Κάτι να μείνει πίσω μου αμόλυντο...

Για τις μέρες που ζούμε,

και δεν ξέρουμε ποιες είναι πραγματικές και ποιες όχι,

για τις εικόνες που αντικρίζουμε,

και δεν ξέρουμε ποιες είναι αληθινές και ποιες όχι,

για τους ανθρώπους που υπάρχουν γύρω μας

και δεν ξέρουμε ποιοι ζουν και ποιοι είναι πεθαμένοι,

για τα παραμύθια που μας ταΐζουν,

και άλλοτε έχουν ευτυχές τέλος και άλλοτε όχι,

ένα μήνυμα έρχεται να ευχηθεί για τα πάντα:

"κάτι να μείνει πίσω μου, αμόλυντο..."

(φωτό από τις περιηγήσεις μου τις τελευταίες του 2016 ημέρες...)

"Μήνυμα"

Στίχοι, Μουσική, Ερμηνεία:

Δημήτρης Ζερβουδάκης

Απλώνω την περπατησιά, στο χάος του απείρου 

Όπως... ελευθερώνεται το φεγγαρόφωτο, 

στης θάλασσας το ύψος... 

Και επιτέλους 

Απομακρύνομαι από τον θόρυβο που προκαλεί, 

στο άδεια σήμερα, 

ο αχός των ανθρώπων... 

Και προσπαθώ, αλήθεια με το μέσα μου παλεύω... 

Να αλλάξω προσπαθώ 

Έστω λίγο καλλίτερος να γίνω, σαν το καθάριο αγνό φως... 

Σαν το παιχνίδισμα των αστεριών στο λυκαυγές 

Κάτι να μείνει πίσω μου, αμόλυντο μες στην απλότητά του. 

Να είναι με το σύμπαν κουρδισμένο...

Να είναι Καλό, 

σαν όρκος σε Παιδί,

Αληθινό να στέκεται σαν Τέλος...

Exit

Όταν αναζητάς μια διέξοδο και εκείνη δεν έρχεται.

Όταν συνειδητοποιείς ότι δεν υπάρχει διέξοδος, μόνο είσοδος.

Τότε μπαίνεις πιο βαθιά στα άδυτα.

Και όσο πιο βαθιά, τόσο πιο σκοτεινά.

Και όσο πιο σκοτεινά, τόσο πιο κρύο.

Και όσο πιο κρύο, τόσο πιο πολύ η αντήχηση της ηχούς.

Μένει λοιπόν, αυτή η ηχώ να τρακάρει στο κεφάλι σου, ξανά και ξανά.

Και άλλοτε να γίνεται φωνή βροντερή, που σου ξεσκίζει τη σάρκα και τα σωθικά,

και άλλοτε γίνεται απόμακρη στριγκλιά, να σου θολώνει την ψυχή
και να ταράζει τα φυλλοκάρδια.

Και όταν κάτι παλιό τελειώνει, ένα νέο γεννιέται,
μέσα σε μια τελετουργία γιομάτη μυσταγωγία.

Και ο φόβος του νέου, όπως και τα διαπιστευτήρια του παλιού,
αγκαλιά κουρνιάζουν στα άστεγα πεζοδρόμια του μυαλού.

Και από εκεί χάμου, φωνάζουν και λαλούν:

Έξοδος και Είσοδος, ίδιο τελείωμα χτίζουν,
μην σκας λοιπόν, από ποια μεριά κάποιοι το αντικρίζουν.
Περπάτα το και διάβα το, με κάθε βήμα στέρεο και σίγουρο,
όσο στέρεο και σίγουρο είναι ένα πλάσμα που κάποτε ίσως, σήμερα γεννιέται.

Monika - "Exit"

The Sound of Silence

Οι άνθρωποι εύχονται υγεία για όλους,
     όταν υγεία στην ουσία δεν υπάρχει στη Φύση,
     καθώς, η φθορά είναι συνυφασμένη με τη ζωή.
Οι άνθρωποι εύχονται χρόνια πολλά σε όλους,
     όταν μιλάμε για υπερπληθυσμό πάνω στη γη
     και πιθανότητα καταστροφής της τα επόμενα χρόνια.
Οι άνθρωποι παροτρύνουν να ζεις κάθε στιγμή σαν να ήταν η τελευταία,
     όταν σε αναγκάζουν να κάνεις τόσες θυσίες
     και να στερείσαι τόσα πράγματα για να πετύχεις το στόχο σου
     και να χτίζεις την ψευδαίσθηση ότι θα ζεις παντοτινά.
Οι άνθρωποι εύχονται ειρήνη στον κόσμο,
     όταν κάθε μέρα όλοι μας σκοτώνουμε με τον τρόπο μας
     κάποιον γύρω μας, είτε άμεσα, είτε αδιαφορώντας για αυτόν.
Οι άνθρωποι εύχονται αγάπη για όλους,
     όταν κανείς μέχρι τώρα δεν έχει ορίσει την πραγματική Αγάπη,
     (είναι η Χριστιανική αγάπη που θέλει να αγαπάς πρώτα τον Πλησίον σου
     και μετά Εαυτόν, 
     ή είναι η Δυτική αγάπη που θέλει πρώτα να αγαπάς τον Εαυτόν σου,
     ώστε να είσαι ικανός να προσφέρεις έπειτα και στον Πλησίον σου;).
Οι άνθρωποι εύχονται ελευθερία σε όλους,
     όταν τόσοι είναι υποδουλωμένοι σε δυνάστες, καταναλωτισμό, 
     μύθους και στερεότυπα...
Οι άνθρωποι εύχονται απαγκίστρωση από τα δεσμά τους,
     όταν όλο και περισσότεροι αγκιστρώνονται με χαλκάδες
     σε μύτες, στόμα, αυτιά, μυαλά και ψυχή.
Οι άνθρωποι εύχονται να βλέπουμε με τα μάτια της ψυχής, 
     όταν όλο και περισσότεροι βασίζουμε την ύπαρξή μας
     στην υλική απεικόνιση του κόσμου 
     και ενδιαφερόμαστε κυρίαρχα για το προφίλ μας 
     και την εξωτερική μας εικόνα.

Οι άνθρωποι λένε ότι αγαπούν, πονούν, ελπίζουν, προσπαθούν, 
     μέχρι το Άπειρο, 
     όταν δεν μπορεί να υπάρξει λέξη (που εξ ορισμού έχει περιορισμένα όρια) 
     που να περικλείει μια έννοια όπως το "Άπειρο"...


Πόσο αντιφατικοί μοιάζουν οι άνθρωποι...

People talking without speaking, 

People hearing without listening, 

People writing songs that voices never share 

And no one dared 

Disturb the sound of silence...

"The Sound of Silence" Disturbed

Αν εύχομαι κάτι με αφορμή αυτές τις γιορτές, είναι τούτο:

Οι άνθρωποι να είμαστε πιο καθαροί 

στις σκέψεις μας, στις εκφράσεις μας, στις αναζητήσεις μας,

πιο συνειδητοποιημένοι στους στόχους μας,

πιο αφοσιωμένοι στις αξίες μας.

Μέσα σε τόση κοσμοθύελλα που σαρώνει τα πάντα γύρω μας,

ας μπήξουμε τα πόδια μας στη γη να στερεωθούμε πάνω της,

μήπως βρούμε λίγη σταθερότητα.

Ας αφήσουμε τα φίλτρα μακριά από τις σχέσεις των ανθρώπων,

ας μην κάνουμε δεύτερες σκέψεις,

ας εκφράζουμε αυτό που νιώθουμε την ώρα που το νιώθουμε,

σε πλαίσια πάντα σεβασμού της προσωπικότητας του άλλου.

Και αν τίποτε από όλα αυτά δεν βλέπουμε να γίνεται γύρω μας,

ας αντλήσουμε τουλάχιστον ευτυχία από το γεγονός ότι προσπαθήσαμε.

Ας έχουμε τη συνείδησή μας καθαρή, 

ότι δεν προδώσαμε τα όνειρα που κάναμε παιδιά,

όταν περιμέναμε κάποτε τον Άη Βασίλη να φανεί χαμογελαστός...

