Αυτογνωσία είναι...

 

Κάποιοι είπαν:

Andre Breton

"Παιδεία δεν είναι τα πτυχία μας, αλλά η αισθητική μας. Ο τρόπος με τον οποίο συνομιλούμε, φλερτάρουμε, περπατάμε στο δρόμο, κρατάμε την πόρτα να περάσει ο άγνωστος στο ασανσέρ. 

Παιδεία είναι οι λέξεις μας, η διακριτικότητά μας, η ελευθερία μας, τα όρια της ελευθερίας μας, η μουσική που ακούμε, η γλώσσα του σώματός μας, το πόσο αγαπάμε να μαθαίνουμε, να αλλάζουμε, να διαβάζουμε σαν να είμαστε κάθε φορά άγραφα χαρτιά.

Παιδεία είναι η ταπεινότητα αλλά και η επιμονή στις αξίες μας, το ότι δεν είμαστε προς πώληση, το ότι σεβόμαστε τον άνθρωπο, το παιδί του άλλου, την κυρία που καθαρίζει το γραφείο μας, τον κύριο που καθαρίζει το πάρκο στο οποίο βγάζουμε βόλτα το σκύλο μας, την κοπέλα στο ταμείο.

Παιδεία είναι η μεγαλοψυχία μας, το να ποτίσουμε μια άγνωστη γλάστρα, το να φροντίζουμε την πίσω όψη του σπιτιού μας.

Παιδεία είναι το να προστατεύουν τα χέρια μας τον αδύναμο, να τα βάζουν με το θηρίο.

Παιδεία είναι το πόσο μπορούμε να έρθουμε απέναντι στο σύστημα και στους συστημικούς, παιδεία είναι η γενναιότητα και η ευθύνη.

Παιδεία είναι το να διαλέγεις τον δύσκολο δρόμο της αξιοπρέπειας, της μοναξιάς και συνάμα να καίγεται  το μέσα σου για το κοινό καλό. Για το ωραίο και τη σωτηρία του."

(ευχαριστώ τη φίλη Ι.Χ. που μοιράστηκε μαζί μου το απόσπασμα αυτό)

Σωκράτης

"Κατά τη γνώμη μου, θεωρώ ευδαίμονα τον καλόν και αγαθόν άνθρωπο - τον δε άδικον και φαύλον, τον θεωρώ δυστυχή" 

(Γοργίας, 470e)

'ει δ΄αναγκαίον ειη αδικειν ή αδικείσθαι, ελοίμην αν μάλλον αδικείσθαι ή αδικείν' 

(Γοργίας 469c)

"Εφόσον λοιπόν, αυτή είναι η ευτυχία, δεν συμφέρει να είμαι κακός! Γι' αυτό και θα προτιμούσα να αδικούμαι παρά να αδικώ. Χριστιανικότατο, θα πείτε. Η διαφορά όμως έγκειται στο ότι δεν πρόκειται για εξωγενή εντολή με την προσμονή μελλοντικών αμοιβών, αλλά για μια επιλογή προσωπικού κέρδους εδώ και τώρα. [...] Ετούτο βέβαια σημαίνει ότι λαμβάνω ευχαρίστηση απ΄ τη χαρά του Άλλου - άρα ικανοποιώ μιαν υποστασιακή ανάγκη μου. [...] Όπως βλέπετε, κατά τον Σωκράτη, το ηθικόν ενέργημα υπαγορεύεται απ΄ τη μύχια χαρά που βιώνω ως προκαταβολή που παίρνω με την πράξη μου από τη χαρά που θα νοιώσουν εξ αυτής οι Άλλοι. Αυτόν τον υψηλόφρονα ανθρωπικό Ωφελιμισμό, ο Αριστοτέλης θα τον αναπτύξει λεπτομερέστατα στα Ηθικά Νικομάχεια. [...] Και τούτο δεν είναι γνώση με την τρέχουσα έννοια του όρου - είναι κυρίως αυτογνωσία, δηλαδή ανακάλυψη της μύχιας χαράς απ την συν-αίσθηση της χαράς του Άλλου. Η φύση αυτής της βεβαιότητας που καθίσταται χρυσός κανόνας βίου (για όποιον από εμάς τυχόν τα καταφέρει), δεν είναι γνωσιακή - είναι εμπειριακή. Δεν είναι λογική - είναι ηδονική. Δεν είναι εξ Αντικειμένου, είναι εξ Ήθους. [...] Ιδού λοιπόν ότι, κατά τον γυιό της μαμμής και του λιθοξόου, Αυτογνωσία είναι η αναγνώριση του Ήθους, η βελτίωση του οποίου οδηγεί στην Ευτυχία." 

(αποσπάσματα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης, από το βιβλίο του Θεοδόσιου Π. Τάσιου "Ξανά ο Αριστοτέλης", εκδ. ΑΤΩΝ 2018)

Υ.Γ.: Αυτό το τελευταίο περί Αυτογνωσίας, το χρωστώ εν πολλοίς στον πατέρα μου...