειψη επιλογών, τον θάνατο. Το δύσκολο είναι να παρατηρηθεί ο άνθρωπος στα δύσκολο και όχι στα εύκολα.
Και η ιατρική παρέχει αυτήν την ικανότητα γιατί δημιουργεί έναν συνεχή διάλογο μεταξύ παθολογικού και φυσιολογικού. Αν ρωτήσετε όμως τους ιατρούς να σας ορίσουν το φυσιολογικό, τότε πολλοί δεν θα μπορέσουν να σας πείσουν ότι το έχουν καταλάβει, γιατί απλά δεν το έχουν καταλάβει! Τι ορίζουμε ως φυσιολογικό για να μπορέσουμε στη συνέχεια να προβάλουμε πάνω του το παθολογικό και να το συγκρίνουμε; Μήπως στην έννοια του "φυσιολογικού" δεν εμπεριέχεται και η τεραστίων διαστάσεων έννοια της "ετερότητας" με την οποία καταπιαστήκαμε σε προηγούμενες αναρτήσεις, προσπαθώντας να τονίσουμε ότι ακριβώς η ετερότητα είναι κάτι όχι απλά φυσιολογικό αλλά ίσως αναγκαία φυσιολογικό για την διαιώνιση της ζωής; Μήπως ο "άλλος" απλώς λαμβάνει ένα νέο ένδυμα, αυτό του "ασθενούς" και προβάλλει ξανά μπροστά μας και στο κριτικό μας πνεύμα; Και εμείς οι γιατροί πώς τον αντιμετωπίζουμε; Χα...: του μιλάμε στον ενικό σαν να ήταν η παραδουλεύτρα μας, είμαστε αυστηροί μαζί του όταν δεν μας απαντά αυτό που τον ρωτάμε, τον επιπλήττουμε όταν τολμήσει να ρωτήσει κάτι που δεν κατάλαβε... Με λίγα λόγια θέτουμε τη σχέση μας σε ιεραρχική βάση, με την αρχοντομουτσουνάρα μας να κρατά σθεναρά τη θέση του αρχηγού... Κούνια που μας κούναγιε απανταχού γιατράρες μας... Χάνουμε τόσες πληροφορίες αν δεν λάβουμε υπόψιν μας την ανθρώπινη υπόσταση του "αντικειμένου" μελέτης μας. Χάνουμε τόση ομορφιά, τόση δύναμη, τόση ευγένεια, τόση ανθρωπιά, που έχει η ανθρώπινη συμπεριφορά. Χάνουμε τόσα πολλά, απλά μεν, εξαιρετικής αξίας δε, χαρακτηριστικά που συνθέτουν το φαινόμενο άνθρωπος. Αλλά εδώ ίσως εγερθούν αντιρρήσεις, μιας και πολλοί ιατροί θεωρούν ότι δεν μπορούν να μελετηθεί ο άνθρωπος ως φαινόμενο, παρά μόνο κατά τεμάχια και κατά ειδικότητες. Οκ, δεν έχω αντίλογο για μια τέτοια σκέψη! Ίσως γιατί σκέφτομαι σαν ανθρωπολόγος και όχι σαν -τέτοιος- γιατρός.
Μια μόνο τελευταία σκέψη: πόσο διαφέρει η θεωρία της ιατρικής από την πράξη του ιατρεύειν;! Τι αρλούμπες και παπαριές μας μαθαίνανε σε εκείνη τη σχολή τελικά; Πόσο μακρυά από την -με τα δικά μου μάτια και εμπειρία- ιατρική πραγματικότητα; Μήπως θα έπρεπε να εισαχθεί στο πρόγραμμα σπουδών ένα μάθημα με τον τίτλο "Ιατρική της Ανθρωπολογίας"; Στο τμήμα Κοινωνικής Ανθρπωπολογίας πάντως υπάρχει το μάθημα "Ανθρωπολογία της Ιατρικής"...
"Θεωρία και Πράξη" Στίχοι, Μουσική: Γιώργος Ζήκας Ερμηνεία: Ζερβουδάκης Δημήτρης
Υ.Γ.: Θυμάμαι όταν έδινα πανελλήνιες εξετάσεις τόσο στη Β' όσο και στη Γ' Λυκείου που πριν ξεκινήσω να απαντήσω στα θέματα αλλά και κατά τη διάρκεια καταγραφής των απαντήσεων, σήκωνα το κεφαλάκι μου και χάζευα τους συμμαθητές μου, σε μια προσπάθεια αποτύπωσης των συναισθημάτων τους, των αγωνιών τους, των συμπεριφορών τους απέναντι σε κάτι τόσο σημαντικό για τη ζωή τους, όπως οι εισαγωγικές εξετάσεις... Τους χάζευα για αρκετά λεπτά! Δεν θυμάμαι ποτέ και κάποιον άλλον να σήκωσε κεφάλι σε εκείνη την τάξη... Αν αυτό που έκανα δεν ήταν συμμετοχική παρατήρηση, τώρα που το ξανασκέφτομαι, τότε τι ήταν;
Και η διάγνωση αυτού: "τραγικός"! Έτσι απεφάνθη ειδικός του είδους (φίλος καλός και αγαπητός, συνταξιούχος πλέον ιατρός και αναπληρωτής καθηγητής) για την περίπτωσή μου... Ένας τραγικός χαρακτήρας που παλεύει εναντίον του κατεστημένου, που δεν δέχεται την κατάσταση έτσι όπως την αντιλαμβάνεται ο νους και η λογική και ψάχνει να ξεφύγει από τα γήινα που τον καθηλώνουν και τον αλυσοδένουν στα έγκατα της γης. Ένας τραγικός χαρακτήρας που παλεύει με τον ίδιο του το χαρακτήρα, αλλά το μόνο που κάνει είναι να φθείρεται, να αυτοεγκλωβίζεται, να τυραννιέται και να αυτοτιμωρείται, ένας χαρακτήρας που συνεχίζει να βαδίζει σε μονοπάτια σκοτεινά (όπως οι "σκοτεινές ψυχές των ανθρώπων") και δύσβατα, εκεί που ο νους δύσκολα τα βγάζει πέρα. Ένας αμετανόητος ορθολογιστής που μόνο όπλο έχει την αντίληψή του, χωρίς να επιτρέπει στη ζωή του να εισέλθει σε άλλους χώρους, όπως αυτούς της θρησκείας, της πίστης...
Ένας τραγικός με την αρχαιοελληνική έννοια των τραγωδιών λοιπόν. Μάθετε όμως πως αυτός ο τραγικός (αποδέχομαι την διάγνωση!) κάνει προσπάθειες να ξεφύγει ακόμα και από αυτήν ίδια την τραγικότητά του ως κατάσταση, ως αντίληψη, ως προσωπικό χαρακτηριστικό, μιας και ακόμα και η συνειδητοποίηση της τραγικότητάς σου αποτελεί νέα, ακόμα μεγαλύτερη, τραγικότητα. Μάθετε ότι αυτός ο τραγικός συνεχίζει να παλεύει, σε ένα άλλο επίπεδο πλέον, αυτό της απέκδυσης σύμφυτων χαρακτηριστικών και αντικατάστασής τους με άλλα χαρακτηριστικά, πιο οικεία, πιο αποδεκτά κοινωνικά... με χαρακτηριστικά εξωγενή(;). Το τι θα βγει μη με ρωτήσετε ακόμα, δεν το γνωρίζει ούτε ο ίδιος.
Αλήθεια, αντικαθίστανται σύμφυτα χαρακτηριστικά με άλλα εξωγενή; Αλήθεια, φοράμε μάσκες ή αυτά που κάνουμε είναι ο αληθινός μας χαρακτήρας;
Οψόμεθα τι θα βγάλει το πείρα(γ)μα του υπολογιστή μας...