Ας μείνει ως πληρωμή μας, ο ήχος της σιωπής (sound of silence),

να μας συντροφεύει ως το άπειρο... 
Εκεί όπου ανήκουμε. Στο βασίλειο της σιωπής.

Αν ήσουν κάποιος άλλος...

Λαμβάνω ένα μέιλ από επικείμενη επιστημονική εκδήλωση της Αστρονομικής Εταιρείας Κέρκυρας που έλεγε:

"Πώς θα σας φαινόταν να ζούμε σε ένα κόσμο όπου οι λέξεις "σίγουρα", "βέβαια", "ακριβώς" δεν θα είχαν κανένα νόημα; Δεν θα είχαν κανένα νόημα γιατί ποτέ δεν θα μπορούσαν να έχουν υπόσταση ούτε λειτουργική σημασία! Αν και χρησιμοποιούμε αρκετά στην καθημερινότητα τις φράσεις «είναι πολύ πιθανό» ή «λιγότερο πιθανό» κάτι να συμβεί θα μπορούσαμε να δεχθούμε: 

• Ότι η θέση που καθόμαστε δεν είναι ακριβώς εκεί; 
• Ότι η ώρα που μετράμε δεν είναι ακριβώς αυτή; • Ότι μπορούμε να βρισκόμαστε ανά πάσα στιγμή παντού στο σύμπαν; 
• Ότι μπορεί να είμαστε νεκροί και ζωντανοί ταυτόχρονα; 
• Ότι την ώρα που πάμε να πούμε ένα μυστικό στην μητέρα μας, η μητέρα να αλλάζει σε πατέρα που δεν θέλαμε να ξέρει το μυστικό; 

Καλώς ήρθατε στον θαυμαστό κόσμο των κβάντων, γεμάτο από παράδοξα που αντιβαίνουν την κοινή λογική και μας ταξιδεύουν σε κόσμους που όλα είναι πιθανά!!! "



Λαμβάνω ένα ακόμα μέιλ από καλό φίλο με το εξής link που μιλάει για την "άλλη" φύση του Stephen Hawking.



Τέλος, λαμβάνω ένα τρίτο μέιλ από ενημερωτικό φορέα που με ενημερώνει με newsletter για τις τρέχουσες αντιλήψεις στα ιατρικά θέματα και μου προτείνει να διαβάσω το εξής άρθρο που διαπραγματεύεται τη σχέση Φιλοσοφίας και σύγχρονης Επιστήμης.


Μετά από αυτά τα απανωτά μέιλ, νιώθω όπως η μικρή Σοφία στο εξαιρετικό βιβλίο "Ο Κόσμος της Σοφίας", του Jostein Gaarder 

η οποία προσπαθεί μέσα από πολλαπλά μηνύματα που λαμβάνει από έναν άγνωστο, να παρακολουθήσει σε ένα ιδιόμορφο παιχνίδι μυστηρίου την ιστορία της Φιλοσοφίας και έτσι μαζί, αναπόφευκτα, και την ιστορία της Ανθρωπότητας.

Τα τρία μέιλ που έλαβα σχεδόν ταυτόχρονα, έχουν το ίδιο βαθύτερο μήνυμα, που όλο ξεχνάμε ή όλο το θάβουμε πιο βαθιά όσοι το θυμόμαστε και δεν είναι άλλο από την μεταβλητότητα που μας διακατέχει. Πολλοί εξ' ημών δυστυχώς έχουμε παρερμηνεύσει αυτή τη μεταβλητότητα της ζωής μας σε μια αναβλητικότητα της ζωής μας,  με αποτέλεσμα να μην κάνουμε πράγματα, να χάνουμε το χρόνο μας και να μένουμε αμετακίνητοι και ακλόνητοι σε θέσεις, απόψεις, ιδιότητες και ταμπέλες που η ίδια η κοινωνία επιτάσσει. Όμως, αν σκεφτούμε αυτά που μας προτρέπει το πρώτο μέιλ, αν αποδεχτούμε ότι ένας φυσικός επιστήμονας όπως ο Hawking μπορεί να αρθρώσει λόγο και άποψη για τα πολιτικά και κοινωνικά του κόσμου όπως υπονοεί το δεύτερο μέιλ και αν τέλος πάψουμε να παραγκωνίζουμε τη Φιλοσοφία από την Ιατρική, όπως μας προειδοποιεί το τρίτο μέιλ, τότε νομίζω θα μπορούσαμε να "δούμε" τον κόσμο γύρω μας με άλλα μάτια, πιο σοφά και πιο όμορφα... Ίσως, μόνο με αυτά τα μάτια να έχουμε τη δυνατότητα να ανταμώσουμε την ομορφιά που ο κόσμος γύρω μας διατείνεται ότι κρύβει και με την οποία κοσμεί και διανθίζει την κάθε του έκφανση.

"Άραγε να 'μαι κάποιος άλλος"

Στίχοι, Μουσική: Δημήτρης Ζερβουδάκης

Ερμηνεία: Δ. Ζερβουδάκης - Α. Δημητρακόπουλος

Κιτρολεμονιά

Είναι συγκινητικό να γνωρίζεις άξιους καλλιτέχνες συντοπίτες σου, εκεί που δεν το περιμένεις... Και ειδικά σε συνθήκες πολέμου που ζούμε καθημερινά.

Και τότε, βλέπεις ξεκάθαρα, ότι κάποιοι, σταδιακά, με υπομονή και σύνεση, συνεχίζουν το δρόμο που χάραξαν προγενέστεροί μας... Σε αυτούς χρωστάμε τα πάντα. Αυτών είμαστε άξιοι συνεχιστές. Αυτοί μας έμαθαν να γεμίζουμε της ψυχής μας τα ρουθούνια με κιτρολεμονιά, να ρουφάμε κάθε στιγμή και να αναζητάμε την ελπίδα. Αυτοί, που δεν τους προσφέρθηκε τίποτα απλόχερα, αυτοί που πάλεψαν για τα πάντα, ακόμα και για το ίδιο το τίποτα, με τα γυμνά τους χέρια και τα λασπωμένα πόδια.

Σε αυτούς, που δεν είχαν τίποτα στη ζωή τους, χρωστάμε τα πάντα της δικής μας της ζωής.

Και κάποιοι αυτό το χρέος, το κάνουν πράξη.

Απολαύστε τι εννοώ (ανοίξτε μάτια, αυτιά και ρουθούνια, διάπλατα):

"Κιτρολεμονιά"

Ποίηση: Γιάννης Ρίτσος

Μουσική, Ερμηνεία: Πάνος Μπούσαλης

Δια μέσου των σκοπέλων

Αν κάτι λείπει από το σημερινό δημόσιο τομέα, είναι η ανταγωνιστικότητα. Δεν χρειάζεται κανείς να προσπαθήσει για τίποτα καλύτερο, για καμία βελτίωση των υπηρεσιών, καθώς πολύ απλά, ΔΕΝ υπάρχει ανταγωνισμός! Όλοι, θα είναι και αύριο στις θέσεις τους, κάθε μήνα θα μπαίνει ο μισθός τους, είτε δουλέψουν είτε όχι, είτε παράγουν είτε όχι, οπότε κανένα κίνητρο δεν τους εμπνέει. 

Το βλέπετε εξάλλου στις φάτσες των δημοσίων υπαλλήλων, που έχουν βαρεθεί τις ζωές τους, δεν νιώθουν -και φυσικά δεν είναι- καθόλου παραγωγικοί και πλέουν ανέλπιστα αβοήθητοι σε έναν ανόητο βυθό γραφειοκρατίας. Το μόνο ίχνος ανταγωνιστικότητας είναι κυρίως μεταξύ των γυναικών δημοσίων υπαλλήλων, που ανταγωνίζονται ποια θα βάψει με πιο φανταχτερό χρώμα τα νύχια της, ποια θα αγοράσει τώρα τον χειμώνα καλύτερη μπότα για να φορέσει και ποια θα φτιάξει καλύτερα τα μαλλιά της, τα οποία ανταγωνίζονται να μην χαλάσουν εν ώρα δουλειάς. Α! Επίσης, υπάρχει έντονος ανταγωνισμός στο ποιος θα πρωτοκαθίσει στις καρέκλες, ποιος θα πρωτοκάνει διάλειμμα για καφέ και τσιγάρο και ποιος θα πρωτοχρησιμοποιήσει το τηλέφωνο για να πάρει έναν μακρινό τεταρτοξάδερφο στην νότιο Αφρική (για να ρωτήσει αν τον έφαγαν τα άγρια θηρία ή όχι ακόμα...).

Αν δεν υπάρχει ανταγωνισμός όμως, είτε ευγενής είτε αγενής, παραγωγικότητα δεν υπάρχει! Ο ανταγωνισμός είναι αυτός που σε κάνει να πας λίγο παραπέρα και σε κινητοποιεί διαρκώς να παράγεις. Τώρα, αν αυτός ο ανταγωνισμός είναι σκληρός και αμείλικτος -όπως στον ιδιωτικό τομέα- ή ευγενής -όπως θα έπρεπε να είναι σε ένα ιδεαλιστικό κράτος-, αυτό είναι μια άλλη συζήτηση.

Αρκούμαι στο να πω μόνο ότι, όταν κάποτε ο Ελευθέριος Βενιζέλος "δεν περίμενε ποτέ από την μοίραν να ιδή την χώραν του προηγμένη, αλλ' έθεσεν εις την υπηρεσίαν της όλο το πυρ, που είχε μέσα του, κάθε δύναμιν, ψυχικήν και σωματικήν", και έτσι ίδρυε εκλογοδικεία για να μην αυθαιρετούν οι κυβερνώντες και εγκαθίδρυε τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων για να μην τους πετά κάθε νέα κυβέρνηση για να τους αντικαταστήσει με τους "υμέτερους" τους, σίγουρα δεν μπορούσε να φανταστεί -όσο μακρυά και αν έβλεπε αυτός ο ηγέτης- ότι κάποια εποχή όπως η σημερινή, οι δημόσιοι υπάλληλοι θα ήταν τόσο μόνιμοι στις θέσεις τους που σχεδόν θα τους έλεγες ακίνητους... Επίσης, δεν μπορούσε να φανταστεί ότι κάποιοι με ίδιο όνομα όπως το δικό του, θα έτρωγαν αχόρταγα με κάθε τους δύναμη τους πόρους αυτού του κράτους, αντί να δίνουν το ίδιο τους το αίμα για την εξυγίανσή του - ή τουλάχιστον αντί να έχουν την ευθιξία να παραιτηθούν όταν δεν μπορούν να το εξυγιάνουν. Υπάρχει μια παροιμία που λέγεται για τους χοντρούς ανθρώπους: "αν δεν χορταίνεις, τότε σταμάτα"...

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, κατά την αποχώρησή του από τον πολιτικό βίο, είχε πει:

"Ευρίσκομαι εις την ανάγκην να αποσυρθώ τελειωτικώς της κονίστρας, ευχόμενος την φοράν αυτήν, όπως αι συμφοραί, αίτινες απειλούν την χώραν, αποτραπούν και όπως η κυβέρνησις, υπό την σώφρονα και σταθερά υμών ηγεσίαν, δυνηθεί να οδηγήση την χώραν, δια μέσου των σκοπέλων, καθ' ών την ωθούν οι αδιάλλακτοι της δεξιάς και της αριστεράς, εις λιμένα σωτηρίας".

Οι συγκρίσεις δικές σας:

Το όνειρο ξεθάβει

Τα είπαν όλα.

Για το σκαρί που πότισε αρμύρα...

και έσπασε στα κύματα.

Καημένε, Γέρο! Σε έφαγε η θάλασσα...

Τώρα, μόνο σιωπή. 

Φτάνει και περισσεύει.

Σαν να λέμε,

Φεύγει και περισσεύω...

"Μόνο Ξενιτιά"

Στίχοι: Βάνα Σωτηροπούλου

Μουσική: Αργύρης Λούλατζης

Ερμηνεία: Φωτεινή Βελεσιώτου και Αργύρης Λούλατζης

Ο Κάστρο και τα Κάστρα...

Το ερώτημα που πλανάται στο διαδίκτυο, με αφορμή το θάνατο του Φιντέλ Κάστρο:

Ήταν ο Κάστρο δικτάτορας ή ευεργέτης...;

Ξέρετε, αυτού του είδους τα ερωτήματα, μου φέρνουν στο νου άλλα παρόμοια, πιο οικεία μας:

π.χ.:

Ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου ο ευεργέτης μας ή ο λαοπλάνος μας;

Η χούντα τελικά έφτιαξε δρόμους ή γκρέμισε συνειδήσεις;

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έφταιγε ή όχι για την καταστροφή της Σμύρνης;

Τον Καποδίστρια καλώς τον φάγανε ή όχι;


Και με αυτά και με εκείνα, τα ερωτήματα επεκτείνονται σε βάθος χρόνου, σε μήκος γεωγραφίας και σε ύψος φιλοσοφίας:

Οι βασιλιάδες χρειάζονται στην ανθρωπότητα ή όχι;

Οι επαναστάτες καταγράφονται στην Ιστορία ή μένουν για πάντα στα σκοτεινά;

Η Ιστορία είναι μία και μοναδική;


Και πολλά ακόμα...

Το ζήτημα όμως, δεν είναι ποιος ήταν ο Φιντέλ Κάστρο ή ποιον κατέγραψε η Ιστορία ως τον Φιντέλ Κάστρο, τώρα που ο εν λόγω κύριος αποδήμησε εν Κύριω... Το θέμα είναι ποιον αποτυπώνουμε εμείς, ως τον Φιντέλ Κάστρο, μέσα μας, ο καθένας μας... Άρα, το ζητούμενο δεν είναι ο Κάστρο ή ο κάθε "Κάστρο", αλλά -κυρίως- το κάστρο που έχει ο καθένας μας μέσα του, όπου φυλάσσει τα -κατ' αυτόν- πολύτιμα και αδιαπραγμάτευτα ετούτης της ζωής. Και αυτό το "κάστρο" είναι τόσο στεγανό και αυστηρό, που επιτρέπει μόνο σε συγκεκριμένες πληροφορίες να εισέλθουν και να εξέλθουν. Αυτό το κάστρο, είναι λοιπόν, ο χαρακτήρας μας, που μπορεί να δει και να ακούσει ό,τι δύναται να φανεί και να ακουστεί μέχρι μέσα στο κάστρο. Τα υπόλοιπα δεν περνούν, δεν φτάνουν ποτέ, ό,τι και αν σημαίνουν... Σημαίνουν κάτι, για τους απέξω από το κάστρο. Για τον έναν και μοναδικό κάτοικο του κάστρου, όμως, τα απέξω δεν σημαίνουν τίποτα και μένουν στην απέξω! 

Πιστεύω ότι οι κατά τόπους και καιρούς ηγέτες, αν διαφέρουν σε κάτι από εμάς τους υπόλοιπους, είναι ότι έχουν την εγγενή δυνατότητα να δουν λίγο πιο μακριά από τον κοινό νου...

Αν όμως, κάτι έχει μεγαλύτερη σημασία για μια κοινωνία και ένα έθνος, είναι αυτός ο κοινός νους, (δηλαδή θεωρητικά ο καθένας από εμάς) να προσπαθεί να δει λίγο πιο βαθιά μέσα του και να αφήνει μια χαραμάδα, ώστε αυτό το απόρθητο κάστρο (όπως η Κούβα, επί εποχής Κάστρο), να μπορεί πλέον να επικοινωνήσει με τον υπόλοιπο κόσμο. Τότε ίσως, η κάθε κοινωνία να είναι έτοιμη να δεχτεί αφενός τον εαυτό της και αφετέρου να συνδιαλλαγεί με τους υπόλοιπους γύρω του...

BLACK FRIDAY

Πλέον έχω χάσει την πεθυμιά μου να γράφω... Όχι, γιατί δεν μου αρέσει να γράφω ή να εκφράζω αυτά που σκέφτομαι, ούτε γιατί μου τελειώσανε τα ερεθίσματα και η καθημερινή θεματολογία. Μα κυρίως γιατί βλέπω πως ό,τι και αν πω ή σκεφτώ ή προσπαθήσω, σε τούτη τη χώρα, τίποτα δεν αλλάζει... Απελπισιά, σκέτη.

