Επιστήμη και Πίστη

"Υπάρχουν πολλές λεπτές παραλλαγές της Θεϊστικής Εξέλιξης, αλλά μια τυπική εκδοχή στηρίζεται στις ακόλουθες προτάσεις:

1. Το σύμπαν ήρθε στην ύπαρξη από το μηδέν, εδώ και περίπου 14 δισεκατομμύρια χρόνια.
2. Παρά τις μαζικές απιθανότητες, οι ιδιότητες του σύμπαντος φαίνεται να έχουν ακριβώς ρυθμιστεί για τη ζωή.
3. Μολονότι ο ακριβής μηχανισμός της καταγωγής της ζωής στη Γη παραμένει άγνωστος, αφότου πάντως παρουσιάστηκε η ζωή, η διαδικασία της εξέλιξης και της φυσικής επιλογής επέτρεψε την ανάπτυξη μιας βιολογικής ποικιλίας και πολυπλοκότητας μέσα σε μακρόχρονες χρονικές περιόδους.
4. Αφότου δρομολογήθηκε η εξέλιξη, δεν χρειάστηκε κάποια ειδική υπερφυσική επέμβαση.
5. Οι άνθρωποι είναι μέρος αυτής της διαδικασίας, έχοντας έναν κοινό πρόγονο με τους μεγάλους πιθήκους.
6. Αλλά οι άνθρωποι είναι επίσης, μοναδικοί από απόψεις που ξεφεύγουν από τις εξελικτικές εξηγήσεις και αποδεικνύουν την πνευματική μας φύση. Αυτή περιλαμβάνει τον Ηθικό Νόμο (τη γνώση του καλού και του κακού) και την αναζήτηση του Θεού που χαρακτηρίζει όλους τους ανθρώπινους πολιτισμούς διαμέσου της ιστορίας.

Αν κανείς δεχθεί αυτές τις έξι προτάσεις, τότε μια τέλεια εύλογη πνευματικά ικανοποιητική και λογικά συνεπής σύνθεση προκύπτει: ο Θεός που δεν περιορίζεται σε χώρο και χρόνο, δημιούργησε το σύμπαν και εγκατέστησε φυσικούς νόμους που το κυβερνούν. Θέλοντας να κατοικηθεί αυτό το άλλως έρημο σύμπαν με ζωντανά πλάσματα, ο Θεός διάλεξε τον ωραίο μηχανισμό της εξέλιξης για να δημιουργήσει μικρόβια, φυτά και ζώα κάθε είδους. Το πιο αξιοπαρατήρητο είναι ότι ο Θεός επίτηδες διάλεξε τον ίδιο μηχανισμό για να δημιουργήσει ειδικά πλάσματα που θα είχαν νοημοσύνη, γνώση του σωστού και του κακού, ελεύθερη θέληση και μια επιθυμία να αναζητούν ένωση μαζί Του. [...] Η άποψη της Θεϊστικής Εξέλιξης δεν μπορεί φυσικά να αποδείξει ότι υπάρχει ο Θεός, καθώς κανένα λογικό επιχείρημα δεν μπορεί πλήρως να το κάνει αυτό. Αλλά αυτή η σύνθεση έχει προσφέρει σε πλήθος επιστημόνων-πιστών μια ικανοποιητική, συνεπή και δημιουργική προοπτική που επιτρέπει και τα δύο, την επιστημονική και τη θρησκευτική κοσμοθεωρία να συνυπάρχουν ευτυχισμένα μέσα μας. Αυτή η προοπτική κάνει δυνατό στον επιστήμονα-πιστό να είναι διανοητικά ικανοποιημένος και πνευματικά ζωντανός, να λατρεύει το Θεό και συγχρόνως να χρησιμοποιεί τα εργαλεία της επιστήμης για να αποκαλύπτει μερικά από τα θαυμάσια μυστήρια της δημιουργίας Του."