Αναρωτιέμαι πότε ακριβώς ήταν η στιγμή που δημιουργήθηκε η πρώτη κοινωνία του ανθρώπου; Πότε ο άνθρωπος ή το ανθρωποειδές μιας άλλης εποχής, ξέφυγε από την αγέλη και έφτιαξε αυτό που λέμε σήμερα "κοινωνία";
Γιατί άραγε μας απασχολεί τόσο αυτό το σημείο; Μήπως γιατί σε αυτό το σημείο σηματοδοτούμε την διάβαση από το ζώο στον άνθρωπο; Μήπως γιατί θεωρούμε ότι τότε ο άνθρωπος λαμβάνει την πραγματική του θέση στο φυσικό περιβάλλον;
Άραγε πόσο ευσταθούν αυτά τα ερωτήματα; Γιατί ονομάζουμε την κοινωνία μας "κοινωνία" και την ομάδα λύκων "αγέλη" και όχι το αντίστροφο; Τι χαρακτηριστικά δίνουμε σε αυτούς που "κοινωνούν"; Μήπως αυτά του "από κοινού" βίου; Μήπως της αίσθησης και συνείδησης της "από κοινού" ύπαρξης, δράσης, δημιουργίας και επιβίωσης;
Ο άνθρωπος, ναι, θεωρείται κοινωνικό ζώο, αλλά για τον γράφοντα η βαρύτητα πέφτει περισσότερο στη λέξη ζώο και λιγότερο στη λέξη κοινωνικό! Κοινωνικό μεν, ζώο δε, με άλλα λόγια...
Αν ρωτηθείτε λοιπόν ξανά και ξανά -π.χ. από τα παιδιά σας- ποια είναι η μεγαλύτερη μας διαφορά σε σχέση με τα ζώα, σε μια προσπάθεια περιγραφής και εξήγησης της κοινωνικής μας συμπεριφοράς, το δύσκολο είναι να ορίσουμε πρώτα την έννοια του ζώου και ύστερα την έννοια του ανθρώπου. Το δύσκολο είναι να εξακολουθούμε να αγωνιζόμαστε για επανένωση με τα ζώα και όχι για διαχωρισμό από αυτά, για επανένωση με τη φύση, μήπως και έτσι κατορθώσουμε να επανενωθούμε με τη φύση μας την πραγματική και όχι για αφανισμό κάθε ίχνους διαφορετικής προσπάθειας για συνομάδωση που μπορεί να λέγεται από "ειδικούς" ως αγέλη, τσούρμο, μπούγιο, όχλος, παρέα, ομάδα...
Υ.Γ.: Ευχαριστώ τον φίλτατο Κ.Κ. που μοιράστηκε τις σκέψεις του μαζί μου και μου έστειλε το παραπάνω link.
Σε συνέχεια των προηγούμενων προβληματισμών, αξίζει να παρακολουθήσετε το παρακάτω ντοκιμαντέρ που έχει αναρτηθεί στο tvxs.gr και αφορά τους άρχοντες του χρήματος, το τι είναι χρήμα, πώς δημιουργήθηκε το χαρτονόμισμα, πώς ο τόκος, πώς το επιτόκιο και πώς ο δανεισμός.