Μιζέρια, γκρίνια, παντελής έλλειψη επικοινωνίας και ανύπαρκτη διάθεση για δημιουργικότητα, κυριαρχούν. Ελάχιστες εξαιρέσεις, μας κρατούν ακόμα ζωντανούς. Στου βούρκου μέσα τα νερά, ποια γλώσσα μου μιλάνε; λέει το τραγούδι...

Μια πρόχειρη εξήγηση του φαινομένου:

Αν ο άνθρωπος διαφέρει βιολογικά από τα άλλα είδη, είναι επειδή έχει ιδιαίτερους γονιδιακούς τόπους στο γονιδίωμά του, που φιλοξενούν θέσεις ικανές να παράγουν τα εργαλεία του λόγου. Προ 15ετίας, βρέθηκε ένα από τα ισχυρά γονίδια του λόγου. Αυτό όμως, δεν αρκούσε για να κάνει τον άνθρωπο να αρχίσει να μιλάει. Ένα εργαλείο μόνο του, δεν αρκεί για αρχίσει να δουλεύει. Χρειάζεται κάτι ακόμα: η ΑΝΑΓΚΗ. Για τον ανθρώπινο είδος, αυτή η ανάγκη ήταν να δημιουργούν περισσότερα με λιγότερο κόπο και λιγότερο φόβο! Και αυτό, θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα (και τελικά Ιστορία) μόνο αν ο πρωτόγονος άνθρωπος κατέβαινε από τα δέντρα και συνερχόταν σε κοινωνίες... Η ανάγκη να πετύχει πιο πολλά με μεγαλύτερη ασφάλεια, ήταν αυτή που έσπρωξε τους ανθρώπους να είναι μαζί. Αυτό το "μαζί", δηλαδή η ίδια η "κοινωνία" ώθησε τη γλώσσα να είναι το προεξάρχον εργαλείο στην μεταξύ τους αλληλεπίδραση και έτσι γεννήθηκε η "επικοινωνία" των ανθρώπων. Η κοινωνία λοιπόν, γέννησε την επικοινωνία (κάτι, που είναι "επί" της κοινωνίας) και αυτό το "μαζί" γέννησε όλον τον γνωστό πολιτισμό, στον οποίο εξάρχουσα θέση είχε και έχει η γλώσσα.

Άρα, συνοπτικά, αν θέλαμε να χαρτογραφήσουμ την πορεία του ανθρώπου μέχρι τα σήμερα, θα ήταν η εξής: ΑΝΑΓΚΗ-->ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΝΑΓΚΗΣ-->ΔΙΑΘΕΣΗ ΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ-->ΔΙΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΓΛΩΣΣΑ-->ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Αν αναρωτιέστε -και εσείς και εγώ- γιατί σήμερα ετούτη η χώρα που πατούμε ΔΕΝ λειτουργεί, τότε ίσως πρέπει να δούμε τα πράγματα προς τα πίσω και να παρατηρήσουμε το εξής: κανείς δεν έχει σήμερα διάθεση για επικοινωνία (πηγαίνετε σε μια δημόσια υπηρεσία - για παράδειγμα στη ΔΟΥ ΧΟΛΑΡΓΟΥ-ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ που πήγα εγώ προχτές- και θα καταλάβετε) και κανείς δεν σας μιλάει εύκολα. Οι άνθρωποι έχουν πάψει πλέον να μιλάνε μεταξύ τους και να εκφράζονται. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην υπάρχει διάθεση να λειτουργεί η κοινωνία (ο καθένας για το σπιτάκι του και το τομάρι του ενδιαφέρεται), άρα σαν αποτέλεσμα δεν συνειδητοποιεί κανείς τις κοινές ανάγκες που υπάρχουν γύρω μας (που αν δεν τις αντιμετωπίσουμε, η απειλή του γείτονα σήμερα, θα γίνει αύριο απειλή στο δικό μας σπίτι, όπως ο πρόσφυγας του σήμερα μπορεί να δώσει τη θέση του σε μας ως αυριανούς πρόσφυγες από τη δική μας χώρα). Αποτέλεσμα; Όχι μόνο, δεν συνειδητοποιούμε τις πραγματικές μας ανάγκες, αλλά μας έχουν ψεκάσει με αμέτρητες άλλες ψεύτικες και σκοτεινές ανάγκες (όπως αυτή της BLACK FRIDAY που ξημερώνει σε λίγες ώρες). Δείτε λοιπόν, ολόκληρη την εικόνα: ΑΔΙΑΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΓΛΩΣΣΑ-->ΑΔΙΑΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ-->ΜΗ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ / ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΣ ΜΕ ΨΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ-->ΜΗ ΑΝΑΓΚΕΣ

Αν όμως, δεν ικανοποιούνται οι ανάγκες μας -σε βιολογικό και πνευματικό επίπεδο- τότε όχι μόνο, δεν υπάρχει πολιτισμός, μα διακυβεύεται και το ίδιο το οικοδόμημα της ΖΩΗΣ.

Αν λοιπόν, η εξέλιξη και η βιολογία τράβηξαν τη ΖΩΗ προς τη μια κατεύθυνση, σήμερα ο άνθρωπος με τα κατορθώματά του, διαγράφει την ακριβώς αντίθετη πορεία (και μαζί, διαγράφει και όλα του τα μέχρι τώρα επιτεύγματα).

"Δε σου μιλώ με τη μιλιά"
Στίχοι-Μουσική-Ερμηνεία:
Θωίδου Μαρία





"Ελπίδα"
Στίχοι-Μουσική-Ερμηνεία:
Παντελής Θαλασσινός

Κληρονομηθέν χρέος

Το σύνθημα "ψωμί, παιδεία, ελευθερία" παραμένει ακόμα πιο διαχρονικό.

Τώρα, μάλιστα, που ένα-ένα τα συστατικά του αποδεικνύονται σάπια...

Όπως η παιδεία, που αποδεικνύεται "κληρονομηθέν χρέος"...

Traveling light

Πένθος για αυτούς που φεύγουν...

Πένθος για αυτά που έρχονται...

που είτε τα δεις από τη μια, 9/11,

είτε από την (κακή, ψυχρή και) ανάποδη, 11/9,

ίδιο το αποτέλεσμα!

Πένθος για μια πατρίδα χωρίς πλάνο, 

που μας αφήνει να αιωρούμαστε σε ένα φτηνό αεροπλάνο...

με πολλά συννεφάκια ακόμη γύρω μας,

που μας εμποδίζουν να δούμε τον πραγματικό ουρανό
και την πραγματική λάμψη του.

"Traveling Light"

Leonard Cohen

"I'm just a fool, a dreamer who forgot to dream of the me and you 
I'm not alone, I've met a few 
Traveling light like we used to do..." 






Καλό βράδυ!

Στης ζωής το άδειο γέμισμα...

Σε έναν μικρό χώρο, γίνεται να χωρέσει όλη σχεδόν η ζωή σου;

Η ζωή σου σαν σε σκηνή θεατρική!

Και φυσικά γίνεται αν:

-ακουστούν δυο μονόλογοι ενός αγαπημένου θεατρικού συγγραφέα, του Ιάκωβου Καμπανέλλη, ο οποίος έχει σκηνοθετήσει τη ζωή σου,

-για τα όριά μου: για την αρχή και το τέλος και κάπου ανάμεσα να μένει αβοήθητος ο άνθρωπος...,

-σε ένα σπίτι-σταθμό-θεατρική σκηνή,

-όπου κάποτε (1940-1955) έζησε ο αγαπημένος συγγραφέας Μ. Καραγάτσης, όπου και συνέγραψε τη "Μεγάλη Χίμαιρα" -βιβλίο σταθμό της δικής μου ζωής και εσωτερικής αναζήτησης-,

-κάπου στην Κυψέλη, πολύ κοντά στη γειτονιά όπου έμενα, και όπου σίγουρα έχουν μείνει και κομμάτια της δικής μου ύπαρξης...

