Το δέντρο της κοινωνίας

Ερωτώμαι:
- Πώς αλλάζει η κατάστασή μας;
Απαντώ:
- Θα αλλάξουμε μόνο αν καθιερώσουμε στη ζωή μας τη ρήση, ο "καθένας να δουλεύει με βάση τις δυνατότητές του και να αμοίβεται με βάση τις ανάγκες του".

Ερωτώμαι εκ νέου:
- Αυτό είναι βαθύς κομμουνισμός και ο κομμουνισμός ξεκίνησε ως ένα οικονομικό σύστημα.
Απαντώ:
- Δεν με νοιάζει ως τι ξεκίνησε και σε τι πλαίσιο δημιουργήθηκε αυτή η πρόταση, εγώ την αποκόπτω από το οικονομικό της πλαίσιο, την παίρνω ξεχωριστά και τη χρησιμοποιώ ως βάση τις φιλοσοφίας μου.

Τώρα ρωτώ εγώ με τη σειρά μου:
- Γιατί πρέπει όλα να τα βλέπουμε ως οικονομικό-πολιτικό σύστημα βρε παιδιά; Απαντούν:
- Γιατί η οικονομία είναι η βάση της κοινωνίας.

Διαφωνώ κύριοι, ότι η οικονομία είναι η βάση της κοινωνίας. Είναι από τα πιο βασικά της συστατικά, αλλά όχι η βάση. Είναι ίσως ο κορμός του δένδρου της κοινωνίας, αλλά όχι η ρίζα του. Από τον κορμό μέχρι τη ρίζα, μεσολαβούν και άλλα τμήματα. Ας τα ξετυλίξουμε ένα ένα προς τα κάτω:

- Η οικονομία στηρίζεται στο χρήμα. Γιατί όμως να υπάρχει χρήμα; Πάντα υπήρχε χρήμα; Η απάντηση είναι ότι το χρήμα σαν έννοια δεν υπήρχε από καταβολής (ανθρώπινου) κόσμου. Δημιουργήθηκε ως απάντηση στην ανάγκη για κοστολόγηση-αξιολόγηση των υλικών αγαθών και αργότερα των υπηρεσιών, που λειτουργούσαν στα πλαίσια μιας ανταλλακτικής κοινωνίας. Κάθε κοινωνία είναι ανταλλακτική, δεν γίνεται αλλιώς. Ανταλλακτική και αλληλοεπιδραστική. Οπότε, ο άνθρωπος, οφείλει να λύσει το θέμα της κοστολόγησης των προϊόντων. Έτσι πάμε ένα βήμα ακόμα πιο βαθειά:

- Η ανάγκη αποτίμησης και κοστολόγησης των προϊόντων οδηγεί στην ανάγκη κοστολόγησης και αξιολόγησης της ανθρώπινης εργασίας. Και αυτό όμως με τη σειρά του μας πάει ένα βήμα ακόμα πιο πίσω: στην ανάγκη κοστολόγησης και αξιολόγησης του ίδιου του ανθρώπου! Με άλλα λόγια για να πούμε τι αξία έχει αυτό που παράγει ο άνθρωπος, οφείλουμε να συμφωνήσουμε στην αξία που έχει ο ίδιος ο παραγωγός. Τώρα, είμαστε ένα βήμα πριν τη ρίζα του δένδρου της ανθρώπινης κοινωνίας. Η ρίζα είναι η εξής:

- Ο ορισμός του ανθρώπου. Αυτό είναι το πρώτο κινούν κάθε ανθρώπινης συμπεριφοράς. Αυτό καθορίζει τους καρπούς του δένδρου του ανθρώπου. Αυτό προσπαθούν οι εκάστοτε κοινωνίες να προσεγγίσουν κάθε εποχή, με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο. Αυτό αντικατοπτρίζει τον βαθμό σύνδεσης (και τον βαθμό αποστασιοποίησης κατ’ επέκταση) των ανθρώπων σε μια κοινωνία. Το περιεχόμενο αυτού του ορισμού επιπρόσθετα, είναι που αναδεικνύει (καθώς αναπόφευκτα τον περιέχει) και έναν άλλον βαρυσήμαντο ορισμό: αυτόν της διαφορετικότητας των ανθρώπων. Το τι είναι ο άνθρωπος κύριοι, είναι το βασικό ζητούμενο. Η απάντηση αυτού του ερωτήματος, χαρακτηρίζει την κάθε εποχή και άλλοτε την μετατρέπει σε Διαφωτισμό και Αναγέννηση, και άλλοτε σε Μεσαίωνα και Σκοταδισμό. Και πάλι όμως απέχουμε, ελάχιστα βέβαια αυτή τη φορά, από την καρδιά της ρίζας της ανθρώπινης κοινωνίας:

- Ο ορισμός του ανθρώπου, θα επέλθει αν συμφωνήσουμε στο πώς ορίζουμε τον άνθρωπο ή πιο σωστά, στο πώς ο άνθρωπος ορίζει τον άνθρωπο (άραγε ξεπερνιέται ποτέ αυτή η ρημάδα η υποκειμενικότητα; αλλά σε αυτό το ερώτημα θα επανέλθω παρακάτω). Ο άνθρωπος έχει ένα βασικό τρόπο για να ορίζει το οτιδήποτε γύρω του, κατ’ επέκταση και τον ίδιο του τον εαυτό: ο τρόπος αυτός είναι η, κοινώς αποδεκτή, επιστημοσύνη του μυαλού του, δηλαδή ο συγκεκριμένος τρόπος που αναγνωρίζει, ελέγχει και ταξινομεί τις πληροφορίες που οι αισθήσεις του τού παρέχουν, ώστε όλες μαζί να μπορούν να στοιβαχτούν κάτω από την έννοια επιστήμη. Η επιστήμη λοιπόν που ορίζει τη ζωή, άρα και τη ζωή του ανθρώπου, είναι η Βιολογία. Αυτή η επιστήμη, μιλά για κάποιους κυρίαρχους παράγοντες που καθορίζουν τη συμπεριφορά της ζωής, άρα και τη συμπεριφορά του ανθρώπου, και δεν είναι άλλοι από τα γονίδια. Τα γονίδια καθορίζουν τα πάντα, αλλά ευτυχώς, όχι επακριβώς. Δηλαδή, η «εντολή» που δίνουν αφορά μάλλον ένα εύρος τιμών παρά μια σαφώς οριοθετημένη τιμή. Το ύψος ενός ανθρώπου π.χ. δεν καθορίζεται ότι θα είναι 1,76m αλλά μεταξύ 1,70 ως 1,80m. Οι περιβαλλοντικές συνθήκες είναι αυτές που θα διαμορφώσουν την τελική τιμή επακριβώς. Είναι σαν το κούρδισμα του βιολιού, που η αδρή ρύθμιση γίνεται από τα κλειδιά στο ένα άκρο των χορδών στο μπράτσο του οργάνου, ενώ η λεπτή ρύθμιση των πολύ μικρών αποστάσεων των (μουσικών) μορίων, γίνεται από τα μικρά κλειδάκια στο άλλο άκρο των χορδών, κοντά στο ηχείο του οργάνου. Αυτό το εύρος τιμών λοιπόν, είναι που δίνει στον άνθρωπο την ψευδαίσθηση της ελεύθερης επιλογής, καθώς κάθε επιλογή μας, αν αναλυθεί μέσα από προγράμματα επεξεργασίας χαοτικών συστημάτων (που δεν υπάρχουν τέτοια - και ούτε πρόκειται ποτέ να υπάρξουν), θα αναλυθεί σε πολύ μικρές και σύντομες αλληλεπιδράσεις γονιδιακών εντολών και περιβαλλοντικών συνθηκών. Και αν οι περιβαλλοντικές συνθήκες περιλαμβάνουν τη συμπεριφορά και άλλων ανθρώπων ή ανώτερα εξελιγμένων όντων, τότε και αυτές με τη σειρά τους μπορούν να αναλυθούν σε χαοτικά δίπολα αλληλεπίδρασης γονιδίων-περιβαλλοντικών «άψυχων» συνθηκών. Εν ολίγοις, γονίδια και περιβάλλον δημιουργούν αυτό που (συνειδητοποιούμε με το μυαλό μας να) υπάρχει γύρω μας.

Τι σημαίνει όμως συνειδητοποιούμε; Αν ο άνθρωπος διαφέρει σε κάτι από τα υπόλοιπα όντα, είναι αυτό που ονομάζουμε συνείδηση, ή αλλιώς ικανότητα αυτό-προσδιορισμού και αυτό-ελέγχου. Με άλλα λόγια, η ίδια η εξέλιξη, δημιούργησε τυχαία έναν τέτοιον μηχανισμό, (το νοητικό σύστημα του ανθρώπου), που δίνει την δυνατότητα στον άνθρωπο, συνειδητοποιώντας καλύτερα το εύρος τιμών του τελικού αποτελέσματος για το οποίο μιλήσαμε πριν, να προσαρμόζεται καλύτερα στο περιβάλλον του. Ο τρόπος λειτουργίας αυτού του νέου μηχανισμού, είναι και απλός και παλαιός, μόνο που τώρα έγινε και συνειδητός, (και εκεί ακριβώς έγκειται το update που έκανε η φυσική επιλογή): είναι η μέθοδος try and error, κοινώς, δοκιμής και σφάλματος. Η συνείδηση του μηχανισμού αυτού, δίνει μια επιπλέον ικανότητα στη μηχανή που λέγεται άνθρωπος: στην αυτό-διόρθωση, σημάδια της οποίας έχουμε ήδη γευτεί με τις προσπάθειες για γονιδιακή θεραπεία. Να ξεκαθαρίσουμε όμως κάτι, για να μην δημιουργηθούν παρεξηγήσεις. Ο βαθμός της ικανότητα αυτοδιόρθωσης του καθενός είναι και αυτός γονιδιακά καθορισμένος, με ένα εύρος τιμών που λέγαμε πριν, και δεν έχει καμία σχέση με ικανότητα συνειδητής επιλογής. Το πόσο και κυρίως το πώς μπορεί να αυτοδιορθωθεί ένας άνθρωπος καθορίζεται και αυτό με κάποια προσέγγιση από τα γονίδια που έκαστος φέρει. Θα μου πείτε τώρα, τι μπλέξιμο και αυτό μεταξύ γονιδίων που προσπαθούν να αυτο-διορθώσουν γονίδια (ίδιας ή άλληλιας μορφής)… Τι να κάνουμε όμως αγαπητοί μου, τύχη είναι αυτή και αποφασίζει όπως γουστάρει! Σε αυτή τη φάση της εξελικτικής αλυσίδας, τα γονίδια έχουν στραφεί στον εαυτό τους και η φύση πειραματίζεται σε ένα κυκλικό σχέδιο: τα γονίδια καθορίζουν γονίδια, όχι μόνο μέσω της απλής αντιγραφής, αλλά και μέσω των προϊόντων που παράγουν (μέσω των εντολών δηλαδή). Μένει να δούμε πού θα βγει όλο αυτό.

Αλήθεια, μένει απλώς να δούμε σαν απλοί θεατές προς τα πού θα πάει όλο αυτό το πανηγύρι της φύσης, ή υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε;