Εγώ ξαναρωτώ: σε μια κοινωνία που επιλέξαμε -με τη συμμετοχή μας ελπίζω- να ζούμε, υπάρχουν αντιθετικές δυνάμες που συγκρούονται, υπενθυμίζοντας ότι ο άνθρωπος παραμένει ζώο που λειτουργεί με βάση την αρχή "ο πιο ισχυρός τρώει τον πιο ανίσχυρο". Τέτοιες αντιθετικές δυνάμεις είναι απ'τη μια οι άπληστοι, αδηφάγοι, αργυραμοιβοί, πλεονέκτες, εξουσιαστές, ηγεμόνες, φασίστες, αναίσθητοι, καλοπερασάκηδες -και ενίοτε αρσάκηδες-, προύχοντες και απ'την άλλοι οι αλτρουιστές, ονειροπόλοι, ευαίσθητοι, ανίκανοι να αρνηθούν την προσφορά βοήθειας, αιθεροβάμονες, δίκαιοι, τίμιοι. Προσοχή! Δεν το θέτω ταξικά, οπότε μην βιαστείται να με κατηγορήσετε για μαρξιστική ρητορεία, αλλά καθαρά βιολογικά. Στο προηγούμενο post ανέλυσα κυρίως αυτό που μπορούμε να κυνηγήσουμε -την τύχη-, αφήνοντας στην άκρη αυτό που δεν μπορούμε να αποφύγουμε μιας και μας κυνηγά ασταμάτητα -τα γονίδια-. Για να ξεκαθαρίσω τα πράγματα λοιπόν: θεωρώ ότι υπάρχουν γονίδια και γονίδια που μας προδιαθέτουν για αλτρουιστικές ή όχι συμπεριφορές. Δεν λέω καλές και κακές, διότι δεν υφίσταται τέτοια έννοια. Η κάθε άποψη για το πώς πρέπει να είναι η κοινωνία μας είναι προσωπική και διαφορετική. Έτσι κάποιοι θεωρούν αυτήν την κοινωνία ως ευκαιρία για να επιβληθούν και να χορτάσουν την αχόρταγη απληστία τους, αδιαφορώντας για τον συνάνθρωπο και τη ζωή του άλλου, και κάποιοι θεωρούν αυτήν την κοινωνία ως ευκαιρία να έρθουν πιο κοντά οι άνθρωποι και μαζί, ομαδικά και συνολικά να προσπαθήσουν να αντισταθούν στο συμπαντικό παρανάλωμα του χαοτικού πυρός. Υπάρχουν αυτοί που τα γονίδιά τους, τους αναγκάζουν να βλέπουν μόνο κοντόφθαλμα, υπακούοντας στο "φάγωμεν πίωμεν αύριο γαρ αποθνήσκομεν" και υπάρχουν και αυτοί που τα γονίδιά τους δεν τους αφήνουν να πάρουν τα μάτια τους από τα αστέρια της καλοκαιρινής νυκτός. Δεν κατακρίνω ούτε τους μεν ούτε τους δε. Πρόκειται για διαφορετικές αντιλήψεις της έννοιας "κοινωνία", οι οποίες όμως γεννούν συγκρούσεις χιλιάδες χρόνια τώρα, εκφραζόμενες είτε με πόλεμο, είτε με οικονομική επιβολή, είτε με άρχοντες, είτε με πολιτική διαφ(θ)ορά.
Αυτό είναι οι άνθρωποι: καθοριζόμενοι σε ένα μεγάλο ποσοστό από τις γενετικές καταβολές τους, οι οποίες μάλιστα επειδή μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά, δεν χάνονται από την γενετική δεξαμενή της κοινωνίας μας και ανακυκλώνονται, ανασυντίθενται και ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια, μέσα σε ένα άλλο σώμα, σε μια άλλη ύπαρξη.
Αυτό όμως που μπορούμε να κάνουμε -και μας το επιτρέπουν τα ίδια τα γονίδια, μιας και έχουν αυτοπροσδιοριστικές και αυτορυθμιστικές ικανότητες- είναι μέσω της τύχης να συνειδητοποιήσουμε βασικές αλήθειες και να προσπαθήσουμε να εναντιωθούμε στον εαυτό μας, αν θεωρήσουμε ότι κάτι πάει στραβά μέσα μας. Άρα το ίδιο το γενετικό μας υλικό περιλαμβάνει και κάποια γονίδια που ανάλογα με το ερέθισμα μπορούν να υπερσκελίσουν ένα άλλο γονίδιο, να το υπερκεράσουν, να υπερεκφραστούν ως προς αυτό και έτσι ίσως να το αναχαιτίσουν. Έτσι ο εξουσιαστής μπορεί να γίνει αλτρουιστής και το ανάποδο.
Το βασικό ερώτημα λοιπόν που πρέπει να ξαναθέσουμε είναι: σε τι κοινωνία θέλουμε να ζούμε; Κοινωνία ζώων ή κοινωνία ανθρώπων (όπως αυτή εκφράστηκε μέσω της Οικουμενικής Διακύρηξης των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων κάποτε); Κοινωνία ίσων ή κοινωνία άνισων; Όχι τίποτε άλλο, τουλάχιστον να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας και να μην αναλωνόμαστε σε ατέρμονες συζητήσεις χάνοντας την κεντρική ιδέα, που δεν είναι άλλη από το "ποιοι πραγματικά είμαστε"; Αν βρούμε ποιοί είμαστε και συνειδητοποιήσουμε τους μηχανισμούς νόησης, δράσης και συμπεριφοράς μας, ίσως αποφασίσουμε ποιά κοινωνία μας ταιριάζει καλύτερα.