-με συνοδεία των μισών τουλάχιστον γονιδίων μου, σαν το κομμάτι εκείνο του διχασμένου σου εαυτού που δεν μπορείς πάντα να ελέγξεις, και τα οποία τα βλέπεις να περιδιαβάζουν και αυτά στα μυστικά μονοπάτια της ζωής τους,

-απαντώντας πρόσωπα σαν να τα ξέρω από παλιά, μέσα από χαώδεις τυχαιότητες, υπενθυμίζοντάς μου μια γνωστή συνήθεια της μοίρας που θέλει να με πειράξει, και δεν ξέρω αν πρέπει να την βαφτίσω "μοίρα μου" ή "μοίρα μας"...


Μετά την παράσταση που τη συνιστώ ανεπιφύλαχτα:

Δείτε εδώ και εδώ λεπτομέρειες για την παράσταση αυτή.


Φεύγοντας, πώς γίνεται να ξεπήδησε από το νου μου το κάτωθι αγαπημένο τραγούδι, που κάτι ήθελε να μου υπενθυμίσει, δεν ξέρω...

Ξέρω, όμως, πως κάποιες φορές, νιώθω πως όλα γύρω μου συνδέονται... σαν τα κεφάλαια και τις πράξεις ενός θεατρικού έργου που τώρα παίζεται επί σκηνής... ή σαν τα ξεχωριστά κύματα μιας ατελείωτης θάλασσας που συνδέονται σε ένα ενιαίο "Όλον" και εκεί που δεν πιστεύεις ότι φέρνουν κάτι καινούργιο και ότι απλά επαναλαμβάνονται, συνειδητοποιείς ότι παρά τη φαινομενική τους ομοιότητα, ποτέ ένα κύμα δεν είναι -και δεν πρόκειται να είναι- ίδιο με το επόμενο ή το προηγούμενο κύμα...

Συμπέρασμα: ή είμαι κοντά στην ανακάλυψη κάποιου συμπαντικού μυστικού, όπως η ενοποιημένη θεωρία των δυνάμεων του σύμπαντος, που από χιλιάδων ετών αναζητείται από τον ανθρώπινο νου, ή είμαι κοντά στην ανακάλυψη... της τρέλας μου! Όπως και να έχει, ένιωσα πως μέσα μου, άναψε ένα κερί...

"Κύματα περνούν τα χρόνια μου"

Στίχοι: Γιώτα Βασιλακοπούλου

Μουσική: Κωστής Ζευταδέλλης

Ερμηνεία: Ελένη Πέτα

(αφού διαβάστε όλο τα άνωθεν κείμενο, ξαναδιαβάστε μόνο τα γράμματα σε έντονο μαύρο, δηλαδή σε bold, για να έχετε αφενός μια άμεση απάντηση του αρχικού ερωτήματος σε μια και μόνο πρόταση, μα αφετέρου -και κυρίως- για να σας υπενθυμίσω ότι πολλές φορές η καθημερινότητά μας που καίγεται και λιώνει και χάνεται στα μικροπράγματα, απαιτεί μια δεύτερη ανάγνωση ώστε να βρούμε μέσα της, καλά κρυμμένα νοήματα της ζωής...)

Το σύγχρονο θέατρο

Μια ολιγόωρη βόλτα σήμερα, στο κέντρο της Αθήνας, και δυο πανομοιότυπα περιστατικά μου γέννησαν τεράστια απαισιοδοξία:

Χρειάστηκε να σταθώ δυο φορές σε ουρά, για παραλαβή εισιτηρίων, τη μια για θέατρο και την άλλη για την προβολή ενός ντοκιμαντέρ. Και τις δυο φορές η ουρά ήταν μικρή, 4-5 άτομα πριν από εμένα. Δεν πέρασαν λίγα δευτερόλεπτα αφού είχα φτάσει και άρχισαν να διαπληκτίζονται στην αρχή της ουράς δυο άνθρωποι (γυναίκα φώναζε σε άντρα τη μια φορά και γυναίκα σε γυναίκα τη δεύτερη φορά) για το ποιος έχει πρώτος σειρά και ποιος έκλεψε τη σειρά του άλλου και ποιος ήταν πριν από τον άλλον εκεί και τα γνωστά ξεκατινιάσματα... 

Η απαισιοδοξία μου, πηγάζει από τη διαπίστωση ότι μας έχουν κλέψει σήμερα σχεδόν τα πάντα από θέμα αξιοπρέπειας και εμείς κοκορευόμαστε για μια θέση σε μια ασήμαντη ουρά έξω από ένα θέατρο (δείγμα πολιτισμού - το θέατρο φυσικά, όχι το ξεκατίνιασμα), λες και διεκδικούμε τη μεγαλύτερη θέση στο σύμπαν... Πόσο λίγοι, ασήμαντοι και αποπροσανατολισμένοι είμαστε, που ενώ μας έχουν κλέψει την ίδια τη ζωή μας, διαπληκτιζόμαστε για τα ψίχουλα...

Διαλύουν τον πολιτισμό μας (ως ανθρωπότητα εννοώ, και όχι ως Έλληνες, γιατί οι σύγχρονοι Έλληνες δεν νομίζω ότι έχουμε να επιδείξουμε πολιτισμό), και εμείς ναρκωμένοι (για να μην πω ναρκομανείς πιο σωστά) φοράμε το ψεύτικο μανδύα του ακόμα πολιτισμένου ανθρώπου που πάει στο θέατρο για να προάγει τον πολιτισμό του και αντί για αυτό βγάζει τον πιο πρωτόγονο εαυτό του... 

Αλήθεια, πόσο γελοίοι είμαστε;! 

Πιο σωστά: πόσο άρρωστοι είμαστε;! 

Αυτή η κατάσταση στη Νευρολογία λέγεται "νοσοαγνωσία", κοινώς, ο πάσχων δεν γνωρίζει την τραγικότητα της πάθησής του. Αυτό, δεν είναι κάτι νέο, αλλά είναι ο πυρήνας των πιο μεγάλων αρχαίων τραγωδιών που συνεχίζουν, ως δείγμα πολιτισμού, να κεντρίζουν τη σκέψη του σύγχρονου ανθρώπου. Και αυτό είναι η ακόμα μεγαλύτερη τραγικότητα: ο άνθρωπος αναλύει τις αρχαίες τραγωδίες παριστάνοντας το πολιτισμένο ον, ενώ αγνοεί τη γενικότερη σύγχρονή του τραγωδία που δεν είναι άλλη από την αδυναμία του να αναλύσει πρώτα τον ίδιο του τον Εαυτό. Έτσι, του μένει να διαδραματίζει καθημερινά πρωταγωνιστικό ρόλο σε ένα θέατρο του παραλόγου. Και μάλιστα του δικού του παραλόγου...

Για αυτό, σπανίζω πλέον να πηγαίνω στο κέντρο της Αθήνας...

Τοποθετεί συνειδητά τον εαυτόν του εις το όλον!

Φίλτατοι, πολυπληθείς αναγνώστες, σήμερον, εορτάζομεν εν συνειδήσει το βροντερόν ΟΧΙ που κάποτε ορθώσαμε στην Ιστορική μας μοίρα, αρνούμενοι να δεχθώμεν τα άλλα έθνη και τις ιμπεριαλιστικές τους προθέσεις...

Αναλογίζομαι διαχρονικά αυτή τη σχέση ατόμου-έθνους και βρίσκω κάποια αποσπάσματα που αποτυπώνουν τη διάθεση και τη συμπεριφορά άλλων εποχών: (τα κάτωθι αποσπάσματα αναπαράγονται από αυτόν τον ιστότοπο του Δημήτρη Καζάκη):

"ο Χ. Γ. Σγουρίτσας, ήδη από το 1925 έγραφε: "Ούται αι απειλαί του ποινικού νόμου, ούτε μυστικοπαθείς θεωρίαι είναι ικαναί να διατηρήσουν εν δίκαιον, το οποίον πεισμόνως ανθίσταται εις τα ηθικάς απαιτήσεις της κοινωνίας. Και όσω μεγάλη κι αν φαίνεται η αρχή του απαραβιάστου του δικαίου, υπάρχει τι μεγαλύτερον αυτής: η σωτηρία της πατρίδος."

"Ο Ρήγας Φεραίος στα Δίκαια του Ανθρώπου ανέφερε στο άρθρο 35: "Οταν η Διοίκησις βιάζη, αθετή, καταφρονή τα δίκαια του λαού και δεν εισακούη τα παράπονά του, το να κάμη τότε ο λαός ή κάθε μέρος του λαού επανάστασιν, να αρπάζη τα άρματα και να τιμωρήση τους τυράννους του, είναι το πλέον ιερόν από όλα τα δίκαιά του και το πλέον απαραίτητον από όλα τα χρέη του."

"Όταν κανένας συντεταγμένος θεσμός δεν λειτουργεί υπέρ του πολίτη, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων του, που αναγνωρίζει το Σύνταγμα "επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία."

"έγραφε στην εποχή του ο Δημήτρης Γληνός: "Δεν υπάρχει στιγμή ιερώτερη από τη σημερινή για να βάλουμε κάτω όλοι τις προσωπικές μας φιλοδοξίες, τις προσωπικές μας φιλοτιμίες, τα παρελθόντα μας, τα πάθη μας, τα μίση μας, τα συμφέροντά μας, τις σοφίες μας και τις γνώσεις μας, και να τα υποτάξουμε όλα, μα όλα, στον ένα και μόνο ιερό σκοπό, τη σωτηρία του λαού μας και την απολύτρωσή του από τη σκλαβιά. Όποιος, κρατώντας οποιουσδήποτε προσωπικούς υπολογισμούς, συμφέροντα, μίση, αντιπάθειες, συμπάθειες και φιλοδοξίες και "ιδεολογίες", καταπολεμάει ή υπονομεύει ή ματαιώνει μ' οποιοδήποτε τρόπο την ενότητα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, την ενότητα στους σκοπούς, στην οργάνωση και στην καθοδήγησή του, αυτός οπουδήποτε και να βρίσκεται, οπωσδήποτε και να λέγεται, είναι συνεργάτης των ξένων καταχτητών, θεληματικά ή άθελα, προδότης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα."

Στις αρχές του 20ου αιώνα ο Τζορτζ Μπέρναρ Σο έγραφε: "Ένα υγιές έθνος δεν έχει συνείδηση της εθνικότητάς του, όπως ο υγιής άνθρωπος των οστών του. Αλλά αν σπάσει κανείς την εθνικότητα ενός έθνους, αυτό δεν θα σκεφτεί τίποτα άλλο, εκτός από το να την αποκαταστήσει και πάλι. Δεν θα ακούσει κανένα μεταρρυθμιστή, κανένα φιλόσοφο, κανένα ιεροκήρυκα, έως ότου πραγματοποιηθεί το αίτημα του Εθνικιστή. Δεν θα ασχοληθεί με κανενός είδους επιχείρηση, όσο ζωτικής σημασίας κι αν είναι, εκτός από την επιχείρηση της ενοποίησης και της απελευθέρωσης."



Ο κύριος Καζάκης, όπως και πάρα πολλοί ευπατρίδες που -ειλικρινά πιστεύω ότι- αυτά που λένε τα εννοούν, παροτρύνουν ότι ήρθε η ώρα να διαλέξουμε στρατόπεδο και να κάνουμε την κίνησή μας απέναντι στο καταρρέον σύστημα. Ίσως, όμως λησμονούν ότι το αποτέλεσμα μιας απόφασης είναι το αλγεβρικό προϊόν μιας διαδικασίας εσωτερικής, εν πολλοίς άγνωστης και μυστηριώδους, που βασανίζει πολλές ανθρωπιστικές επιστήμες για τις καταβολές της και την πολυπλοκότητά της. Μια συνοπτική, μα στην καρδιά του προβλήματος, εξήγηση αυτής της διαδικασίας παρατίθεται εδώ στο δεύτερο γράμμα της Καθημερινής, υπό τον τίτλο "Οι εικόνες φρίκης και οι συνειδήσεις" του φίλτατου δάσκαλου και καθηγητή κυρίου Ντεληθέου.

Δεν είναι μόνο το κάλεσμα του κυρίου Καζάκη προς αντίσταση και αλλαγή πλεύσης. Αυτό εξάλλου μας το προτάσσει σαν αίτημα καθημερινά νομίζω η λογική μας και πολύ περισσότερο η εμπειρία μας... Είναι πολύ περισσότερο εκείνη η κρίσιμη μάζα συνανθρώπων μας που -θα τύχει;- να πάρει την ίδια απόφαση ώστε να καταφέρει να αλλάξει το κοινωνικοπολιτικό τοπίο. Και ο κυρίαρχος προβληματισμός είναι ακριβώς πώς η συνείδηση του (καθε)ενός, θα συνταχθεί ώστε να γίνει σταδιακά συνείδηση των πολλών, άρα τελικά, πραγματικότητα όλων. Κάτι τέτοιο δεν είναι ανέφικτο, και αυτό ακριβώς νομίζω οφείλουμε να γιορτάζουμε σήμερα, (για όσους αναρωτιούνται ποια είναι η σημασία της σημερινής ημέρας...), καθώς κάποτε οι παππούδες μας κατόρθωσαν το ακατόρθωτο. Είναι συγκλονιστικό σε φιλοσοφικό μέγεθος το κάτωθι απόσπασμα του Κωνσταντίνου Τσάτσου (αναπαράγω από εδώ):

"Αλλά είναι και κάτι άλλο. Υπάρχει κάτι το οποίον ίσως να ελησμονήσαμεν και ημείς, το οποίον φαίνεται να παρείδον και αρκετοί ξένοι. Όπως εξήγγειλεν ο Έλλην Βασιλεύς «Ο άνθρωπος δεν είναι στέλεχος άβουλον αγέλης». Το πανανθρώπινον τούτο αίτημα εις την Ελλάδα είναι πραγματικότης. Εις την Ιταλίαν είναι όνειρον. Ο Έλλην στρατιώτης είναι και στρατηγός, είναι και αρχηγός του κράτους, είναι ολόκληρη η Ελλάς. Όχι διότι παρακούει ή ορίζει, αλλά διότι έχει αδιάκοπα την εποπτείαν του όλου. Διότι εις πάσαν στιγμήν τοποθετεί συνειδητά τον εαυτόν του εκεί που πρέπει μέσα εις το όλον και τον συσχετίζει με αυτό. Βαδίζει διότι γνωρίζει, και μόνον διότι γνωρίζει, πού πηγαίνει. Έχει ιστορικήν και πολιτικήν συνείδησιν. Δεν είναι «στέλεχος άβουλον αγέλης».



Αυτό ακριβώς το πρόβλημα υπάρχει σήμερα, αγαπητοί πολυπληθείς αναγνώστες: έχει διαρρηχθεί αυτή η σχέση μέρους-όλου που κρύβεται μέσα στη σχέση ατόμου-έθνους. Τι εννοώ: μέσα σε ένα ιμπεριαλιστικότατο παγκοσμιοποιημένο σύστημα ομογενοποιημένης πολτοποίησης (που είναι το ακριβώς αντίθετο της ποίησης και της δημιουργίας), ο άνθρωπος χάνει τη συνείδηση του "μέρους" του, τόσο ως μέρος=τμήμα ενός ολόκληρου οργανισμού, όσο και ως μέρος=τόπος όπου ανήκει. Ποιο ελληνικό έθνος να εννοήσει σήμερα ο Έλληνας και για ποιο να ενδιαφερθεί στην καθημερινότητά του, όταν την ίδια στιγμή, μπορεί να φύγει στο εξωτερικό, όπου τα πράγματα δεν πολυδιαφέρουν για να ικανοποιήσει τα όνειρά του; Καθημερινά βλέπω φίλους και γνωστούς να μαζεύουν τα μπογαλάκια τους και να αναχωρούν για άλλα λιμάνια, επειδή ακριβώς δεν χωρούν σε τούτη τη χώρα... Σε τι διαφέρει "το έθνος μας" από άλλα έθνη σήμερα για έναν νέο; Σε τίποτα! Τι έχει κάνει για μένα τον 33άχρονο το έθνος που να το βλέπω καθημερινά στη ζωή μου, ώστε να νιώθω ότι με συνδέει μαζί του; Μήπως οι υπηρεσίες υγείας ή παιδείας, μήπως οι φοβεροί αυτοκινητόδρομοι, μήπως η δικαιοσύνη και η οικονομική διαφάνεια, μήπως η αξιοκρατία και η ανταμοιβή, μήπως η ξεκάθαρη νομοθεσία; Δεν μιλώ για το ελληνικό έθνος του '40 ή του '21 ή παλαιότερα. Αυτά τα έθνη πέρασαν, πάει έφυγαν από το προσκήνιο και ζουν πλέον μέσα στην Ιστορία και τις εθνικές εορτές. Το πραγματικό έθνος όμως, το ζωντανό έθνος, είναι αυτό που θα το βλέπουμε καθημερινά και θα συνομιλούμε μαζί του.

