Σημερινός αστέρας προς εξέταση και θαυμασμό, η κυρία Κασσιόπη!
Κασσιόπη
Είναι ένας αστερισμός από τους πιο κλασσικούς, τους πιο ευκρινείς, τους πιο λαμπρούς. Είναι αειφανής στα δικά μας γεωγραφικά πλάτη και αναγνωρίζεται εύκολα από το ιδιαίτερο σχήμα Μ, ή W ή Σ που σχηματίζουν τα αστέρια του, ανάλογα με τη θέση παρατήρησης των 5 λαμπρότερων αστέρων των α, γ, β, δ και ε, με σειρά. Τα αστέρια αυτά, δεν σχετίζονται μεταξύ τους, αλλά απλώς βρίσκονται στην ίδια οπτική ακτίνα. Συνορεύει με τους εξής 5 αστερισμούς: Κηφέα, Σαύρα, Ανδρομέδα, Περσέα και Καμηλοπάρδαλη.
Ο αστερισμός βρίσκεται πολύ εύκολα, καθώς εντοπίζεται στην αντιδιαμετρική ακριβώς περιοχή της Μεγάλης Άρκτου, με επίκεντρο τον Πολικό Αστέρα.
Ο Αργκελάντερ απέδιδε στην Κασσιόπη 68 αστέρες ορατούς με γυμνό μάτι, ενώ ο Heis 126.
Οι πιο γνωστοί αστέρες του σχηματισμού είναι οι κάτωθι:
• Ο αστέρας α Κασσιόπης είναι και ο φωτεινότερος του αστερισμού, με φαινόμενο μέγεθος 2,23. Είναι γνωστός με το ιδιαίτερο όνομα Σεντίρ (Shedir).
• Ο αστέρας β Κασσιόπης είναι γνωστός με το όνομα Καφ (Caph).
• Ο γ Κασσιόπης έχει φαινόμενο μέγεθος 2,47 και είναι ένας κυανός υπογίγαντας. Στην αρχαία Κίνα ήταν γνωστός ως Tsih, μαστίγιο. Υπήρξε ο πρώτος αστέρας που ανακαλύφθηκε να περιέχει γραμμές εκπομπής στο φάσμα του (από τον Πιέτρο Άντζελο Σέκι το 1886).
• Ο δ είναι γνωστός ως Ρουχμπά (Ruchbah).
• Ο ε έχει φαιν.μέγεθος 3,38.
• Ο ζ έχει φαιν.μέγεθος 3,66.
• Ο η, διπλό σύστημα, έχει το ιδιαίτερο όνομα Αχίρντ.
• Ο θ και ο μ ήταν γνωστοί στους Άραβες ως Al Marfik, ο αγκώνας, από τη θέση τους στη μορφή του αστερισμού, και σήμερα το Marfak αποδίνεται καμιά φορά στον καθένα από τους δύο.
• Ο ι είναι ένας ενδιαφέρων τριπλός αστέρας που απέχει από τη Γη περί τα 140 έτη φωτός. Τα μέλη του έχουν φαινόμενα μεγέθη 4,5, 7.
• Ο κ έχει φαινόμενο μέγεθος 4,16 και και είναι ένας κυανός λαμπρός υπεργίγαντας.
• Ο 50 Κασσιόπης έχει φαινόμενο μέγεθος 3,98.
Η γειτνίαση του με το γαλαξιακό επίπεδο τον κάνει έναν από τους πιο πλούσιους σε αντικείμενα αστερισμούς. Έχει πληθώρα διπλών και μεταβλητών αστέρων, ανοιχτά σμήνη, μεγάλο αριθμό γαλαξιών και νεφελωμάτων, καθώς και μέιζερ (το αντίστοιχο του λέιζερ, μόνο που αφορά τον ήχο) μέχρι υπολείμματα εκρήξεων σουπερνόβα (το ένα μάλιστα υπόλειμμα, έγινε ορατό και παρατηρήθηκε από το Δανό αστρονόμο κάπου στα 1572 μ.Χ. -τον μεγαλύτερο ίσως αστροπαρατηρητή που πέρασε ποτέ- Τύχο Μπράχε και για αυτό ονομάζεται και «αστέρας του Τύχωνος», ενώ το άλλο υπόλειμμα της έκρηξης σουπερνόβα, είναι η ισχυρότερη πηγή ραδιοακτινοβολίας του ουρανού μετά τον ήλιο και είναι γνωστή ως Cassiopeia A).
Ο μύθος θέλει η Κασσιόπη, να είναι βασίλισσα της Αιθιοπίας, γυναίκα του Κηφέα και μάνα της Ανδρομέδας. Είναι καθισμένη στο θρόνο της και δεμένη από τις νύμφες της θάλασσας για να μην πέσει, μια και είναι ψηλά στο Βόρειο Πόλο. Σύμφωνα με το μύθο, η Κασσιόπη, καυχήθηκε δημόσια ότι η κόρη της η Ανδρομέδα ήταν πολύ πιο όμορφη από τις Νηρηΐδες, τις κόρες του Ποσειδώνα. Προσβεβλημένες εκείνες, ζήτησαν από τον πατέρα τους να τιμωρήσει την αλαζονεία της Κασσιόπης. Ο Ποσειδών άκουσε την επιθυμία των θυγατέρων του και έστειλε το Δράκοντα, ένα τρομερό θαλάσσιο τέρας το οποίο κατέστρεψε τα παράλια της Αιθιοπίας. Τότε ο Κηφέας, πιεζόμενος από την κατακραυγή του λαού του, ζήτησε τη συμβουλή του Μαντείου, το οποίο του απάντησε ότι, για να σωθεί η χώρα έπρεπε να προσφερθεί ως θυσία η Ανδρομέδα και να κατασπαραχθεί από τον Δράκοντα. Ο Κηφέας αποδέχτηκε τον χρησμό και η Ανδρομέδα αλυσοδέθηκε στους βράχους της ακτής για να γίνει βορά του Δράκοντα. Για καλή τύχη της βασιλοπούλας, τη στιγμή που εμφανίστηκε το Κήτος, περνούσε από τα παράλια ο Περσέας, κατά την επιστροφή του στην πατρίδα μετά τον φόνο της Μέδουσας και την αποτομή της κεφαλής της. Καβάλα στον φτερωτό Πήγασο, ο Περσέας έδειξε το κομμένο κεφάλι της Μέδουσας στον Δράκοντα και τον μεταμόρφωσε σε βράχο. Έτσι έσωσε την Ανδρομέδα και την πήρε για σύζυγο. Τα κυριότερα πρόσωπα αυτού του μύθου, ο Κηφέας, η Κασσιόπη, η Ανδρομέδα, ο Περσέας, ο Πήγασος, και ο Δράκοντας, είναι ζωγραφισμένα με αστέρια, από τότε στον ουρανό, μέσα στους αιώνες, για να υπενθυμίζουν στους θνητούς πού οδηγεί η ασέβεια προς τους θεούς.
Ήταν πολυτραγουδισμένη στους αρχαίους Έλληνες και αναφέρεται ακόμη και από τον Ευρπίδη και το Σοφοκλή. Γνωστή επίσης και ως «Κασσιέπεια» ή «Η του θρόνου». Γνωστή όμως και ως «Λακωνικό κλειδί» γιατί μοιάζει σαν κλειδί και λέγεται ότι οι Λάκωνες ήταν αυτοί που πρώτοι το χρησιμοποίησαν (α, ρε Λάκωνες, που έχετε φτάσει…!). Όμως, κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί ιστορικά, καθώς ο Πλίνιος ονόμαζε την Κασσιόπη και Carion, γιατί θεωρούσε ως εφευρέτη των κλειδιών το Θεόδωρο το Σάμιο από την Καρία, κάπου στα 730 π.Χ. Ο Όμηρος και ο Άρατος όμως, απ’ την πλευρά τους, την ονόμαζαν και «Κλείδα», γιατί κατ’ αυτούς συμβόλιζε το κλειδί του ιματιοφυλακίου της Πηνελόπης.
Ο αστερισμός είναι πασίγνωστος σε πολλούς λαούς. Ο Άγγλος αιγυπτιολόγος του περασμένου αιώνα, Renouf, λέει ότι η Κασσιόπη ήταν ο αιγυπτιακός αστερισμός «Πόδι», που αναφέρεται στο «Βιβλίο των Νεκρών», τη Βίβλο των αιγυπτίων από το 4000 π.Χ. Οι άλλοι μεταγενέστεροι λαοί, όπως οι Λατίνοι και οι Άραβες, που δεν είχαν το μύθο του Περσέα και της Ανδρομέδας, την ονόμαζαν «Η γυναίκα στο θρόνο» (“Mulier Sedis” οι Λατινοί, “Αλ Νταν αλ Κουρσίι” οι Άραβες).
Οι Άραβες όμως, παλαιότερα την ονόμαζαν και το «Μεγάλο χέρι το βαμμένο με χέννα» (“Καφ αλ Χαντίμπ”) και ήταν ένας μεγάλος αστερισμός, που τα ακροδάχτυλά του ήταν τα 5 φωτεινά αστέρια του αστερισμού. Ο Ελληνοπέρσης αστρονόμος του 14ου αι. Χρυσοκόκκης, ονόμαζε και αυτός τον αστερισμό «Χειρ βεβαμμένη». Οι Άραβες επίσης, ονόμαζαν την Κασσιόπη μαζί με τον Κηφέα, «Τα δυο σκυλιά». Οι Κέλτες, επειδή η Κασσιόπη βρίσκεται στο γαλαξιακό επίπεδο, την ονόμαζαν «Το σπίτι του Ντον». Ο Ντον ήταν ο βασιλιάς των νεράιδων τους και πατέρας του μυθικού τους Gwydyon, που είναι ο αντίστοιχος δικός μας Ερμής. Στους Κινέζους ήταν ο «Κο Τάου», ο δρόμος που οδηγούσε σε μια βεράντα πρόσοψης, αλλά αργότερα οι λαμπροί αστέρες έγιναν ο «Ουάνγκ Λιάνγκ», δηλαδή ο «Λαμπρός Ηνίοχος», αρματηλάτης του βασιλείου Τσιν.
Σαν βασίλισσα της Αιθιοπίας, η Κασσιόπη θα έπρεπε να είναι μαύρη και σαν τέτοια περιγράφεται και από τον Milton. Κάπου στο 17ο αι. όμως, έγινε από τους χριστιανούς ουρανογράφους η Μαρία Μαγδαληνή, ή η μάνα του Σολομώντα, Βηθσαβεέ. Στους αλφόνσιους πίνακες όμως και την αραβολατινική “Almagest”, έγινε «Η κρατάζουσα τους κλάδους των Βαΐων» ή η «Γυνή που κρατά τον αγιασμένο φοίνικα». Φαίνεται όμως, ότι αυτό, επηρέασε τους κατοπινούς ουρανογράφους γιατί με βάγια τη ζωγράφισαν και ο Μπάγιερ και ο Εβέλιους και ο Ντίρερ.
Αυτή λοιπόν, ήταν η κυρά βασίλισσα και αυτοκράτειρα, κλειδοκράτηρα των μυστικών του ουρανού..., αυτή που απαντά στα Μεγάλα Γιατί (Why αγγλιστί...)...
"Nuvole Bianche"
Ludovico Einaudi
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου