Σήμερα τα Φώτα. Χτες...;

Παραθέτω τις σκέψεις ενός πλάνητα ιατρού, όπως μου παρουσιάστηκαν εψές το βραδάκι στα επείγοντα:

-Δεν μπορείς να πεις ότι "τελειώνεις" από αυτή τη δουλειά! Δεν υπάρχει η έννοια του "σχολάω", "τελειώνω βάρδια" ή "παραδίδω" και συνεχίζει κάποιος άλλος. Έτσι, αναγκαστικά έχεις ωράρια περίεργα, που σε κάνουν να κουράζεσαι περισσότερο και να πιέζεσαι χρονικά. Έτσι κάναν και στο Λαϊκό, ακούγεται και μια φωνή, και εσύ αναρωτιέσαι, γιατί πρέπει πάντα το κακό παράδειγμα που έχει γίνει κατεστημένο, να κερδίζει και να μας φαίνεται απόλυτα φυσιολογικό;

-Δεν μπορείς να πεις ότι έχω συγκεκριμένα ωράρια σε αυτή τη δουλειά. Μπορεί να πας και εκτός "ωραρίου" ή σε φάση που θα έπρεπε να είσαι σπίτι σου ή για καφέ ή για βόλτα. Ο ιατρός ΔΕΝ έχει ωράρια. Τελεία και παύλα. Έτσι, πηγαίνεις και απογεύματα, είσαι συνεχώς με ένα τηλέφωνο στο χέρι. Γιατί; Μα φυσικά, διότι προέχει η ζωή του άλλου ανθρώπου, του συνανθρώπου. Δεν είναι κάτι που μπορείς να πεις, οκ το αφήνω τώρα και το βλέπω αύριο το πρωί ξανά. Ο άνθρωπος θεωρείται κάτι διαφορετικό από τα υπόλοιπα δημιουργήματα τούτης της πλάσης. Δεν είναι αυτοκίνητο για να πεις, "όσο δούλεψα σήμερα πάνω του δούλεψα, αύριο πάλι". Ο άνθρωπος είναι μια δυναμική σχέση μορίων και ατόμων (όχι μόνο χημικών αλλά και κοινωνικών), και ως σύνολο δημιουργεί ένα φαινόμενο ανεπανάληπτο. Έλα όμως που κάποιες φορές, δεν υπολογίζει κανείς τον παράγοντα κούραση!

-Ο ιατρός όμως προσπαθεί να είναι και κοινωνικό ζώο, όπως τόσα άλλα ζώα γύρω μας... Και έχει και υποχρεώσεις και ανάγκες. Ο χρόνος βέβαια, είναι ένας και μετρά για όλους το ίδιο, άσχετα αν δεν βιώνεται από όλους το ίδιο. Έτσι τρέχεις να προλάβεις στις 8 παρά 15, τα μαγαζιά που κλείνουν σε λίγα λεπτά, διότι μπροστά σου έρχεται τριήμερο. Θα μου πεις βέβαια, καλά ρε μεγάλε, ολόκληρο απόγευμα είχες, γιατί περίμενες τελευταία στιγμή; Έλα μου ντε! Εδώ τώρα ερχόμαστε στη μαλακία του συστήματος υγείας όπου ζουν και εργάζονται τα ζώα που εδώ και λίγη ώρα περιγράφουμε και λέγονται "Έλληνες ιατροί". Χαμένος χρόνος κύριοι! Τόσος χαμένος χρόνος, που αν ο χρόνος ήταν πραγματικά χρήμα όπως λεν, οι Έλληνες ιατροί που αρέσκονται να χρηματίζονται δεν θα ξαναελάμβαναν φακελάκι από τους ασθενείς, παρά μόνο θα χρέωναν το δημόσιο σύστημα υγείας, αυτό το κολαστήριο ψυχών και σωμάτων, 1 ευρώ το κάθε λεπτό που χάνεται από τη ζωή τους! Όπως και να έχει όμως, αγαπητέ, όπως λένε και άτομα που έχουν φάει με το κουτάλι το ζόρι αυτού του συστήματος υγείας (και μάλιστα σε πιο αντίξοες συνθήκες): "δυστυχώς αγαπητέ, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα από ότι πιστεύεις...". Και εδώ, αναδεικνύεται για ακόμη μια φορά, η διαφορετική μου θέση για το θέμα του συμβιβασμού σε εργασιακή πραγματικότητα. Συμβιβάζεσαι και προσπαθείς από μέσα να κάνεις μικρά βήματα βελτίωσης, ή δεν συμβιβάζεσαι καθόλου, και σαν Λύκος της Στέπας, ταλανίζεσαι βαυκαλιζόμενος ότι είσαι αντάρτης;

-Κάποιες φορές όμως, έρχεσαι σε μετωπική σύγκρουση με το σύστημα αγαπητέ μηχανόβιε! Είναι τότε που λόγω αδράνειας (δυστυχώς δικής σου που τρέχεις βιαστικός και όχι του άλλου που είναι ακινητοποιημένος, νωχελικός, σχεδόν βαριεστημένος), πέφτεις πάνω σε φράγμα με τη μηχανή σου, φέρνεις κανά δυο εντυπωσιακές κωλοτούμπες στον αέρα, βλέπεις τον ουρανό με τ' άστρα και πάνω εκεί ακριβώς σε αυτή τη στιγμή λίγο πριν την απότομη προσγείωσή σου, αποκτάς μια γεύση απογοήτευσης στα χείλη... Δεν είναι πίκρα, είναι απογοήτευση. Κοιτάς κατάματα τα αστέρια, αυτά που μας γέννησαν και μας έπλασαν, (καθώς με την εναέριά σου ακροβατική συμπεριφορά έχεις φτάσει ένα βήμα πιο σιμά τους), και έχεις να τους καταθέσεις ένα μόνο πράγμα σαν συμπέρασμα από την μέχρι τώρα μικρή σου βόλτα σε αυτήν την ξερολιθιά που λέγεται Γη: απογοήτευση από τους ανθρώπους, στο ένδοξο είδος των οποίων, ανήκεις! Φοβήθηκες καθόλου; τον ρωτώ. Όχι, καθόλου, μου απαντά. Δεν ήταν σε καμία περίπτωση φόβος. Πλέον τίποτα δεν με φοβίζει και δεν με σοκάρει, μου απαντά. Απλά, ήταν στιγμή, που είσαι ανίκανος να την ελέγξεις και περιμένεις να δεις τι θα σου φέρει... Η μόνο σκέψη που μου κυρίευσε το μυαλό ελάχιστα δευτερόλεπτα πριν την απογείωση ήταν: άντε να δούμε τι θα φέρει τώρα αυτό το περίεργο παιχνίδι... Και μετά, ήρθε η προσγείωση, όπως λέμε και μετά ήρθαν οι μέλισσες! Νιώθεις την κούτρα σου να σκάει στη βρεγμένη άσφαλτο και αναρωτιέσαι για το παρελθόν σου αν ήταν ή όχι άσφαλτο (όπως είχε πει η ανυπέρβλητη Άντζελα Δημητρίου κάποτε...). Μετά νιώθεις να τραντάζεται και η λεκάνη σου και όλο σου το σώμα να γεμίζει έναν πόνο, που το μυαλό είναι δύσκολο να κουμαντάρει, λόγω πολλαπλών κεντρομόλων αλγινών ερεθισμάτων που το πλημμυρίζουν. Και αρχίζεις τον απολογισμό, να δεις τι έχεις θυσιάσει και τι εσώθη. Αντίστοιχα με "είσαι καλά; είσαι καλά;" των πρωτοκόλλων ALS,BLS που χρησιμοποιεί ένας ιατρός για να προσεγγίσει έναν άρρωστο που κινδυνεύει, αναρωτιέσαι "είμαι καλά; είμαι καλά;" και λες: ανασαίνω, δεν έχω δύσπνοια, κουνάω κεφάλι, βλέπω, νοιώθω, κουνάω χέρια πόδια, και πεθαίνω από τον πόνο στο ΑΡ γόνατο. Οκ, πέρασες το πρώτο τεστ δικέ μου! Θα ζήσεις, και από ότι φαίνεται θα ξαναπερπατήσεις και θα ξαναχορέψεις. Τώρα βγάλε και το κράνος μόνος σου, γιατί όλοι οι άσχετοι μα και οι σχετικοί που θα προφτάσουν (ήδη ακούω ποδοβολητό) δεν θα ξέρουν να στο βγάλουν. Έτσι κάνω μια χραπ! και βγάζω το κράνος, που μάλλον μου έσωσε ό,τι η αϋπνία έχει αφήσει ως εγκεφαλικό ιστό και φαιά ουσία! Και μετά, ήρθαν όλοι... και τελικά στο νοσοκομείο! Τι να πει ένας ιατρός όταν φτάνει στο χειρουργικό ΤΕΠ ενός νοσοκομείου; Ότι κανείς δεν ακολούθησε κανένα ATLS πρωτόκολλο; Ότι σε τρυπάνε 4 φορές για αίμα, γιατί τη μια είναι αιμολυμένος ο ορός, την άλλη μπερδευτήκαν, την παράλλη ψάχνουν να δουν αν έχει πέσει ο αιματοκρίτης μέσα σε τρεις ώρες από την πρώτη αιμοληψία, όταν ο αιματοκρίτης μπορεί να κάνει να πέσει μέχρι και 18 ώρες σε περίπτωση αιμορραγίας; Ότι, στο ΑΡ γόνατο σου βάζουν μόνο πάγο, και τον αφήνουν παραπάνω ώρα γιατί τον ξέχασαν, χωρίς καμιά περίδεση ή ακινητοποίηση, η οποία τελικά έγινε το επόμενο πρωί; Ότι, δεν χορηγήθηκε κανένα αντιφλεγμονώδες φάρμακο από κανέναν, παρά μόνο όταν το ζήτησες; Αγαπητοί μου, μικροί συνάδερφοι, πόσο άσχετοι είμαστε... Διαπιστώνω ότι η επιβίωση πολλών είναι καθαρά θέμα τύχης. Και δεν φταίμε εμείς, οι μικροί, αλλά οι μεγάλοι, που ούτε αυτοί ξέρουν από αλγορίθμους. Η ιατρική στην Ελλάδα, βρίσκεται ακόμα στο στάδιο των αυθεντιών. Ό,τι πει ο μεγάλος! Όσο μεγάλη παπαριά (που θα συνάδει με τη μεγαλοσύνη του) και αν είναι αυτό που θα πει!

Τα λόγια του συναδέλφου, με συγκλόνισαν. Μα κυρίως, εκείνο το: "δεν με σοκάρει τίποτα πλέον...". Δείχνει άραγε αναισθησία; Δείχνει αδιαφορία; Δείχνει συναισθηματική αναπηρία; Δείχνει επιπεδωμένο συναίσθημα, που τίποτα δεν μπορεί να το συγκλονήσει; Δείχνει ότι γίνεται σιγά σιγά ένας ώριμος ιατρός, ο οποίος έτσι πρέπει να είναι, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει τις σκληρές καταστάσεις των αρρώστων του; Δείχνει αποστασιοποίηση από τον πόνο και τον φόβο; Στην ΔΔ (διαφοροδιάγνωση), αγαπητοί μου ποτέ δεν ήμουν καλός, γιατί ουσιαστικά ποτέ δεν διάβασα να μάθω απέξω τις λίστες διαφοροδιάγνωσης κάθε πάθησης. Μου ταίριαζε περισσότερο να κατανοώ το πρόβλημα και να ψάχνω επί τόπου τις πιθανές αιτίες μια πάθησης, μια παθολογικής κατάστασης. Πάντα μου άρεσε να προσεγγίζω κάθε πρόβλημα με τα εργαλεία της Φυσιολογίας και της Παθολογικής Φυσιολογίας, δηλαδή με τους επιστημονικούς εκείνους κλάδους, που ασχολούνται με το να ορίζουν το φυσιολογικό και κατόπιν και με βάση αυτού, το μη φυσιολογικό, δηλαδή το παθολογικό ή αλλιώς το παθοφυσιολογικό, όπως λέμε εμείς οι γνώστες!

Ο ορισμός του φυσιολογικού και του μη φυσιολογικού, βέβαια, με διαποτίζει σε κάθε μου σκέψη, κίνηση, πράξη, συμπεριφορά. Εξού και ο λόγος μάλλον που προέκυψε και η αγάπη μου για την Κοινωνική Ανθρωπολογία, που ασχολείται με τον ορισμό του φυσιολογικού και μη φυσιολογικού της κοινωνικής μας συμπεριφοράς, με τον ορισμό του ιδίου σε αντιπαραβολή με το διαφορετικό και ξένο.

Να ευχηθώ στον -απίστευτα τυχερό μέσα στην άτυχη στιγμή- συνάδερφο, γρήγορα περαστικά από αυτό το νησί, (που και σε αυτόν δεν του έχει κάτσει καθόλου καλά έως τώρα), κλέβοντας σαν λάφυρο και παίρνοντας μαζί του μόνο μια εικόνα, φεύγοντας: την εικόνα της γοργόνας που αγάπησε.

Σήμερα τα Φώτα και ο Φωτισμός λοιπόν, μα χτες, παρ' ολίγον ο Σκοτωμός. Ο Σκοτωμός ενός ονείρου κάποιου ανθρώπου που ήθελε να βοηθήσει άλλους ανθρώπους, ξεχνώντας ότι είναι και ο ίδιος ευάλωτος, όπως όλοι οι άλλοι συνάνθρωποί του. Ξεχνώντας ότι και ο εαυτός μας μερικές φορές, θέλει βοήθεια!

"Κουρσάρος"

Στίχοι: Παύλος Μάτεσης

Μουσική: Λάκης Παπαδόπουλος

Ερμηνεία: Βασίλης Παπακωνσταντίνου

Στην άσφαλτο κουρσάρος
με καράβι την μοτοσυκλέτα,
παντιέρα το μπουφάν το πλαστικό
Στα 18 σου έσπασες τα φρένα,
ταξιδεύεις για ταξίδια, άλλα.

Κυκλοφοράς μονάχα φτιαγμένος,
ο κόσμος όλος χίλια κυβικά,
Είσαι αγριεμένος,
είσαι κουρασμένος,
έχεις τη ζωή στη σέλα σου γραμμένη,
Για κάποιο φόνο είσαι γεννημένος.

Από παρέες τργυρισμένος΄
δεν τους φοβάσαι, δε σ΄αγαπούν
και η ζωή να περνάει λαθραία,
μα εσύ φοβάσαι, φοβάσαι να κοιμηθείς
και το ταξίδι ξαναρχίζεις.

Το δάχτυλο στο φρένο κοκαλωμένο
μια στάλα αίμα στο μπουφάν σου
πλάι στα χίλια, στα χίλια κυβικά σου,
πλάι στα χίλια κυβικά σου.

Μονάχος χάραμα,
χάραμα στη λεωφόρο
και περιμένεις, ασθενοφόρο
από τις τρεις και δέκα σκοτωμένος...

"Κουρσάρος ονείρων δεν μπορείς να γίνεις,

απλά πρέπει να κυνηγάς το όνειρο σαν κουρσάρος"

(λόγια του Βασίλη Παπακωνσταντίνου)