(απόσπασμα απο το βιβλίο "Η γλώσσα του Θεού" του Francis S. Collins, χωρίς άδεια αναδημοσίευσης)


Και ξεκινάμε:

1. Το ότι το σύμπαν ήρθε στην ύπαρξη από το μηδέν, δεν το έχει πει καμία επιστημονική προσέγγιση, καθώς οι αποδείξεις της επιστήμης, φτάνουν μέχρι τον χρόνο t=10-43 sec (όπου το -43 είναι εκθέτης). Το τι ορίζουμε ως "μηδέν" και ως "γέννεση ώστε να έρθει στην ύπαρξη" δεν το έχει πει καμία επιστήμη. Άρα δεν ξέρουμε ποιά πραγματικά είναι η αρχή, αν υπάρχει τέτοια. Η επιστήμη ακόμα την ψάχνει. Η θρησκεία δεν την ψάχνει, την θεωρεί. Ποιός μου λέει εμένα, ότι δεν φτάσαμε στο Big Bang μετά από μεγάλες περιπλανήσεις πολλών συμπάντων που ίσως ακολουθούσαν πολλά Big Bangs και πολλές Μεγάλες Συνθλίψεις... Άρα εδώ υπάρχει χάσμα επιστήμης και πίστης.
2. Εγώ γιατί πιστεύω ότι η επιστήμη μιλάει για ακριβώς το αντίθετο, ότι δηλαδή η ζωή έχει ρυθμιστεί για τις ιδιότητες του σύμπαντος και όχι οι ιδιότητες του σύμπαντος για τη ζωή; Δηλαδή πώς να πεισθώ ότι το φαινόμενο της ζωής, που η θρησκεία το θεωρεί να αναπτύσσεται μόνο σε ένα πετραδάκι του σύμπαντος που λέγεται Γη, επηρεάζει τα τρισεκατομμύρια γαλαξιών και τα δισεκατομμύρια αστέρων μέσα στον κάθε γαλαξία, που αλληλεπιδρούν αμέριμνα και αδιάφορα για το τι γίνεται στον πλανήτη μας;
3. Ποιός είπε ότι δεν ξέρουμε τον ακριβή μηχανισμό της καταγωγής της ζωής πάνω στη Γη;
4. Αν δεν χρειάστηκε κάποια ειδική υπερφυσική επέμβαση, τότε τι ήταν ο κομήτης που έσκασε στη Γη την εποχή των δεινοσαύρων και είχε σαν αποτέλεσμα την εξαφάνιση αυτών και την δυνατότητα να αναπτυχθούν αργότερα τα μεγάλα θηλαστικά και έτσι ο άνθρωπος; Μήπως ήταν τυχαίο, μιας και ο Θεός σας δεν επεμβαίνει στα γενόμενα επί της Γης; Αποφασίστε σας παρακαλώ, τι ήταν αυτή η μεγάλη εξάλειψη (που φυσικά δεν ήταν η μόνη - διαβάστε την παράγραφο δίπλα στην εικόνα 2).
5. Δεν έχω να πω κάτι επ'αυτού.
6. Εδώ παρουσιάζεται ο Ηθικός Νόμος, σαν κάτι πάγιο και στερεωμένο, ενώ αν ανατρέξουμε στην Ιστορία θα δούμε ότι ο ορισμός του καλού και του κακού συνεχώς μεταμορφωνόταν και προσαρμοζόταν στις εκάστοτε -πολιτικές και εξουσιαστικές κυρίως- ανάγκες. Άρα αποδείξτε μου τι είναι αυτό που αποδεικνύει την πνευματική μας φύση και ανωτερότητα. Επίσης, γιατί κάνει τόσο εντύπωση η αναζήτηση του Θεού που χαρακτηρίζει όλους τους ανθρώπους; Αποδεικνύει κάτι; Και άλλα είδη έχουν περίεργη, αλλά ομαδική συμπεριφορά, αλλά τι σημαίνει αυτό, ότι ο Θεός των χελιών κατοικεί στη θάλασσα των Σαργασσών; Και ακόμα κάτι: όλοι οι άνθρωποι ψάχνουν απεγνωσμένα φαγητό, τι σημαίνει αυτό, ότι το φαγητό, είναι ο Θεός τους; (Για μερικούς βέβαια αυτό ισχύει). Τι θέλω να πώ: το ότι υπάρχει μια οικουμενική ανάγκη, δεν αποδεικνύει ότι είναι υπαρκτή και ότι ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Και κάποια γενιά σχόλια:

- Ο Θεός μόνο έφτιαξε τον μηχανισμό και άναψε το "on";
- Με τον ερχομό του Χριστού (αν ήρθε τελικά) έγινε παρέμβαση;
- Με την ανάστασή του, πολύ περισσότερο, έγινε παρέμβαση των φυσικών νόμων, εκείνων που θέλουν όποιος πεθαίνει, να μην ανασταίνεται με τίποτα, μιας και αυτό αντιτίθεται στους βιολογικούς νόμους που ο ίδιος ο Θεός έφτιαξε;
- Και κάτι τελευταίο: η Δευτέρα Παρουσία, θα είναι ή δεν θα είναι παράβαση των φυσικών νόμων; Άρα, οι φυσικοί νόμοι, έχουν ημερομηνία λήξης; Και πότε είναι αυτή;
- Με λίγα λόγια, το να τοποθετείται ο Θεός, πλέον στη θέση του Δημιουργού, που έδωσε κίνηση σε όλο το σύστημα και από τότε το άφησε να κυλά με βάση τους νόμους που όρισε, μάλλον μπερδεύει τα πράγματα αντί να τα ξεκαθαρίζει, καθώς δεν μας εξηγεί πότε, πώς και με ποιά κριτήρια επεμβαίνει κόντρα σε αυτούς τους φυσικούς νόμους. Και αν το κάνει όποτε γουστάρει, τότε γιατί αφήνει τόσο κόσμο να πεθαίνει τσάμπα και βερεσε; Γιατί τόσος πόνος, τόσοι πόλεμοι, τόσο αίμα; Γιατί τότε κάνει διακρίσεις στην παρέμβασή του; Και μην μου απαντήσετε ότι το κάνει ενδεικτικά, έτσι για να μας υποδεικνύει το δρόμο και τα υπόλοιπα να τα αφήνει σε εμάς, για να μην καταπατείται έτσι και η ελεύθερη βούληση, γιατί θα θεωρήσω ότι με δουλεύετε...

Λοιπόν, για να ειπωθεί και κάτι ουσιαστικό και σοβαρό σε αυτό το post:

"Όταν έφθασα σε μια πνευματική ωριμότητα και άρχισα να αναρωτιέμαι αν ήμουν ένας άθεος, ένας θεϊστής ή ένας πανθεϊστής, ένας υλιστής ή ιδεαλιστής, ένας Χριστιανός ή ελεύθερος στοχαστής, βρήκα ότι όσο πιο πολύ μάθαινα και σκεπτόμουνα, τοσο λιγότερο εύκολη ήταν η απάντηση, ώστπου τελικά έφθασα στο συμπέρασμα ότι δεν είχα θέση σε καμιά απο αυτές τις ομάδες, εκτός της τελευταίας. Το μόνο πράγμα στο οποίο όλοι αυτοί οι καλοί άνθρωποι ήταν σύμφωνοι, ήταν το μόνο στο οποίο διέφερα από αυτούς. Ήταν τελείως βέβαιοι ότι είχαν φθάσει σε κάποια γνώση, είχαν λίγο ή πολύ λύσει το πρόβλημα της ύπαρξης, ενώ εγώ ήμουν απόλυτα βέβαιος ότι δεν είχα, και ήμουν πολύ βέβαιος ότι το πρόβλημα ήταν άλυτο. Έτσι σκέφθηκα και επινόησα ότι νόμισα ότι είναι ο κατάλληλος τίτλος του "αγνωστικιστή". Ήλθε στο νου μου σαν ενδεδειγμένο αντιλεκτικό στους "γνωστικούς" της Εκκληστιαστικής ιστορίας, που ισχυρίζονταν ότι ξέρουν τόσα πολλά για τα πράγματα ακριβώς που σε μένα ήσαν άγνωστα."

(Ο όρος αγνωστικιστής επινοήθηκε από τον γραφικό Βρατανό επιστήμονα Thomas Henry Huxley, γνωστό και ως το μπουλντόγκ του Δαρβίνου, του 1869)

Γιατί κύριε Collins μου θυμίζεται όλους αυτούς που πιστεύουν ότι έχουν φτάσει σε μια γνώση, μιας και καταφέρατε με τη θεωρία σας, τη Θεϊστική Εξέλιξη, να ενώσετε επιστήμη και πίστη και να είστε εσείς καλά με τη ζωούλα σας και εμείς ανήσυχοι με τις δικές μας;