Μέχρι τότε στην κοινωνία μας θα υπάρχουν οι συγκρούσεις των διαφορετικών γονιδίων μας, ενταγμένες σε μια απροσδιόριστη τυχαιότητα που θα προκαλεί μόνο αναπροσαρμογή των συγκρουόμενων πλευρών και επαναδιατύπωση κατά εποχές, των καταστάσεων πάσης φύσεως "κρίσης".
Το ένα είναι το "Δείξον την πίστη σου εκ των έργων σου" από τα γράμματα αναγνωστών της Καθημερινής (25.06.10) του καθηγητή κ. Αντρέα Ντεληθέου και το άλλο είναι από την -ιδιωτικής πρωτοβουλίας- κίνηση no money no debt .
Και τα δυο αφορούν την κατάσταση που βιώνουμε στις μέρες μας.
Επιτρέψτε μου όμως να εστιάσω με τον δικό μου φακό σε κάτι ακόμα πιο βαθύ, θεωρώντας το ως την πιθανότερη αιτία που εξηγεί το πώς φτάσαμε ως εδώ:
Όλα περνούν από το δικό μας νοητικό σύστημα επεξεργασίας και αντίληψης των πραγμάτων και των πληροφοριών (σιγά το νέο ρε μεγάλε, θα πει κάποιος...). Ναι, αλλά εκεί ακριβώς κρύβεται η ικανότητα ή ανικανότητα να διαχειριστούμε την καθημερινότητά μας. Αυτό κινεί τα πάντα στη ζωή μας, κάθε μας κίνηση και αντίδραση. Δύο είναι τα βασικότερα στοιχεία που συνθέτουν αυτό το νοητικό σύστημα επεξεργασίας του αντιληπτού "κόσμου": α) οι γνώσεις μας και β) οι ίδιες οι πληροφορίες με τις οποίες θα έρθουμε αντιμέτωποι κάθε φορά. Οι γνώσεις μας είναι πληροφορίες που αποκτήθηκαν αφού επεξεργάστηκαν από τις τότε υπάρχουσες γνώσεις μας και αυτές με τη σειρά τους αποκτήθηκαν από προηγούμενες επεξεργασμένες πληροφορίες κοκ, καταλήγοντας τελικά να μιλήσουμε για ένα πρωτογενές σύστημα ικανοτήτων ή ανικανοτήτων που λέγεται γενετικό υπόβαθρο και καθορίζει εν πολλοίς το εύρος ανάπτυξης των νοητικών μας εργαλείων, πάνω στο οποίο θα έρθουν να καθίσουν και να μας διαμορφώσουν νέες κάθε φορά πληροφορίες. Από την άλλη οι πληροφορίες μας έρχονται ανεξέλεγκτα και τυχαία εν πολλοίς.
Συμπέρασμα: το γενετικό μας υπόβαθρο δεν μπορούμε να το αλλάξουμε. Με αυτό γεννηθήκαμε και αυτό θα μας συνοδεύει εφ'όρου ζωής. Αυτό που μπορούμε να κυνηγήσουμε και να ελέγξουμε ως ένα σημείο, (σε ένα ατέρμονο παιχνίδι κρυφτού και φτου ξελευθερίας) είναι η τύχη που μας στέλνει τις πληροφορίες της. Το να μας τύχει ένας καλός δάσκαλος να μας ανοίξει τα μάτια, να μας τύχει ένας ορθολογιστής καθηγητής και να μας γεμίσει προβληματισμούς, να μας τύχει ένα ωραίο ποίημα ή μια ωραία συγκινητική μελωδία και να μας δείξει μια άλλη οπτική της ζωής, να μας τύχει ένας ωραίος σύντροφος που θα μας δείξει τα πράγματα μέσα από τα μάτια του, να μας τύχει να διαβάσουμε ένα βιβλίο που θα μας αλλάξει τη ζωή, να μας τύχει μια συναρπαστική δουλειά που θα μας γεμίζει εμπειρίες, όλα αυτά και ατελείωτα άλλα μπορούμε να τα επιδιώξουμε. Πώς; Τους δασκάλους και τους καθηγητές μπορεί ένας οργανισμός που λέγεται φακεν πολιτεία και πανεπιστήμιο να τους κάνει ικανούς, να τους εμπνεύσει και να τους δώσει κίνητρα να δημιουργήσουν. Αυτό όμως με τη σειρά του απαιτεί ικανούς και φωτεινούς δασκάλους και καθηγητές στα πανεπιστήμια, εμπνευσμένους πολιτικούς στα πολιτικά έδρανα. Αυτά όμως με τη σειρά τους απαιτούν βαθειά καλλιέργεια και όραμα από τους κατά τόπους αρμόδιους, οράματα τα οποία έχουν φυσικά να κάνουν με το οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσαν και με τα ερεθίσματα που είχαν ως τώρα στη ζωή τους (άρα καταλήγουμε ξανά στη συζήτηση περί γονιδίων και γνώσεων που αποκτήθηκαν με βάση τα ερεθίσματα στη ζωή του καθενός... φαύλος κύκλος). Το ποίημα, οι μελωδίες και τα βιβλία που θα διαβάσουμε έχουν να κάνουν με τους γονείς μας, τους συγγενείς μας, το οικείο περιβάλλον που θα μας δείξει -τυχαία πάντα- το δρόμο και εμείς θα τολμήσουμε να ακολουθήσουμε. Όσο για τον σύντροφο και τη δουλειά, πρόκειται για δυο συναρπαστικότατες κονίστρες το βασικό στοιχείο των οποίων είναι ένα: να τολμήσουμε να εισέλθουμε. Πάλι όμως όλες οι κινήσεις των ατόμων του οικείου περιβάλλοντός μας αλλά και οι δικές μας, στηρίζονται στο γενετικό υπόβαθρο του καθενός και τις μέχρι τώρα αποκτηθείσες γνώσεις του καθενός. Αυτά τα δυο επαναλαμβάνω, καθορίζουν την κάθε μας κίνηση και επιλογή.
Ίσως σκεφτεί κανείς ότι όλο αυτό το θεωρητικό οικοδόμημα που σχεδίασα άνωθεν, περιέχει την έννοια του φαύλου κύκλου (πολλών βασικά που αλληλοδιαπλέκονται και αλληλοτέμνονται) και δεν οδηγεί πουθενά, παρά μόνο στην απογοήτευση. Θα κάνει λάθος όμως, καθώς αφήνω χώρο για πιθανές λύσεις:
1. Ισχυροποίηση του θεσμού των "διδασκάλων" σε όλα τα επίπεδα, από το νηπιαγωγείο ως το πανεπιστήμιο, ώστε να ανατραπούν τα ρητά "δάσκαλε που δίδασκες και λόγο δεν εκράτης" ή το "ουδείς μωρότερος των ιατρών αν δεν υπήρχαν οι δάσκαλοι"... Αυτό θα προκύψει από τους ίδιους τους κάθε φορά "μαθητές" αλλά και τους "ελεγκτές" των διδασκάλων. 2. Μελέτη ενδελεχής και ψάξιμο ατομικό. Διάβασμα, προβληματισμός και ένα διαρκές ερώτημα απέναντι σε κάθε νέο που μας πλασσάρεται ως "κατεστημένο". Λένε ότι "η γνώση είναι δύναμη" και ισχύει. Εγώ λέω ότι μπορούμε να ασκήσουμε πίεση στην τύχη μας ως προς μια κατεύθυνση (αυτή που ο καθείς θεωρεί πιο ταιριαστή στα γούστα του) απόκτησης γνώσης. Και αυτό μπορούμε να το κάνουμε με το να μην ξημεροβραδιαζόμαστε στα στασίδια των καφετεριών, να μην περνάμε ατελείωτες ώρες παίζοντας Φάρμα στο Facebook, να μην παθιαζόμαστε τόσο πολύ με το Μουντιάλ και την τεσσάρα που έριξε η Γερμανία όταν η κοινωνία μας έχει τόσα προβλήματα (στο κάτω κάτω τον μόνο παραλληλισμό που μπορώ να βρω είναι ότι η χώρα μας είναι κάτι σαν την μπάλα που την κλωτσάνε οι γερμανικές τράπεζες...), να μην συνεχίζουμε να σπαταλάμε άλλο από τον χρόνο μας και την ενέργειά μας σε εφήμερες ικανοποιήσεις όταν όλα γύρω μας σμπαραλιάζονται. 3. Να εμπιστευτούμε κύριοι! Δεν βλάπει (συνήθως). Να δείξουμε στον άλλον, τον γείτονα, αυτό το πρόσωπο που θα θέλαμε να μας δείξει και εκείνος. Είναι μια καλή ευκαιρία να ξεκινήσουμε εμείς πρώτοι και να κάνουμε ένα βήμα προς την κατεύθυνση που θα θέλαμε να βαδίσουμε, συμπαρασέρνοντας τους γύρω μας. Κουραστικό; Ωχαδελφικό; Ριψοκίνδυνο; Ποιός κάνει τέτοια πράγματα τώρα, άραξε να κοιμηθούμε και άνοιξε την τηλεόραση να αποχαυνωθούμε...; Επιλογή μας. 4. Να φιλοσοφήσουμε κύριοι. Να ερωτήσουμε τον εαυτό μας, σε μια διαδικασία αυτοενδοσκόπησης, αν με το ισχύον σύστημα αντίληψης του κόσμου μας (εσωτερικού και εξωτερικού) και με τις ισχύουσες γνώσεις μας, είμαστε ικανοποιημένοι με τον εαυτό μας; Μήπως θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι περισσότερο; Μπορούμε να προσπαθήσουμε λίγο ακόμα; Έχουμε φτάσει τα όριά μας; Και αν ναι, μπορούμε να τα ξεπεράσουμε; Το σύστημα αξιών που ακολουθούμε βοηθά την κοινωνία μας να αλλάξει προς το καλύτερο ή βοηθά μόνο τον εγωτικό ατομισμό μας να επιβιώσει σε αυτήν την ζούγκλα; Θέλουμε να ζήσουμε σε μια καλύτερη κοινωνία ή να επιβιώσουμε σε μια κοινωνία αντικαταθλιπτικών; Είμαστε έτοιμοι να ρισκάρουμε, να βγούμε από την ασφαλή φωλίτσα μας και να κινδυνεύσουμε να γραντζουνιστούμε στην ανθρώπινη ζουγκλα; Είμαστε έτοιμοι να τα χάσουμε όλα για μια ιδέα;
Είμαστε έτοιμοι να θυσιαστούμε για ένα όνειρο που ίσως ποτέ να μην πραγματοποιηθεί;
Αν αυτό το τελευταίο ερώτημα δεν είχε ιστορικά τεθεί, σήμερα θα ήμασταν υπόδουλοι ακόμα των Τούρκων ή των Γερμανών ή των Ιταλών... Προκύπτει εκ νέου αυτό το ερώτημα, μόνο που αυτή τη φορά είναι ακόμα πιο βαθύ και αφορά έναν ακόμα πιο ισχυρό εχθρό: τον ίδιο μας τον κατακερματισμένο και καλοπερασάκια εαυτό που του αρέσει η μαγκιά, η κλανιά και το κωλοφιλιστρίνι...
Είσαστε έτοιμοι να δώσετε ακόμη και το αίμα σας; Αναρωτηθείτε φίλοι μου τι θα απαντούσατε αν ρωτηθείτε κάποια στιγμή από τη συνείδησή σας...
Υ.Γ.: Ευχαριστώ τους φίλους Αντρέα και Νίκο για τα δυο link που παραθέτω στην αρχή.