Η απάντησή μου είναι η εξής: είπαμε ότι μπορούμε με τη μέθοδο δοκιμής και σφάλματος, να συνειδητοποιήσουμε τι βολεύει καλύτερα εμάς και τα γονίδιά μας και έτσι να επιλέξουμε σε μια προσπάθεια αυτοδιόρθωσης (και σε μια ψευδαίσθηση ελευθερίας) την πιο ταιριαστή επιλογή ανάμεσα από λίγες ακόμα, γονιδιακά καθορισμένες. Αν ο καθένας μας, «ζορίσει» το σύστημά του (σε μια προσπάθεια να φτάσουμε στα άκρα του εύρους τιμών που προαναφέραμε), ώστε να δέχεται συνεχώς την ίδια πληροφορία για μια καλύτερη κοινωνία, (κάτι σαν το μηχανισμό επανεισόδου στην καρδιακή αρρυθμιογέννεση), τότε ίσως δημιουργήσουμε τέτοια εξελικτική πίεση, που σε περίπτωση τυχαίας μετάλλαξης, τα νέα μας γονίδια, να μπορούν να μας κάνουν λιγότερο εγωιστές. Με απλούστερα λόγια: αν μια πληροφορία, όπως π.χ. η αγάπη ή ο αλτρουισμός, έρχεται και επανέρχεται στο προσκήνιο των περιβαλλοντικών μας ερεθισμάτων και την επεξεργαζόμαστε καθημερινά (όσοι από εμάς έχουμε το κατάλληλο γονιδιακό σύστημα και να επαναφέρουμε αλλά και να επεξεργαστούμε τέτοιες πληροφορίες καθημερινά), ίσως μπορέσει να ενσωματωθεί και να ταιριάξει με τις υπόλοιπες γονιδιακές εντολές. Δεδομένου ότι έχουμε τη γονιδιακή δυνατότητα, να παίξουμε μεταξύ ενός εύρους τιμών συμπεριφοράς και φαινοτύπου, αν θέσουμε όλοι μας τον δείκτη όσο πιο ψηλά γίνεται και όσο πιο κοντά στην ανώτατή του τιμή, ίσως δώσουμε την ευκαιρία σε μεταλλάξεις να διαμορφώσουν τους νέους κανόνες του παιχνιδιού. Με ακόμη απλούστερα λόγια: το μόνο που μπορούμε να κάνουμε (και είμαστε το μόνο ζωντανό είδος που μπορούμε να το κάνουμε) σε αυτό το μακραίωνο μονοπάτι της εξελικτικής συμβίωσης, είναι να ξεχορταριάζουμε δειλά δειλά τις άκρες του μονοπατιού, μέχρι να έρθει ο πιο πλούσιος και γνωστός εργολάβος του σύμπαντος, η Τύχη, και να θέσει τις ράγες ώστε να περάσει από πάνω το τρένο της ζωής μας.

Συνεπώς, αν θέλουμε να μιλήσουμε για το ανθρώπινα κατορθώματα, ας μιλήσουμε πρώτα για τον άνθρωπο. Και για να μιλήσουμε για τον άνθρωπο πρέπει πρώτα να τον ορίσουμε. Αν τον ορίσουμε-καλώς, ίσως κατορθώσουμε να καλωσ-ορίσουμε κάθε τι ξένο και διαφορετικό και ίσως τότε μπορέσουμε να συνυπάρξουμε μαζί του.

Σε μια προσπάθεια λοιπόν να θέσω και εγώ το όριο του ανθρώπου και να τον ορίσω (και παράλληλα να θέσω τα όρια του δικού μου εαυτού και να τον ορίσω), τραβώ από Ανατολή (Μυτιλήνη) σε Δύση (Κέρκυρα). Το ταξίδι μόλις άρχισε. Νέες εμπειρίες και νέες πληροφορίες. Ίδιες μέθοδοι αλλά που απευθύνονται σε διαφορετικούς ανθρώπους. Πόσο διαφορετικούς ανθρώπους; Αναρωτιέμαι. Ο χρόνος θα δείξει…

Κλείνοντας, οφείλω μια αναφορά, στην έννοια υποκειμενικότητα, για την οποία έκανα νύξη νωρίτερα. Αυτή η κυρία βρίσκεται παντού και παει με όλους. Έχει κοινώς, συμπεριφορά πόρνης! Δεν της ξεφεύγουν βέβαια από το κρεβάτι τής με αντίτιμο ηδονής, ούτε τα άτομα του ίδιου φύλου, όπως ας πούμε μια άλλη όμορφη κυρία του καλού κόσμου, που ακούει στο όνομα επιστήμη. Όλα αυτά που προανέφερα σε αυτό το άρθρο, βασίζονται στην παραδοχή, ότι οι άνθρωποι βασίζονται στις παραδοχές της επιστήμης. Δεν είναι όμως όλα αυτά υποκειμενικά; Πού ξεκινούν οι φυσικοί νόμοι και πού καταλήγουν οι ανθρώπινοι ορισμοί και περιγραφές αυτών των φυσικών νόμων; Φτάνει κάπου η επιστήμη ή παρ’ όλη την καθαρότητά της είναι ένας ακόμα καθρέφτης μέσα από τον οποίο βλέπουμε εμείς οι άνθρωποι τα ανθρώπινα; Αυτό το θέμα, με απασχολεί πολύ τελευταία και χρειάζομαι αρκετό χρόνο μελέτης για να ορίσω καλύτερα στο κεφάλι μου τι είναι αυτό που λέμε επιστήμη…; Πάλι, όμως ο χρόνος θα δείξει…

Τα σέβη μου.