Εθνική Επέτειος!

"Κάθε χρόνο γιορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου του 1940. Γιορτάζεται ένα ιστορικό γεγονός, αυτό της επετείου του “ΟΧΙ” στο ιταλικό τελεσίγραφο. Τι είναι ιστορικό γεγονός δίνεται στο πέρασμα του χρόνου. Ξέρουμε ότι ιστορία είναι η αφήγηση του παρελθόντος. Αφήγηση η οποία δεν μπορεί να είναι ουδέτερη αλλά προσδιορίζεται από τις ανάγκες του παρόντος. Η αφήγηση για τον β Παγκόσμιο πόλεμο δεν υπήρξε ποτέ μια και ενιαία. Τα απομνημονεύματα των πρωταγωνιστών του υποστηρίζουν το δίκιο τους, τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα. Έπρεπε πολλά να αποσιωπηθούν, όπως φόβοι, διλήμματα, ιδιοτέλειες, ανθρώπινες στάσεις. Τι θέση θα είχαν αυτά στον εορτασμό επετείων που επιχειρούν να αναπτύξουν την εθνική μας συνείδηση; Γι’ αυτό έπρεπε να υποβαθμιστούν, να παραχαραχτούν γεγονότα, όπως ο εμφύλιος . Και δημιουργήθηκε μια ιστορία επική, που φιλοδοξούσε να διδάξει μέσα από ηρωικά πρότυπα.

Η μνήμη συνιστά στοιχείο ταυτότητας. Οι κοινές μνήμες που μοιραζόμαστε με τους άλλους σφυρηλατούν στενούς δεσμούς μαζί τους, την αίσθηση της κοινής μοίρας. Οι εθνικές γιορτές, οι επέτειοι, γίνονται για να θυμόμαστε πάντα, για να μην «ξεχάσουμε», να είμαστε «εμείς».

Μέσα στο σχολείο περισσότερο, αλλά και έξω από αυτό, οι μεγάλοι άνδρες, οι αγωνιστές , οι ήρωες, συνθέτουν την εθνική ιστορική μνήμη. Σ’ αυτή τη γιορτή η ιστορία έρχεται στο προσκήνιο και ερμηνεύεται με διαφορετικούς τρόπους. Ο εκπαιδευτικός στο σχολείο την ερμηνεύει ανάλογα με τα βιώματά του, τις πεποιθήσεις του περί εθνικού κράτους , τη στάση του εν γένει απέναντι στον άλλο, τον εχθρό. Από την άλλη πλευρά, η πολιτεία με πανηγυρικούς, παρελάσεις, σημαιοστολισμούς, καταθέσεις στεφάνων, δίνει την εκδοχή της μοναδικής αντίληψης του ιστορικού παρελθόντος .

Από τα μαθητικά μας χρόνια όσοι βρισκόμαστε εδώ μαθαίνουμε να θυμόμαστε μέσα από τα ποιήματα, τα τραγούδια, τα σκέτς και να βιώνουμε την υπερηφάνεια που αισθάνονται οι γονείς μας όταν κρατάμε την ελληνική σημαία ή απαγγέλουμε ποιήματα πατριωτικά. Αν δούμε μέσα από μια μικρή έρευνα τάξης σήμερα τι ξέρουν τα παιδιά πριν τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου, τι τους έκανε εντύπωση στη γιορτή του σχολείου και ποια τα συναισθήματά τους μετά τη γιορτή, θα διαπιστώσουμε ότι όλα τα παιδιά μιλούν για ήρωες, σημαία, τραγούδια, σφαγές, γενναίους. Πόσα όμως από αυτά που μαθαίνουν τα παιδιά είναι αλήθεια; Ο β Παγκόσμιος Πόλεμος κι όσα ακολούθησαν είναι πολύ πρόσφατη ιστορία. Τόσο πρόσφατη, που κινδυνεύει να μη γίνει πιστευτή. Γιατί πρωταγωνιστές αυτής της ιστορίας είναι οι παππούδες μας.

Θεωρούμε πως η λειτουργία της μνήμης είναι να δοξάσει το παρελθόν. Σήμερα όμως είναι και μια ευκαιρία να αναλογιστούμε το παρόν και να οραματιστούμε το μέλλον. Η 28η Οκτωβρίου είναι σταθμός για την ελληνική ιστορία, καθώς συμβολίζει τον αγώνα για ελευθερία και ειρήνη όλων των ανθρώπων. Η αποκάλυψη της φρίκης του πολέμου, η ανακάλυψη της αξίας της φιλίας και της αλληλεγγύης των λαών είναι πλευρές που αξίζει και πρέπει να βγουν στο φως. Ας αφήσουμε λοιπόν κατά μέρος την απαρίθμηση των γεγονότων κι ας προσπαθήσουμε να δούμε τα πράγματα από τη σκοπιά των λαών που αθόρυβα ή ηχηρά, πετυχαίνοντας ή χάνοντας, κλαίγοντας ή τραγουδώντας, αλλάζουν τη ροή της ιστορίας. Ας μιλήσουμε για την ελευθερία. Γιατί υπήρξαν κι εκείνα τα χρόνια άνθρωποι που την πίστεψαν, αγωνίστηκαν, πόνεσαν και προδόθηκαν γι’ αυτή. Πάντα υπάρχει λόγος να γιορτάζει κανείς την ελευθερία. Πάντα θα υπάρχει λόγος να την αναζητά. Ποτέ δεν υπάρχει λόγος να τη θεωρεί δεδομένη. Σήμερα γιορτάζουμε την αντίσταση στο φασισμό, την πάλη του δίκαιου ενάντια στο άδικο, το δικαίωμα στην ελευθερία σκέψης και έκφρασης, το δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή ζωή. Ο κόσμος θα ήταν καλύτερος, αν αυτά τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα δεν τα θυμόμασταν μόνο σε κάθε επέτειο αλλά τα εφαρμόζαμε στην καθημερινότητά μας.

Δεν έχει κανείς ελευθερία αν οι ελευθερίες των διπλανών απειλούνται. Και ο κόσμος όλος είναι πια τόσο κοντά ,που όλοι διπλανοί είμαστε..."

(Ένας πανυγηρικός λόγος της Χ.Ε. που πρόκειται να εκφωνηθεί αύριο κάπου στο Αιγαίο στα πλαίσια της εθνικής μας εορτής, χωρίς άδεια αναδημοσίευσης, κάτι για το οποίο ζητώ συγνώμη)