Τι έχει να πει μια μύτη!

Και μιας και πιάσαμε τις σχέσεις Ελλήνων και Ιταλών, αδιαμφισβήτητο σημείο συνάντησης αυτών των δυο λαών, είναι φυσικά η Κέρκυρα. Αυτό το ήξερα. Αυτό που δεν ήξερα είναι το σημείο συνάντησης Ιατρικής επιστήμης και Λατινικής γλώσσας, πάνω σε τούτο το νησί.

Να τι συνειδητοποίησα σήμερα:

-εδώ έχουν μια λέξη, που λέγεται πόντα και σημαίνει μύτη, αιχμή.

-εδώ έχουν επίσης μια έκφραση, το πόντα μαλίνια, που σημαίνει κακό κρύο, τσουχτερό και διαβολεμένο κρύο, προερχόμενο από το punta maligno, δηλαδή κακοήθης πνευμονία. (Να σημειώσω ότι στα δικά μου τα μέρη, χρησιμοποιούμε τον όρο πούντα για το έντονο κρύο, αποδεικνύοντας ότι και μέχρι εκεί κάτω έχει φτάσει η λατινική αυτή λέξη, αλλά και ότι δεν την παραφράσαμε - την αντιγράψαμε όπως ακριβώς ακούγεται).

Και το ερώτημα είναι πώς γίνεται μια λέξη - η πόντα - να εμπεριέχει δυο έννοιες τόσο διαφορετικές, όπως η μύτη και το έντονο κρύο!

Η απάντηση έρχεται να δοθεί από την επιστήμη της Ιατρικής, με τον όρο περιφερική κυάνωση! Κατά την περιφερική κυάνωση, περιφερικά μέρη του σώματος, όπως η μύτη, τα ακροδάχτυλα χεριών - ποδιών και τα αυτιά, γίνονται κυανά, λόγω επιβράδυνσης της κυκλοφορούσας αιμοσφαιρίνης του αίματος και συνεπώς αυξημένης αποδέσμευσης του οξυγόνου που είναι πάνω σε αυτήν την αιμοσφαιρίνη, με αποτέλεσμα η αναχθείσα αιμοσφαιρίνη, (δηλαδή η αιμοσφαιρίνη που είναι "γυμνή" πλέον από οξυγόνο) να φτάνει να είναι πάνω από 5gr/dl και έτσι να "βάφει" με κυανό χρώμα τις άκριές μας (που λένε και στη Μυτιλήνη). Βασικός λόγος για την περιφερική κυάνωση είναι το ψύχος και το έντονο κρύο, που προκαλεί αγγειοσύσπαση στα μικρά και περιφερικά αγγεία και έτσι επιβράδυνση της κυκλοφορίας του αίματος σε αυτές τις περιοχές. Άρα, με αυτόν τον μηχανισμό το ψύχος προκαλεί κυανή μύτη!

Συνεπώς, μια κατάσταση-διαδικασία που εμπλέκει δυο έννοιες, (κρύο και μυτούλα), περνά στη γλώσσα των ανθρώπων ως μια λέξη που ανάλογα με τη χρήση της, πότε φωτίζει τη μια έννοια και πότε την άλλη. Και αυτό ακριβώς είναι η μαγεία της γλώσσας, αγαπητοί μου! Καταπιάνεται με ένα θέμα, ένα φαινόμενο, και προσπαθεί να το καλύψει όσο πιο οικονομικά γίνεται, χωρίς ωστόσο να χάνει σε περιγραφική ακρίβεια.

Υ.Γ.: Πάντως συνειδητοποιώ πάλι μέσα από αυτό το παράδειγμα, ότι Ιατρική και Ιστορία έχουν μεγάλη ανάμειξη, όπως τότε, σε κάποια προηγούμενα post που μιλούσαμε για κρυολογήματα, γρίπες και κοινωνικές συμπεριφορές Ελλήνων και ξένων...