Αν κάποτε είπαμε "ΟΧΙ" σε άλλα έθνη, σήμερα λέμε "ΟΧΙ" στο ίδιο μας το έθνος και το αρνούμαστε καθημερινά! Σήμερα, φεύγουμε μακρυά του, το καταστρέφουμε εμείς πρώτοι, και δεν μας κοστίζει τίποτα να το αποχωριστούμε και να αναζητήσουμε μια θέση ύπαρξης σε άλλες κοινωνίες που δεν διαφέρουν σχεδόν σε τίποτα από τη δική μας. Άρα, σε ποια κοινωνία ανήκουμε και πώς ορίζεται σήμερα το έθνος; Υπάρχουν έθνη διαφορετικά; Αντέχουν τα έθνη να είναι διαφορετικά;

Ο τρισμέγιστος Ντοστογιέφσκι κάποτε έγραφε: "ο λαός δε θα πάει να πολεμήσει χωρίς να ξέρει το γιατί. Οι μόνοι που θα πάνε να πολεμήσουν, να βάλουν φωτιά και να ληστέψουν, θα ναι μια χούφτα εγκληματίες."

Σήμερα, ο λαός έχει χάσει το νόημά του, την κοινωνική του συνείδηση, την εθνική του ταυτότητα. σήμερα, ο καθένας μας είναι ανώνυμο "στέλεχος άβουλον αγέλης" (εκτός από στέλεχος ανωνύμου εταιρείας) και έκαστος -αναγκαστικά- κοιτά το συμφέρον του, μιας και έχει αποκοπεί από το όλον, αφού πρώτα του στέρησαν μέσα από παγκοσμιοποιητικές πρακτικές, να αντιλαμβάνεται και να ορίζει την ατομικότητα και τη διαφορετικότητά του (δεν χρειάζεται να αναφερθώ για χιλιοστή φορά στο  facebook που προάγει και παγιώνει μια τέτοια κατάσταση).

Συμπέρασμα: άνθρωπος που δεν εννοεί τη διαφορετικότητά του ως άτομο, δεν μπορεί να ενταχθεί σε μια ολότητα ή σε ένα έθνος. Χάνεται η ολότητα και χάνεται το έθνος. Κατ' επέκταση, χάνεται και το άτομο. Εκεί ακριβώς βρισκόμαστε τώρα. 

Για αυτό κανένα πρόσταγμα του κυρίου Καζάκη δεν μπορεί να επιφέρει αποτελέσματα, αν η φόρμουλα του κυρίου Ντεληθέου δεν υλοποιηθεί μέσα σε ένα πλαίσιο κοσμοαντίληψης που περιγράφεται από το προαναφερθέν απόσπασμα του κυρίου Τσάτσου.

Μέχρι τότε, λαοί θα αναζητούν πατρίδες, εκδιωκόμενοι, πνιγόμενοι ή αιωρούμενοι, μέσα σε ή έξω από ψευδοεθνοτικά πλαίσια.

Μέχρι τότε, ακόμα και αν κάποιος δεχθεί το κάλεσμα και πάει για μάχη, θα νιώσει όπως αυτός ο 20χρονος νέος που έχει αποθανατιστεί σε αυτό το απαράμιλλης φόρτισης παραδοσιακό τραγούδι, που περικλύει επακριβώς μέσα σε λίγες νότες και λίγους στίχους, όλα αυτά που προσπάθησα παραπάνω να σας εκφράσω (αυτή είναι η δύναμη της μουσικής: τα συμπυκνώνει όλα σε ελάχιστο χρόνο):

"Ένα παλικάρι 20 χρονών"

Παραδοσιακό

Ερμηνεία: Νίκος Στρατάκης

Όταν το σώμα τραγουδάει

Το σώμα μας, μιλάει. Το ακούτε;

Αφήστε το να πει αυτά που νιώθει. Γιατί είναι το μόνο που νιώθει πραγματικά.

Δώστε του ευκαιρία να κινηθεί, να αγγίξει και να χαϊδέψει, να ακουστεί, να εκφραστεί.

Όπως, ευκαιρία του δίνουν αυτά τα παιδιά που ξεκινούν ένα όνειρό τους στη καρδιά της Αθήνας.

Το σώμα είναι το μόνο που αποτυπώνει (και έτσι προδίδει), το πέρασμα του χρόνου, όσο και αν το πορτραίτο μας καθημερινά στον καθρέπτη, (όπως εκείνο του Ντόριαν Γκρέυ), τρέφει την ψευδαίσθηση της απόδρασης από τα δόντια του.

Αφεθείτε λοιπόν στη γαλήνη μιας νυχτιάς, όπου το σώμα μπορεί, γυμνό, καθαρό, ολόκληρο, να ζήσει και να ανασάνει. Πόσο ωραία το περιγράφει ο ποιητής και το αποδίδει ο μελωδός;

"Την αφρούρητη νυχτιά"

Στίχοι: Οδυσσέας Ελύτης

Μουσική: Ηλίας Ανδριόπουλος

Ερμηνεία: Άλκηστις Πρωτοψάλτη

Την αφρούρητη νυχτιά πήρανε θύμησες 
 μαβιές, κόκκινες, κίτρινες. 
Τ’ ανοιχτά μπράτσα της γεμίσανε ύπνο, 
 τα ξεκούραστα μαλλιά της άνεμο, 
 τα μάτια της σιωπή...

Ο Άνθρωπος μπορεί, ο Υπολογιστής υλοποιεί.

Ο Άνθρωπος πιστεύω ότι πραγματικά μπορεί.
Και πρέπει να του δίνουμε την ευκαιρία να το πιστεύει και να το υλοποιεί.
Έτσι, συνδυάζεται πίστις και ύλη, τεχνολογία και ιδεολογία, ήθος και πράξη.

Αυτά αρκούν.

"Ο Άνθρωπος μπορεί"

Στίχοι, Μουσική: Σπύρος Παρασκευάκος

Ερμηνεία: Ζαχαρίας Καρούνης, Πολυξένη Καράκογλου

Ανθρωπολογία του Υλικού Πολιτισμού;

Ένα πολύ ενδιαφέρον μάθημα στο τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Παν/μίου Αιγαίου, ήταν η "Ανθρωπολογία του Υλικού Πολιτισμού". 

Το μάθημα μας εισήγαγε στον τρόπο που οι άνθρωποι ανά τον κόσμο και ανά τους αιώνες, μετέτρεπαν τις υλικές τους ανάγκες τους σε πολιτισμό. Δεν ήταν δηλαδή, μόνο η αναγνώριση των καθημερινών αναγκών τους και η προσπάθεια κάλυψής τους, μα ήταν περισσότερο απ' όλα, ο τρόπος που προσπαθούσαν να τις καλύψουν. Αυτός ο τρόπος γέννησε τους κατά τόπους πολιτισμούς με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, αντικατοπτρίζοντας αφενός την ιδιαίτερη αντίληψη και προσέγγιση εκάστου λαού για τις ανάγκες του και αφετέρου τον ιδιαίτερο τρόπο κάλυψής τους.

Κάποτε λοιπόν, υπήρχαν ανάγκες, όπως για παράδειγμα η ανάγκη για ένδυση, συνεπεία της συνειδητοποίησης της γύμνιας του σώματος, η οποία γεννούσε το αίσθημα της ντροπής που με τη σειρά της έδωσε το ερέθισμα για να ξεκινήσει όλη αυτή η μακραίωνη ιστορία της ενδυματολογίας, της μόδας, κλπ κλπ...

Σήμερα, όμως, διαπιστώνω ότι αυτή η συνειδητοποίηση της γύμνιας του σώματος, μάλλον δεν οδηγεί σε ντροπή, αλλά σε τιμή και καμάρι, αντιστρέφοντας τους όρους, μπερδεύοντας τις ανάγκες, οριοθετώντας νέους ορίζοντες, δίνοντας έμφαση στο σώμα της γύμνιας και όχι στη γύμνια του σώματος...

Κάποτε επίσης, είχε σημασία η ύλη, ως εκείνο το αναπόφευκτο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούσαν οι άνθρωποι και από το οποίο αντλούσαν ερεθίσματα για να τα ερμηνεύσουν μέσα από βιωματικές διαδικασίες, χρησιμοποιώντας ως βασικά εργαλεία τις πέντε αισθήσεις τους. Όλες οι αισθήσεις μαζί, σε αγαστή εναρμόνιση, στερέωναν το πνεύμα, το οποίο ολοκλήρωνε στη σφαίρα του συνειδητού, την αντίληψη εαυτού και περιβάλλοντος, θέτοντας κάθε φορά και σε έκαστο πλαίσιο (φυσικό, βιολογικό, κοινωνικό, πολιτικό) τις ιδιαίτερες και ξεχωριστές ανά πολιτισμό, σχέσεις και όρια αυτών των δυο εννοιών μεταξύ τους. Άρα, το υλικό φυσικό περιβάλλον έδινε τα ερεθίσματα, τα οποία γίνονταν αντιληπτά μέσω των βιωματικών αισθήσεων, για να δημιουργήσουν στο επίπεδο του πνεύματος μια ιδιαίτερη σφαίρα αίσθησης της ύλης και των ορίων της, ερμηνεύοντας με αυτόν τον τρόπο διαχρονικά ο Άνθρωπος, το υλικό φυσικό περιβάλλον. Και αυτή η κυκλική διαδρομή (ύλη-φύση-αισθήσεις-πνεύμα-ορισμός ύλης-ορισμός φύσης, και εκ νέου αντίληψή του), ολοκληρωνόταν και επαναλαμβανόταν σε μια σπειροειδή διαδικασία στο ρου της Ιστορίας.

Σήμερα, όμως, διαπιστώνω ότι αυτή η υλιστική προσέγγιση έχει αποκοπεί πλέον από τις αισθήσεις μας. Ζούμε κυρίως μέσα από τις πνευματικές μας διαδικασίες: 

υπάρχουμε μέσα από το προφίλ μας στο φατσοβιβλίο, 

κρινόμαστε και αξιολογούμαστε -δηλαδή αποκτούμε αξία ως υπάρξεις- μέσα από τις υπηρεσίες που προσφέρουμε, (καθότι σαν δυτική κοινωνία ελάχιστοι ανήκουν στον πρωτογενή ή δευτερογενή τομέα παραγωγής, αφού όλοι "παρέχουμε υπηρεσίες"), 

κοινωνούμε τις σχέσεις μας κυρίως μέσα από τα δυαδικά ψηφία του διαδικτύου, 

κινούμαστε συνεχώς σε ένα μονότονο δίπολο του "like" ή "don't like", του "ναι" ή "όχι" (άσχετα αν τελικά αποκτούν μετά από τόση άσκοπη χρήση, την ίδια ουδέτερη σημασία), της "μέρας" ή της "νύχτας", και άντε το πολύ πολύ η δημιουργικότητά μας για να βγει από την ανία της και να νιώσει λίγο ζωντανή και ακόμα ικανή να ερεθίζεται (δηλαδή να αντιλαμβάνεται ερεθίσματα), δημιουργεί μια ενδιάμεση ομάδα σωματικών και βιωματικών ερεθισμάτων, τους "bi" (=μπάι). 

Έτσι, εκεί που κάποτε λέγαμε ότι "στους δυο, τρίτος δεν χωρά", τώρα όχι απλά χωρά, μα γίνεται και σύμβολο επανάστασης, μπορεί μάλιστα να ψηφιστεί και ως δήμαρχος... Και όλα αυτά έχουν γίνει, διότι η κυριαρχία του πνεύματος έχει αφανίσει την έννοια και την αξία της ύλης ως κάτι το πρωταρχικό και την έχει αντικαταστήσει με την υπεραξία της ύλης, ως κάτι το φανταστικό και πρακτικά ανύπαρκτο, κατασκεύασμα του νου, που αναπαράγεται και θηρεύεται μόνο και μόνο για να θρέψει κάτι εξίσου πνευματικό και ανύπαρκτο: την Υπεραξία του Ανθρώπου! Ο Υπεράνθρωπος αυτός λοιπόν, γιγαντώνει τον εγωισμό του, κατασπαράζει την ύλη γύρω του για να θρέψει το πνεύμα του χωρίς να ανταποδώσει τίποτα πίσω στην ύλη. Κατακερματίζει την ύλη, την αποσυνθέτει, την ανασυνθέτει όπως επιθυμεί, για να συνεχίζει να υποστηρίζει ένα τεχνητό σύστημα που συνεχίζει να τον υποστηρίζει (για πόσο ακόμα κανείς δεν ξέρει), ξεχνώντας όμως, ότι αυτή η διαδικασία δεν γίνεται παράλληλα με τις αλλαγές στα αισθητήρια όργανα του σώματός μας, τα οποία αλλάζουν τόσο αργά στο διάβα των αιώνων που πρακτικά μένουν απαράλλαχτα. Και εδώ δημιουργείται η πραγματική τραγωδία των σημερινών καιρών: η ύλη, που παλαιότερα έτρεφε τις αισθήσεις για να δημιουργήσουν πνεύμα, το οποίο με τη σειρά του επέστρεφε στην ίδια τη φύση τα προϊόντα του και αυτή την κυκλική πορεία την ονομάζαμε πολιτισμό, τώρα αυτή η ύλη στέκει να θρέφει ένα τερατόμορφο και αλλοιωμένο πνεύμα που δεν επιστρέφει τίποτα και σε κανέναν, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Έτσι, σπάει αυτός ο ανατροφοδοτούμενος κύκλος δημιουργίας πολιτισμού, διακόπτεται η συνεχής βιωματική ερεθισματοδότηση των αισθήσεών μας, με αποτέλεσμα αυτές να ατροφούν και τελικά όλη αυτή η διαδικασία να επιτελείται μέσα στο εικονικό περιβάλλον του πνεύματός μας. Είμαστε λοιπόν, κυρίως μια πνευματική κοινωνία, που ζει, υπάρχει, λειτουργεί και αυτο- και ετερο-προσδιορίζεται κυρίως μέσα από το πνεύμα του, σημαντικό στήριγμα του οποίου είναι η τεχνολογία, το διαδίκτυο, η τηλεπικοινωνίες, τα κβάντα πληροφορίας... Και κάθε δημιούργημα της κοινωνίας αυτής, στοχεύει στο πώς θα συνεχίσει να αναπαράγει αυτόν τον κατακερματισμένο υλικό κόσμο και στο πώς θα συνεχίσει να υπερτρέφει το αυτοβαυκαλιζόμενο, αυτοβραβευόμενο και μη βιωματικά αντιλαμβανόμενο, πνεύμα της.

Ξεχνά όμως κάτι ο άνθρωπος και η κοινωνία του: τις αισθήσεις και το περιβάλλον.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, έχω την αίσθηση ότι σήμερα, ούτε για υλικό μπορούμε πλέον να μιλήσουμε, ούτε για πολιτισμό. Συνεπώς, ούτε για περιβάλλον!

Το μάθημα στη σχολή συνεπώς, τσάμπα το διαβάσαμε; Μήπως, πρέπει να αναθεωρηθεί;