Έχετε ποτέ σκεφτεί τι κοινό έχουν, ο Τόμας Μάλθους, η Φραγκογιαννού του Παπαδιαμάντη, ένας Λύκος της Στέπας και κάμποσοι λαγοί του χωριού μου;
Η απάντηση είναι απλή: όλα συνδέονται με τον απλό νόμο της φύσης, που λέει ότι ο πληθυσμός μιας ομάδας (ζώων ή ανθρώπων) εξαρτάται από την παρεχόμενη ποσότητα τροφής.
Ας ξεκινήσουμε από τον σερ Τόμας Μάλθους, ο οποίος σκόρπισε πανικό όταν πρωτοανέφερε ότι η ανθρωπότητα είναι δέσμια πολλών δινών, λόγω της έλλειψης τόσης ποσότητας τροφής, ικανής να θρέψει τα συνεχώς πολλαπλασιαζόμενα μέλη της.
Είπε: «…υπάρχει μια τάση στη φύση να ξεπερνά ο πληθυσμός κάθε δυνατό μέσο συντήρησης. Η κοινωνία […] βρίσκεται σε μια παγίδα χωρίς διαφυγή μέσα στην οποία το ανθρώπινο γενετήσιο ένστικτο σπρώχνει αναπόφευκτα την ανθρωπότητα στο χείλος του γκρεμού. […] το ανθρώπινο είδος ήταν αιώνιο καταδικασμένο να δίνει μια χαμένη μάχη μεταξύ των πολλαπλασιαζόμενων αδηφάγων στομάτων και του εσαεί ανεπαρκούς αποθέματος στην αποθήκη της Φύσης, όσο εξαντλητικά κι αν ερευνούσε κάποιος αυτή την αποθήκη.
Εδώ έχουμε έναν άνθρωπο που υπερασπίστηκε την ευλογιά, τη δουλεία, την παιδοκτονία. Έναν άνθρωπο που αποκήρυξε τη δωρεάν διανομή φαγητού σε απόρους, τους γάμους σε νεαρή ηλικία και τα ενοριακά βοηθήματα. Έναν άνθρωπο που ‘είχε το θράσος να παντρευτεί αφού έκανε κήρυγμα για τα κακά της οικογενείας’.
[...] Ως εκ τούτου, η θέση του Μάλθους δεν ήταν άσπλαχνη, αλλά εξαιρετικά ορθολογική. Εφόσον, σύμφωνα με τη θεωρία του, το βασικό πρόβλημα στον κόσμο ήταν ότι υπήρχαν πάρα πολλοί άνθρωποι, οτιδήποτε ενδεχομένως ευνοούσε τις ‘πρόωρες σχέσεις’ το μόνο που κατάφερνε ήταν να επιδεινώσει την ανθρώπινη δυστυχία. Ο άνθρωπος […] θα μπορούσε να κρατηθεί ζωντανός με τη φιλανθρωπία αλλά, εφόσον αυτός ο άνθρωπος με αυτό τον τρόπο θα αποκτούσε απογόνους, αυτή η φιλανθρωπία δεν ήταν παρά συγκαλυμμένη σκληρότητα.
Και πρόσθετε: ‘Αυτό που καθορίζει τον αριθμό των ανθρώπων είναι η ποσότητα της τροφής’. […] Αντίθετα με τον πληθυσμό, η γη δεν αναπαράγεται. Έτσι, ενώ ο αριθμός των στομάτων αυξάνεται γεωμετρικά, η ποσότητα της καλλιεργήσιμης γης αυξάνεται μόνο αριθμητικά. Και το αποτέλεσμα, φυσικά, είναι αναπόφευκτο όσο ένας συλλογισμός της λογικής: ο αριθμός των ανθρώπων αργά ή γρήγορα, θα υπερκεράσει την ποσότητα των τροφίμων.
[…] Η αδιόρθωτη και ασυμβίβαστη απόκλιση μεταξύ των στομάτων και τροφίμων μπορούσε να έχει μόνο ένα αποτέλεσμα: το μεγαλύτερο τμήμα της ανθρωπότητας θα υπέφερε πάντα από κάποιο δεινό. Διότι με κάποιο τρόπο το τεράστιο και ενδεχομένως συνεχώς διευρυνόμενο χάσμα έπρεπε να κλείσει: ο πληθυσμός, σε τελική ανάλυση, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τροφή. Γι’ αυτό υπάρχουν ανάμεσα στους πρωτόγονους έθιμα όπως η βρεφοκτονία, γι’ αυτό και ο πόλεμος, οι αρρώστιες και πάνω από όλα, η φτώχεια. Και αν αυτά δεν είναι αρκετά: ‘Ο λιμός φαίνεται να είναι η τελευταία, η πιο τρομερή διέξοδος της φύσης. Η δύναμη του πληθυσμού είναι τόσο υπέρτερη από τη δυνατότητα της γης να παράγει τα μέσα συντηρήσεως… ώστε ο πρόωρος θάνατος είναι αναπόφευκτο να πλήξει, με κάποια μορφή, την ανθρώπινη φυλή. Τα ελαττώματα του ανθρώπινου γένους είναι ενεργοί και αποτελεσματικοί παράγοντες αποδεκατισμού του πληθυσμού… Αλλά, αν αποτύχουν σ’ αυτό τον πόλεμο εξόντωσης, τότε μια σειρά από ασθένειες, επιδημίες, λοιμούς και πανούκλες ενσκήπτουν και ξεκληρίζουν χιλιάδες και δεκάδες χιλιάδων. Αν και πάλι η επιτυχία δεν είναι πλήρης, καραδοκεί κάποιος γιγάντιος λιμός και, με ένα ισχυρό πλήγμα, εξισώνει τον πληθυσμό με την τροφή που υπάρχει στον κόσμο’.»
Ο υπερπληθυσμός μιας ομάδος κοινωνικά επιβαρυμένης και πάμφτωχης, όπως αυτή των άμοιρων κοριτσιών, μόνο δεινά έχει να προσφέρει. Πάλι λοιπόν, η ίδια θεματική: η φτώχεια και ο υπερπληθυσμός δημιουργούν ένα δίπολο καταστροφικό και απευκταίο. Και για αυτό η Φόνισσα πήρε το δίκαιο στους ώμους της και προσπάθησε να δώσει λύση. Ένοχη ή αθώα; Υποκινούμενη από συμφέρον ή έρμαιο της πεποίθησης ότι όλοι θέλουμε ένα καλύτερο μέλλον, ισάξια μοιρασμένο;
Και τώρα ας περάσουμε στο ζωικό βασίλειο.
Εδώ έχουμε έναν άνθρωπο που υπερασπίστηκε την ευλογιά, τη δουλεία, την παιδοκτονία. Έναν άνθρωπο που αποκήρυξε τη δωρεάν διανομή φαγητού σε απόρους, τους γάμους σε νεαρή ηλικία και τα ενοριακά βοηθήματα. Έναν άνθρωπο που ‘είχε το θράσος να παντρευτεί αφού έκανε κήρυγμα για τα κακά της οικογενείας’.
[...] Ως εκ τούτου, η θέση του Μάλθους δεν ήταν άσπλαχνη, αλλά εξαιρετικά ορθολογική. Εφόσον, σύμφωνα με τη θεωρία του, το βασικό πρόβλημα στον κόσμο ήταν ότι υπήρχαν πάρα πολλοί άνθρωποι, οτιδήποτε ενδεχομένως ευνοούσε τις ‘πρόωρες σχέσεις’ το μόνο που κατάφερνε ήταν να επιδεινώσει την ανθρώπινη δυστυχία. Ο άνθρωπος […] θα μπορούσε να κρατηθεί ζωντανός με τη φιλανθρωπία αλλά, εφόσον αυτός ο άνθρωπος με αυτό τον τρόπο θα αποκτούσε απογόνους, αυτή η φιλανθρωπία δεν ήταν παρά συγκαλυμμένη σκληρότητα.
Και πρόσθετε: ‘Αυτό που καθορίζει τον αριθμό των ανθρώπων είναι η ποσότητα της τροφής’. […] Αντίθετα με τον πληθυσμό, η γη δεν αναπαράγεται. Έτσι, ενώ ο αριθμός των στομάτων αυξάνεται γεωμετρικά, η ποσότητα της καλλιεργήσιμης γης αυξάνεται μόνο αριθμητικά. Και το αποτέλεσμα, φυσικά, είναι αναπόφευκτο όσο ένας συλλογισμός της λογικής: ο αριθμός των ανθρώπων αργά ή γρήγορα, θα υπερκεράσει την ποσότητα των τροφίμων.
[…] Η αδιόρθωτη και ασυμβίβαστη απόκλιση μεταξύ των στομάτων και τροφίμων μπορούσε να έχει μόνο ένα αποτέλεσμα: το μεγαλύτερο τμήμα της ανθρωπότητας θα υπέφερε πάντα από κάποιο δεινό. Διότι με κάποιο τρόπο το τεράστιο και ενδεχομένως συνεχώς διευρυνόμενο χάσμα έπρεπε να κλείσει: ο πληθυσμός, σε τελική ανάλυση, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τροφή. Γι’ αυτό υπάρχουν ανάμεσα στους πρωτόγονους έθιμα όπως η βρεφοκτονία, γι’ αυτό και ο πόλεμος, οι αρρώστιες και πάνω από όλα, η φτώχεια. Και αν αυτά δεν είναι αρκετά: ‘Ο λιμός φαίνεται να είναι η τελευταία, η πιο τρομερή διέξοδος της φύσης. Η δύναμη του πληθυσμού είναι τόσο υπέρτερη από τη δυνατότητα της γης να παράγει τα μέσα συντηρήσεως… ώστε ο πρόωρος θάνατος είναι αναπόφευκτο να πλήξει, με κάποια μορφή, την ανθρώπινη φυλή. Τα ελαττώματα του ανθρώπινου γένους είναι ενεργοί και αποτελεσματικοί παράγοντες αποδεκατισμού του πληθυσμού… Αλλά, αν αποτύχουν σ’ αυτό τον πόλεμο εξόντωσης, τότε μια σειρά από ασθένειες, επιδημίες, λοιμούς και πανούκλες ενσκήπτουν και ξεκληρίζουν χιλιάδες και δεκάδες χιλιάδων. Αν και πάλι η επιτυχία δεν είναι πλήρης, καραδοκεί κάποιος γιγάντιος λιμός και, με ένα ισχυρό πλήγμα, εξισώνει τον πληθυσμό με την τροφή που υπάρχει στον κόσμο’.»
("Οι Φιλόσοφοι του Οικονομικού Κόσμου", εκδ. Κριτική, 2000)
Ο κύριος Μάλθους λοιπόν έθεσε το πρόβλημα: πάρα πολλοί άνθρωποι, και μάλιστα πάρα πολλοί φτωχοί άνθρωποι, αποτελούν τη θρυαλλίδα για μείωση του αριθμού τους, μέσω πολλών κακών που θα γεννηθούν.
Για να δούμε τώρα τι είναι αυτό που έκανε μια κυρία, ονόματι Φραγκογιαννού, ή περισσότερο γνωστή ως "Η Φόνισσα" του Παπαδιαμάντη. Αυτή η γυναίκα, πίστευε ότι το να είναι κανείς γυναίκα, είναι πηγή κακού, καθώς ο κόσμος ήταν έτσι δομημένος, που ουσιαστικά βασάνιζε, εξευτέλιζε και εν τέλει θανάτωνε μακρόσυρτα ψυχή και σώμα αυτών των δεύτερης κατηγορίας φτωχών πλασμάτων.
