Πού θα πάει αυτή η δουλειά...;

"Ας σκεφτούμε ένα άλλο παράδειγμα προσφοράς δώρων: ο Mick Jagger λίγο πριν το κλείσιμο μιας συναυλίας στο Candlestick Park του San Francisco, κάθιδρος, κορδώνεται σαν το Βασιλιά της Ροκ, σκίζει το γυαλιστερό συνθετικό μπλουζάκι του, το στριφογυρίζει μερικές φορές πάνω από το κεφάλι του, ψεκάζοντας με ιδρώτα το κοινό, και στη συνέχεια το εκσφενδονίζει στο ακροατήριο μπροστά στη σκηνή, όπου μια θαυμάστρια σε παράκρουση το αρπάζει, το σφίγγει στο στήθος της και ορκίζεται να μην το πλύνει ποτέ. Μολονότι οι οπαδοί των Rolling Stones ίσως νιώσουν φθόνο, ενώ άλλοι ίσως αηδιάσουν από αυτή την κίνηση, οι οικονομικοί ανθρωπολόγοι παρατηρούν και λένε: 'Α! Το δώρο εμπεριέχει το πρόσωπο'. Πράγματι, τα δώρα ενσωματώνουν πάντοτε κάποια μαγική ουσία του δωρητή, η οποία δεν χάνεται ποτέ και προσδίδει αξία σε ένα αντικείμενο, όπως το μπλουζάκι, ακόμα και αφότου εξατμιστεί ο ιδρώτας του Jagger".

(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από το "Οικονομία και Πολιτισμός" των Wilk και Cligget, εκδ. ΚΡΙΤΙΚΗ, 2010, σελ. 256)

Επιτρέψτε μου όμως, να διαφωνήσω εν μέρει με τους συγγραφείς αυτού του, εξ-αιρετικού κατά τα άλλα, συγγράμματος και να τονίσω ότι αυτό που περικλείει και ενσωματώνει ένα δώρο, δεν είναι τόσο αυτό που νοηματοδοτεί το "πρόσωπο" που μας το δωρίζει, αλλά το "μαζί με το πρόσωπο" που μας το δωρίζει. Αυτός ο συνδυασμός, το "μαζί", είναι που αποτελεί την ουσία του πράγματος, "την ουσία που δεν χάνεται ποτέ" όπως λένε οι συγκεκριμένοι συγγραφείς... Και αυτή η ουσία, δεν χάνεται γιατί έρχεται να αντισταθεί στον προαιώνιο και παντοτινό εχθρό των ανθρώπων: τον κύριο Χρόνο! Το δώρο λοιπόν, σφραγίζει και μεταφέρει μια υπόσχεση, αυτήν της αιώνιας ανάμνησης, της αιώνιας ταύτισης με τον άχρονο χρόνο. Μόνο έτσι νικιέται ο Χρόνος, όταν κάτι τον ακολουθεί για πάντα, όταν κάτι γίνεται εσωτερικό χαρακτηριστικό του και κυλά μαζί του ανεπηρέαστο από εξωτερικά ερεθίσματα... Μόνο έτσι τελικά, κάτι γίνεται μαγικό... (παράδειγμα τρανό και αξεπέραστο ο μαγικός Νίκος Ξυλούρης, που σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή, κάνοντας τον ίδιο το χρόνο να τον ακολουθεί αιώνια πιστά, χορεύοντας σε ρυθμό της λύρας του πάνω στους κυματισμούς του σύμπαντος - υπάρχουν καλύτερα δώρα από τα τραγούδια του άραγε;)

Διότι, όπως το προσδιόρισε ο Νεύτων:

"ο απόλυτος, αληθινός και μαθηματικός χρόνος, αφ' εαυτού του, και από την ίδια του τη φύση, κυλά ομοιόμορφα χωρίς εξάρτηση από οτιδήποτε εξωτερικό."

(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από το "Ιστορία της Τεχνολογίας" του Donald Cardwell, εκδ. Μεταίχμιο, 2000, σελ. 97)

Στις μέρες μας, πολλές φορές τα δώρα καταντούν τυπικές διαδικασίες, που από υποχρέωση δεν μπορούμε να αποφύγουμε (να πάρουμε ή να δώσουμε). Μαζί τους, χάνεται όμως και αυτή η μαγική ουσία που κουβαλούν, οπότε αυτή η ουσία μοιάζει με είδος προς εξαφάνιση στις μέρες μας. Έτσι, η επέλαση του Χρόνου είναι σαρωτική, όλοι τον κυνηγάμε μα κανείς δεν τον φρενάρει, όλοι τον εχθρευόμαστε μα κανείς δεν του αφήνει ούτε καν μια γραντζουνιά... Ο Χρόνος, μονάχος αλωνίζει στις ψυχές των ανθρώπων, οι οποίες έρμαιες χωρίς μαγική ουσία, δεν μπορούν να τον ακολουθήσουν στο άχρονό του ταξίδι. Οι ψυχές τελικά, βασανίζονται να κυνηγούν την αιωνιότητα, όταν είναι καταδικασμένες απλά να ψηλαφούν τις χαρακιές που αφήνει στο πέρασμά του ο Χρόνος...

Διότι, όπως το έθεσε ο Weber μέσα από τις μελέτες του για τους άλλους πολιτισμούς:

"Το μοναδικό χαρακτηριστικό του νεότερου βιομηχανικού καπιταλισμού, είναι ο βαθμός στον οποίο η 'εκλογίκευση' είχε διεισδύσει σε κάθε ανθρώπινη σχέση και την είχε επηρεάσει. Το πεπρωμένο της εποχής μας χαρακτηρίζεται από την εκλογίκευση και τη διανοητικοποίηση και πάνω απ' όλα από την απομάγευση του κόσμου".

(απόσπασμα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από το "Οικονομία και Πολιτισμός" των Wilk και Cligget, εκδ. ΚΡΙΤΙΚΗ, 2010, σελ. 215)

Αυτήν την προβληματική, την περιγράφει περίφημα, η ιέρεια της στιχουργικής του καθημερινού χωρόχρονου, η Λίνα Νικολακοπούλου στο παρακάτω εξαιρετικό τραγουδάκι... που ξεδιπλώνει με τελετουργική διαδικασία αρχαίων λαών, τις τρεις διαστάσεις του Χρόνου (παρελθόν-παρόν-μέλλον) σε μια κοινή ευθεία γραμμικής καταγωγής, όπως ακριβώς θα έκαναν τα κλαν και οι 'φυλές' της Αφρικής, σε μια προσπάθειά τους να εξευμενίσουν τους αποστάτες του πολιτισμού... που δεν είναι τίποτε άλλο από την αποστασία της ίδιας της καρδιάς έναντι του μυαλού, της άπιαστης ύπαρξης έναντι της απτής, του πνεύματος έναντι της ύλης, του παραλόγου έναντι του ελλόγου, τελικά του μαγικού έναντι του απομαγεμένου...

"Η μπλούζα"

Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου

Μουσική: Γιάννης Σπάθας

Ερμηνεία: Νίκος Κουρουπάκης

Πρώτη ερμηνεία: Ελένη Βιτάλη

"Πού θα πάει αυτή η δουλειά, είπε η καρδιά μου στο μυαλό..."