Στην κλασσική Φυσική και στη Μηχανική τα περισσότερα μεγέθη, νοούνται ως προς έναν παρατηρητή. Η ορμή, η ταχύτητα, η θέση, η κατεύθυνση, η επιτάχυνση ή η επιβράδυνση κλπ… Το ίδιο το σύστημα δηλαδή, ορίζεται από τον παρατηρητή. Τα πιο κλασσικά παραδείγματα, αυτά που κάναμε στις ασκήσεις όταν ήμασταν μαθητές ακόμα, ήταν με αυτοκίνητα, τρένα κ.ά. κινούμενα μέσα μεταφοράς…
Ας δούμε ένα παράδειγμα:
Αμαξοστοιχία 3882 των 08:27 από Αθήνα για Καλαμπάκα. Βαγόνι 4ο θέση 24.
Εκεί κάθεται ένας παρατηρητής. Αύγουστος μήνας, ζέστη αρκετή, πολλοί επιβάτες. Και σε κάθε στάση, να μπαίνουν και άλλοι, με αποτέλεσμα, κάποιοι να είναι μάλιστα όρθιοι… Καλά, αναρωτιέται ο ανυποψίαστος παρατηρητής της θέσης 24 του 4ου βαγονιού, αφού βλέπουν ότι κάποιοι θα μείνουν όρθιοι, γιατί τους κόβουν εισιτήρια; Μήπως άραγε, τους ενημερώνουν οι υπάλληλοι του ΟΣΕ ότι δεν έχουν καθιστές θέσεις και οι ίδιοι οι επιβάτες αποφασίζουν, λόγω ανάγκης να φτάσουν στον προορισμό τους, να δεχτούν τον… «όρθιο» περιορισμό τους;! Όπως και να έχει, το πράγμα είναι λίγο βασανιστικό. Βασανιστικό και για τον ίδιο τον παρατηρητή, καθώς ένοιωθε για έναν ανεξήγητο λόγο, ενοχές. Ενοχές, που δεν φωνάζει κανείς για την ταλαιπωρία του κόσμου, άραγε;
Στο σταθμό «Οινόη», ανεβαίνει μια κυρία γύρω στα 65, ημεδαπής καταγωγής, με δυο μεγάλες τσάντες ανά χείρας. Κοιτά γύρω της, σε όλο το βαγόνι, αλλά καμία θέση κενή. Αποφασίζει να μείνει όρθια, κάπου στη μέση του βαγονιού, ακουμπώντας πάνω σε καθιστές θέσεις, για να αντιστέκεται στις αναταράξεις του τρένου.
Λίγα μέτρα πιο μπροστά από τη θέση 24 του 4ου βαγονιού, στη θέση 18, κάθεται ένας μελαμψός νέος, με μεγάλο μουστάκι, γύρω στα 30, αλλοδαπής καταγωγής, πιθανότατα, από τη Μέση Ανατολή, φορώντας εκείνη την ενδυμασία παντελόνι μαζί με φούστα, σήμα κατατεθέν της ενδυμασίας των ανθρώπων εκείνης της περιοχής. Ο νέος αυτός, είχε εντοπίσει ο παρατηρητής της θέσης 24, κοιτούσε ανήσυχα γύρω του σε όλο το ταξίδι, σαν να ένοιωθε ενοχές για κάτι… ή, το άλλο σενάριο, είναι να είχε υπερθυρεοειδισμό.
Ο παρατηρητής, βλέποντας την κυρία να «κάθεται» όρθια, και όλους τους άλλους να «κάθονται» καθιστοί… αναρωτήθηκε τι θα ήταν αυτό που θα συγκινούσε τους καθιστούς, να παραχωρήσουν τη θέση τους στην όρθια κυρία. Ποιο θα ήταν εκείνο το στοιχείο «παραχώρησης» του ενός της θέσης του στον άλλον. Η κυρία, μπορούσε να δει όλους τους καθιστούς, δυστυχώς όμως δεν μπορούσαν όλοι οι καθιστοί να δουν την όρθια κυρία. Και από αυτούς που την έβλεπαν, κανείς δεν έδειχνε πρόθεση να μπει στη… θέση της. Κάποια στιγμή, όμως έγινε το αδιανόητο: ο νεαρός αλλοδαπός της θέσης 18, με το βλέμμα της ενοχής, σηκώθηκε και παραχώρησε τη θέση του στην όρθια ημεδαπή κυρία! Εκείνη, ξαφνιάστηκε στην αρχή, αλλά δεν άργησε να δεχτεί την προσφορά του νέου, λέγοντας ένα σύντομο: «Α! Ευχαριστώ».
Και τώρα, στη θέση 18 του 4ου βαγονιού, ήταν η ημεδαπή χοντρή κυρία, καθιστή και εμφανώς πιο ανακουφισμένη, μα καθόλου με βλέμμα ενοχής, και όρθιος κάπου στη μέση του 4ου βαγονιού, ο αλλοδαπός νέος με την εθνική του ξεχωριστή φορεσιά και ένα βλέμμα πλέον καθόλου ένοχο, μα αγέρωχο… Λες και άλλαξε όλο του το ύφος, και κοιτώντας κάπου ψηλά στο βαγόνι, το βλέμμα του είχε αστράψει και ένοιωθε ο παρατηρητής που τον κοιτούσε, ότι φτάνει μέχρι πολύ μακριά, τρυπάει το ταβάνι του βαγονιού και βλέπει πέρα… Πέρα από τα σύνορα, άραγε;
Και ο παρατηρητής, αρχίζει να αναρωτιέται:
1ον Τι είναι αυτό που έκανε τον αλλοδαπό, να προσφέρει αυτός πρώτος τη θέση του στην ημεδαπή; Μήπως το γεγονός ότι αυτός έχει βρεθεί σε ανάλογες θέσεις «αποκλεισμού» και μειονεξίας; Μήπως σε ανάλογες θέσεις βασανισμού; Τι κρύβει άραγε αυτό το ένοχο βλέμμα παραπίσω του; Ένοχο γιατί; Μήπως γιατί είναι ξένος σε έναν ξένο τόπο; Μήπως γιατί το πλαίσιο υποδοχής του, είναι τέτοιο που τους δημιουργεί την πεποίθηση ότι «κλέβουν» τις θέσεις των εντόπιων; Μήπως γιατί αυτός ξέρει από μέσα μαζικής μεταφοράς (νομίζω η μετάφραση της μεταφοράς ξενιστί, είναι transit..., άρα πρόκειται για μέσα μαζικού transit ?)
2ον Τι είναι αυτό που έκανε την ημεδαπή, να νοιώσει ανακούφιση που κάθισε σε θέση άλλου και να ψελλίσει μόνο ένα μισό «ευχαριστώ»; Αν ήταν ημεδαπός αυτός που της προσέφερε τη θέση του, η υποδοχή αυτής της προσφοράς από μέρους της χοντρής κυρίας θα ήταν η ίδια…;
3ον Μήπως όλα αυτά είναι απλά σκέψεις του παρατηρητή, που δεν έχουν βάση στην πραγματικότητα;
Ο παρατηρητής, κοίταξε έξω από το παράθυρο της θέσης 24 του 4ου βαγονιού... Οι εικόνες άλλαζαν ταχύτατα, σταθερότης μηδέν! Αν ο παρατηρητής διαμορφώνει το σύστημα παρατήρησης, ποιο είναι εκείνο το σύστημα που διαμορφώνει τον τρόπο παρατήρησης; Περνούν από τα μάτια μας τόσες εικόνες, τόσες καταστάσεις… Τι από όλα αυτά κρατάμε; Τι από αυτά που δεν βλέπουμε καρτεράμε…;
Ερωτήσεις δύσκολες για την αμαξοστοιχία 3882 των 08:27 από Αθήνα --> Καλαμπάκα…
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου