Θα 'ναι φρικτό το στέρεμα της κρήνης...

Οι εικόνες γύρω μου πολυσυλλεκτικές, όπως τα ψώνια στο σουρπερμάρκετ!

Πάω σε συνοικιακή ψησταριά να φάω, ιδιοκτήτης είναι Αλβανός που με τα γνωστά του σπαστά ελληνικά, έχει κοτσάρει ως ρεκλάμα: "η Αφθονία - Ελληνικά, ντόπια κρέατα".

-Αναλογίζομαι, κάτι παρόμοιο δεν κάνανε και οι Έλληνες μετανάστες σε Γερμανίες  και Αμερικές, όταν στήνανε τις πρώτες επιχειρήσεις εστίασης πριν καμιά 50αριά χρόνια; Δεν πουλάγανε το "ντόπιο" φαγητό και τώρα έχουν μεγάλες αλυσίδες εστιατορίων;
-Επίσης, τα σπαστά ελληνικά δεν θα μπορούσαν να είναι παρόμοια με τα σπαστά αμερικάνικα ή τα σπαστά γερμανικά που μιλούσαν τότε οι πρώτοι Έλληνες; Και τώρα, έχουν φτάσει στο σημείο όσοι από αυτούς επαναπατρίζονται, να μιλούν πλέον σπαστά τα ελληνικά και ως πρώτη γλώσσα τους και πιο εύκολη στην εκφορά της, να έχουν τη γλώσσα της χώρας που πέρασαν τόσα χρόνια...
-Παρόμοια, ποιος μας λέει ότι ακόμα και σήμερα όλοι εμείς που χειριζόμαστε τις ξένες γλώσσες, τις εκφέρουμε με το σωστό και "γηγενή" τρόπο; Αν υποθέσουμε ότι είμαστε πχ Άγγλοι και μπορούσαμε να ακούσουμε τον τρόπο που μιλάμε τις ξένες γλώσσες, τί άποψη θα είχαμε για την προφορά μας;


Πάω το αμάξι για πλύσιμο, ιδιοκτήτης ένας Αιγύπτιος και εργάτης ένας Αφροαμερικανός. Η επικοινωνία γίνεται κυρίως με τα μάτια, λίγες λέξεις - ο καθένας ξέρει τη δουλειά του.

-Αναλογίζομαι τους Έλληνες μετανάστες των εργοστασίων και των βιομηχανιών κάρβουνου ή πίσσας, που  γίνονταν μαύροι από τη μουντζούρα της εργασίας τους, πώς θα φαίνονταν στα μάτια των λευκόδερμων κεντροευρωπαίων ή αμερικανών;
-Αναλογίζομαι επίσης, πώς φαίνονται οι έλληνες εργάτες συνεργείων αυτοκινήτων ή μηχανών, ή άλλης βαριάς βιομηχανίας που καθημερινά μουντζουρώνονται στο χώρο εργασίας τους; Είναι πιο βρώμικοι από τους υπόλοιπους εργαζόμενους;


Διαβάζω για το σύμφωνο συμβίωσης. Βλέπω γύρω μου παντού ομοφυλόφιλους, σε σίριαλ τηλεοπτικά, σε συνεντεύξεις, στο χώρο εργασίας μου, στο μετρό, στο δρόμο.

-Αναλογίζομαι, θέλουν και αυτοί το χώρο τους, μέσα σε μια κοινωνία που έχει χάσει τον προσανατολισμό της. Άραγε, έχουν δικαίωμα για κάτι τέτοιο; Είναι κάτι φυσιολογικό; Και εδώ προκύπτει το ερώτημα τί είναι "φυσιολογικό"; Φυσιολογικό είναι να ενώνεται το αρσενικό με το θηλυκό; Και αν όμως η φύση για τον άλφα ή βήτα λόγο δεν επιτρέπει (γιατί λογικά, αυτό ίσως είναι το "φυσιο-λογικό", το τί δηλαδή επιτρέπει, το τι λέγει και το τι τελικά επι-λέγει η φύση) να γεννηθεί καρπός από αυτή τη συμβίωση και την ένωση, πώς θα χαρακτηρίζατε άραγε τη σύγχρονη Ιατρική και τις μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που κατά κόρον σήμερα εφαρμόζει (αρχής γενομένης -και γεννημένης- από τα "παιδιά του σωλήνα"), ώστε με το ζόρι (αντίθετα με την τάση της φύσης) να γεννηθεί καρπός από αυτή την ένωση;
-Αναλογίζομαι επίσης, τι είναι πιο "αφύσικο" και πιο "παρανοϊκό" για ένα μικρό παιδάκι που προχωράει στο δρόμο: να βλέπει ένα ομοφυλόφιλο ζευγάρι να φιλιέται -όπως αυτά που είδαμε στα θεωρεία της Βουλής προχτές- ή να βλέπει ένα ετεροφυλόφιλο ζευγάρι σε έκφυλες στάσεις και συμπεριφορές; Τι είναι πιο προκλητικό για την αισθητική μας: τα περιοδικά με τις τσόντες που είναι κρεμασμένα στα περίπτερα κάθε γωνιάς (που περιέχουν και δώρο CD για κατ' οίκον περαιτέρω μελέτη), τα ξέκωλα που βγαίνουν στα πρωινάδικα και στα ξενυχτάδικα ή τα (ξε)κουνήματα και (ξε)φωνήματα των ομοφυλόφιλων;
-Αναλογίζομαι επίσης, κάποτε πριν πολλά χρόνια, οι γυναίκες αναζητούσαν τη χαμένη ισότητά τους, γεννώντας ρεύματα αντίστασης στην τρέχουσα κοσμοθεωρία των τότε δυτικών κοινωνιών. Ποιος ορίζει (και ακόμα πιο σημαντικό, ποιος καταστρατηγεί;) την ισότητα των δυο φύλων; Πώς οριο-θετείται, πώς νομο-θετείται (και ακόμα χειρότερα) πώς α-θετείται, η σχέση συνύπαρξης δυο ανθρώπων τελικά;


Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά παραδείγματα ακόμα από την καθημερινότητά μας. Το πλαίσιο όμως νομίζω έχει τεθεί: γύρω μας υπάρχει πολυμορφία, πολυπρισματικότητα, πολυσυλλεκτικότητα, ετεροπροσδιοριστία και μπόλικη απροσδιοριστία. Δεν νομίζω ότι αυτό δεν υπήρχε πάντα, απλώς δεν είχε φανερωθεί με αυτόν τον τόσο χαώδη τρόπο που φανερώνεται και διασκορπίζεται σήμερα, καθώς παλαιότερα σε άλλες κοινωνίες, υπήρχαν πιο αυστηρές δομές που έλεγχαν καλύτερα τη μεταδιδόμενη πληροφορία, οπότε φίμωναν πιο εύκολα το "διαφορετικό" και εν δυνάμει αποσταθεροποιό στοιχείο, ενώ φύτευαν (δηλαδή ευόδωναν) καλύτερα μια καθεστηκυία τάξη πραγμάτων. Τη "ζημιά" λοιπόν, στη σύγχρονη εποχή, την έχει κάνει αυτή η χαώδης και με ιλιγγιώδεις (μα και ηλιθιώδεις) ρυθμούς διάχυση της παραγόμενης πληροφορίας. Μέσα σε τέτοιους ρυθμούς, χάνεται το πλαίσιο, χάνεται το συγκεκριμένο, το σαφώς οριζόμενο. Μέσα σε μια τέτοια αναμόχλευση και ανακίνηση πληροφορίας, όλα γίνονται λιγότερο συγκεκριμένα, άρα πιο συγκεχυμένα, πιο ασαφή. Συνέπεια: όλοι μπορούν να διεκδικήσουν (και να ορίσουν) το δίκαιο και το ορθό για αυτούς, όπως τους βολεύει. Πλέον, η πληροφορία κόβεται και ράβεται έτσι ώστε να πετύχει τον τελικό (σύγχρονο) σκοπό της: να γεμίσει τον πληροφοριοδότη με πληθώρα ευφορία... να νομίζει δηλαδή ο πληροφοριοδότης ότι κάτι κατάφερε και ότι κάτι κέρδισε... Με λίγα λόγια, ένα καπιταλιστικό πρότυπο, με εμπόρευμα την ίδια την πληροφορία, και εμπόρους (των εθνών) τα απανταχού κέντρα εξουσίας και πληροφοριοδότησης.

Από πού πηγάζει όμως αυτή η αναμόχλευση της πληροφορίας; Φυσικά, από την αέναη προσπάθεια μέσω του προσδιορισμού του "διαφορετικού", να γίνει αντιληπτό το "ίδιο". Έτσι, αν ποτέ κατορθώσει ο άνθρωπος και αντιληφθεί το "ίδιο", ίσως φτάσει πιο κοντά να ορίσει το "φυσιολογικό". Διότι, "φυσιολογικό", δεν μπορεί παρά (στην κοινή συνείδηση και συναίσθηση, στην κοινή λογική και κοινή απαίτηση) να ορίζεται το "ίδιον". Άρα, σήμερα που οι ασκοί του αιόλου (ίσως και του διαβόλου κατά μερικούς) έχουν ανοίξει, ο καθένας το "ίδιον" του, το προασπίζεται ως το "φυσιολογικό", οπότε φτάνουνε στη σκληρή (μα απόλυτα πραγματική) κατάσταση να υπάρχουν τόσοι ορισμοί (μα και τόσοι αφορισμοί) ως προς το τί είναι φυσιολογικό, όσοι και οι ιδι-ώτες, δηλαδή οι άνθρωποι ανά τον κόσμο...

Το δίλημμα που τόσο έντονα λοιπόν, επανήλθε τούτες τις μέρες με αφορμή τον καινούργιο νόμο του κράτους σχετικά με τους ομοφυλόφιλους, δεν είναι άλλο από το προαιώνιο δίλημμα σχετικά με το φυσιολογικό και το παθολογικό... Το ερώτημα αυτό όμως, δεν είναι ένα φυσικό ερώτημα, αλλά ένα τεχνητό ερώτημα, δηλαδή ένα ερώτημα που ο ίδιος ο άνθρωπος και ο νους του έχει θέσει. Κατά τα άλλα, αυτό το ερώτημα δεν απασχολεί τη Φύση. Ή πιο σωστά, έχει δώσει απάντηση η Φύση όταν της τέθηκε αυτό το ερώτημα και η απάντηση ήταν πως φυσιολογικό είναι: ό,τι προκύψει, κοινώς, η Τύχη καθορίζει τα πάντα... Αυτή την απάντηση έχει δώσει και το Σύμπαν ολόκληρο, όταν επιτρέπει σε γαλαξίες να συγκρούονται, σε αστέρια να αναμοχλεύουν την αστερόσκονή τους, σε μαύρες τρύπες να καταβροχθίζουν τα πάντα, σε υπεργίγαντες να καταλήγουν σε νάνους... Τυχαιότητα διέπει τα πάντα, ακόμα και τους ονομαζόμενους Φυσικούς Νόμους, καθώς και οι ίδιοι είναι προϊόν και γέννημα τυχαιότητας. Σε ένα άλλο Σύμπαν θα μπορούσαν να υπάρχουν άλλοι Νόμοι. Παρομοίως με αυτή τη "λογική", σε ανθρώπινο επίπεδο, σε ένα άλλο κράτος υπάρχουν άλλοι νόμοι, σε μια άλλη εποχή υπήρχαν άλλοι νόμοι, σε ένα άλλο πλαίσιο υπήρχαν και υπάρχουν άλλες ανάγκες (κατά Μαλινόφσκι). Κοινός παρανομαστής όμως, όλων αυτών των προσπαθειών, είναι ένα: η αναζήτηση του ίδιου, δηλαδή του Εαυτού! Και ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να δει τον εαυτό του μέσα από την εικόνα που έχουν οι άλλοι για εκείνον, και αυτό είναι που τον συνδέει άρρηκτα με τους γύρω του, καθώς αυτό είναι ουσιαστικά που τον κάνει κοινωνικό ον... Προσέξτε όμως τώρα το φάουλ της ανθρώπινης λογικής, και το αυτοακυρωτικό της σκέψης: ο καθένας έχει μια συγκεκριμένη άποψη για το τι είναι φυσιολογικό για τον εαυτό του, το οποίο όμως προσπαθεί να το κατανοήσει μόνο μέσα από τον άλλον..., ο οποίος άλλος έχει μια άλλη, δική του, άποψη για το φυσιολογικό με βάση τον δικό του εαυτό και πάει λέγοντας (ή πιο σωστά, πάει κλαίγοντας...). Μπλεγμένος σε αυτό το αέναο τραγελαφικό παιχνίδι λοιπόν, ο άνθρωπος εφευρίσκει άλλοτε τη Θρησκεία να του δώσει μια κοινή γραμμή και να "καθαρίσει" την ψυχή του, άλλοτε την Επιστήμη να του "ξεκαθαρίσει" κάποιες έννοιες και άλλοτε τη Φιλοσοφία να του εγκαθιδρύσει μια συγκεκριμένη Ηθική της ύπαρξής του... Κάθε φορά, κάνει όμως το ίδιο: βλέπει τον εαυτό του μέσα από τον τρόπο που τον βλέπουν οι άλλοι, διότι ως γνωστόν -κατά Καζαντζάκη- ο μοναχός ο άνθρωπος είναι ή Θεός ή Θηρίο (και τα δυο από Θ- όπως το Θαύμα). Το να φοβόμαστε λοιπόν τους Άλλους, είναι ενδεικτικό ότι φοβόμαστε τον Εαυτό μας. Σπουδαίος, αυτός που -πάλι κατά Καζαντζάκη- δεν θα Φοβάται Τίποτα, (ούτε το ίδιο το Τίποτα).

Αν έχει ενδιαφέρον συνεπώς κάτι σε ετούτη τη σύγχρονη εποχή μας και αν κάτι αξίζει της παρατήρησής μας, είναι ότι για πρώτη φορά η ανθρώπινη κοινωνία, βγαίνει από τα στεγανά πλαίσια της σταθερότητας που τόσα χρόνια της προσέφερε σιγουριά και προοπτική και αντικρίζει τον κόσμο όπως πραγματικά είναι: ένα μπάχαλο, δηλαδή μια ατάκτως ερριμένη ύλη, που τελικά δεν είναι τίποτε άλλο από μια ατάκτως ερειπωμένη ύλη... χωρίς προοπτική, χωρίς τάξη, χωρίς χαλινάρια, χωρίς νόημα.

Τώρα που τελειώνει -συμβατικά πάντα, όπως η ανθρώπινη λογική έχει νοηματοδοτικά επιβάλει- ένα ακόμα ανθρώπινο έτος, ας κρατήσουμε τα λόγια του Ουμπέρτο Έκο σε μια από τις τελευταίες σελίδες του βιβλίου του "Το όνομα του Ρόδου" (που μου υπενθύμισε πρόσφατα ένας καλός δάσκαλος):

<<Η τάξη που φαντάζεται ο νους μας είναι σαν ένα δίχτυ , ή μια σκάλα, που κατασκευάζεται για να αποκτηθεί κάτι. Αργότερα όμως πρέπει να πετάξουμε τη σκάλα, διότι ανακαλύπτουμε ότι, αν και στάθηκε χρήσιμη , δεν είχε κανένα νόημα>>.

Ας πάψουμε λοιπόν να φοβόμαστε Εαυτούς και Αλλήλους, και ας αφεθούμε στους στίχους, τις μελωδίες και την ταξιδιάρα φωνή του προφητικού τραγουδιού που ακολουθεί...

"Το πηγάδι"

Στίχοι: Τάκης Σιμώτας

Μουσική, Ερμηνεία: Νίκος Παπάζογλου

Χθες βράδυ ονειρεύτηκα 

ένα βαθύ πηγάδι 

μα ο κουβάς που ρίξαμε 

χάθηκε στο σκοτάδι. 

Ψηλά επάνω στέκονταν

γεμάτη η σελήνη

μα ο παφλασμός δεν τάραξε

την νεκρική γαλήνη.

Το πρόσωπό σου κράτησα

κι είδα τα δυο σου μάτια

γεμάτα δροσερό νερό

κρυστάλλινα κανάτια.

Σφίξε με αγάπη μου θά 'ναι φρικτό

το στέρεμα της κρήνης

ακόμα παίζουμε κρυφτό

στον κήπο στην καρδιά της μνήμης.

Κρύψε με μες στα χέρια σου

πες μου να μην φοβάμαι

θα σ' αγαπώ παντοτινά

πάντα δικός σου θά 'μαι.