Τα προικοσύμφωνα του Αιγαίου!

"Ο Β. Vernier προτείνει τη διάκριση των τρόπων μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων που απαντώνται στις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα σε τρία συστήματα:

- Στο σύστημα υπ’ αριθμ. 1 εντάσσει τα νησιά όπου εντοπίζεται η μορφή των παράλληλων πρωτοτοκίων, του τύπου των κανακαραίων της Καρπάθου (σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν το κληρονομικό αυτό σύστημα, το πρωτότοκο κορίτσι κληρονομεί ολόκληρη την προικώα περιουσία της μητέρας και το πρωτότοκο αγόρι ολόκληρη την προικώα περιουσία του πατέρα, υπό τον απαράβατο όρο ότι τα δυο αυτά πρωτότοκα παιδιά φέρουν το όνομα της εκ μητρός γιαγιάς και του εκ πατρός παππού αντίστοιχα, στοιχείο το οποίο και τα καθιστά δικαιούχους των επώνυμων κλήρων. Εδώ ανήκουν τα νησιά Άνδρος, Χάλκη, Κάσσος, Τήλος, αλλά και ορισμένε οικογένειες από τη Νίσυρο).

- Στο σύστημα υπ’ αριθμ. 2 ταξινομούνται τα νησιά όπου ο κληρονομικός κανόνας επέτασσε να μοιράζονται τα αγόρια την πατρική προικώα και τα κορίτσια τη μητρική προικώα περιουσία (εδώ εντάσσονται η Αμοργός, η Ικαρία, η Ίος, η Κέα, η Κως, η Νάξος, η Πάρος, η Πάτμος, η Σάμος, η Σίφνος, καθώς και ορισμένα χωριά της Άνδρου).

- Στο υπ’ αριθμ. 3 σύστημα ανήκουν τα νησιά όπου η κόρη κληρονομούσε το μεγαλύτερο μέρος της μητρικής προικώας περιουσίας, ενώ τα υπόλοιπα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, μοιράζονταν τα πατρικά προικώα (εδώ εμπίπτουν η Αστυπάλαια, η Κάλυμνος, η Λέρος, η Λέσβος, η Λήμνος, η Μύκονος, τα Ψαρά, η Σαντορίνη, η Σέριφος, η Σκιάθος, η Σκόπελος, η Σκύρος, ενδεχομένως και η Σύμη)."



(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από το βιβλίο "Συγγενικές σχέσεις και Στρατηγικές ανταλλαγών, το παράδειγμα της Νάξου τον 17ο αιώνα", της Εύας Καλπουρτζή, ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, Αθήνα 2001)

Φανταστείτε τι γινόταν παλαιότερα, που η γυναίκα ήταν το πιο πολύτιμο δώρο, με τα ανάλογα ανταλλάγματα φυσικά, που διακινούνταν ανάμεσα στους ανθρώπους και τις κοινωνίες. Η γυναίκα στο προσκήνιο. Η γυναίκα ανταλλάξιμο είδος. Η γυναίκα να αντιμετωπίζεται με όρους εμπορίου. Αυτά ήταν η πραγματικότητα του χθες αγαπητοί μου, και εμείς προβληματιζόμαστε για το σήμερα που οι γυναίκες -ξεβράκωτες πλέον- πλασάρονται στις διαφημίσεις σαν κάθε λογής φρούτα που πωλούνται και ανταλλάσσονται σε τιμές ευκαιρίας...

Μια ζωή τα ίδια δηλαδή! Η γυναίκα, πάντα ριγμένη και πάντα ρημαγμένη από του άντρα την εγωιστική καταναλωτική μανία... Αντί να θαυμάζεται και να εξυψώνεται, δαμάζεται και ξεγυμνώνεται. Κρίμα.

Διαβάζοντας από το ανωτέρω βιβλίο, μου γεννήθηκε η απορία, ποια είναι η ετυμολογική προσέγγιση της λέξης σύζυγος, μιας και το βασικό θέμα του βιβλίου είναι ο τρόπος που συγκροτούνταν οι οικογένειες κατά την οθωμανική περίοδο. Ξαφνιασμένος γιατί δεν μου είχε δημιουργηθεί παλαιότερα αυτή η απορία, ξαφνιάστηκα περισσότερο όταν συνειδητοποίησα ότι προέρχεται από το συν + ζυγός , κοινώς, άνθρωπος κάτω από τον ίδιο ζυγό, που μαζί σηκώνει τον ίδιο ζυγό. Και φυσικά, φαντάζομαι δεν εννοεί μόνο τον τουρκικό ζυγό τότε, μα κάθε λογής και βάρους ζυγό. Πόσο ωραία και ισορροπημένη λέξη; Μαζί, από κοινού, χέρι χέρι, δάκρυ δάκρυ, παρέα και αγκαλιά απέναντι στα δύσκολα. Αυτοί είναι οι σύζυγοι.