"Δεν έπρεπεν ημείς, ως καλοί χριστιανοί, να βοηθώμεν το έργον των Αγγέλων; [...] Τα κορίτσια της τάξεως ταύτης [=της φτωχολογιάς] είναι τα μόνα εφτάψυχα! Φαίνονται ως να πληθύνωνται επίτηδες, δια να κολάζουν τους γονείς των, απ’ αυτόν τον κόσμον ήδη. Α! όσον το συλλογίζεται κανείς, ’’ψηλώνει ο νους του!"
"Δεν το έκαμα για κακό".
"Ερευνώσα [δε] την συνείδησίν της, εν πράγμα εύρισκεν˙ ό,τι είχε κάμει και τότε και τώρα το είχε κάμει δια καλόν".
"Δεν έπρεπεν ημείς, ως καλοί χριστιανοί, να βοηθώμεν το έργον των Αγγέλων; [...] Τα κορίτσια της τάξεως ταύτης [=της φτωχολογιάς] είναι τα μόνα εφτάψυχα! Φαίνονται ως να πληθύνωνται επίτηδες, δια να κολάζουν τους γονείς των, απ’ αυτόν τον κόσμον ήδη. Α! όσον το συλλογίζεται κανείς, ’’ψηλώνει ο νους του!"
"Δεν το έκαμα για κακό".
"Ερευνώσα [δε] την συνείδησίν της, εν πράγμα εύρισκεν˙ ό,τι είχε κάμει και τότε και τώρα το είχε κάμει δια καλόν".
Και τώρα ας περάσουμε στο ζωικό βασίλειο.
Θυμάμαι τον πατέρα μου, κυνηγός λαγών, να μου μιλάει για την κοινωνία των λαγών και τις πιθανές αιτίες για τις αυξομειώσεις του πληθυσμού τους. Μεγάλη εντύπωση μου είχε κάνει το γεγονός, ότι όταν αυξάνεται ο αριθμός τους, με έναν περίεργο μηχανισμό, η φύση βρίσκει τρόπο να θέσει ένα νέο σημείο ισορροπίας, μέσα από αρρώστιες και λοιμούς... Και ιδού πώς το επιβεβαιώνουν κάποιοι ειδικοί του είδους:
"Στην περίπτωση που αυξηθούν πολύ οι λαγοί και ανταγωνίζονται έντονα για την τροφή και το ζωτικό τους χώρο, παθαίνουν ορμονικές διαταραχές.
Γίνονται ευαίσθητοι στις ασθένειες και δύσκολα αντιμετωπίζουν τις αντίξοες καιρικές συνθήκες. Αυτό συμβαίνει γιατί μειώνεται η περιεκτικότητα του σακχάρου στο αίμα παράλληλα με διαταραχές του μεταβολισμού, εξαιτίας της αύξησης της λειτουργίας των επινεφριδίων που προκαλείται από την κατάσταση στρες που καταλαμβάνει τα ζώα λόγο του έντονου ανταγωνισμού τους."
Ή επίσης κάποιοι άλλοι λένε πιο απλά:
"Η εμφάνιση μιας ασθένειας στον λαγό, πιστεύεται ότι εξαρτάται κυρίως από την πυκνότητα του πληθυσμού σε μια περιοχή."
Γίνονται ευαίσθητοι στις ασθένειες και δύσκολα αντιμετωπίζουν τις αντίξοες καιρικές συνθήκες. Αυτό συμβαίνει γιατί μειώνεται η περιεκτικότητα του σακχάρου στο αίμα παράλληλα με διαταραχές του μεταβολισμού, εξαιτίας της αύξησης της λειτουργίας των επινεφριδίων που προκαλείται από την κατάσταση στρες που καταλαμβάνει τα ζώα λόγο του έντονου ανταγωνισμού τους."
Ή επίσης κάποιοι άλλοι λένε πιο απλά:
"Η εμφάνιση μιας ασθένειας στον λαγό, πιστεύεται ότι εξαρτάται κυρίως από την πυκνότητα του πληθυσμού σε μια περιοχή."
Συνεχίζοντας την περιδιάβαση στο ζωικό βασίλειο, διαβάζω:
«Ναι, πραγματικά υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι στον κόσμο. Παλιότερα δεν το πρόσεχες. Τώρα, όμως, που όλοι θέλουν αέρα ν’ αναπνεύσουν κι ένα αυτοκίνητο να οδηγούν, το προσέχεις. Βέβαια, αυτό που κάνουμε δεν είναι λογικό. Είναι παιδαριωδία, όπως είναι και ο πόλεμος μια παιδαριωδία σε τεράστια κλίμακα. Με τον καιρό, η ανθρωπότητα θα μάθει να ελέγχει τον αριθμό των μελών της με λογικά μέσα. Στο μεταξύ, αντιμετωπίζουμε μια ανυπόφορη κατάσταση με κάπως παράλογο τρόπο».
(“Ο Λύκος της Στέπας” του Έρμαν Έσσε, εκδ. Καστανιώτη, σειρά Εικοστός Αιώνας, σελ.252)
Ξανά λοιπόν, ανακύπτει το ίδιο θέμα: ο πληθυσμός και ο πλουτισμός-αφθονία, ως δυο μεγέθη αντιστρόφως ανάλογα.
Θα με ρωτήσετε βέβαια, τι σχέση έχουν αυτά τα θέματα με την σημερινή μας κατάσταση; Άμεση! Γιατί, όπως το βλέπω το πράγμα, πάμε προς την απόλυτη πτώχευση σαν κράτος, ό,τι και αν ψηφίσουν σε λίγες ώρες οι μάγκες εκεί στη Βουλή. Και αυτό θα επιφέρει, αλληλοσπαραγμό, ανταγωνισμό στους σκουπιδότοπους και στους σκουπιδοντενεκέδες για το ποιος θα φάει μια σταγόνα λάδι, ή το ποιος θα καπνίσει μια τζούρα παραπεταμένου τσιγάρου...
Αλλά και σαν πλανήτης, τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Αυξανόμαστε και πληθυνόμαστε, όπως διέταξε η θρησκεία μας, αλλά ξέχασε να μας πει ότι δεν υπάρχει χώρος για όλους σε αυτόν τον κόσμο. Στον άλλον χωράμε όλοι. Σε αυτόν όμως, η θρησκεία έπεσε κομμάτι έξω... Αλλά και οι πολιτικοί, πάλι δεν πάνε πίσω. Δεν μας μεγάλωσαν με τέτοιον τρόπο ώστε να σεβόμαστε τον δίπλα μας, τον γείτονά μας, που θέλει και αυτός να ζήσει, να πολλαπλασιαστεί. Έχει και αυτός ανάγκες... Κανείς όμως δεν μας μίλησε ποτέ για το μέχρι ποιο σημείο μπορούμε να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας. Μας άφησαν, καπιταλιστικά σκεπτόμενοι, να πιστεύουμε ότι μπορούμε να πολλαπλασιάζουμε τα πάντα: κέρδη, ανθρώπους, δύναμη, εξουσία, υλικά αγαθά... χωρίς να μας υπενθυμίσουν ότι ως αντάλλαγμα για όλα αυτά πληρώνουμε σε φυσικό είδος, δηλαδή σε ζώα και φυτά που εξαφανίζονται, σε βουνά που κατεδαφίζονται για να χτίσουν οι αχόρταγοι άνθρωποι, σε δάση που καίγονται ή κόβονται, σε αλλαγή του κλίματος, σε ρύπανση όλων των ρευστών, αέριων, υδάτινων, στερεών...
Αγαπητοί μου, έχουμε ακόμα πολλά να μάθουμε από τις άπληστες συμπεριφορές του ανθρώπου, απέναντι στη Φύση. Δεν ξέρω αν η Φύση έχει να μάθει κάτι από τον άνθρωπο.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου