«Η διπλή τιμωρία της νεωτερικότητας είναι ότι μας κάνει να γερνάμε γρηγορότερα και να ζούμε περισσότερο» (σελ. 20)
«Νεωτερικότητα: δημιουργήσαμε νιάτα χωρίς ηρωισμό, γηρατειά χωρίς σοφία και ζωή χωρίς μεγαλείο» (σελ. 46)
«Αν το πρωί που ξυπνάς γνωρίζεις, έστω και με λίγη ακρίβεια πώς προδιαγράφεται η μέρα σου, είσαι λιγάκι νεκρός – όσο μεγαλύτερη ακρίβεια τόσο πιο νεκρός είσαι» (σελ.23)
«Η εμμονή με την αποτελεσματικότητα είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για μια ποιητική, ευγενική, εκλεπτυσμένη και ηρωική ζωή» (σελ. 47)
«Γεννιούνται, τοποθετούνται σε ένα κουτί. Πηγαίνουν σπίτι, ζουν σε ένα κουτί. Σπουδάζουν επιλέγοντας την απάντηση που αντιστοιχεί στο σωστό κουτί. Πηγαίνουν σε αυτό που ονομάζουν ‘δουλειά’ μέσα σε ένα κουτί, όπου κάθονται στο μικρό, εν είδη κουτιού γραφείου τους. Οδηγούν μέχρι το μπακάλικο μέσα σε ένα κουτί, για να αγοράσουν τρόφιμα μέσα σε κουτί. Οδηγούν μέχρι το γυμναστήριο μέσα σε ένα κουτί, για να καθίσουν μέσα σε ένα άλλο κουτί. Κάνουν λόγο περί ‘σκέψεως έξω από το κουτί’. Στο τέλος, πεθαίνουν και τοποθετούνται μέσα σε ένα κουτί. Παντού λοιπόν, κουτιά. Ευκλείδεια, απολύτως γεωμετρικά κουτιά» (σελ. 50)
«Για πάρα πολλούς ανθρώπους, αντί να αναζητούμε την αιτία θανάτους τους όταν πεθαίνουν, είναι πιο σωστό να αναζητούμε την αιτία ζωής τους, όσο ήταν ακόμα ζωντανοί» (σελ. 54)
«Όταν έφτασε σε ξενοδοχείο στο Ντουμπάι, ο επιχειρηματίας έδωσε στον αχθοφόρο να μεταφέρει τις αποσκευές του. Λίγο αργότερο τον είδα να σηκώνει βάρη στο γυμναστήριο» (σελ. 98)
«Ο ηθικός άνθρωπος εναρμονίζει το επάγγελμά του σύμφωνα με τα πιστεύω του, όχι τα πιστεύω του σύμφωνα με το επάγγελμά του» (σελ. 89)
«Ευθραυστότητα: φτάσαμε σταδιακά να διαχωρίζουμε το θάρρος από τον πόλεμο, επιτρέποντας σε λαπάδες με ικανότητες στους υπολογιστές να σκοτώνουν ανθρώπους, χωρίς να διατρέχουν τον παραμικρό κίνδυνο για τη ζωή τους» (σελ. 100)
«Ο μεγαλύτερος φόβος του κλασσικού ανθρώπου ήταν ένας άδοξος θάνατος. Ο μεγαλύτερος φόβος του σύγχρονου ανθρώπου είναι απλώς ο θάνατος» (σελ. 122)
«Το μυαλό μας έχει ανάγκη να μειώνει την πληροφορία και για αυτόν τον λόγο είναι πιθανότερο να προσπαθήσουμε να στριμώξουμε ένα φαινόμενο στην Προκρούστεια κλίνη μιας ξεκάθαρης και γνωστής κατηγορίας (ακρωτηριάζοντας το άγνωστο) παρά να καταργήσουμε την κατηγοριοποίηση και να το κάνουμε πιο χειροπιαστό. Χάρη στην ικανότητά μας να ανιχνεύουμε ανύπαρκτα μοτίβα αλλά και πραγματικά, το τυχαίο θα φαίνεται λιγότερο τυχαίο και πιο βέβαιο – ο υπερδραστήριος εγκέφαλός μας είναι πιθανότερο να επιβάλλει τη λανθασμένη, απλοϊκή αφήγηση παρά καμία απολύτως αφήγηση. Το μυαλό μπορεί να αποτελέσει εξαιρετικό εργαλείο αυταπάτης – δεν σχεδιάστηκε για να αντιμετωπίσει πολυπλοκότητες και μη γραμμικές αβεβαιότητες (ούτε και η επιστήμη είναι σε θέση να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά μη γραμμικά, περίπλοκα και γεμάτα αλληλεξάρτηση ζητήματα όπως το κλίμα, η οικονομική ζωή, το ανθρώπινο σώμα). Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, περισσότερη πληροφορία σημαίνει και περισσότερες αυταπάτες: η ικανότητά μας να εντοπίζουμε ανύπαρκτα μοτίβα αναπτύσσεται ολοένα και περισσότερο ως παρενέργεια της νεωτερικότητας και της εποχής της πληροφορίας. Υπάρχει μια ασυμβατότητα μεταξύ του μπερδεμένου τυχαίου του πλούσιου σε πληροφορία σύγχρονου κόσμου μας, με όλες τις περίπλοκες αλληλεπιδράσεις του, και των ερμηνειών που δίνουμε εμείς στα γεγονότα, που προέρχονται από ένα απλούστερο προγονικό περιβάλλον. Η δομή του μυαλού μας βρίσκεται σε συνεχώς αυξανόμενη ασυμφωνία με τον κόσμο στον οποίο ζούμε» (σελ. 130-131)
(αποσπάσματα χωρίς άδεια αναδημοσίευσης από το «Η κλίνη του Προκρούστη – Φιλοσοφικοί και Πρακτικοί Αφορισμοί», Nassim Nicholas Taleb, εκδ. Φερενίκη, 2011)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου