Ο άνθρωπος λοιπόν, αλήθεια αλλάζει;
Μήπως επαναλαμβάνει το ίδιο μοτίβο συμπεριφοράς; Μήπως για παράδειγμα μέσα από τη ρομποτική που αναφέραμε στο προηγούμενο post, και συγκεκριμένα μέσα από τον Kirobo, ή μέσα από άλλου είδους ρομποτικές παρεμβάσεις στη βιολογία μας, ζούμε έναν άλλον ψυχρό πόλεμο, έναν νέο πόλεμο των άστρων; Έναν πόλεμο ανάμεσα στα κράτη, που δεν διαφέρει ωστόσο από τους άλλους, τους τόσους πολλούς ιστορικά, ως προς τη στόχευσή του: ποιος θα έχει την πρωτοκαθεδρία της παγκόσμιας εξουσίας...
Αυτή, η πρωτοκαθεδρία, έχει βασανίσει την ανθρώπινη ιστορικότητα και έχει διαπεράσει την ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία. Ξέρετε, μερικές φορές τα πράγματα ίσως να μην είναι όμως, όπως φαίνονται. Για παράδειγμα, δεν είναι ο Αρχιμήδης ο πρώτος που βρήκε την άνωση... Δεν είμαστε εμείς, αυτοί που κυβερνούν, δεν είναι το κράτος μας, ένα δημοκρατικό κράτος, δεν υπάρχει εξουσία στο λαό, δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στο κράτος, δεν υπάρχει ισορροπία ανάμεσα σε πολιτική και κοινωνία, δεν υπάρχει προοπτική για μια ευνομούμενη πολιτεία. Υπάρχει όμως μια διάθεση: μια διάθεση, αυτενέργειας, αυτοσυγκρότησης, αυτοπαρέμβασης, αυτοοργάνωσης, και τελικά αυτοελέγχου. Κάποιοι οραματίζονται μια άλλη κοινωνία, μέσα από αυτή την κοινωνία. Ρομαντικοί; Ουτοπιστές; Σίγουρα πάντως, το κάνουν με την καρδιά τους. Και το επιχείρημά τους απλό: ο άνθρωπος έχει αποκοπεί από τη συλλογικότητά του. Θυμάμαι που -τυχαία- πρόσφατα έγραφα σε μια ανάρτηση: ξεφλουδίζουν το εγώ απ' το εμείς μας... για να δηλώσω ακριβώς αυτή την απόσχιση από τη συλλογικότητά μας. Το να λογίζεσαι μαζί (συν-) με άλλους, είναι τόσο γόνιμο, τόσο σταθερό, τόσο ενθαρρυντικό... Το να ζητάς παρέμβαση στο κράτος μέσα από τη βοήθεια των άλλων, είναι τόσο σπουδαίο και τόσο αποτελεσματικό. Πόσο κοντά του όμως είμαστε, όταν μας έχουν ξεζουμίσει το "είναι" μας, όταν έχουν διαστρεβλώσει την ύπαρξή μας, όταν μας έχουν εδώ και τουλάχιστον 200 χρόνια περίπου κάνει ατομιστές; Όταν μεταρρυθμίζουν έτσι το κράτος για να εδραιώσουν την ατομικότητα στην ιδιοκτησία, και να αποκόψουν κάθε προσπάθεια του πολίτη να επικοινωνήσει με τον συμπολίτη του, μέσα από την έννοια της συλλογικότητας.
Ο άνθρωπος όταν απεκδυθεί από αυτή την διάθεση πρωτοκαθεδρίας, ίσως δει τα πράγματα από άλλη οπτική...
Είναι λοιπόν, ο άνθρωπος προβληματικός, επειδή ακριβώς φτιάχνει σήμερα ρομπότ, αντιγράφοντας τον εαυτό του; Είναι ο άνθρωπος επικίνδυνος όταν αναζητά ατομική διέξοδο; Μήπως αυτή η ατομική έξοδος, είναι κάτι σαν την ατομική βόμβα; Είναι ο άνθρωπος έτοιμος να δεχτεί τη φυσική διαδικασία της αποσύνθεσής του;
Αναρωτιέμαι, τελικά, ο άνθρωπος πού βαδίζει; Και αυτή η σκέψη παιδιόθεν με βασανίζει... Είναι ίσως η πρώτη σκέψη που απασχόλησε το μικρό μου μυαλουδάκι, από τότε ακόμα που ήμουνα πιτσιρικάκι, στα πρώτα μόλις χρόνια που συνειδητοποιούσα τον εαυτό μου, όταν έκλαιγα τα βράδια και μούσκευα το μαξιλάρι μου, επειδή στεναχωριόμουν ότι σαν πεθάνω, δεν θα μπορώ να βλέπω ο κόσμος τί κάνει και πού πηγαίνει. Δεν μπορούσα να αποδεχτώ ότι θα εκλείψω από τον κόσμο και δεν θα αντιλαμβάνομαι την πορεία του. Η πρώτη μάχη με τον θάνατο...; Ή οι πρώτες ανθρωπο-λογικές(;) αντιδράσεις ενός μικρού παιδιού...;
Ξαναγυρίζω όμως, και διερωτώμαι: πού πηγαίνει ο άνθρωπος;
Στην προηγούμενη ανάρτηση καταλήξαμε ότι ο άνθρωπος όπως πηγαίνει, οδεύει προς την αυτοκαταστροφή του, ως μια διαδικασία φυσική, αναπόφευκτη, που δρα χωρίς αυτόν, για αυτόν και δια αυτόν... Δεν είναι όμως τούτο, αποτέλεσμα της υπέρβασης του ανθρώπου ως προς το τι είναι έμβιο ή όχι. Παρέθεσα παραδείγματα από τη ρομποτική, για να δείξω ότι αν και φοβίζει μια τέτοια πράξη του ανθρώπου, δεν παύει να είναι μια.. φυσική διαδικασία! Γιατί τί άλλο, είναι η ζωή, από μια διαδικασία αντιγραφής του εαυτού... Αν δεν ξέρετε, η πρώτη-πρώτη στοιχειώδης μονάδα ζωής, ήταν ένα μόριο RNA, που για κάποιο τυχαίο τρόπο απέκτησε τη δυνατότητα αυτο-αντιγραφής. Ε, από τότε, όλη η έμβια ύπαρξη θεμελιώνεται πάνω σε αυτή τη διαδικασία: η αντιγραφή του εαυτού είναι που δίδει την έννοια της αναπαραγωγής και αυτή με τη σειρά της στηρίζει τη ζωή. Αντιγραφή, μεταγραφή και μετάφραση είναι οι κοινές μας από τη Βιολογία έννοιες, που μιλούν για την αναπαραγωγή. Όμως, νέες σελίδες του ανθρώπινου αφηγήματος, προστίθενται καθημερινά, για να συνεχίσουν και να εμπλουτίσουν την έννοια της αναπαραγωγής: κλωνοποίηση, ρομποτική... Όροι, που φοβίζουν, που γεννούν επικινδυνότητα. Γιατί όμως;
Δεν είναι οι ίδιοι οι όροι που πρέπει να μας προξενούν φόβο και ανησυχία, αλλά ο χρήστης τους, δηλαδή ο Άνθρωπος! Δεν είναι η κλωνοποίηση από μόνη της, ή η ρομποτική εν του γενάσθαι, προβληματικές, όσο το πώς ο άνθρωπος θα τις χρησιμοποιήσει... Και αν ο άνθρωπος συνεχίζει να χρησιμοποιεί τις νέες μεθόδους, όπως μέχρι τώρα συνήθιζε, τότε η Φύση θα αναλάβει δράση ή πιο σωστά, θα αναλάβει πέλεκυ τιμωρίας και θα αφανίσει το είδος μας, ως το χειρότερο που ανέθρεψε ποτέ.
Με απασχολεί όμως κάτι ακόμα: ο άνθρωπος για να ξεφύγει από τον αφανισμό, οφείλει να πατήσει στη συλλογικότητά του. Άραγε, αυτή πώς ανθίζει, πώς καρποφορεί; Άραγε, αυτή προϋπάρχει του ανθρώπου και εντοπίζεται μέσα του ή όπως όλα τα άλλα ζώα του βασιλείου εκκινούν τη δράση τους και την ύπαρξή τους από μια ατομική, ιδιωτική, συμπεριφορά;
Εν ολίγοις, ο άνθρωπος, είναι από το φύση του "κοινωνικό όν", ενσωματώνοντας την έννοια της συλλογικότητος ή αδυνατεί εγγενώς να συν-ευρεθεί σε καταστάσεις συλλογικότητας, συμπαράστασης, συνάρθρωσης με τους άλλους ανθρώπους; Κατόρθωσε η Φύση να φτάσει σε τέτοιο σημείο εξέλιξης, που να δημιουργήσει ένα είδος το οποίο να μην στηρίζεται στους νόμους της εξέλιξης και συγκεκριμένα στο βασικότατο νόμο: "το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό";
Πιο απλά:
Κατόρθωσε η Φύση να εξελιχθεί σε κάτι πέρα από αυτό που Εξέλιξη (τουλάχιστον με δαρβινικούς όρους) προστάζει; Ο Άνθρωπος είναι κατά βάση συλλογικό ή ατομικό ον;
Τα επόμενα χρόνια θα δείξουν την απάντηση στα ανωτέρω ερωτήματα. Ίσως μέχρι τότε, εμείς που κάποτε ήμασταν μικροί και κλαίγαμε στο μαξιλάρι μας τα βράδια προσμένοντας μια απάντηση αθανασίας, να μην προλάβουμε να αντιληφθούμε τίποτα πέρα από τη μόλις αχνά σκιαγραφούμενη ερώτηση περί της Φύσης μας...
Έστω, και αυτό όμως, νομίζω είναι κάτι. Ίσως είναι μια νέα αρχή.
"Ίσως"
Στίχοι: Βασίλης Γιαννόπουλος
Μουσική: Χριστόφορς Κροκίδης
Ερμηνεία: Παπακωνσταντίνου Βασίλης
Οι δρόμοι δεν τον πήγαν πουθενά
Παράξενες τον δέρνανε απόψεις
Η μάνα του καμάρωνε κρυφά
Εσύ μια μέρα γιε μου θα προκόψεις
Μια νύχτα που κοιμήθηκε βαριά
Τον είδανε στον ύπνο του να κλαίει
Σκυφτός σαν να 'χε φάει μαχαιριά
Τον άκουσαν οι φίλοι του να λέει
Ίσως να είναι η αγάπη μια θλιμμένη γιορτή
Ένα ζευγάρι σκουριασμένες χειροπέδες
Ίσως να είναι η αλήθεια μια πληγή ανοιχτή
Ένα κελί με χρυσαφένιους μεντεσέδες
Ίσως να είναι το φεγγάρι μια τελεία λευκή
Σ' ένα τετράδιο με φύλλα από σκοτάδι
Ίσως να έχεις χαραγμένο σαν μένα κι εσύ
Πάνω στο μέτωπο της τρέλας το σημάδι
Οι δρόμοι δεν τον πήγαν πουθενά
Κλεισμένος στων ονείρων του τις χώρες
Γυρνούσε σαν αέρας τα στενά
Και μίλαγε μονάχος με τις ώρες
Μια νύχτα που κοιμήθηκε βαριά
Τον άκουσαν σε κάποιον να μιλάει
Και είδαν πως σταμάτησε η καρδιά
Την πόρτα της ζωής να του χτυπάει
Ίσως να είναι η αγάπη μια θλιμμένη γιορτή
Ένα ζευγάρι σκουριασμένες χειροπέδες
Ίσως να είναι η αλήθεια μια πληγή ανοιχτή
Ένα κελί με χρυσαφένιους μεντεσέδες
Ίσως να είναι το φεγγάρι μια τελεία λευκή
Σ' ένα τετράδιο με φύλλα από σκοτάδι
Ίσως να έχεις χαραγμένο σαν μένα κι εσύ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου